Fidel Castro „schaakmat"
H. W. Tilanus - prototype
van de (Ail "er - vertelt
levensverhaal
zijn
Belastingvoorstellen inzet
van politieke machtsstrijd
Aanval Hoessein op
Arabische landen
„Gemene zaak
met Israël"
Oe Thant voor
vijf jaar
benoemd
Paus ontvangt
Ned. militairen
Recordbedrag
voor twintig
postzegels
KOSYGIN VAART UIT
TEGEN W.-DUITSLAND
ZATERDAG 3 DECEMBER 1966
DE LEIDSE COURANT
'VÏÏ:':. "ti J
MPWPM
De man van „Moet dal nn zo?9
Oordeel over
Schmelzer: „Hij
moet maar aan
Nolens denken"
Want ik heb diep in mijn
hart, hoe vreemd het misschien
ook klinken moge, toch altijd meer
bevrediging gevonden in het amb
telijk werk dan in het eigenlijke
Kamerwerk. Daarbij wist je zo
doende wat meer in de Kamer, en
dat was wel nodig ook ten aanzien
van de zaken, want de behandeling
der wetsontwerpen in de afdelin
gen geschiedde vaak grenzeloos
oppervlakkig...".
Deze uitspraak is niet van een onbe
kend „kortstondig" Kamerlid, maar van
een man die een der recordhouders is op
het gebied van parlementaire ervaring:
Hendrik W. Tilanus, man die meer dan
veertig jaar zitting heeft gehad in de
Kamer, die als politiek leider (en tevens
als prototype) der Christel ij k-Historische
Unie de laatste tientallen jaren mede
zijn stempel op de parlementaire demo
cratie van Nederland heeft gezet.
Wie Tilanus gekend heeft, zal zich
moeilijk hebben kunnen voorstellen dat
hij zich ooit aan het schrijven van me
moires zou hebben gezet. Dat is ook niet
gebeurd, maar wel heeft dr. Tilanus ge
lukkig na zijn aftreden als fractievoor
zitter der C.H.U. op twintig woensdag
avonden zijn leven verteld aan drs. G.
Puehinger, die naar aanleiding van
deze gesprekrsavonden een bij J. H. Kok
in Kampen uitgegeven boek „Tilanus ver
telde mij zijn leven" schreef. Drs Puehin
ger, merkwaardigerwijze een vaste me
dewerker aan A.-.R.-periodieken, heeft
op die manier een boek kunnen schrij
ven dat het midden houdt tussen een
autobiografie en een essay; gevolg hier
van is natuurlijk een zekere tweeslach
tigheid; de lezer moet bijvoorbeeld maar
gissen of een aantal feitelijke fouten op
vergissingen van dr. Tilanus of op ge
brek aan kennis bij zijn biograaf berus
ten. Maar ondanks fouten en tweeslach
tigheid is het boek van drs. Puehinger
een werk dat de geïnteresseerde in één
ruk uitleest. Want men krijgt Tilanus
ten voeten uit voor zich en bovendien
een schat van persoonlijke emoties, me
ningen en veronderstellingen van de
man wiens „Moet dat nu zo?" een der
AMMAN, (AFP-Reuter) Koning
Hoessein van Jordanië heeft in een toe
spraak via radio Amman bepaalde Ara
bische landen ervan beschuldigd gemene
zaak met Israël te maken. Zij streven
met Israël hetzelfde doel na: de vernie
tiging van Jordanië. „Ons volk", aldus
de vorst, „staat op het ogenblik niet bloot
aan de aggressie van onze vijand (Israël)
maar aan de aanvallen van onze Ara
bische broeders.
jHij doelde hierbij klaarblijkelijk op
Egypte en Syrië die na de Israëlische
aanval op het Jordaanse grensdorp Sam-
mou, op 13 november, felle kritiek op de
koning hebben geleverd.
Koning Hoessein riep de Arabieren op
Jordanië materiële en morele steun te
geven tegenover „het Israëlische gevaar".
Israël treft voorbereidingen voor expan
sie door het uitbuiten van de huidige po
litieke verwarring in de Arabische we
reld, zo meende hij.
„De Egyptische strijdkrachten in Je
men", vervolgde hij, „doden onze broe
ders in plaats van te strijden tegen de
vijand. De commandos die in Israël sa
botagedaden plegen stellen zich ermee
tevreden enige auto's en treinen op te
blazen, in het geheim Jordanië binnen
te komen en dan te vluchten, daarbij de
gevolgen van hun aanslagen overlatend
in de Jordaniërs".
