PROF. DR. JELLE ZIJLSTRA „Pessimist" krijgt op het kritieke moment roer weer in handen Zijlstra steunt op kracht van feiten Levenspatroon van gezin van grote invloed op leerprestatie van kinderen kent zijn zakenweet die te verkopen en is in het debat bijna niet te verstaan Avondje met Dönitz: bijna een knokpartij Fusie van Teulings- Spectrum? Uniek onderzoek op lagere school Onderzoek accountants bij Vascomij DINSDAG 22 NOVEMBER 1966 DE LEIDSE COURANT PAGINA 7 (Van onze parlementaire redactie) DEN HAAG Jelle Zijlstra (48), minister-president en minister van Financiën in het overgangs kabinet, dat de vervroegde verkiezingen gaat voorbereiden en orde gaat stellen op de financiële toestand van het land. De socialisten zit dat toch niet erg lekker. Zij weten dat het met deze Zijlstra als belangrijkste tegenspeler uitermate moeilijk zal worden om als oppositie de vurig begeerde winst bij de komende verkiezingen uit het vuur te slepen. Want Zijlstra kent zijn zaken, weet die te verkopen en is in het debat bijkans niet te ver slaan. Dat hebben minister Vondeling en minister Den Uyl het laatste jaar beiden in de Eerste Kamer ondervonden, waar deze Friese senator in harde, kbele analyses de naderende omslag in de conjunctuur onderkende en ervoor waarschuwde. Aanvankelijk tevergeefs, want Vondeling en Den Uyl moesten optimist blijven om hun plannen door het parlement aanvaard te krijgen. „Zijlstra ziet het allemaal te pessimistisch", werd gezegd. Het is nu uitgerekend deze „pessimist" die het roer opnieuw in handen krijgt. Problemenproblemen Toestand van kwartiermeesters thans redelijk DEN HAAG (ANP) ,Naar wij ver; nemen gaat de toestand van kwartier meesters P. Stupers en !L. J. Oosterom, die vorige week donderdag tijdens storm weer in de Middellandse Zee aan boord van de kruiser „Zeven Provinciën" zware verwondingen opliepen door overkomende zeeën, iets vooruit. De echtgenote van de heer Stupers en de ouders van de heer Oosterom, die naar Messina vlogen, waar hun man resp. zoon in een militair ziekenhuis worden verpleegd, zullen daar nog enke le dagen blijven in verband met een operatie, die de patiënten vrijdag a.s. zullen ondergaan. Prof. dr. Jelle Zijlstra is op het minis terie aan de Kneutterdijk geen onbe kende. Hij was reeds minister van Finan ciën van december 1958 tot juli 1963 onder de ministeries Beel en De Quay. D aai voor was hij vanaf september 1952 toen 34 jaar oud minister van Eco- nomische Zaken onder de ministeries van dr. Drees. In juli 1963, toen na de verkiezingen de rol van premier niet voor hem bleek te zijn wegelegd, trok prof. Zijlstra zich terug in de an'ti-revolutio naire Eerste - Kamerfractievanwaar hij het doen en laten van zijn opvolgers met grote schelpzinnigheid en indien nodig met onverbloemde kritiek bleef volgen. Uit die tijd stamt ook zijn uit lating: „Ik ben geen homo politicus", een uitspraak waarmee hij zijn (tijde- üjike) terugtreding uit het directe poli tieke strijdtoneel voor den volke verklaar baar wilde maken. Prof. Zijlsira kreeg daardoor na elf zware ministeriële jaren weer de handen vrij voor de weten schapsbeoefening en zijn hoogleraarschap in de staathuishoudkunde aan de vrije universiteit van Amsterdam. Geen homo politicus, maar wel in 1956 lijstaanvoer der van de A.R.P. Toen medio september vóór de nacht van Schmelzcr zijn benoeming tot president van de Nederlandse Bank be kend werd, was er weinig dat toen nog op een rentree van prof. Zijlstra in de politieke arena zij het ook voor korte tijd wees. Er mag niettemin aan her innerd worden dat ons blad reeds op 25 juni van dit jaar de naam van Zijlstra met vette lettters op de voorpagina bracht als die van de vermoedelijke nieuwe premier na de ontruiming van het Catshuis door mr. Cals. de stijging van de overheidsuitgaven