Bostikl
EAT, SPIRITUALS EN JAZZ
SK0DA1000MB
NU 5695
Van nu af aan heet lijm
IK
BEMIN
U"-lijn
Ned. Bloemisterij steunt
afschaffing teeltrecht
Picasso
wordt 85
Nobelprijs
literatuur
verdeeld
Doe-het-zel f-taart
voor handige smulpaap
Vreemde kruiden even
onmisbaar als peterselie
e ZIJ
JDAG 21 OKTOBER
DE LEIDSE COURANT
BRUIKBARE ELEMEN TEA VOOR DE EREDIENST?
Problemen in
Nieuwe en
Oude Wereld
(Van onze muziekredactie)
Ik wantrouw de recla-
ïeachtige manier, waarmee
enermissen soms worden
aangeprezen. Maar ik vind
eslist wel, dat ze op hun
aarde moeten kunnen wor-
en getoetst, en ik hoop dat
Met deze woorden signaleerde
de nieuwe bisschop van 's-Her-
togenbosch. mgr. drs. J. Bluys-
sen. een van de vele problema-
tieken, die zich in de evolutie
tan de huidige kerkmuziek
openbaren Met deze van gezon
de twijfel getuigende uitspraak
uidde hij overigens op een ver-
chijnsel, waarmede de hele
atholieke wereld, ook buiten
lederland, zich bezig houdt. In
it verband wijzen we op be
prekingen tijdens het Vijfde
nternationale Congres voor
kerkmuziek in Chicago en Mil
waukee. in augustus/september
J l. gehouden, waar één van de
vier resoluties luidde:
De moderne commerciële amu-
tementsmuziek moet worden
tfgewezen als ongeschikt voor
ie liturgie".
Ook in Oostenrijk maakt deze
;westie de gemoederen warm.
tijdschriften als Bibel und
liturgie (1966/3) en Singende
Cirche (1966/3) leveren hier
bet bewijs. In het eerste komt
H. Leeb aan het woord, bekend
n ijveren voor het pro
bleem jazz in de eredienst.
Leeb maakt onderscheid tussen
de zgn. Schlagermesse, door
gaans met liederen van beden-
lelijke kwaliteit, chanson-mes-
»e, die te veel solistisch is,
*piritual-messe, die te veel ge
bonden is aan een voor ons
vreemde expressieve stijl. Hij
opteert voor een missa ritmica,
waarbij vooral door een over-
De uitbundigheid van de Amerikaanse neger-kerkdienst is in ons land te beleven geweest bij de
voorstellingen van ,JBlack Nativity". Er spreekt een religieuze geestdrift uit, die haast afgunst
zou wekken, maar dat betekent niet, dat deze vorm van geloofsbeleving zonder meer geschikt
zou zijn om hier te worden overgenomen.
nemen van het ritme uit de
jazz. tegemoet gekomen wordt
aanbepaalde wensen voor som
mige groeperingen.
Geheel anders prof. Scholum,
president van de Oostenrijkse
componistenvereniging en be
kend jazz-expert. Deze neemt
stelling tegen het introduceren
van jazz, schlager, chanson in
de liturgische muziek. In Sin
gende Kirche (1966/3) worden
enkele punten geformuleerd als
conclusie van een congres in
Altenburg over „Jazz in de
„Alle pogingen om steun te zoe
ken bij Schlager en amuse
mentsmuziek zijn voor de ver
kondiging ongeschikt, chansons
zijn te specifiek Frans om over
genomen te worden, spirituals
zijn zeer religieus .maar kunnen
moeilijk omgezet worden in de
eigen taal. echte jazz is instru
mentale muziek, met als wezen
lijk bestanddeel de improvisa
tie".
Conclusie, ons inziens belang-
,JEr is geen principieel be
zwaar tegen het gebruik van
bepaalde jazz-elementen, het
laatste criterium voor de nieu
we kerkmuziek is de kwaliteit,
niet de soort als zodanig".
De Beatles in een Engelse
Kathedraal
Ook in Zwitserland, in Freiburg,
leeft een zekere reserve t.o.v.
jazz in de liturgie, ook te Ber
lijn, waar men. voorlopig al
thans. afwijzend reageert.
Hoe geheel anders blijkt de
houding van de bisschop van
Liverpool, Andrew Back te
zijn: deze inviteerde voor de
heropening van zijn kathedraal
aldaar de Beatles
Een Duits geluid en wel van Ui.
Kohlhase in Musica Sacra
(1966/6). Deze opponeert met
enkele zakelijke opmerkingen
tegen een bestaande Duitse spi-
ritualmis voor de vastentijd.
