STEM VAN HET WATER
JEANNE BRUIN:
„December is één groot
excuus om door te eten
Ideale
kerst
menu
Knap, meeslepend en stoer werk van Haanstra
Discussie
celibaat
staat vrij
Voogd toch met
eigen li
„U zuil
zeggen
al weer
een film
over water'
Ontslag en
verkorting
van werktijd
WOENSDAG 21 DECEMBER 1966
DE LEIDSE COURANT
PAGINA 9
1
DfT zijn gewichtige dagen voor de lijfeigenen van de welvaart. Vetlaagje leggen, niemand
zeggen. Proosten en toasten, kortademig uitbuiken op de sofa in de achterkamer. Er
wordt tweestemmig gezongen, er wordt voor drie gegeten, want aan een boom zo
volgeladen, mist men één, twee kransjes nietDit is de maand van het bovenste knoopje
los en de riem laten vieren tot het laatste gaatje. Desnoods prikken we er één bij, zodat
ook het puddinkje op tweede kerstdag fier naar binnen kan glijden. „Jan, daar ga je", maar
zorg wel, dat er ruimte overblijft, want er komt nog meer. December is immers de traditionele
hordeloop over boterletters, kerststol en gebruinde ruggen van kip en kalkoen. Borreltje
vooraf, pindaatje erbij, slaatje ertussen, slaapmutsje toe. Nu syt wellecome, „neen, ik echt
niet meer". Nou vooruit, maar alleen, omdat je zo aandringt. Een halfje dan, Het is maar
één keer sinterklaas, het is maar één keer eerste kerstdag, het is maar één keer tweede
kerstdag, het is maar één keer oudejaar, het is maar één keer nieuwjaarsdag.
m—. COPIEUZE MAALTIJDEN OP KERSTMIS:
GEEN KWESTIE VAN GEZELLIGHEID,
MAAR VAN MENSELIJK ONBEHAGEN.
fijne maand. Vol nobele,
christelijke gebruiken. De kranten zwe-
de goedheid overdadig uit, de domi-
3 en paters bewijzen voor radio en
televisie, dat je ze om een kerstbood
schap kunt sturen. Het zwerk is vol ge
druis van engelen en gesmak van ster
velingen. Mijter en piek liggen als ba
kens in een zee vol calorieën. En aan
het einde staat de weegschaal al klaar
oor het loodzware demasqué.
Dan stelt vader vol afgrijzen vast, dat
de broek van zijn goeie pak niet meer
dicht gaat. Kan het zijn, dat hij gekrom-
De broek dan. De rits van moe
ders zwarte jurk haalt het trouwens ook
Ze heeft de adem ingehouden
bij het passen. Met geen mogelijkheid.
,Hou op", riep ze lacherig, ,,ik stik".
Alles knelt, alles plakt. Wat zou het
kosten om een pak uit te leggen? Of kan
hij beter eerst vermageren? Er zijn
wonderkoekjes in de handel, die je een
elke maaltijd moet eten.
En straks komt er weer radijs en voor
jaarspeen. Dan smelt het vet als
i de zon.
Milde motregen
'er drie weken vonkt de conversa-
;n tienduizenden Nederlandse gezin-
opnieuw tussen die twee polen: het
:r weer aan en hoe gaat het er af.
uiibAM
Ze hebben een feestje gebouwd „ja
en wat zou dat?" ze hebben elkaar
bemind in de milde motregen van het
repeterend mysterie. Achteraf moeten
ze toegeven, dat het een hele kluif is ge-
En de reden? Komaan mevrouw
Bruin, voor de draad ermee. Als voor
zitster van de Nederlandse vereniging
van diëtisten bent u immers in het be
zit van het deksel, dat op alle dampende
decemberpotjes past. Op uw wekelijks
spreekuur schuifelen ze voorbij: dikke
uitgetelde zwaargewichten. In uw cur
sussen ontmaskert u telkens weer de vij
anden van het menselijk lichaam: vet,
chlorestorol, gebrek aan beweging. On
ophoudelijk werpt u banbliksems in
de samenleving: de scholen verwaarlo-
de kennis van de voeding, de Neder
landse huisvrouw weet niets van calo-
i, de vaderlandse hotellerie suddert
op de walmende pit van het grote on-
ermogen.
