GROTE COALITIE IN
WEST-DUITSLAND
't s weer tijd voor
„jloedige ventSchmelzerde
grote man op KVP-congres
Pauselijke brief aan concilie
Hoop op herstel van evenwicht
Steun voor
fractiebeleid
Boeren leden
zijn kluts
kwijt geraalt
Belg. liberalen eisen
herziening taalwetten
MA AW DAG 2b WUViUIftBtft 196b
DE LETDSE COURANT
PAGINA 5
Kerkbewustzijn
moet toenemen
De dolle dagen zijn weer in aantooht. Hoog in een boomvoor
Keulen, overziet een nar de bonte wirwar aan zijn voeten, die de komende
maanden gaat uitgroeien tot het carnaval. Want de elfde van de elfde heeft
het bloed van de zuiderlingen weer in een stroomversnelling gebracht.
(Van onze correspondent Jan Bouwer)
BONN Een historische beslissing is
laterdagmiddag in Bonn gevallen: CDU-
CSU en SPD willen samen de nieuwe re
gering van West-Duitsland vormen. Dr.
Kurt Georg Kiesinger *al. kanselier. Wil
ly Brandt zijn plaatsvervanger tevens
minister van Buitenlandse Zaken wor
den. Er is aan dit alles nog een grote
„maar" verbonden: de bondsdagfrac
ties moeten het besluit van de onderhan
delingsdelegaties nog goedkeuren. Deze
fracties vergaderen vandaag en vermoe
delijk ook morgen.
Er heerst in de partij absoluut geen
eenstemmigheid over de richting die de
SPD-leiders hebben ingeslagen. Duizen
den protesten in de vorm van telegram-
en brieven zijn al bij het SPD-hoofd-
bestuur in Bonn binnengekomen. De te
genstand schijnt nog toe te nemen.
Een grote groep wil niet dat de SPD
ln een CDU-CSU-kabinet onder Dr. Kie-
slnger meeregeert. Zij wenst dat de SPD
i nieuw kabinet aanvoert, in samen
werking met de liberale Vrije Democra
tische Partij. De geringe minderheid die
deze „mini-coalitie" in de bondsdag zou
hebben (zes stemmen laat echter geen
oplossing van de grote nationale proble-
1 toe. Dit is voor de SPD-leiders wel
de voornaamste reden geweest, waarom
zij tot „een grote coalitie" met de chris
ten democraten hebben besloten. In het
uiterste geval zou het in de SPD zelfs tot
i splitsing kunnen komen, zoals die
ook al in andere socialistische partijen
Mertens zonder
rancunes uit
bestuur KVP
(Van onze parlementaire redactie)
DEN BOSCH NKV-voorxitter P.J.J.
Mertens is zoals algemeen werd ver
wacht zaterdag tijdens de partijraads
vergadering uit het partijbestuur van de
KVP getreden. „Het samenvallen van de
functies van partijbestuurslid en voor
zitter van de vakcentrale heeft me al
jarenlang bezwaard. Dit bezwaar is ver
sterkt door de gebeurtenissen rond de
kabinetscrisis. Daarom zal ik de ene
functie nu neerleggen. Ik zeg erbij: zon-
rancune, maar alleen vanwege de
van de dubbele taak en de dubbele
verantwoordelijkheid. Ik keer de KVP
niet de rug toe. Integendeel. Ik zal lid
blijven en ik zal meewerken aan initi-
tieven tot verbetering en vernieuwing,
die het vertrouwen in de partij kunnen
herstellen", zo zei hij.
Tevoren had de heer Mertens uiteen
gezet, waarom hij het veroorzaken van
de kabinetscrisis „onbegrijpelijk, teleur
stellend en onverantwoordelijk" had ge
vonden en nog vindt.
Schijnbaar spitste de zaak zich toe op de
begroting (die ik solide vond) maar in
feite ging het om het levensbehoud van
regering. Daarmee heeft de fractie te
weinig rekening gehouden en evenmin is
gedacht aan de gevolgen: een lange cri-
en een langdurige formatie, daardoor
ging veel tijd verloren voor het oplossen
van sociale en sociaal-economische pro
blemen", aldus de heer Mertens, die er
overigens van overtuigd was, dat dege
nen die de motle-Schmelzer steunden,
naar eer en geweten hebben gehandeld.