Verduitste spirituals zijn ge
kunsteld. zowel wat de tekst als
wat de religieuze achtergrond be
treft, waaruit de spiritual ont
stond en die nog moeilijker te
verplaatsen is.
Ook Musik und Kirche (1966/1)
ruimt bij monde van H. Raiss
een plaats in voor de vraag:
is jazz een nieuwe mogelijkheid
voor de kerkmuziek? Schrijver
leidt enkele nonnen af uit het
feit. dat de jazz uit een totaal
ander cultuurmilieu ontstaat,
uit andere behoeften, met ande
re tendens, zelfs op religieus ge
bied. De jazzmuziek is niet in
staat boven zich zelf uit te wij
zen naar hogere waarden, het
geen de kerkmuziek toch moet
doen. En elders heet het:
„Ze is te existentieel, te archaïsch
om in dienst te kunnen staan
van een religieuze belevenis,
die naar een transcendente
Godsontmoeting moet leiden".
De negers en wij
We zijn nog niet aan het einde
van de bloemlezing van wel
zéér uiteenlopend en meningen,
door pater dr B Kahman in de
oktoberaflevering van het Gre-
goriusblad met de nodige zorg
en kunde verzameld Er blijkt
intussen wel uit, dat de kwes
tie een uiterst actuele is:
„Omdat het uitsluitend ove,
pastorale belangen ging, 1 va.
7..en in de keuze der middelen
niét erg kieskeurig. In plaats
van uit de erediensten der
gerkerken deze voor hen leven
de uiting over te nemen,
men zich eerst moeten afvra
gen, waarom de diensten daar
zo levend zijn. Men kan geen
groene bladeren overnemen om
die op dorre takken te zetten.
En dan nog: in hoeverre heb
ben de verschillende pogingen
met jazz te maken f" (Musik
und Kirche, 1966/1).
Tot slot een verrassend inter
view tussen twee mensen, die
van jazz houden, afgedrukt
Singende Kirche 1966/3: de cc
clusie is de volgende.
Jazz is mogelijkerwijs in
kerk bruikbaar. Maar tot
toe heeft het niets met jazz te
maken, het komt van vierde
klas jazzlieden. die vijfde-klas
jazzmuziek schrijven. Een paar
syncopen of wat blues geven
niet de oplossing. Dit voert het
struikgewas t».
Waaruit men kan conclude
ren, dat er mensen zijn en
die zijn er velen die de
Kerk tegen de Jazz en de
jazz tegen de Kerk willen
beschermen
(ADVERTENTIE)
'n felle (0-80 km in 14 sec.) snelle (125 km/u)
sterke (kooiconstructie) zuinige (1 op 14) mooie
ruime vierdeursauto voor 'n schappelijke prijs
fnclu8ief verwarming, rolhoes, ruitesproeiers, paseeerlicht,
parkeerlicht, stuurslot, kinderstaten, zonnekleppen, kleer-
haakjes, 3 asbakjes, slaapbanken, laadvloer, radiale banden,
gereedschap, rubber bumperrozetten, gebittacte carrosserie.
Vraag nadere inlichtingen of gratis proefrit aan bij:
Garage V, A, Reys, Hoge Rijndijk 55, Leiden, tel. 22381
Autobedr. Jongeleen, St. Jacobsgr. 10, Leiden, tel. 21560
Autobedr. L. C. Otto, Herenweg 21, Noordwijk-B, tel. 2820
Advies aan
Produktschap
UTRECHT - De vereniging De Ne
derlandse Bloemisterij heeft gisteren tij
dens de algemene ledenvergadering be
sloten het voorlopig besluit van het Pro
duktschap voor Siergewassen om per 1
januari 1967 de oppervlaktebclieersing lil
de bloementeelt op te heffen, te steunen.
De Nederlandse bloemisterij zal nu als
laatste organisatie hierover advies uit
brengen aan het bestuur van het Pro
duktschap. Andere organisaties zoals
werkgevers- en werknemersorganisaties
in de tuinbouw hebben al laten we<en
het voorlopig besluit van het Produkt-
whap goed te keuren.
Vertegenwoordigers van de Aalsmeerse
bloemenveilingen brachten echter ook be
zwaren naar voren tegen de opheffing
van het teeltrechtbeleid. Zij waren be
zorgd over een mogelijke snelle uitbrei
ding van de bloementeelt in Nederland
hadden ook bezwaren tegen de schakel-
cursussen die veel groentetelers volgen,
wanneer zij gaan overstappen naar de
bloementeelt- De Aalsmeerse kwekers von
den dat hiervoor te veel onervaren kwe
kers zich op het terrein van de bloemen-
telers zouden gaan bewegen. Voorts pleit
ten zij voor een zo vrij mogelijk handels
verkeer voor de bloemenexport binnen de
E.E.G.