Groot excuus
Maar waarom dijen de stoere nazaten
van Willem van Oranje juist in de laat
ste maand van het jaar uit als kroe
poek in heet vet? Jeanne Bruin-Ruig-
rok glimlacht en reikt ons een kapitale
kalkoenepoot aan, die ze in aluminium-
Nederlandse eetcultuur suddert
op lage pit van onvermogen
folie heeft gestoofd. Met klem raadt ze
ook aan om haar sauzen te proberen. Ge
raspte knolselderij en appel, roquefort-
kaas in zure room en 'n fantasie mayo
naise. Zelf slaat ze één beurt over. Een
kwestie van lijfsbehoud.
Ze zegt: ..De maand december is in
feite één groot excuus voor alle men
sen, die willen dooreten. Dat noemen
ze dan gemakshalve gezelligheid, huise
lijkheid. Iedereen heeft de mond vol van
gezelligheid, maar in de meeste gevallen
is het onbehagen, eenzaamheid. Er
wordt in deze maand voornamelijk ge
geten om allerlei onlustgevoelens te ver
dringen. De eenvoudigste manier om
die te bevredigen is een stuk -kerstbrood,
een copieuze maaltijd, een boterletter.
Het is een soort alcoholisme, waarin
de ontevredenheid verdronken wordt.
Hoeveel mensen gaan de kerstdagen
in met een opgeschroefd verlangen?
Ze verwachten het onmogelijke van hun
medemensen, teren op vertekende herin
neringen, die ze idealiseren. De teleur
stelling, die zodoende onherroepelijk ont
staat, wordt gecompenseerd' met eten
en drinken. Onderzoekingen hebben on
dubbelzinnig aangetoond, dat er een di
rect verband bestaat tussen onbehagen
Daar komt nog bij, d de eetcultuur
in ons land op een bedroevend laag
peil staat. De meeste vrouwen gaan
met een absoluut minimum aan kook-
kennis het huwelijk in -en klungelen
maar raak. Als ze kool eten, moet ie
uren pruttelen, zodat tenslotte de hele
buurt van de stank vergeven is. Het ge-
vólg is, dat ze nooit meer kool eet,
want haar brouwsel is inderdaad onge
nietbaar. Maar ze haalt wel voor een
gulden loempia, die voor driekwart ge
vuld is met dezelfde kool. Het verschil
is alleen, dat de Chinees wel weet, wat
je met kool kunt doen. Geef een Indo
nesische vrouw een stuk ordinaire pens
en ze maakt er een godenmaaltijd van.
Een Nederlandse vrouw staat op
haar gemak. Ze is thuis opgevoed
met de deugd van het sober zijn en
het kost haar geen enkele moeite om
elke dag een fantasieloze maaltijd
op tafel te toveren. Ze koopt de
rooie kool in een plasticzakje en
doet er verder niets aan. Lekker
eten is er dan automatisch niet meer
bij, want rooie kool maak je met je
tien geboden, daar gaat de hele
familie in, voordat je hem smakelijk
hebt.
Beeldbuisvoer
Verantwoord eten is overigens niets
anders dan goed eten. Als de mensen
horen, dat ik diëtiste ben, krijgen ze ge
lijk helse visioenen van afschuwelijke
rauwkostschoteltjes en uitgemergelde
lappen vlees. Ze denken meteen aan
maagpatiënten en mensen met een hart
afwijking, maar dat ls kolder. De eer
ste eis voor een goed dieet is namelijk,
dat het lekker en smakelijk is. De
maaltijd is een feest, een hoogtepunt
in elke dag en als je dat gegeven ver
waarloost, zit je op dood spoor. Üan kun
je wel aan 't juiste aantal calorieën ko
men, maar gelijk ontneem je een mens
zijn kans op vreugde.
Het is ook beslist niet waar, dat al
leen zieken een dieet moeten hebben.
De ellende is alleen, dat iemand, die
gezond is, ongrijpbaar blijft en alleen
zijn eigen verstand als controle heeft.
Het gevolg is, dat er in tienduizenden
Nederlandse gezinnen gewoon slecht ge
geten wordt. Dat begint bij de kinderen,
die 's morgens zonder goed ontbijt de
deur uitgaan. Ze staan te laat op, eten
haastig een boterham en worden de
straat opgejaagd. Om elf uur is hun op
nemingsvermogen uitgeput en verflauwt
hun aandacht voor de les. En 's avonds
wordt er naar de televisie gekeken en
deelt moeder het beeldbuisvoer uit. De
chips en de hips en de dips. Zelf neemt
ze een reepje, want per slot van reke
ning werkt ze ervoor en heeft er recht
op.
zuster Benedikt bij 950 huisvroro
heeft uitgewezen, dat de frites- en
quettencultuur in het weekend hand
over hand toeneemt. Zaterdags wil de
huisvrouw de handen vrij hebben
daarom wordt het diner uit de auto
maat gehaald. En iedereen heeft vrede
met het vette, ordinaire straatvoer.