moet blijven binnen de trendmatige stij ging van het nationaal inkomen maal de progressiefactor. De kiem van dit denken was al te vinden in het proef schrift waarop Jelle Zijlstra aan de economische hogeschool te Rotterdam zijn doctorstitel behaalde. Dat proefschrift handelde over „De omloopsnelheid van het geld en zijn betekenis voor de geld waarde en het monetair evenwicht". In datzelfde jaar. 1948, aanvaardde dr. Zijl stra toen 30 jaar zijn benoeming tot hoogleraar in de staathuishoudkunde aan de vrije universiteit te Amsterdam. Tot men hem in 1952 tot een hoger ambt riep: minister van Economische Zaken. Redder En nu staat deze merkwaardige Fries met zijn Abe-Lenstra-achtige kuif boven een voor karikaturisten 'dankbaar ge zicht in de politiek weer op het eerste plan. De socialistische fractieleider drs. Nederhorst was de eerste om hem dat kwalijk te nemen. Hij had verwacht dat prof. Zijlsta-a vanwege zijn benoeming per 1 mei 1967 tot president van de Groszadmiral overtuigd van eigen onschuld (Van onze correspondent Jan Bouwen- DÜSSELDORF Ex-rijks jeugdleider Baldur von Schirach schrijft in „Der Stom", ex-bewapeningsmdnister Albert Speer schrijft in „Quick" en geeft inter, views aan „Der Spiegel", Waarom zou dan niet ex-rijkskanseller, en als zoda nig opvolger van Adolf Hitler, ex-Grosz- admiral Karl Dönitz deelnemen aan een forumdiscussie? Dit heeft hij dezer dagen gedaan in de aula van een gym nasium in Düsseldorf. De deelnemers aan de discussie spra ken over het thema „De veldtocht in Polen tot het vonnis van Neurenberg*". (Van onze correspondent) UTRECHT In de kranten- en uit geverswereld gaan momenteel steeds sterkere geruchten over een op handen zjjnde fusie tussen de Utrechtse uitge versmaatschappij het Spectrum en het Teulingsconcern. Het zou in de bedoeling liggen gezamenlijk een jaarlijkse uitgave van rond 400 boektitels te verzorgen. Het Teulingsconcern, aanvankelijk dagbladen, later ook de geïllustreerde pers, fuseerde enige tijd geleden boven dien met de Spaarnestad, uit welke sa menwerking de Verenigde Uitgevers maatschappij is ontstaan. Het Spectrum is uitgeefster van de bekende Prisr Aula, Pictura en 'andere pocketseries bovendien van talrijke wetenschappelijke werken op theologisch en sociaal terrein. Van de zijde van de Spectrumdirectie verkregen wij ontkenning noch bevesti ging van de geruchten, men zei ons daart «Er gaan «oveel geruchten. Wij kunnen geen nadere mededelingen doen". De vragen werden gesteld door de hoofdredacteur van de Münchense „Mer. kur", Kurt Wessel, die voor het eerste net van de Westduitse televisie ook forumdiscussies met bekende politici en journalisten pleegt te leiden over de binnenlandse politiek. Het is vooral aan de ervaring van Kurt Wessel als discus sieleider te danken, dat het forum onder leiding van het vrouwelijke CDU- Bondsdaglid Maria Holters niet la een knokpartij ontaardde. Om het maar direct even vast te stellen: Dönitz herhaalde vroegere ver klaringen dat hij zich door het ge allieerde tribunaal in Neurenberg in 1946 ten onrechte veroordeeld voelt. „Ja- wohl'", zei de grijze zeeman, „das ist meine überzeugung". Zijn oordeel over zichzelf: hij was alleen maar een brave soldaat geweest en wat er aan onrecht is gepleegd komt voor rekening van de politici van des tijds. „Ik ben de enige soldaat die is veroordeeld wegens deelneming aan een aanvalsoorlog", aldus Dönitz. Op Kurt Wessels vraag, waarom hij Dönitz nu eigenlijk opvolger is geworden van Adolf Hitler, kwam merk. waardigevwijze het antwoord van een toehoorder in de zaal, die riep: „Omdat hij zo fatsoenlijk was". Dönitz corri geerde de interpellant niet. Hij scheen het met dit antwoord eens te zijn. Aangesproken op het onderwerp van de 20e juli 1944, toen officieren in op stand kwamen tegen Adolf Hitler