De voorzitter van de vereniging dc Ne
derlandse bloemisterij dr. A- J. Verhage
voorts dat er overleg tussen het Pro-
uktschap voor Siergewassen en het mi
nisterie was geweest over de wflze waar
op in het buitenland de stichting van
nieuwe tuinbouwbedrijven wordt gesubsi-
In Nederland ziet men deze vorm van
financiering als een concurrentieverval
sende maatregel die zo snel mogelijk in
E.E.G-verband moet worden opgelost.
Wanneer dit niet kan zal men er ook
bij de Nederlandse regering op gaan aan
dringen dat nieuwe tuinbouwbedrijven
worden gesubsidieerd, omdat de tuinbouw
in Nederland anders in een moeilijke si
tuatie komt en er geen gezonde concur
rentie in de E E G -landen meer mogelijk
is.
In het Singermuseuni te Laren wordt
van 29 oktober tot en met 11 decem
ber een tentoonstelling gehouden van
Noorse landschappen en recente wer
ken van Jacob Dooyewaard ter gele
genheid van de negentigste verjaar
dag van de kunstenaar.
Brian Pollard is benoemd tot eerste
fagottist van het Concertgebouworkest
als opvolger van wijlen de heer Thom
Klerk. De heer Pollard, Engelsman
van geboorte, maakt sinds 1 septem
ber 1953 deel uit van het Concertge
bouworkest en is voorts lid van het
Danzi Kwintet.
CANNES (UPI) Pablo Picasso, die
een ware strijd tegen de tijd voert om
sijn levenswerk te voltooien, hoopt deze
maand 85 jaar te worden. Sinds hij 80
jaar geworden is leeft de schilder vrij
wel als een kluizenaar. Hij zou zich bij
na zonder onderbreking bij vrienden aan
zijn werk wijden.
Na reeds naar schatting 10.000 schil
derijen gemaakt te hebben, vindt de in
Spanje geboren kunstenaar dat hij nog
veel te doen heeft. Dikwijls werkt hij
aan drie of vier schilderijen tegelijk om
meer klaar te krijgen.
De tijd dat hij met vrienden en ken
nissen aan de Riviera doorbracht schijnt
voorgoed voorbij te zijn. De hekken van
zijn villa te Mougins zijn meestal geslo
ten. In de muur bij het hek is een te
lefoon geplaatst, waarmee eventuele
bezoekers zich kunnen aankondigen.
Het blijkt echter dat, wie er ook aan
de poort staat, het antwoord van Picas
so's bediende doorgaans „mijnheer is
niet aanwezig" 's.
Sinds Picasso op 18 november 1965 een
vrij zware operatie heeft ondergnn
moet hij erg oppasen met zijn gezond
heid. Volgens vrienden maakt hij het
goed op het ogenblik en zwemt hij
zelfs zo nu en dan in de Middellandse
In zijn goed bewaakte huis staan dui
zenden schilderijen van hem opgeslagen
die nooit een mens gezien heeft. Deze
kunststukken zijn zeker een aantal mil
joenen francs waard.
Pas na Picasso's dood zal de waarde
van zijn nooit vertoonde werk geschat
kunnen worden. Op 18 november zal in
Parijs een tentoonstelling gehouden wor
den waarop bijna 700 bekende en onbe
kende Picasso's te zien zullen zijn. Ge
hoopt wordt dat althans een deel hier
van later in Den Haag getoond zal kun
nen worden.
Kunstliefhebbers hopen dat op de ko
mende tentoonstelling wat meer van pi-
"asso's hedendaagse werk te zien zal
Verkeer mag na
1 januari nog
over de streep
DEN HAAG (ANP) De minister
van Verkeer en Waterstaat zal bevorde
ren dat hel reglement verkeersregels
en verkeerstekens op 1 januari 1967 in
werking zal treden, met uitzondering
van het eerste en derde lid van artikel
122.
Laatstgenoemde bepalingen, die be
trekking hebben op het verbod om een
doorgetrokken streep die de rijbaan in
rijstroken verdeelt, te overschrijden,
noodzaken de wegbeheerders de syste- i
matiek van de thans aanwezige marke-1 representanten van het nieuwe tijdperk
ringen aan een nauwgezet onderzoek te in de joodse letteren,
onderwerpen. Dit onderzoek evenals het Gezien de leeftijd van beide bekroon-
verwijderen van vele reeds aanwezige den mag men overigens aannemen dat
strepen en het aanbrengen van nieuwe de kansen van Simon Vestdijk op een
strepen nemen zoveel tijd in beslag, dat te eniger tijd hem toe te kennen Nobel-
de inwerkingtreding van dit artikel zal prijs nog lang niet verkeken zijn. Als
moeten worden uitgesteld tot een later hij tijd van leven heeft blijft die kans
tijdstip, (vermoedelijk 1 juni 1967). j nog heel lang bestaan.