In zijn antwoord zei partijvoorzitter
nr. Aalberse onder meer, dat dit ge
beuren aanleiding geeft om te bezien of
voorzitters van belangrijke organisaties
stemgerechtigde leden van het partijbe
stuur moeten blijven. Dit kan worden be
zien bij de structuurswijziging van de
partij. De KVP zal echter prijs blijven
stellen op inspraak van dezer organisa
ties ln het politieke beleid.
heeft plaats gehad. Dit risico hebben
Brandt en vice-voorzitter Herbert Weh-
ner op de koop toe genomen. In ieder ge
val zal indien Brandt en Wehner erin
slagen de meeirterhatd van de fraetié
toch te overtuigen van de juistheid
him h'artdèlwljze dr. KiéMngernog-
deze week kunnen beginnen met de
menstelling van de nieuwe regering.
Men hoort in Bonn natuurlijk vele
men noemen en in verband brengen met
verschillende portefeuilles. Men hoort
verder dat de omvang van het kabinet
thans een kanselier en 20 ministeries
zal worden .gereduceerd, en dat de zoge
naamde „klassieke" portefeuilles gelij
kelijk tussen christen demokraten
socialisten zullen worden verdeeld. Men
hoort verder dat Kurth Schmidt (SPD)
minister van Defensie en Prof. Karl
Schiller (SPD) minister van Economische
Zaken zal worden. Voorts dat Franz
Joseph Strauss in het kabinet zal terug
keren en wel aan de portefeuille -
nanciën. Minister van Binnenlandse Za
ken zal Paul Lücke (CDU) blijven. Dr.
Schrdöer zou van de portefeuille
Buitenlandse Zaken overgaan naar
ministerie van Justitie.
Communisten op
Bali actief
DJAKARTA (Reuter) Aanhangers
van president Soekarno en de verboden
Indonesische communistische partij heb
ben naar verluidt hun activiteiten, gericht
tegen de regering in Djakarta, op Bali
opgevoerd. Mensen, die pas van Bali naar
Djakarta zijn teruggekeerd, hebben verteld
dat communisten en volgelingen van de
president handgranaten gegooid zouden
hebben naar een universiteitsgebouw ln
Denpasar. Hierbij zouden een aantal stu
denten gewond zijn geraakt. Het studen
tenblad „Harian Kamit" meldde dat er op
muren in Denpasar slagzinnen gekalkt
zijn. die een bedreiging bevatten voor hen
die een poging zouden doen om Soekarno
af te zetten
(Van een onzer verslaggevers)
UTRECHT Paul Paulus VI heeft bij
de opening van het pastoraal concilie
boodschap gezonden aan kardinaal
Alfrlnk, de Nederlandse bisschoppen en
alle gelovigen. Na met waardering ge
sproken te hebben over de belangstel
waarmee de Nederlandse katholie
ken het Vaticaans concilie hebben ge
volgd en over hun initiatief, een eigen
pastoraal concilie te beleggen, wijst de
op de noodzaak van waakzaam
heid „opdat alles verloopt tot waarach
tig welzijn van het volk Gods en binnen
het Institutionele kader van de Kerk
met inachtneming van haar goddelijke
hiërarchische constitutie".
„Wij vertrouwen, zo gaat het schrij
ven verder, dat eerlijke volgzaamheid
jegens het leergezag, liefde en toewij
ding voor de Kerk de werkzaamheden
zullen leiden. Het juiste gevoel voor de
Kerk (sensus ecclesiae) zij hun tot leid
ster. Dit gevoel stelt ons in staat, het
goede te onderscheiden van wat min
der goed of schadelijke is en behoedt
ons met zijn nederigheid, volgzaamheid
en edelmoedigheid voor elke ontsporing.
Wij wensen u toe, dat gij moogt vooruit
gaan in het verstaan van het grote ge-
helm, dat de Kerk is: zoals Christus
haar gewild heeft, gebouwd op Petrus,
als grondsteen en waarborg van het ge
loof en van de gemeenschap, en met
de bisschoppen, opvolgers van de apos
telen, als herders tot het einde der tij-
„Wlj voor ons verhopen van het be
raad, dat gij gaat ondernemen, een
duidelijke en onwrikbare belijdenis van
dit geloof, die alle twijfel aan de eerlij
ke formulering ervan wegneemt; die ln
de gemoederen van clerus en gelovigen
de volledige en graag gegeven instem-
ilng met de leer, reeds door het leer
gezag van de Kerk met autoriteit voor
gehouden, bevestigt; die bepaalde on
rijpe en verkeerde meningen afremt,
die de laatste tijd, zoals bekend, de zui
verheid van het geloof op enige punten
hebben verduisterd en de standvastig
heid en het evenwicht van vele katho
lieke gelovigen hebben verstoord".
