STEM VAN HET WATER
JEANNE BRUIN:
„December is één groot
excuus om door te eten'
Ideale
kerst
menu J
Knap, meeslepend en stoer werk van Haanstra
Discussie
celibaat
staat vrij
Voogd toch met
eigen lijst?
„U zult
zeggen
al weer
een film
over water'
Ontslag en
verkorting
van werktijd
WOENSDAG 21 DECEMBER 1966
DE LEIDSE COURANT
PAGINA 9
DfT zijn gewichtige dagen voor de lijfeigenen van de welvaart. Vetlaagje leggen, niemand
zeggen. Proosten en toasten, kortademig uitbuiken op de sofa in de achterkamer. Er
wordt tweestemmig gezongen, er wordt voor drie gegeten, want aan een boom zo
volgeladen, mist men één, twee kransjes nietDit is de maand van het bovenste knoopje
i los en de riem laten vieren tot het laatste gaatje. Desnoods prikken we er één bij, zodat
ook het puddinkje op tweede kerstdag fier naar binnen kan glijden. „Jan, daar ga je", maar
zorg wel, dat er ruimte overblijft, want er komt nog meer. December is immers de traditionele
hordeloop over boterletters, kerststol en gebruinde ruggen van kip en kalkoen. Borreltje
vooraf, pindaatje erbij, slaatje ertussen, slaapmutsje toe. Nu syt wellecome, „neen, ik echt
niet meer". Nou vooruit, maar alleen, omdat je zo aandringt. Een halfje dan, Het is maar
j één keer sinterklaas, het is maar één keer eerste kerstdag, het is maar één keer tweede
kerstdag, het is maar één keer oudejaar, het is maar één keer nieuwjaarsdag.
COPIEUZE MAALTIJDEN OP KERSTMIS:
GEEN KWESTIE VAN GEZELLIGHEID,
MAAR VAN MENSELIJK ONBEHAGEN.
Het is een fijne maand. Vol nobele,
christelijke gebruiken. De kranten zwe
ten de goedheid overdadig uit, de domi
nees en paters bewijzen voor radio en
televisie, dat je ze om een kerstbood
schap kunt sturen. Het zwerk is vol ge
druis van engelen en gesmak van ster
velingen. Mijter en piek liggen als ba
kens in een zee vol calorieën. En aan
het einde staat de weegschaal al klaar
voor het loodzware demasqué.
Dan stelt vader vol afgrijzen vast, d^t
de broek van zijn goeie pak niet meer
dicht gaat. Kan, het zijn, dat hij gekrom
pen is? De broek dan. De rits van moe
ders zwarte jurk haalt het trouwens ook
niet meer. Ze heeft de adem ingehouden
bij het passen. Met geen mogelijkheid.
„Hou op", riep ze lacherig, ,,ik stik".
Alles knelt, alles plakt. Wat zou het
kosten om een pak uit te leggen? Of kan
hij beter eerst vermageren? Er zijn
wonderkoekjes in de handel, die je een
half uur vóór elke maaltijd moet eten.
En straks komt er weer radijs en voor-"
jaarspeen. Dan smelt het vet als
sneeuw in de zon.
Milde motregen
Over drie weken vonkt de conversa
tie in tienduizenden Nederlandse gezin
nen opnieuw tussen die twee polen: het
weer aan en hoe gaat het er af.
Ze hebben een feestje gebouwd ,,ja
en wat zou dat?" ze hebben elkaar
bemind in de milde motregen van het
repeterend mysterie. Achteraf moeten
ze toegeven, dat het een hele kluif is ge
weest.
En dc reden? Komaan mevrouw
Bruin, voor de draad ermee. Als voor
zitster van de Nederlandse vereniging
van diëtisten bent u immers in het be
zit van het deksel, dat op alle dampende
decemberpotjes past. Op uw wekelijks
spreekuur schuifelen ze voorbij: dikke
vrouwen, dikke mannen, een stoet van
uitgetelde zwaargewichten. In uw cur
sussen ontmaskert u telkens weer de vij
anden van het menselijk lichaam: vet,
chlorestorol, gebrek aan beweging. On
ophoudelijk werpt u banbliksems in
de samenleving: de scholen verwaarlo-
de kennis van de voeding, de Neder
landse huisvrouw weet niets van calo-
i, de vaderlandse hotellerie suddert
op de walmende pit van het grote on
vermogen.