NELLY SACHS
Twee joodse
auteurs bekroond
STOCKHOLM (UPI) Gisteren
heeft de Koninklijke Zweedse Academie
voor de Letteren bekendgemaakt dat
de 78-jarige Israëli Samuel Joseph
Agnon inderdaad winnaar is geworden
van de Nobelprijs 1966 voor de litera
tuur. Hij deelt de prijs met de in Zwe
den wonende Duitse schrijfster Nelly
Sachs. Het is de derde maal in de ge
schiedenis van de Nobelprijzen dat de
literatuurprijs verdeeld wordt.
Nelly Sachs is iets jonger als Agnon,
74 jaar. Zij is eveneens joods en van
Duitse afkomst, maar in 1940 week zij
uit naar Zweden, waar ze sindsdien
woont. Zij publiceerde haar eerste ge
dichten in 1947 en haar beroemdste
boek „Flucht und Verwandlung" kwam
in 1959 uit. Haar debuut maakte zij
overigens al in 1921, toen een bundel
idyllische verhalen er legenden van
haar hand verscheen.
De Koninklijke Academie motiveerde
de toekenning aan Agnon met o.m.
„Zijn diepgaande karakteristieke ver
halende kunst met motieven uit het
leven van het joodse volk", Nelly Sachs
kreeg haar aandeel in de prijs voor
„haar uitnemende lyrische en drama
tische stijl van schrijven, waarmee met
ontroerende kracht uitdrukking wordt
gegeven voor Israëls lot".
In Jeruzalem, waar Samuel Joseph
Agnon gisteren overstroomd werd met
gelukwensen, toonde men zich zeer
verheugd over de toegekende prijzen.
Beide auteurs worden beschouwd als
Mokkataart
Wie ervan houdt iets
aparts (dat dan ook nog
zelf gebakken is) bij de
koffie te serveren, zal
veel genoegen hebben
van een mokkataart. De
bereiding ervan is vrij
eenvoudig, het „gezicht"
gezellig en de smaak
voortreffelijk
He biscuitgebak wordt
als volgt gemaakt. Voor
een springvorm van on
geveer 20 cm doorsnee
drie eieren zo splitsen,
dat er geen eiwit om de
dooiers blijft. De eiwit
ten zeer stijf kloppen
en er lepelsgewijs on
der voortdurend opklop
pen 90 gram suiker
doormengen. In deze
schuimige massa de dooi
ers ongeroerd laten val
len en er luchtig door
heen mengen. Vervolgens
moet er voorzichtig 75
a 90 gram gezeefde bloem
met een tikje zout door
gedaan worden. Dit be
slag in een beboterde.
warme oven een half
uur gaar laten bakken.
(Een in het midden ge
stoken breinaald moet
er droog uitkomen). Na
het bakken de taart langs
de kant los maken, op
een rooster of in 'n plat
te schaal doen en als
zij afgekoeld is in twee
lagen snijden. Omdat de
helften weer precies op
elkaar moeten komen.
snijding over de hoogte
van de rand aangeven.
Als vulling tussen beide
helften gebruiken we 'n
klein deel van de mokka-
boter, die we ook voor
de garnering nodig heb
ben. Voor de mokkaboter
roeren we 200 gram
roomboter net zo lang
met een vork, tot ze heel
luchtig geworden is,
waarna we er 200 gram
gezeefde poedersuiker en
een kleine hoeveelheid
flink-sterke koffie door
heen mengen.
Nu bestrijken
één
helft van de taart met
mokkaboter, waarna wc
de andere helft er voor
zichtig opleggen. Om nt
ook de zijkanten van dc
taart te kunnen garne
ren. doen we het volgen
de: We leggen de taart
voorzichtig op een groot
vel papier en bestrijken
nu ook de zijkant rond
om met mokkaboter.
Vlak langs de rand
de taart strooien w<
wat chocoladehagel of
fijngehakte amandelen,;
die we als garnering
kunnen aanbrengen door
het papier voorzichtig
tegen de rand van de
taart aan te drukken.
Wie er wat tijd voor over
heeft, kan gehalveerde
amandelen stuk voor
stuk in de taartrand
prikken.