De overige dagen van de week wordt
er recht toe recht aan gekookt. Inclu
sief de ouderwetse vette jus van g;
moeder. Een lekker sausje met kruiden
en wat sherry is weliswaar minder scha- I
delijk en veel smakelijker, maar
kost tijd en daar voelt moeder niets
Ik heb niets tegen een eerlijke stamppot
van boerenkool en zuurkool, maar als je
daarmee uitgepraat bent, lijd je in feite
aan culturele bloedarmoede.
Naar mijn smaak kun je geen vei
woorde maaltijden op tafel brengen, als
je er geen rol in hebt. Je moet eigenlijk
een epicurist zijn, een gastronoom
alle vet- en calorieënklippen met su
te omzeilen. Als je het eten in de cul
tuursfeer trekt, als je er een feest
maakt en het verrassingselement er
brengt, dan worden de hoeveelheden, die
je moet koken, automatisch minder. Je
moet van het driemaal daags bunkeren
weer drie keer daags genieten durven
Jeanne Bruin-Ruigrok voegt de dam
pende daad bij het woord en dient de
shaslick op. Ze neemt er zelf ook één
en heft het glas met de fonkelende rosé.
Persoonlijk tobt ze zwaar met de ver
lokkingen van de decembermaand.
Verzaligd zegt ze: „De kunst is, dat
je jezelf op tyd een halt toeroept. Vrij
wel iedereen heeft de neiging om dik te
worden en ik maak daar geen uitzonde
ring op. Nu is het een kwestie van i
kracht om je gewicht op het juiste peil
te houden. Ik geloof niet in vermage
ringsmiddelen. in al die pilletjes en koek
jes, waar je zulke verbluffende resulta
ten mee bereikt. Ik geloof wel in een
goed, speels dieet. Zelfs op Kerstmis.
Al die dikke mensen dragen een
ven vol ellende met zich mee. Als ik op
het spreekuur met ze praat, komt het
hoge woord er altijd uit. Het zijn bijna
altijd drama's, die hun gewicht hebben
bepaald. Daarna is het een vicieuse
kei geworden, die hen als een lasso ge
vangen houdt.
Fritescultuur Dat heeft niets met gezelligheid
Een onderzoek van de Nederlandse te maken."
I Het ideale kerstmenu. dot diëtiste 1
Jeanne Bruin uit Soestdijk spe-1
t'oor u heeft samengesteld,
heeft de Amerikaansediepvrie
k kalkoen als pièce de resistant
rom f „Omdat het vlees vi
I deze dieren bijzonder arm is ai
schadelijke vetten en calorieën i
toch bijzonder smakelijk is. 1
1 Amerikanen zijn ons domweg d
atlengten voor op dit gebied.
I Als je even de moeite neem
het vel van een achterbout los-
peutert, ian heb je prachtige I
l lappen vlees, waar je van alles
mee kunt doen. Je maakt er me
evenveel succes een cocktail met
ils een geweldige shaslick. Het i
machtig mooi, mager vlees".
Dit is haar suggestie: grape-fruit
sherry en cognac. Kopje oxtail-
i clair, kalkoen ingewreven met
1 peper, zout en een snufje tijm
verpakt in aluminiumfolie gedu
rende drieëneenhalf uur in cm
matige warme oven (175 graden l
gestoofd. Daarna nog een half i
de pan voor het feestelijk I
I kleurtje en de knapperige korst, f
I Hierbij serveren geboorde jona-
f thans, die bestreken zijn i n bof er.
Een klein Frans vruchtje i
die deze zoete lading dekt.
j Voor garnering kunnen verder j
I dienen geraspte knolselderij.
I Franse seklerij. kropsla en r,
appelen, die in de schil en in
i lumolie gepoft zijn. Enkele
Ischaaltjes met sausen (roquefort-
1 kaas met zure room, geraspte a
I fippel en knolselderij en appel-1
salade) voor de liefhebbert
tafel zetten.
Ter afronding van de maaltijd
I adviseert zij een sterke mokka.
L„De pudding moet u in elk geval f
r vergeten", waarschu wt ze. „ij
mag desnoods, maar dan moet i
1 de ontstane schade de volgende
I ochtend bij het ontbijt wel her-
stellen".