„Moge de vrucht van uw beraad een
hechte vorming van de gewetens zijn,
tot uiting komend in een innerlijke en
spontane gehechtheid aan de Kerk en
ïn kinderlijke, actieve en vreugde
volle gehoorzaamheid. Wij verhopen van
en onafgebroken en edelmoedig
werken voor de zaak van Christus en
een authentiek getuigenis jegens zijn
Kerk".
De Paus beëindigt zijn schrijven met
nogmaals te getuigen van zijn waarde
ring voor de Kerk
met het geven v
(ADVERTENTIE)
steek eens een Worth State op en ontdek hoe goed een sigaret kan smaken
Lpter naar „i Is weer tijd voor North State", met de Dutch Swing CoUege Band olv. Peter Schflperoort via Radio Veronica za. 1115en 1845 u, zo. 1030 en 1845a
„ER MOET EEN LIJSTTREKKER KOMEN"
(Van onze correspondent]
COEVORDEN De kiezersan de
Boeren ParttJ in Drente, die een ndida-
tenlijst voor de komende Kamer'kiezLn -
gen moesten samenstellen. zij»e kluts
een beetje kwijtgeraakt. Op de°°r hen
Ingediende Iflst, staan wellswa; Boeren
leider Koekoek en het Tweed^amer"d
Harmsen op de eerste en tw,e plaats,
maar als nummer 3 hebben Adams
gezet, de man die na de beni*® r*l ont*
slag moest nemen als lid v de Eerste
Kamer.
Nog bonter maken de leddoor de
de heer Schregardus als nimer U op de
lijst te zetten. De heer Sch<ardus ls wel
iswaar lid van de B.P. geest' maar het
ls blijkbaar nog niet tot;Tente doorge
drongen dat hij voorzitte* van de Nood-
raad. een partij die d*? p nu 20
gunstig gezind is en doovendien zelf
aan de verkiezingen zgleelnemen. Dat
zelfde geldt voor Ir. f1™- die door de
Drentse B P-kiezers o»e 12de plaats op
de kandidatenlijst is zet- maar die na
zijn uittreden uit de een eigen partij
heeft opgericht. Oolfaarvan is men in
Drente blijkbaar no(iet °P de hoogte.
Overigens wreekt '13 hier oolc het °P"
treden van de jïenleider zelf. De
Drentse B p-kicze^Ben namelijk, dat
de heer Koekoek tfert hen ledenlijs
ten van zijn paft" Beven,
.zodat het vrijw°riIIH*<'1t)k wordt op
reële basis een (didatenlijst samen te
stellen" Dat her is- hebben ze met hun
ingediende lijst 1<Jel'ik aangetoond.
(Van onze parlementaire redactie)
DEN BOSCH „Dit was ©en voor-
■effeiyke partijraad",, zei voorzitter mr.
n Sint-Willibrord ialberse zaterdag aan het slot van de
zijn apostolischén het Casino te Den Bosch gehouden
partijraadsvergadering van de KVP.
„Men heeft duidelijk en in het algemeen
positief voor het beleid van fractie en
partij gekozen en voor zover er afw|j-
0 kende opvattingen waren, was er er
over en weer begrip voor de standpun
ten. Thans richten wü het oog op de
verkiezingen, die wty zullen Ingaan met
een sterk programma". Tevoren had frac
tielid mr. Van Doorn gezegd grote waar
dering te hebben voor wat politieke leider
drs. Schmelzer na de crisis heeft gedaan.
„Trouwens, vrij algemeen vindt men:
wat je ook van de hele zaak mag vin
den, Schmelzer is een moedige vent".