Hij verweet de Egyptenaren in het ver
leden door klinkende toespraken eigen
nederlagen ln nederlagen van de vijand
te hebben veranderd. In het algemeen
bekritiseerde hij het gebrek aan eenheid
de Arabieren en de onvoldoende hulp
die Jordanië is geboden. „Wij Arabieren
verklaren", aldus Hoessein, „dat onze
vliegtuigen het luchtruim beheersen maar
ln het geheim geven wij toe dat onze
luchtmacht zelfs niet voldoende is voor
onze plaatselijke behoeften en dat men
bijgevolg Jordanië niet te hulp kan ko-
Ziekenhuis
wordt duurder
2 (Van een onzer verslaggevers)
DEN HAAG De ziekenhuizen zien
zich vanwege diverse kostenstijgingen
genoodzaakt met ingang van 1 januari
de tarieven te verhogen.
Omdat er nog geen beslissing gevallen
is over de loonsverhogingen in het be
drijfsleven voor 1967 valt nog niet pre
cies aan tp geven hoeveel de ziekenhuis
tarieven omhoog zullen gaan. Er moet
echter rekening gehouden worden met
een gemiddelde stijging van 6,5 7 gul
den per dag. Voor verplegingen in de
eerste en tweede klasse kan dat gemid
delde iets hoger komen te liggen, voor
verpleging in de derde klas mogelijk iets
lager.
Het centraal orgaan voor de zieken
de ziekenhuisorganisaties
stig conceptvoorstel tot verhoging
de tarieven.
Pilootloos vliegtuig
neergehaald bij Hanoi
HONGKONG (Reuter) Boven Hanoi
s een Amerikaans pilootloos verkennings
vliegtuig neergeschoten, zo meldt het
Chinese persbureau. Deze toestellen ope-
i doorgaans op grote hoogte.
historische gezegden van de parlemen
taire geschiedenis na 1945 is geworden.
Uit Tilanus' jeugd frappeert vooral zijn
belangstelling, hoewel zelf beroepsmili
tair geworden, voor pacifistische ideeën,
zijn hardnekkige, maar vergeefse pogin
gen om via het staatsexamen zich meer
toekomstperspectief te kunnen verzeke
ren. Met grootouders die deels volgelin
gen van Kuyper en deels van Hoedema-
ker waren, werd Tilanus als het ware al
door zijn geboorte gedisponeerd om
woordvoerder van een partij te worden
waar de synthese ruimte laat voor
zeer grote mate van vrijheid voor
persoonlijk inzicht. Dat Tilanus vóór zijn
politieke loopbaan al een carrière als le
raar aan de KMA achter de rug had, is
algemeen bekend; dat hij zelf lang ge
aarzeld heeft of zijn politiek nu Kuyper
(A-R) dan wel Lohman (CHU) zou wor
den, zal misschien menig lezer verras
sen, evenals het feit dat de politieke be
langstelling van de jonge Tilanus in Bra
bant begonnen is.
PERSONEN
Tilanus heeft altijd bekend gestaan
als een mild man; zijn boek geeft dan
ook blijk van waardering voor de meest
uiteenlopende politici; alleen Strebers,
politici die zo graag minister willen
den of die laten blijken dat ze hs
goed weten, liggen hem niet. Daarom
waardeert hij Ruys de Beerenbrouck op
de keper beschouwd meer dan Colijn
De Geer; Drees en De Quay meer dan
Oud en Van Mook.
Meer dan met enkele woorden rept dr.
Tilanus over de adviezen die bij de
vele kabinetsformaties, die hg mee
maakte, door de C.H.U. aan de koningin
zyn uitgebracht. Hij doet voor zyn doen
boos op de katholieke politici, omdat
als grootste fractie hun gewicht nog al
vaak lieten merken en niet al te happy
bleken om een protestant als premier te
aanvaarden.
Vaticaans gezantschap, vlootwet, cri
sismaatregelen en het voorspel op de
wereldbrand van 1939'45 leveren inte
ressante pagina's. Van Tilanus' relaas
over de jaren ln Buchenwald en Neder
landse interneringskampen is de brief
wisseling met de naar Nederland terug
gekeerde De Geer het meest boeiend.
Persoonlijk laat Tilanus blijken de
vroegere stijl te prefereren boven de
oorlogse politieke zeden; van ministers
en Kamerleden die elkaar tutoyeren
zegt hij: „I don't like that"; bindingen
tussen kabinet en fracties liggen hem
niet.