en het naziregime, gaf de ex-Groszadmiral toe, dat de „putschende" officieren zeker „een zedelijk recht" hadden, „maar dat recht mag dan ook", aldus Dönitz, „die ander voor zich opeisen, die destijds andei*6 heeft gehandeld". Het kwam, volgens Dönitz, alleen maar op de mo tieven aan. „Wij vergissen ons allemaal wel eens", zei hij. Dönitz had de .wind mee in de zaal, die grotendeels scheen te zijn gevuld met „alte Kampfer1' en Dönitzvereer- ders. De bijval voor de verklaringen van de ex-Groszadmiral was soms zo groot, dat verschillende toehoorders de vraag stelden of zij „eigenlijk op ben vergadering van de Nationaldemokra- tische Partei Deutsohlands waren". Wie kritiek op Dönitz wilde uitoefenen of zijn verklaringen in twijfél trekken, werd ermee bedreigd, dat hij uit de zaal zou worden gesmeten. Andersdenkenden werd met luid gebrul het zwijgen opge legd. Prof. Zijlstra als vader. Nederlandse Bank „zo langzamerhand boven de partijen en boven het politieke gewoel zou gaan staan". (Nu hij premier is geworden heeft prof. Zijlstra zelf zijn benoeming, bij de Ned, Bank ongedaan gemaakt. Ook vond hij de aanwijzing prof. Zijlstra tot formateur op zich zelf niet erg gelukkig en formeel niet juist". Drs. Nederhorst. haalt Zijlstra dus bepaald niet in als de „red- 7an het vaderland", die anderen in hem menen te zien. Wel beseffen de socialisten dat het moeilijk zal zijn om tegen Zijlstra spectaculaire doelpunten scoren. Daarom schrijft het partij - orgaan Het Vrije Volk ook maar dat het vrijwel koud laat welk overgangs^- kabinet deze paar maanden lopende zaken afdoet Tussen haakjes: prof. Zijlstra is ook voorzitter van de Stichting Mijnbouw Noordzee, waarin het Nederlandse be drijfsleven samenwerkt om een zo flink mogelijk aandeel te verkrijgen in de levering van materialen die nodig zijn de winning van delfstoffen, olie en aardgas uit de Noordzeebodem. En die kwaliteit is hij ook geconfronteerd ge worden met het vergunningenbeleid van minister Den Uyl en de daaraan ver bonden voorwaarden, waartegen alle olie maatschappijen front hebben gemaakt. Wapenfeit Privéleven Met zijn privéleven loopt de in voorname Haagse notabelenwijk wone de prof. Zijlstra niet te koop. Bekend dat hij zich met zijn uit Sexbierum af komstige echtgenote, meisjesnaam Hetty Bloksma, en zijn vijf kinderen zomers graag naar „De Tike" bij Drachten be geeft waar zijn buitenhuis en zeilboot zich bevinden. Bioscoop- of schouwburg bezoek zijn er niet bij. maar wel de wintersport om te skiën. Verder ten nissen, tuinieren, orgel spelen, Vestdijk lezen en een goed glas wijn drinken. Óp zondagen is prof. Zijlstra een vaste be zoeker van de kerkdiensten in de ge reformeerde kerk van Wassenaar. Ja, Jelle Zijlstra is een van die zonen van het Friese platteland waarop ze gin der trots gaan. Vooral in het nog geen achthonderd zielen tellende dorpje Öost- bierum, waar in een degelijk gerefor meerde boerenfamilie de wieg stond van de mail die nu in een kritieke periode het roer van het schip van staat resoluut in handen neemt. Niet omdat hij zo nodig moest, maar omdat men hem riep. Zij het ook maar voor korte tijd. Geld heeft altijd een belatigrijke rol gespeeld in de carrière van de nieuwe premier. C.N.V. koos twee nieuwe bestuurders UTRECHT (ANP) De heren L. C. van Dalen en A. Hordijk zijn in Utrecht op een buitengewone algemene ledenver gadering van het Christelijk Nationaal Vakverbond met ingang van 1 januari d^tot bestuurder 'zullen'de twee vacatures in het dr. W. Albeda tot hoogleraar aan de economi sche hogeschool in Rotterdam en van de heer C. J. van Mastrigt tot wethouder 1967 r_bera>< CNVAZij 'z SCHMELZER OVER NIEUWE KABINET (Van onze parlementaire redactie) DEN HAAG „Premier Zijlstra heeft meer achter zich staan dan alleen de KVP en de AR. Hij heeft ook de