Groot excuus
Maar waarom dijen de stoere nazaten
van Willem van Oranje juist in de laat
ste maand van het jaar uit als kroe
poek in heet vet? Jeanne Bruin-Ruig-
rok glimlacht en reikt ons een kapitale
kalkoenepoot aan, die ze in aluminium-
Nederlandse eetcultuur suddert
op lage pit van onvermogen
folie heeft gestoofd, Met klem raadt ze
ook aan om haar sauzen te proberen. Ge
raspte knolselderij en appel, roquefort-
kaas in zure room en 'n fantasie mayo
naise. Zelf slaat ze één beurt over. Een
kwestie van lijfsbehoud.
Ze zegt: „De maand december is in
feite één groot excuus voor alle men
sen, die willen dooreten. Dat noemen
ze dan gemakshalve gezelligheid, huise
lijkheid. Iedereen heeft de mond vol van
gezelligheid, maar in de meeste gevallen
is het onbehagen, eenzaamheid. Er
wordt in deze maand voornamelijk ge
geten om allerlei onlustgevoelens te ver
dringen. De eenvoudigste manier om
die te bevredigen is een stuk kerstbrood,
een copieuze maaltijd, een boterletter.
Het is een soort alcoholisme, waarin
de ontevredenheid verdronken wordt.
Hoeveel mensen gaan de kerstdagen
niet in met een opgeschroefd verlangen?
Ze verwachten het onmogelijke van hun
medemensen, teren op vertekende herin
neringen, die ze idealiseren. De teleur
stelling, die zodoende onherroepelijk ont
staat, wordt gecompenseerd' met eten
en drinken. Onderzoekingen hebben on
dubbelzinnig aangetoond, dat er een di
rect verband bestaat tussen onbehagen
Daar komt nog bij, d de eetcultuur
in ons land op een bedroevend laag
peil staat. De meeste vrouwen gaan
met een absoluut minimum aan kook-
kennis het huwelijk in -en klungelen
maar raak. Als ze kool eten, moet ie
uren pruttelen, zodat tenslotte de hele
buurt van de stank vergeven is. Het ge-
vólg is, dat ze nooit meer kool eet,
want haar brouwsel is inderdaad onge
nietbaar. Maar ze haalt wel voor een
gulden loempia, die voor driekwart ge
vuld is met dezelfde kool. Het verschil
is alleen, dat de CJiinees wel weet, wat
je met kool kunt doen. Geef een Indo
nesische vrouw een stuk ordinaire pens
en ze maakt er een godenmaaltijd van.
Een Nederlandse vrouw staat op
haar gemak. Ze is thuis opgevoed
met de deugd van het sober zijn
het kost haar geen enkele moeite
elke dag een fantasieloze maaltijd
op tafel te toveren. Ze koopt de
rooie kool in een plasticzakje en
doet er verder niets aan. Lekker
eten is er dan automatisch niet meer
bij, want rooie kool maak je met je
tien geboden, daar gaat de hele
familie in, voordat je hem smakelijk
hebt.
Beeldbiiisvoer
Verantwoord eten is overigens niets
anders dan goed eten. Als de mensen
horen, dat ik diëtiste ben, krijgen ze ge
lijk helse visioenen van afschuwelijke
rauwkostschoteltjes en uitgemergelde
lappen vlees. Ze denken meteen aan
maagpatiënten en mensen met een hart
afwijking, maar dat is kolder. De eer
ste eis voor een goed dieet is namelijk,
dat het lekker en smakelijk is. De
maaltijd is een feest, een hoogtepunt
in elke dag en als je dat gegeven ver
waarloost, zit je op dood spoor, rian kun
je wel aan 't juiste aantal calorieën ko
men, maar gelijk ontneem je een mens
zijn kans op vreugde.
t is ook beslist niet waar, dat al
leen zieken een dieet moeten hebben.
De ellende is alleen, dat iemand, die
nd is, ongrijpbaar blijft en alleen
zijn eigen verstand als controle heeft.
Het gevolg is, dat er in tienduizenden
Nederlandse gezinnen gewoon slecht ge
geten wordt. Dat begint bij de kinderen,
s morgens zonder goed ontbijt de
deur uitgaan. Ze staan te laat op, eten
tig een boterham en worden de
straat opgejaagd. Om elf uur is hun op
nemingsvermogen uitgeput en verflauwt
hun aandacht voor de les. En 's avonds
wordt er naar de televisie gekeken en
deelt moeder het beeldbuisvoer uit. De
chips en de hips en de dips. Zelf neemt
ze een reepje, want per slot van reke
ning werkt ze ervoor en heeft er recht
Fritescnltuur
Een onderzoek
zuster Benedikt bij 950 huisvroi
heeft uitgewezen, dat de frites- en
quettencultuur in het weekend hand
over hand toeneemt. Zaterdags wil de
huisvrouw de handen vrij hebben en
daarom wordt het diner uit de auto
maat gehaald. En iedereen heeft vrede
met het vette, ordinaire straatvoer.