Deze opmerking sloeg grote geestdrift
Fractievoorzitter drs. Norbert Schmel
zer kreeg tijdens de vergadering zelfs
twee keer een ovationeel applaus, dat
hij glunderend en staande achter de be
stuurstafel met wijd gespreide armen in
ontvangst nam. „We moeten terugko
men van het besluit om vier lijsttrek
kers aan te wijzen. Er moet er maar
één komen: Schmelzer", had de heer L.
A. Weeber uit Delft geëmotioneerd uit
geroepen tijdens de discussie. De ovatie
onderstreepte dit. Erkend moet trou
wens worden, dat drs. Schmelzer deze
middag in zijn presentatie sterker dan
ooit naar voren kwam. Hij had geen
pasklare tekst, sprak feller, ironischer
en zekerder van zichzelf dan in het
verleden
In zijn inleidend woord schetste drs.
Schmelzer nog eens de achtergrond van
zijn motie, erop wijzende dat de KVP
in 1965 al haar bezorgdheid had geuit
over uitgaven en dekkingen van het
rijk. Toen reeds werd de regering-Cals
met huiswerk teruggezonden, wat slechts
geringe bezuinigingen opleverde. Later
kreeg de fractie gelijk in die zin, dat
de regering verdergaande bezuinigingen
doorvoerde omdat het kabinet ook be
zorgd werd. Daarom, aldus de heer
Schmelzer, konden we nu niet afgaan
op geruststellende uitspraken van de re
gering. we moesten op ons eigen oor
deel beslissen. De regering vroeg ons
Drie K V P-kopstukken bijeen op1 KV-P-~congres: van links naar rechts: drs. Schmelzer, mr. Aalberse en de heer
Mertena. Deze laatste bedankte ,,wel M be,tuur, omdat hij deze functie onverenigbaar achtte met «V»
funcfa voorzitter van het N.K.V. Hij blijft wel lid van de K.V.P.
K.V.P.-fractielid. tevens K.R.O.-
voorzitter mr. Van Doorn, kreeg
zaterdag op het congres van de
K.V.P. kritiek te verduren over het
optreden van Brandpunt rond de
kabinetscrisis. Hij vond het congres
niet de plaats om daarover verant
woording af te leggen, maar zegde
toe er nog wel eens over te zullen
praten.
vertrouwen, maar ze kon ons niet over
tuigen".
De heer Schmelzer sprak ook over
de formatie. Waarom had u geen alter
natief toen u de regering liet vallen,
dat had achter de schermen toch gere
geld kunnen worden, zo werd hem ge
vraagd. „In de eerste plaats wilden wfl
helemaal geen crisis en voorts is het
toch wel onfatsoenlijk om alles bij voor
baat achter de schermen te bekoksto
ven" was het antwoord van drs. Schmel-
Waarom werd de wagen van het ka-
binet-Cals niet weer in het spoor ge
bracht was een andere vraag. Het ka
binet wilde zelf niet, luidde het ant
woord. Het vond dat er eerst maar eens
gezocht moest worden naar een rege
ring, die zich wilde onderwerpen aan
de uitspraak van de Kamermeerderheid.
Dr. Beel kwam met een plan, dat
van iedere partij een offer vroeg, maar
I maar waarvoor zich niemand behoefde
te schamen, gelet op de veranderde sl-
j tuatie in de economie. AR en KVP toon-
de zich bereid dat offer te brengen, de
I PvdA echter niet. Met de VVD en CHU
I was op dat moment niet te beginnen,
I want zij legden de nadruk op verlaging
1 van de uitgaven in 1967. Ze wilden wel
loyaal zijn, maar niet zelf meedoen,
omdat het Schmelzer en Beel ging om
opvoering van de inkomsten in 1967 en
nader bezien van de uitgaven in 1968.
'.o luidde de nadere toelichting.
Maar de KW is dan toch uiteindelijk
i in zoverre door de knieën gegaan, dal
/ij de verlaging van de inkomstenbolas-
1 ting later wil laten ingaan, hoewel zij
van de ingangsdatum van 1 januari a.s.
aanvankelijk een halszaak maakte, zo
werd van verschillende kanten uit -de
vergadering opgemerkt. Inderdaad, ant
woordde de lieer Schmelzer, maar de
economische situatie is veranderd en
dan moet er Ingegrepen worden, al kost
dat voor grote groepen een offer.