(ADVERTENTIE)
Als andere middelen gefaald
hebben, neem dan het middel
waarop nog zelden vergeefs
een beroep is gedaan
ABDIJSIROOP
's werelds beste hoestsiroop
Kardinaal Leger
MONTREAL (KNP) Kardinaul Le
ger, aartsbisschip van Montreal in Ca
nada, heeft de priesters van zijn bisdom
geschreven, dat zij gerust over het celi
baat van de priesters mogen discussië
ren. Zij mogen zich ook gerust afvragen
of deze instelling, zoals zij bestaat in de
kerk van het Westen niet herzien kan
worden, aldus de kardinaal. Maar het is
ook de taak van de bisschoppen om de
ze kwestie onder ogen te zien, aldus
kardinaal Leger, en ik zal mij daaraan
niet o
trekkei
De laatste maanden is ook in de Ca
nadese pers de discussie rond de celi
baatsverplichting van de priesters op
gang gekomen. In een dagblad van
Montreal b.v. hebben vijf weken lang 25
priesters en leken om beurten hun vi
sie gegeven over dit o-derwerp. De kar
dinaal te moeten schrijven over de
priesters te moeten schrijven over de
kwestie van het priestercelibaat. Hij
wijst in zijn schrijven (van 4 december
jl) op de apostolische en pastorele voor
delen van het kerkelijk celibaat, op de
grote vrijheid en het beschikbaar zijn
voor de dienst van God en de Kerk, wel
ke door deze levensstaat gegarandeerd
worden en op de trouw aan ondernemin
gen die geheel in vrijheid worden aan
gepakt. In zijn schrijven zegt de kardi
naal van degenen, die uit het ambt zijn
getreden, dat zij onze broeders blijven".
Degenen, die uitgetreden zijn, zijn geens
zins ongelovigen en de Kerk toont thans
veel meer begrip en tracht bij verkeer
de keuze corrigerend op te treden, aldus
kardinaal Leger.
beelden. Bert Haanstra heeft het gepresteerd een waar
dig vervolg te creëren op zijn „Alleman", dat een
vriendelijk portret van de Nederlander was. „De stem
van het water" laat de Nederlander ook van zijn strijd
bare zijde zien. Daardoor is laatstgenoemde film mis-
NA UITTREDEN B.P.
DEN HAAG (ANP) Hel is niet uit
gesloten dat de heer P. Voogd, het voor
malige lid van de Tweede Kamer voor
de Boerenpartij maar thans daarin zit
ting hebbend als „onafhankelijk", bij de
komende vervroegde verkiezingen met
?n eigen lijst zal uitkomen.
Of dat in alle achttien kieskringen het
geval zal zijn is niet bekend. De heer
Voogd onlangs bij zijn uittreden uit de
kieskringen „van voldoende medewer
king is verzekerd".
Zoals gemeld, verkondigde de heer
Voogd onlags bij zijn uittreden uit de
B.P.-fractie, beslist niet van plan t« zijn
met een eigen lijst uit te komen.
Bert Haanstra heeft „De stem van het water" laten
horen. Aanvankelijk wat aarzelend, zich met wat
speelse grapjes excuserend opnieuw de verbondenheid
van de Nederlander met het water in beeld te willen
brengen, maar allengs stoerder en mannelijker, mee- schien minder grappig dan „Alleman"
slepend in zijn montage der prachtig gefotografeerde kunstwerk vaak fascinerender.
Vele malen reeds hebben Nederlandse
cineasten de eeuwige strijd tegen het
water en de grote rol die dit element ook
'op ander gebied in het leven van de Ne
derlander si)eelt. in beeld gebracht. Voor
Haanstra bleef slechts weinig nieuws over
en hij laat zich dan ook in het begin
van deze avondvullende documentaire in
de tekst van Simon Carraiggelt excuseren
met ,.U zult zeggen, alweer een film over
het water*. Haanstra heeft echter in een
film alle facetten belicht en er nog een
geheel van weten te maken ook. Na enkele
grapjes tussen beeld en dialoog zoals „niet
weg te denken dijkwerkers" en „pekbroe
ken, die alleen bij windkracht 8 In bewe
ging komen" alsmede wat milde spot op
zijn eigen regiedebuut „Spiegel van Hol
land", begint Haanstra met de jeugd. De
bange kleutertjes, die door 'n nare onder-
wijzersstem worden gemaand hun hoofd
onder water te houden, leveren enkele
kostelijke beelden op, nog geheel ln „Alle-
man"-stijl. Met de welbespraakte paling-
visser en diens filosofische kijk op zijn
beroep neemt de film al een wat poëti
scher wending niet in het minst door de
zeer fraaie filmbeelden, die daarmee ge
paard gaan. pe zeevisserij en de Delta
werken tonen vervolgens Haanstra als een
meeslepend filmer, waarna het watertoe
risme als een licht intermezzo de over
gang naar de Rotterdamse haven Inluidt.