De overige dagen van de week wordt
er recht toe recht aan gekookt. Inclu
sief de ouderwetse vette jus van groot
moeder. Een lekker sausje met kruiden 1
en wat sherry is weliswaar minder scha
delijk en veel smakelijker, maar
kost tijd en daar voelt moeder niets
Ik heb niets tegen een eerlijke stamppot
van boerenkool en zuurkool, maar als je
daarmee uitgepraat bent, lijd je in feite
aan culturele bloedarmoede.
Naar mijn smaak kun je geen verant
woorde maaltijden op tafel brengen, als
je er geen rol in hebt. Jc moet eigenlijk
een epicurist zijn, een gastronoom om
alle vet- en calorieënklippen met succes
te omzeilen. Als je het eten in de cul
tuursfeer trekt, als je er een feest van
maakt en het verrassingselement er in
brengt,' dan worden de hoeveelheden, die
je moet koken, automatisch minder. Je
moet van het driemaal daags bunkeren
weer drie keer daags genieten du
te maken."
Jeanne Bruin-Ruigrok voegt de dam
pende daad bij het woord en dient de
shaslick op. Ze neemt er zelf ook één
en heft het glas met de fonkelende rosé.
Persoonlijk tobt ze zwaar met de
lokkingen van de decembermaand.
Verzaligd zegt ze: ,,De kunst is, dat
je jezelf op tijd een halt toeroept. Vrij
wel iedereen heeft de neiging om dik te
worden en ik maak daar geen uitzonde
ring op. Nu is het een kwestie van
kracht om je gewicht op het juiste
te houden. Ik geloof niet in vermage-
middelen, in al die pilletjes en kock-
waar je zulke verbluffende rcsulta-
mce bereikt. Ik geloof wel in
goed, speels dieet. Zelfs op Kerstmis.
Al die dikke mensen dragen een
;n vol ellende met zich mee. Als ik op
het spreekuur met ze praat, komt het
hoge woord er altijd uit. Het zijn bijn
altijd drama's, die hun gewicht hebben
bepaald. Daarna is het een vicieuse
kei geworden, die hen als een lasso ge-
tgen houdt.
Dat heeft niets met gezelligheid
de Nederlandse te maken."
Het ideale kerst menudut diëtisteW
me Bruin uit Soestdijk spr- f
voor u heeft samengesteld,
heeft de AmerikaansediepvrU
i kalkoen als pièce de résistan
I Waarom f Omdat het vlees v
I deze dieren bijzonder arm is a
schadelijke vetten en calorieën
toch bijzonder smakelijk is.
I Amerikanen zijn ons domweg t
atlengten voor op dit gebied.
I Als je even de moeite neemt en
liet vel van een achterbout los
peutert, dan heb je prachtige I
I lappen vlees, waar je van alles
mee kunt doen. Je maakt er me
evenveel succes een cocktail mei
als een geweldige shaslick. Het i
machtig mooi, mager vlees".
1 Dit is haar suggestie: grape-fruit
I puur in een mayonaise van r
sherry en cognac. Kopje oxtail-
i clair. kalkoen ingewreven met
1 peper, zout en een snufje tijm
'rpakt in aluminiumfolie gedu-
rende drieëneenhalf uur in een
l matige warme oven (175 graden)
I gestoofd. Daarna nog een half i.
de pan voor het feestelijk I
I kleurtje en de knapperige korst. I
I Hierbij serveren geboorde j
f thans, die bestreken zijn in boter.
Een klein Frans vruchtje i.
vlag, die deze zoete lading dekt.
j Voor garnering kunnen verder l
dienen geraspte knolselderij
se seklerij, kropsla en aard-
T appelen, die in de schil en in alu-
iumolie gepoft zijn. Enkele
Ischaaltjes met sausen (roquefort-
I kaas met zure room, geraspte a
I pppel en knolselderij en appel- T
salade) voor de liefhebbers opj
tafel zetten.
Ter afronding van de maaltijd
I adviseert zij een sterke mokka.
,„De pudding moet u in elk geval J
V vergeten", waarschuwt ze, „ij.
mag desnoods, maar dan moet i
i de ontstane schade de volgende
I ochtend bij het ontbijt wel her- i
f stellen".