kracht van zijn argumenten en van de feiten achter zich. Ik hoop en vertrouw dat een meerderheid van het Nederlandse volk en ook van het parlement hem op grond daarvan zal steunen." Aldus het commentaar van de KVP-fractievoorzattci- drs. Schmelzer op het nieuwe kabinet. Dat de KVP eerst niet enthans wel bereid is akkoord te gaan met uitstel van de verlaging van de loon- en inkomstenbelasting is volgens/drs. Schmelzcr vooral het gevalg van de eerst na de val van het kabinet-Cals gebleken ernstige verslechtering van de betalingsbalans. YYD-CH tegen uitstel belasting verlaging Mr. E. Toxopeus (VVD): Het kabinet heeft van ons geen enkele steun te ver wachten voor het uitstellen met een half jaar, tot 1 juli van de verlaging van de loon- en inkomstenbelasting, evenmin voor de voorgenomen vervroegde verho ging, per 1 juli 1967 van de omzetbelas ting. De financiële voorstellen van Zijl stra stellen mij teleur. Mr. Beernlnk (CHU): Wij willen even tueel nog wel praten over een uitstel van de verlaging van de loon- en inkomsten belasting tot 1 april 1967. Wij zijn tegen vervroegde verhoging van de omzetbe lasting. Zowel mr. Toxopeus als mr. Beernink Dossiers tegen „partijvijanden', in China verbrand BELGRADO (AFP) Alle dossiers, na 16 mei van dit jaar samengesteld, tegen mensen die openlijk „reactionair en partij vijandig" zijn genoemd, zijn van nul en gener waarde en moeten in het openbaar verbrand worden, aldus een besluit van het centrale comité van de Chinese communistische partij, dat gepubliceerd ls door het blad van de „Rode Gardisten" van de universiteit van Peking. Het Zuidslavische persbureau Tan- joeg, dat dit blad citeert, zegt dat deze dossiers verzameld moeten worden en in aanwezigheid van de bevolking moe ten worden verbrand. Het besluit van het centrale comité zou ten doel hebben de reputatie van de mensen, die onrechtvaardig beschuldigd zijn van reactionaire en tegen de partij gerichte activiteit van elke smet te zui veren. De beschuldigingen zijn geuit door de zogenaamde „arbeidsploegen" van de diverse partijcomité's, die ook de dossiers hebben samengesteld. In Peking helt men tot de mening over, dat,het besluit uiteindelijk de ont maskering en veroordeling beoogt van deztf al dopr-SS&o Tse-Tung* ontbonden „arbeidsploegen" en andere organisa ties, wier revolutionair elan gestimu leerd is door „bepaalde kameraden cen trale comité" van wie Mao en de zijnen niet veel moeten hebben. Een der belangrijkste wapenfeiten prof. Zijlstra ls geweest het in 1961 In navolging van West-Duitsland genomen besluit tot revaluatie van de gulden met j vijf procent. Dat besluit viel op een bij- zondere kabinetszitting op zondagavond, j In stijf calvinistische kringen heeft men daar toen wel even van opgekeken. Op zondagavondop de dag des Heren. Maar men begreep later wel dat reva luatie van de gulden een zaak ls, die een zeer snelle besluitvorming vereist om speculanten de wind uit de zeilen te Een begrip in het economische vak jargon Is inmiddels de uitdrukking ,.de Zijlstra-norm". Die norm houdt in, dat verslaggevers) DEN HAAG De Stichting Interuniversitair Instituut voor Sociaal Wetenschappelijk Onderzoek te Amster dam heeft na een uniek onderzoek op de St-Jozcf- school te Den Haag een aantal factoren ontdekt, waar uit blijkt dat de manier vah leven in het gezin van invloed is op de leerprestaties op school van de kin deren uit dat gezin. Uit het onderzoek, waaraan dc ouders en leerkrachten van de St.-Jozefschool hebben medegewerkt, kan reeds worden geconcludeerd, dat de schoolprestaties het beste zijn van kinderen, die komen uit een gezin, waar de geest geprikkeld wordt, waar een warmte bestaat in de verhouding tussen de ouders en het kind, waarin het gezag niet autoritair is en waarin de kinderen reeds vroeg zelfstandigheid wordt bijgebracht. Deze voorlopige en nog wat voorzichtige conclusies werden gisteravond tijdens een bijeenkomst, georgani seerd door het oudercomité van de St.