De heer Schmelzer toonde zich dank
baar ten opzichte van prof. Zijlstra, die
de zaak uit het slop heeft gehaald. Be
weerd wordt, zo zei hij, dat 't program
van Zfllstra gelflk is aan dat, hetwelk
dr. Vondeling aanvankelijk ook voor
ogen stond. Maar als dat zo is, aldus
drs. Schmelzer. dan stond de minister
raad er kennelijk niet achter. En als het
Inderdaad zo 1», dan zal het de PvdA
straks niet veel moeite kosten om voor
het voorstel tot uitstel te stemmen
Vanuit de vergadering werd verschil
lende keren opgemerkt, dat het te be
treuren was dat met name de oud-mi
nisters Cals en Bogaerts („de tegen
partij") niet aan het woord konden ko
men. Maar in zijn openingswoord had
partijvoorzitter mr. P. J. M. Aalberse
al gezegd, dat het bfl de partijraad nu
eenmaal niet gebruikelijk is dat be
windslieden en oud-ministers aanwezig
zijn en aan de discussie deelnemen.
Geen figuur meer
Maar fractielid mr. H. van Doorn
kon men ook enigszins tot de tegen
partij rekenen, omdat hij de motie-
Schmelzer niet steunde. Hem werd ge
vraagd zich hierover uit te spreken. Mr.
Van Doorn zei: „Niemand kon me vol
ledige zekerheid geven, dat de begro
tingsdekking echt niet gezond was. En
bjj die onzekerheid ging voor m|j het
zwaarst gelden de vrees, dat aanvaar
ding van de motie-Schmelzer een breuk
zou brengen en dat we dan in een on
mogelijke situatie zouden belanden. Ik
zag een crisis als een moeilijk verkoop
baar produkt. Ik vreesde, dat de KVP
geen figuur meer zou overhouden".
Maar er is gezegd dat u het met de
zakelijke inhoud van de motie eens was
Zo werd hij ter verantwoording geroe
pen. „Dat hebben anderen gezegd, ik
niet", was zjjn repliek. En drs. Schmel
zer verbaasd: „Ik heb tot op dit mo
ment gemeend, dat dit zo was met mr.
Van Doorn en met de andere drie tegen
stemmers van mjjn fractie. Ik hoop dat
er nu niet nog iemand afvalt
Mr. Van Doorn sprak ook de hoop uit,
dat na de verkiezingen geregeerd zal
worden samen met de PvdA, om „te
maken, dat het ons ernst ls met de
aanpak van stucturele zaken". Soort
gelijke opmerkingen werden ook van an
dere zjjde gemaakt, o.a. door mr. F.
Crijns („we hebben een regeringscom
binatie stuk gemaakt, die moeilijk her
steld kan worden") en drs. J. M. Aar
den, als Kamerlid ttydena de Kamerde
batten niet aanwezig: „Als we ernst
willen maken met structurele hervor
mingen zijn KVP en PvdA op elkaar
aangewezen. Er is een breuk ontstaan,
nadat deze partijen al uit elkaar waren
gedreven. Ik vrees, dat men ons wil
drijven in de richting van de WD en de
AR. Laten we de verwijdering niet
nodeloos vergroten".
Fractieleider Schmelzer gaf er een
voorzichtig repliek op. „Welke samen
werking zal worden aangegaan, hangt
niet alleen van ons af. We zullen trach
ten het optimale uit ons program te ver-
wezeijjken" En ook zei h|j. op een
ander moment: „We ontkennen onze
verantwoordelijkheid voor de crisis niet.
Maar als de PvdA voortgaat met de
bewering, dat wij haar op malafide
gronden hebben uitgelokt (b.v. ten ge
rieve van ollemagnaten en grondspe-
culanten) dan ls de PvdA verantwoor
delijk voor de verslechtering der poli
tieke verhoudingen".
Publiciteit
Op de vraag of er inderdaad KVP-
fractieleden voor de liberale motie zou
den hebben gestemd als een geen motie-
Schmelzer was geweest en dat dus ook
b|j de KVP de val van het kabinet
inzet van discussie was, antwoordde de
heer Schmelzer thans veel voorzichtiger
dan direct na de beruchte nacht. „De
motie van de WD is in mijn fractie niet
in stemming geweest. Maar ik had me
kunnen voorstellen dat enkele onzer er
voor zouden stemmen".