MN«rui
fillliiiillttiilll(Mill
PIii^i'f'iiPliNir'iiii
éaémémm
IllI II
I (HM^üïh^ 'iliiïllht1^»,
(ADVERTENTIE)
Als andere middelen gefaald
hebben, neem dan het middel
waarop nog zelden vergeefs
een beroep is gedaan
ABDIJSIROOP
's werelds beste .hoestsiroop
Kardinaal Leger
MONTREAL (KNP) Kardinaal Le
ger, aartsbisschip van Montreal in Ca
nada. heeft de priesters van zijn bisdom
schreven, dat zij gerust over het celi-
van de priesters mogen discussië-
i. Zij mogen zich ook gerust afvragen
of deze instelling, zoals zij bestaat in de
kerk van het Westen niet herzien kan
worden, aldus de kardinaal. Maar het is
ook de taak van de bisschoppen om de
ze kwestie onder ogen te zien, aldus
kardinaal Leger, en ik zal mij daaraan
uittrekken.
De laatste maanden is ook in de Ca
nadese pers de discussie rond de celi
baatsverplichting van de priesters op
gang gekomen. In een dagblad van
Montreal b.v. hebben vijf weken lang 25
Priesters en leken om beurten hun vi-
egeven over dit onderwerp. De kar
dinaal te moeten schrijven over de
priesters te moeten schrijven over de
kwestie van het priestercelibaat. Hij
wijst in zijn schrijven (van 4 december
jl) op de apostolische en pastorele voor
delen van het kerkelijk celibaat, op de
grote vrijheid en het beschikbaar zijn
voor de dienst van God en de Kerk, wel
ke door deze levensstaat gegarandeerd
worden en op de trouw aan ondernemin
gen die geheel in vrijheid worden aan
gepakt. In zijn schrijven zegt de kardi
naal van degenen, die uit het ambt zijn
getreden, dat zij onze broeders blijven".
Degenen, die uitgetreden zijn, zijn geens
zins ongelovigen en de Kerk toont thans
veel meer begrip en tracht bij verkeer
de keuze corrigerend op te treden, aldus
kardinaal Leger.
Bert Haanstra heeft „De stem van het water" laten
horen. Aanvankelijk wat aarzelend, zich met wat
speelse grapjes excuserend opnieuw de verbondenheid
van de Nederlander met het water in beeld te willen
brengen, maar allengs stoerder en mannelijker, mee
slepend in zijn montage der prachtig gefotografeerde
beelden. Bert Haanstra heeft het gepresteerd een waar
dig vervolg te creëren op zijn „Alleman", dat een
vriendelijk portret van de Nederlander was. „De stem
van het water" laat de Nederlander ook van zijn strijd
bare zijde zien. Daardoor is laatstgenoemde film mis
schien minder grappig dan „Alleman", maar als
kunstwerk vaak fascinerender.
Vele malen reeds hebben Nederlandse
pineasten de eeuwige strijd tegen het
water en de grote rol die dit element ook
'op ander gebied in het leven van de Ne
derlander speelt, in beeld gebracht. Voor
Haanstra bleef slechts weinig nieuws
en hij laat zich dan ook in het begin
van deze avondvullende documentaire u
de tekst van Simon Carmiggelt excuseren
met „U zult zeggen, alweer een film
het water". Haanstra heeft echter in
film alle facetten belicht en er nog
geheel van weten te maken ook. Na enkele
grapjes tussen beeld en dialoog zoals „niet
weg te denken dijkwerkers" en „pekl
ken, die alleen bij windkracht 8 in bewe
ging komen" alsmede wat milde spot op
zijn eigen regiedebuut „Spiegel van Hol
land", begint Haanstra met de jeugd. De
bange kleutertjes, die door 'n nare onder-
wijzersstem worden gemaand him hoofd
onder water te houden, leveren enkele
kostelijke beelden op, nog geheel ln „Alle-
man"-stijl. Met de welbespraakte paling-
visser en diens filosofische kijk op zijn
beroep neemt de film al een wat poëti
scher wending niet in het minst door de
zeer fraaie filmbeelden, die daarmee ge
paard gaan. pe zeevisserij en de Delta
werken tonen vervolgens Haanstra als een
meeslepend filmer, waarna het watertoe-
J als een licht intermezzo de over
gang naar de Rotterdamse haven inluidt.
Voor deze episode concentreerde Haanstra
zich op een welbespraakte „roeier" trots
op zijn vak en amusant in het verhalen
zijn belevenissen aan boord van een
schip uit India.
NA UITTREDEN B.P.