Het boek eindigt abrupt, want de laat
ste gesprekken heeft drs. Puehinger
door de nog vrij plotselinge dood
Tilanus niet kunnen houden. De laatste
alinea is niettemin een beetje pikant;
het oordeel van Tilanus over drs Schmel-
„Hij is knap en charmant en tevens
een fijn mens. Ik leerde hem vooral op
buitenlandse congressen waarderen. Wel
zou men hem in de Kamer
stoerder wensen, vooral als leider
zijn vaak zo verdeelde fractie. Hij moet
maar veel aan Nolens denken, met zijn
stalen kop."
Ongetwijfeld denkt Schmelzer als hij
dit leest: Wanneer de CHU een Tilanus
gehad zou hebben die zelf aan Nolens
als' voorbeeld dacht, wat waren de pop
pen dan aan het dansen geraakt".
Zeker binnen de CHU
Maar wat zou Tilanus niet ge
schreven hebben, wanneer hij de 14e
oktober 1966 had mogen beleven
Misschien weer: „Moet dat nu zo?"
G.v.L.
Aan 681)0 boren hebben 300 schaak
meesters uit de gehele wereld een
schaaktoernooi gespeeld tegen
schaakliefhebbers uit Cuba. Een
van hen was Fidel Castro, die het
opnam tegen de Russische groot
heid en wereldkampioen Tigran
Petrosian. Op deze foto ziet men
Castro in strijd met de ex-wereld
kampioen, de Mexicaan Camanera,
die hem een schaakbord had aange
boden.
Tegenstellingen
in parlement
zijn verscherpt
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG De belastingvoorstellen
van het kabinet-Zijlslra gisteren offi
cieel bij de Tweede Kamer Ingediend
vormen de inzet van 'n politieke machts
strijd. die zijn hoogtepunt in de verkie
zingen van 15 februari zal vinden. Dit is
de laatste dagen tijdens de debatten over
de regeringsverklaring van het noodka-
binet duidelijk geworden. Nog duidelijker
is het. dat het in feite zal gaan tussen
de confessionele en niet-confessionele
groeperingen, waarbij men de* confessio
nele partij graag als behoudend en de
niet-confessionele groepen als vooruit
strevend wil bestempelen.
Minister-president Zijlstra heeft dezer
dagen al voorzichtig afgetast op welke
steun hij in de Tweede Kamer kan reke
nen op 14 en 15 december wanneer zijn
fiscale maatregelen in discussie komen
Gebleken is. dat hij iedere stem hard no
dig heeft bij het zoeken naar een meer
derheid en dat hij zijn sterkste aanhan
gers zal vinden in de confessionele groep
van AR.. CHU. en K.V.P.
Het gaat op 14 en 15 december om de
volgende belastingvoorstellen:
Het uitstel van de verlaging loon- en
inkomstenbelasting van 1 januari '67
tot 1 juli 1967;
<0 een verhoging van de omzetbelasting
met 20 punten niet op 1 januari '68,
maar op 1 juli 1967:
4 uitstel van de verlaging loon- en in
komstenbelasting voor ongehuwden
tussen 40 en 65 jaar van 1 januari
1967 tot 1 juli 1967.
Deze maatregelen moeten het kabinet
in 1967 510 miljoen gulden extra opleve
ren. om de financleel-economische moei
lijkheden voor dat jaar het hoofd te kun-
De wijzigingsvoorstellen liggen thans
bij de Tweede Kamer. Deze heeft 10 da
gen de tijd om de voorstellen te beoor
delen in het. licht van de zorgelijke eco-
onmische situatie, zoals minister-presi
dent Zijlstra deze bij herhaling geschil
derd heeft.
Het gaat er bij dit alles om, wie gelijk
heeft, of wie denkt het recht aan zijn
kant te hebben. Vele economen in Ne
derland <en ook ln de E E G zijn het
met premier Zijlstra eens. dat er maat
regelen nodig zijn. wanneer Nederland
althans niet ..ln het ravijn van de werk
loosheid en de devaluatie wil schuifelen".
Andere economen een minderheid
echter betwijfelen dit ten sterkste.
Ommezwaai
In de binnenlandse politiek liggen de
fiscale maatregelen niet zo gemakkelijk.
De K.V.P. moest 180 graden bijsturen om
haar steun aan het uitstel van de belas
ting verlaging (waar zij zich een paar
maanden geleden nog fel tegen verzette)
kunnen rechtvaardigen. De PvdA
zwenkte 180 graden de andere kant om.