Ernstige kritiek werd geuit op de
katholieke publiciteitsmedia ln hun hou
ding t.o.v. de KVP met name de Volks
krant en de KRO (brandpunt) moesten
het ontgelden. „Van Doorn moet maar
eens laten zien, dat h|j voorzitter is", zo
werd gezegd. „Ik heb veel begrip voor
opmerkingen over het medium televisie.
Dit ls niet de plaats om verantwoor
ding af te leggen, maar ik ben er be
lust op om er met dit gezelschap over
te praten", aldus mr. Van Doorn, wiens
invitatie met instemming werd begroet.
MET GELD VAN BAAS
Op stap met
Spaanse danseres
ARNHEM (ANP) De 26-jarige A.L.
de R. uit Rheden die op de administratie
van een meubeltransportbedrijf In Arn
hem werkzaam was, cn zich ten nadele
van dit bedrijf aan een verduistering
van ruim 5000 gulden schuldig maakte.
Is In Hamburg aangehouden en uitgele
verd.
De R. had ongeveer 3000 gulden aan
rekeningen geïnd en dit geld niet afge
dragen. terwijl hij voorts ruim 2500 gul
den uit de kas wegnam. Hij nam de wijk
naar Wiesbaden en maakte daar met het
geld goede sier. Met een Spaanse danse
res ging hij later naar Barcelona. Hier
kregen zij echter onenigheid en de R.
ging naar Hamburg, waar hij zijn laat
ste geld kwijtraakte en zich vervolgens
zelf aangaf.
Tijdbom onder
regeringscoali tie
(Van onze correspondent
BRUSSEL 8 De Brusselse federatie
van de liberale partij een machtige
groepering binnen de partij voor vrijheid
en vooruitgang heeft gisteren een tijd
bom gelegd onder de regeringscoalitie
in België.. Tijdens het congres van de
federatie werd mei grote meerderheid
een motie aangenomen, waarin wordt
uitgesproken, dat de Brusselse PVV-le-
den het verzet tegen de taalwet van 1963
onwrikbaar zuilen voortzetten tot op het
moment waarop die wetten door naar
liberaal oordeel betere vervangen zui
len zijn.
Deze aan duidelijkheid niets te wensen
overlatende uitspraak werd nog ver
sterkt door de volgende uitspraak van 't
congres: de Brusselse PVV-leden zullen
bij de commissie Meyers 'n wetsonwerp
ter beoordeling indienen, tot herziening
van de bestaande taalwetten. Mochten
de daarin vervatte voorstellen niet bin
nen drie maanden gerealiseerd zijn, dan
zal aan de ministers Van Offelen (Eco
nomische Zaken) en De Winter (Buiten
landse Handel) gevraagd worden af te
treden. Hun onmiddellijk ontslag zal
worden geeist, wanneer het een derzer
dagen te publiceren uitvoeringsbesluit
van de taalwetten 1963 belangrijk verder
gaat dan wat vorige week door de ver
antwoordelijke ministers daarover in de
commissie-Meyers is meegedeeld.
Waarom het juist twee ministers zijn,
die met de taalwetten zo goed als niets
te maken hebben, wier altreden even
tueel geëist zal worden, wordt duidelijk
als men weet dat deze beide bewindslie
den leden van de Brusselse federatie zijn.
Het door de liberalen ingediende wets
voorstel zal alle elementen bevatten van
het liberale „taalbes'tand", dat in janu
ari dit jaar in Luik werd gesloten. De
inhoud van dit bestand laat er geen twij
fel over, dal wanneer het zal worden
uitgevoerd de koude taaioorlog in België
tot een ongekend kookpunt zou komen.
Deze en andere gebeurtenissen de
weer langzaam op temperatuur komen
de Leuvense kwestie blijven als scherp
zwaard boven de Belgische politiek han
gen en niemand twijfelt eraan, dat het
op een slecht moment zal vallen en
slachtoffers zal maken. De regerings
samenwerking tussen liberalen en CVP-
ers is in gevaarlijk vaarwater terecht
gekomen. De liberalen zullen, onder
druk van de sterke Brusselse vleugel,
net zolang laveren totdat de regerings
coalitie schipbreuk lijdt. De enige vraag
die de liberalen nu nog stellen is: op
welke tijd moet de bom barsten om uit
de runie nog zoveel mogelijk verkie
zingswinst te halen.