-Jozefschool in de zaal onder de kerk van de Martelaren van Gorcum. bekend gemaakt door de directeur van de SISWO, dr. Mathijsen, die verklaarde dat liet doel van het onder zoek was om na te gaan waarom er verschillen in de leerprestaties zijn en welke invloed het gezinsleven hierop heeft. Om dit te weten te komen heeft men een analyse genomen van de leefgewoonten van.de gezin nen, zodat men vast kon stellen weLke levensgewoon ten gunstig zijn voor de eigenschappen, die het kind op school nodig heeft en welke niet gunstig zijn. Om het gezinsklimaat in kaart te brengen moesten de ouders van de leerlingen 39 vragen beantwoorden, die in grote lijnen betrekking hadden op: wat doen de gezinsleden thuis, waarover praten de ouders met de kinderen en wat verwachten de ouders van hun kinde ren. De antwoorden zijn In verband gebracht met de leerprestaties van het schoolgaande kind. Vast Is komen te staan dat de leerprestaties van het kind sterk In verband staan met het onderwijsniveau van de ouders, met het beroep van de vader en met het sociaal-cultureel niveau. Zijn deze facetten van het gezinsleven aanwezig, dan blijkt dat de kinderen uit dergelijke gezinnen de beste leerprestaties hebben. Ook de kinderen uit een gezin met een milde, democratische gezagsverhouding, met een niet te strenge vader, met een moeder, die met het kind over school praat, die een vaste lijn in het spel van het kind brengt, bereiken de beste leerprestaties op school. Opmerkelijk is wel dat de meisjes, die door hun ouders bij het huiswerk worden geholpen, goede leerprestaties hebben, maar de jongens niet Voorts is komen vast te staan, dat een kind, dat op Jeugdige leeftijd al zelf standig was (zelf vast maken van de veters) en dat lang met hetzelfde vriendje kan spelen of dat een uur naar de televisie kan kijken het op school goed doet. Ook de kinderen, die vaak met denkspelen bezig zijn, behalen goede leerprestaties. Het onderzoek bracht nog meer aan het licht. In een gezin, waar de ouders lang naar de televisie kijken, doen de kinderen het niet zo goed. Zitten de oudere vaak rustig in hun woning, dan doen de kinderen het wel goed op school. Lezende en studerende ouders heb ben kinderen met goede schoolprestaties. Ouders, die altijd spreken over het huishoudgeld, zullen zien dat hun kinderen geen goede prestaties leveren. Praten zij over de opvoeding, dan zullen hun kinderen gemiddeld wel een goede leerprestatie op school leveren. De ouders, die het enquêteformulier laat hadden ingezon den; bleken kinderen te hebben, die niet zulke goede prestaties leveren. betreuren het, dat geen pogingen zijn ge daan de WD en CHU bij de vorming van een nieuw kabinet te betrekken. Drs. H. Nederhor.it. (P.v.d.A.)Wij zijn blij dat er nu weer een kabinet is, we zullen de plannen echter kritisch volgen. Het samengaan van de A-R-fractie die tegen de motie-Schmelzer stemde en van de KVP is heel raar. Daaruit blijkt, hoe knoeierig er bij de kabinetsformatie is opgetreden. Oud-premier Cals (KVP) Ut ben verbaasd nu blijkt dat de KVP-fractie zaken zal aanvaarden die onder het kabi net-Cals door de fractie onaanvaardbaar werden geacht. Was de crisis, die veel te lang heeft geduurd, dan wel noodzake lijk geweest B. Roolvink (A-R): Het Is een slechte zaak voor de democratie dat het kabinet- Cals zijn werk niet kon voltooien. Het nieuwe kabinet verdiept overigens steun en sympathie. P. Mertens (voorz. NKV): Uitstel van de verlaging van de loon- en Inkomsten belasting is, hoe teleurstellend ook voor een deel van de bevolking, onafwendbaar. Vervroegde verhoging van de omzetbe lasting ia een moeilijk te verteren