Een maand geleden nog voorstandster
van het uitstel, verklaart zij zich er
thans falikant tegen. „Om meer geld vrij
te maken voor de bestedingen. Wanneer
de bestedingen iets groter worden, stijgt
de werkgelegenheid weer", aldus de socia
listen. Een theorie, die de meeste des
kundigen liever niet voor him verant
woording willen nemen.
Dat het de gewone burger langzamer
hand gaat duizelen ligt voor de hand. Om
de verwarring nog groter te maken,
kwam dezer dagen het befaamde advies
van de Sociaal Economische Raad bin
nen. waarin gesteld werd. dat de verho
ging van de omzetbelasting een gevaar
lijke druk zou uitoefenen op de lonen en
prijzen en dat het uitstel van de verla
ging van loon- en inkomstenbelasting
redelijk was. wanneer de regering het
vrijkomend geld tenminste voor gerichte
doeleinden zou besteden. Voor bijvoor
beeld de diaecte werkgelegenheid in di
verse streken van Nederland en voor dat
deel van he* ziekenfondsgeld. dat anders
met een eigen risico van de verzekerden
beschikbaar moest komen. Geen wonder
dus, dat politiek Den Haag over dit ad
vies sprak als over een zeer duidelijk po
litiek advies ..van de schaduw-Tweede
Kamer, die S.E.R. heet"
Pressiegroepen
Feit is. dat het kabinet-Zijlstra het bij
zonder zwaar zal krijgen in de paar
NEW-YORK (Reuter) De Veilig
heidsraad heelt de algemene vergade
ring der V.N. aanbevolen de Birmaan Oe
Thant weer voor vijf jaar tot secretaris
generaal van de volkerenorganisatie te
benoemen. Oe Thant heeft zich bereid
verklaard een nieuwe ambtsperiode
vijf jaar te aanvaarden.
De resolutie, waarin de herbenoeming
van Oe Thant werd voorgesteld, werd
met 120 stemmen van de 121 aanvaard.
Een stembiljet was ongeldig. Het
we mandaat van de secretaris-generaal
zal op 31 december 1971 eindigen.
Eerder op de dag had de veiligheids
raad een beroep op Oe Thant gedaan
terug te komen van zijn besluit om geen
tweede ambtstermijn te aanvaarden. De
veiligheidsraad deed in een resolutie een
beroep op „het grote plichtsgevoel var
Oe Thant en diens toewijding aan d<
volkerenorganisatie". De raad verzeker
de Oe Thant te zullen streven naar ver
sterking van de rol van de Ver. Naties
als instrument voor de vrede.
DEN HAAG (ANP) Gisteren zijn de
werkzaamheden van de Nederlandse
militairen, die belast waren met de wa
terzuivering in Florence, gestaakt. Er
zullen enige dagen nodig zijn om in de
kazerne In Plstoia het materieel te ver
zamelen en te reinigen en daarna, ver
moedelijk op 7 en 8 december zullen de
militairen een excursie maken naar
Rome. Onvoorziene omstandigheden
voorbehouden zullen zij door de Paus wor
den ontvangen.
Dertig man van het detachement keert
op 9 december per „Troopship" van de
koninklijke luchtmacht naar Nederland
terug. Overwogen wordt nog een deel
van het detachement per vliegtuig naar
Nederland te vervoeren. In elk geval
gaat het materieel en het daarbij beho
rende personeel per trein naar Neder
land terug.
Wat de briefwisseling an de mili
tairen met hun familieleden in Nederland
betreft, deelt de Legervoorlichtingsdienst
mede, dat het geen zin meer heeft na 4
december post naar Italië te zenden,
daar de kans dan groot is, dat -de post
niet of met grote vertraging de militai
ren bereikt.
Woensdag J.l. is reeds een deel van het
detachement in Nederland teruggekeerd.
maanden, dat het moet optreden. Zwaar
ln Kamer, zwaar ook door de vele pres
siegroepen, die Nederland rijk is. Waar
bij zich dan de tragi-komische situatie
voordoet, dat deze Kamer dit „extra-par-
lementair-overgangs-uitgebreid romp
kabinet-Zijlstra" niet naar huis kan stu-
Ook al moet dezelfde Kamer in de
komende weken een uitputtingsslag leve-
tegen de bergen voorstellen en stuk-
om op tijd gereed te zijn voordat zij
ontbonden wordt en voordat de gewone
burger op 15 februari 1967 kan kiezen
wat hij precies wil.
FRANKFORT (l'PI) Op een twee
daagse veiling van oude Duitse postze
gels in Frankfort is een wereldrecord-
prijs van 620.000 Mark betaald voor een
blok van twintig zegels.