DEN HAAG (ANP) Hel is niet uit
gesloten dat de heer P. Voogd, het voor
malige lid van de Tweede Kamer voor
de Boerenpartij maar thans daarin zit
ting hebbend als onafhankelijk", bij de
komende vervroegde verkiezingen met
sn eigen lijst zal uitkomen.
Of dat in alle achttien kieskringen het
geval zal zijn is niet bekend. De heer
Voogd onlangs bij zijn uittreden uit de
kieskringen „van voldoende medewer
king is verzekerd".
Zoals gemeld, verkondigde de heer
Voogd onlags bij zijn uittreden utt de
B.P.-fractie, beslist niet van plan te aijn
een eigen lijst uit te komen
Het skutjesilen komt in „De stem van
het water" naar voren als een uiterst
mannelijke, enerverende sport eindigend
i een uitbundig feest.
Maar ook het water in de winter komt
m bod. Beelden van ijsvermaak en ijs-
ellende wisselen elkaar af om tenslotte te
eindigen in een reeks beelden van „aan
komende" Sinterklazen, waarbij Giet
hoorn met een aan „Fanfare" herinne
rend beeld niet wordt vergeten
Haanstra wilde echter ook niet de drei
ging. die het water soms voor de Neder
lander vormt, vergeten en het werk dat
de Nederlandse reddingsboten vaak onder
gevaarvolle omstandigheden verrlch-
Een knap gefilmde redding ln volle (en
oeste) zee wordt weer afgewisseld met
amusante beelden van familieleden, die
de wereldomroep hun zeevarende
vaders en zoons groeten.
overstromingsramp van 1953 kon in
deze film natuurlijk niet weggelaten wor-
en Haanstra loste dit, probleem zeer
kies op. door een brief uit die tijd te laten
■lezen van een vrouw, die vrijwel haar
hele gezin verloren had. De camera blijft
al die tijd gericht op een vrijwel rimpel
loze zeespiegel om aan het eind naar de
schrijfster-dertien-jaar-later te zwen
ken. Door tenslotte nog het bange kleu
tertje van het begin nog eens terug te
laten zien als een echte waterrat rondt
Haanstra zijn film op bekwame wijze af.
„De stem van het water" ls een werk,
dat iedere Nederlander moet gaan zien.
Simon Carmlggelt's commentaar, ingeto
gener dan voor ..Alleman" steunt de fraaie
beelden van Anton van Munster voortref
felijk, terwijl waar nodig Robert Heppe-
oor onopvallende doch liet beeld goed
steunende achtergrondmuziek zorgt. Maar
deze „stem" zou zonder de vaste hand
van de perfectionist Haanstra nooit zo
overtuigend geklonken hebben als nu het
■fa Foto midden: watertoerisme,
waarbij zelfs de eend er zijn gemak
van neemt.
Foto onder: maar de stoere
zeeman ontbreekt ook niet in
Haanstra's veelzijdige „Stem van
het water".
STADSKANAAL (ANP) De meubel
fabriek Knico te Stadskanaal heelt een
werktijdverkorting ingesteld tot 30 uur
per week. Dit is gebeurd in overleg met
de vakorganisaties. Het personeel krijgt
een aanvulling van de W. en W.-wet. Er
is momenteel nog geen sprake van ont
slagen. De oorzaak van deze werktijd
verkorting is de slechte orderpositie. Bij
de fabriek zijn 50 man in dienst.
De directie van de N.V. Nederlands
thermochemisch fabrieken in Hilver
sum heeft aan 23 werknemers ontslag
aangezegd. Zeventien van de ontslagenen
vallen in de destructor in Bergum en zes
in het bedrijf in Nijverdal. De vakcen
trales hebben zich na overleg met de fa-
brieksdirectie akkoord verklaard met de
ontslagen, die half januari ingaan. De
reden voor het ontslag is gelegen in een
regeringsmaatregel in het belang van de
volksgezondheid, waardoor de invoer van
beenderen uit West-Duitsland onmogelijk
wordt gemaakt.
Dertig van de honderd werknemers
van de rotanindustrie N.V. Rohé in het
Friese Noordwolde gaan korter werken.
Het betreft hier personeel van de afde
ling houtbewerking, dat voorlopig voor
onbepaalde tijd slechts halve dagen aan
het werk gaat en voor wie dit ook finan
ciële consequenties met zich zal mee
brengen. Het arbeidsbureau heeft ver
gunning voor de regeling verleend. De
aanleiding voor de maatregel is e»n ver
minderde afzet van het produkt.