zaak. Misschien la temporisering of uitstel wel mogelijk b(j verbetering van de econo mische situatie. Van het hoogste belang is, dat het nieuwe kabinet de werkgele genheid veilig stelt en maatregelen neemt die leiden tot voorzieningen voor slachtoffers van massale ontslagen. N.V.V.: Het zwaartepunt van het beleid van het nieuwe kabinet zal heel nadruk kelijk op het loonbeleid worden gelegd. Door te voldoen aan een aantal voor waarden kan worden bevorderd dat de loonontwikkeling in een wat rustiger vaarwater komt. Het Is echter ook nood zakelijk, dat ook andere inkomens in de beschouwing worden betrokken. Een be perking van de inkomensstijging zou ook moeten gelden voor de zelfstandigen. Dit kan worden bereikt door een affectief prijsbeleid en een afgrenzing van de in komens uit dividenden en tantièmes van bijvoorbeeld commissarissen en directeu ren van bedrijven. HEERLEN (ANP) Tijdens een vergadering van dc beheerstichting cn de bewindvoerders van de Vascom(j is besloten aan de rechtbank te Maas tricht voor te stellen een acooutantskan- toor een diepgaand onderzoek te laten instellen naar de gang van zaken. De beheerstichting was gisteren voor de laatste maal in de oude samenstel ling bijeen. Het bestuur is vrijwillig af getreden. Slechts drie leden zullen nog aanblijven om de lopende zaken af te handelen totdat de rechtbank een nieuw bestuur heeft benoemd. De huidige di rectie, blijft, voorlopig gehandhaafd. Inmiddels zijn ook besprekingen gaan de met de curator in het faillisment van Vasco-Bau te Aken om te komen tot overname van de afbouwverpliehtingen. Men hoopt op deze manier eventuele aanspraken op de Vasco te kunnen op vangen, doch deze week hopen de wind- voerders de afbouw van de werken van i de Vascomij geregeld te hebben. De bewindvoerders van de Vascomij j hebben van de katholieke federatie van beambten in de industrie telegrafisch het dringende verzoek ontvangen om ui terlijk 30 november het achterstallig sa- I laris over september en november te be- I talen aan de beambten die krachtens de I arbeidsovereenkomst daar aanspraak op j kunnen maken. Leger van Togo houdt wacht bij presidentspaleis COTONOU (UPI) Een sterk onder deel van het leger van Togo houdt van daag de wacht bij de residentie in Lome van president Nicolas Grunltzky om te genstanders van diens regime te weer houden van een aanval. Het cordon om het paleis werd maandag gelegd door troep enonder bevel van de 31-jarige over ste en chefstaf van de'strijdkrachten van Togo. Etlcnnc Goeassingbe Eyadema, nadat verscheidene duizenden betogers voor het gebouw bijeengekomen waren om Grunltzky'» aftreden te eisen. In Lome heerst een gespannen toestand. Een klein deel van de stijdkrachten van Togo heeft zich bij de tegenstanders van het huidige bewind aangesloten. De moeilijkheden zijn ontstaan na maanden van vruchteloos politiek overleg tussen Grunltzky en aanhangers van diens voorganger Sylvanus Olymplo, die i begin 1963 werd vermoord door een groep I ontevreden legerofficieren. Negen maanden voor bedreiging MAASTRICHT (ANP) De 50- jarlge timmerman J. M. uit Brunssum, die op 9 juli van dit jaar tweemaal met. een karabijn op zjjn 27-jarlge zoon vuurde, is gisteren voor de rechtbank te Maastricht veroordeeld tot 9 maan den gevangenisstraf, waarvan drie voor waardelijk. Op 9 Juli, toen de vader meende dat de zoon hem naar het leven stond, had hij twee schoten in de richting van zijn zoon afgevuurd. De kogels kwamen achter hem in de muur terecht. Tijdens de zitting beweerde de vader dat hij zo goed met het wapen kon omgaan, dat hij zijn zoon gemakkelijk had kun nen doodschieten. Hij had hem echter slechts de schrik willen aanjagen. Zijn zoon had dit beaamd. De uitspraak was conform de els.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1966 | | pagina 7