De postzegels, het enige bestaande vel
„Sachsen-Dreier"-zegels, werden aan een
Westduitser verkocht die namens een
Amerikaanse verzamelaar bood. Volgens
Schwenn. een beroemd man in filatelis
tische kringen, is de prijs een record
voor een blok van een enkele uitgave.
De naam van de nieuwe eigenaar is niet
bekend. „Niemand weet wie h(j is", zei
Schwenn. maar wel kon hij zeggen dat
de zegels naar New-York zouden gaan.
De zegels zijn uitgegeven door de vrije
staat Saksen in 1850, met een nominale
waarde van 3 pfennig. Ze zijn bleekrood
en sommige in het midden van het vel
lijken wat verkleurd. Het cijfer 3. staat
groot, wit en rood gespikkeld op ieder®
Goud in huizen
van Tasjkent
MOSKOU (U.P.I.). Dat sommige
nieuwe gebouwen in het In wederop
bouw verkerende Tasjkent glinsteren,
komt niet alleen doordat zij fonkel
nieuw zijn. Volgens het Russische pers
bureau Tass zit er goud in de muren.
Functionarissen, belast met de her
stelwerkzaamheden in de door zware
aardbevingen getroffen stad In Cen-
traal-Azië, ontdekten dat zand uit de
omgeving, dat gebruikt werrt voor de
aanmaak van beton, goud bevatte. Het
zand wordt nu eerst aan een goudwin
ningsproces blootgesteld alvorens in de
betonmolens te verdwijnen.
Dodelijk ongeval
in O.N.-mijn
HEERLEN (ANP) De 26-jarig®
gehuwde houwer P. J. Bouwels uit Heer
len is gisteren bij ondergrondse werk
zaamheden in de „Oranje-Nassaumijn
IV" in Heerlerheide door vallend ge
steente zodanig aan het hoofd gewond,
dat hjj in de loop van de dag in het
i.St.-Josephziekenhuis" in Heerlen is
overleden. Het slachtoffer laat vrouw
en twee kinderen achter.
Het Franse modehuis Pierre d'Alby heeft de collectie getoond voor de zomer
van 1967. Het ontwerp is van Michel Rosier. Op de foto links „Obscure Clarté",
een lange avondjapon van gestreeptevynil. Rechts ,JIonné Fortune" een
japon van zilver- jersey, die tot op de enkels gedragen wordt.
De Gaulle in verlegenheid
Regels protocol
overtreden
PARIJS (UPI) Dc Russische pre
mier Alexej Kosygin heeft zijn gastheer
generaal Dc Gaulle in grote verlegenheid
gebracht door een bezoek aan het stad
huis van Parijs aan te grijpen voor een
felle aanval op West-Duitsland en het
aanbevelen van maatregelen tegen we-
deropkomst van het fascisme.
De uitval, die indruiste tegen alle
regels van het diplomatieke protocol,
volgde op Kosygins tweede gesprek met
De Gaulle. Zegslieden beweren dat hij
vergeefs getracht heeft het Franse
staatshoofd te overtuigen van de nood
zaak van een verdeeld Duitsland. De
Gaulle zou erop hebben aangedrongen
door vrije verkiezingen de hereniging van
Duiteland te bewerkstelligen.
Na z(jn gesprek met De Gaulle bracht
Kosygin een bezoek aan de Partjse bur-
Paul Fabre. Hij dankte de
vroede vaderen voor het hem bereide
welkom en ging vervolgens over op een
twintig minuten durende tirade tegen
West-Du ltsland.
„De toestand in Europa is verre van ge
ruststellend. Eisen tot herziening van de
ln de oorlog getrokken grenzen, gesteund
door verzoeken om kernwapens, vormen
een risico voor het machtsevenwicht en
de vrede in Europa", aldus de Russische
regeringsleider. ..De uitslag van de on
langs in West-Duitsland gehouden ver
kiezingen in Beieren en Hessen
vormt een waarschuwing die zelfs bij de
minst betrokkene reden tot bezorgdheid
moet geven".
Kosygin verklaarde dat Dultslands
buurlanden ook voor de tweede wereld
oorlog sterk genoeg waren om een eind
te maken aan het natlonaal-soclallsme.
maar dit niet gedaan hadden.
..Deze situatie moet niet herhaald wor
den", zo waarsohuwde Kosygin.
Waarnemers houden er rekening mee
dat Kosygin tot zijn verklaring heeft ar-
gelegd als gevolg van De Gaulles weige
ring het regiem van Oost-Duitaland t®
erkennen