Voor deze episode concentreerde Haanstra
zich op een welbespraakte „roeier" trots
op zijn vak en amusant ln het verhalen
van zijn belevenissen aan boord van een
schip uit India
Het skutjesilen komt in „De stem van
het water" naar voren als een uiterst
mannelijke, enerverende sport eindigend
in een uitbundig feest.
Maar ook het water in de winter komt
aan bod. Beelden van ijsvermaak en ijs-
ellende wisselen elkaar af om tenslotte te
eindigen in een reeks beelden van „aan
komende" Sinterklazen, waarbij Giet
hoorn met een aan „Fanfare" herinne
rend beeld niet wordt vergeten
Haanstra wilde echter ook niet de drei
ging. die het water soms voor de Neder
lander vormt, vergeten en het werk dat
de Nederlandse reddingsboten vaak onder
gevaarvolle omstandigheden verrich-
Een knap gefilmde redding in volle (en
woeste) zee wordt weer afgewisseld met
amusante beelden van familieleden, die
via de wereldomroep hun zeevarende
vaders en zoons groeten
De overstromingsramp van 1953 kon in
deze film natuurlijk niet weggelaten wor-
en Haanstra loste dit probleem zeer
kies op. door een brief uit die tijd te laten
voorlezen van een vrouw, die vrijwel haar
hele gezin verloren had. De camera blijft
al die tijd gericht op een vrijwel rimpel
zeespiegel om aan het eind naar de
schrijfster-dertien-jaar-later te zwen
ken. Door tenslotte nog het bange kleu
tertje van het begin nog eens terug te
laten zien als een echte waterrat rondt
Haanstra zijn Dim op bekwame wijze af.
,De stem van het water' ls een werk.
dat iedere Nederlander moet gaan zien.
Simon Carmiggelt's commentaar, ingeto
gener dan voor „Alleman" steunt de 'raaie
beelden van Anton van Munster voortref
felijk. terwijl waar nodig Robert Heppe-
ner voor onopvallende doch het beeld goed
steunende achtergrondmuziek zorgt. Maar
deze ..stem" zou zonder de vaste hand
van de perfectionist Haanstra nooit zo
overtuigend geklonken hebben als nu het
geval is.
M
•ff Foto boven: alle begin is moeilijk,
ook voor de jonge Nederlander om
aan het water te wennen,
ff Foto midden: watertoerisme,
waarbij zelfs de eend er zijn gemak
■ff Foto onder: maar de stoere
zeeman ontbreekt ook niet in
Haanstra's veelzijdige „Stem van
het water".
STADSKANAAL (ANP) De meubel
fabriek Knico te Stadskanaal heeft een
werktijdverkorting ingesteld tot. 30 uur
per week. Dit is gebeurd in overleg met
de vakorganisaties. Het personeel krijgt
een aanvulling van de W. en W.-wet. Er
is momenteel nog geen sprake van ont
slagen. De oorzaak van deze werktijd
verkorting is de slechte orderpositie. Bij
de fabriek zijn 50 man in dienst.
De directie van de N.V. Nederlands
thermochemisch fabrieken in Hilver
sum heeft aan 23 werknemers ontslag
aangezegd. Zeventien van de ontslagenen
vallen in de destructor in Bergum en zes
ln het bedrijf in Nijverdul. De vakcen
trales hebben zich na overleg met de fa-
brieksdirectie akkoord verklaard met de
ontslagen, die half januari ingaan. De
reden voor het ontslag is gelegen in een
regeringsmaatregel in het belang van de
volksgezondheid, waardoor de invoer van
beenderen uit West-Duitsland onmogelijk
wordt gemaakt.
Dertig van de honderd werknemers
van de rotanindustrie N.V. Rohé in het
Friese Noordwolde gaan korter werken.
Het betreft hier personeel van de afde
ling houtbewerking, dat voorlopig voor
onbepaalde tijd slechts halve dagen aan
het werk gaat en voor wie dit ook finan
ciële consequenties met zich zal mee
brengen. Het arbeidsbureau heeft ver
gunning voor de regeling verleend. De
aanleiding voor de maatregel is can vee-
minderde afzet van het produkt.