Tot slot bestrijken we
ook de bovenkant van
de taart met mokkaboter
en doen de rest in een
spuitzakje om een fraaie
garnering (misschien nog
met hier en daar 'n noot
je) aan te kunnen bren-
UIT VERRE KRUIDENTUINEN
Keukenkruiden z(jn in
trek en wie een echte
keukenmeester is,
heeft een eigen krui
dentuin, desnoods in
een bloembak.
Maar zonder de krui
den van overzee, kun
nen we het toch niet
stellen. Waar komen
ze allemaal vandaan?
PEPE.V, die we zowel
wi' en zacht, als zwart
en heet beminnen,
groeit in Maleisië en
Voor-Indië.
De MUSKAATNOOT
en FOELIE (fo«die ligt
ais een beschermend
vuurrood netje om de
noot ónder de holster)
is de vrucht van
prachtige donkergroe
ne kegelvormige bo
men in Indonesië,
maar vooral in de
Molukken. (Van de
bolster wordt een ver
rukkelijke geconfijte
delicatesse gemaakt)
PIMENT dat vlees en
marinades kruidt, is
van de Indiase pi-
TKcitboom.
GEMBER dat zowel in hartige als ln zoete
gerechten de tong streelt (in bonbons of
gecombineerd met slagroom!) is een wor-
Internationale
muziekconcoursen
UTRECHT De stichting Gaudeamus
zal volgend jaar weer twee concoursen
organiseren. Van 16 tot en met 23 fe
bruari wordt te Utrecht het Internatio
naal concours voor vertolkers van mu
ziek van onze tijd gehouden, Deelne-
kunnen vocalisten, instrumentalis-
m ensembles met maximaal 9 me
dewerkenden. De leeftijdsgrens is 35 j.
Ter gelegenheid van de jaarlijkse in-
unationale muziekweek wordt voorts
het Componistenconcours 1967 georgani
seerd. Ze omvat een internationale
prijsvraag voor koor- en kamermuziek,
orkest en elektronische werk- en een
internationale prijsvraag voor een werk
»or televisie
In beide concoursen zijn vijf prijzen
beschikbaar. De eerste prijzen bedragen
5.000 gulden. Inlichtingen verstrekt de
Stichting Gaudeamus. Postbus 30 Bilt-
ADVERTENTIE)
f.1.15
De glasheldere kit, die alles
muurvast aan altaar fcjmkln sxt» sratatub?.
Als het kan
ook voor de man
de
telstok uit Zuid-Oost Azial sehe grond.
SAFFRAAN maakt de keuken geel,
luidt een Duits kinderliedje. Saffraan
is een produkt van de Middellandse Zee
gebieden.
KAR DAMON uit I-dia, de Arabische
KORIANDER en KANEEL die in de fijn
ste kwaliteit vooral van Ceylon komt (het
is de schors van de kancelboom) zijn
specerijen voor traditionele gebaksoorten
rond de feestdagen.
Schoentjes
uit Parijs
in
Alle inconsequenties van de grote
mode ten spijt, zijn de modieuze
voorlopers van de schoenenmode
juist bijzonder consequent: wij zullen
dit najaar weer een ideale pasvorm
op een ideale hak aan de voeten
mogen schuiven, om tenminste vol
komen ontspannen te kunnen lopen
als wij meedoen aan de grote benen
parade.
Komfort zonder weerga en een zeer
flatteus aspect maken samen deze
mode '66'67 tot een groot suco
zelfs bij de geklede avondschoen.
Roger Virier heeft de aardige nao
1 love U"-lijn bedacht; de Fransman
moest zich van het Engels bedienen
voor deze woordspeling: hij had de
hoofdletter „U" nodig, omdat zijn
schoenen vierkante neuzen met af
geronde hoeken hebben, precies zo
als de ,.U". Beheerste hij het Neder
lands, dan was hij nog beter ge
slaagd met de „Ik bemin U"-mode
VANILLE i
Tahiti is ei
de vrucht van een orchidee
alle tropische landen, maar
het bekendst om.
KERRY maakt een uitzondering, want het
is n' t één kruid, maar een mengsel van
vele en in de Oosterse keuken wordt de
kerry dan ook telkens opnieuw naar
smaak of behoefte aangemaakt. Meestal
komen er de volgende ingrediënten bi, tc
pas: de wortelstok van de curcuma, ka
neel, kruidnagel, koriander, muskaat, gem
ber, peper en mosterdzaad.
Vanwaar deze heerlijkheden die ons vu
rig op de tong kunnen branden ook mo
gen komen, ze zijn in de keuken even on
misbaar als de vaderlandse peterselie.
Virier zet een kokervormige hak i
ca 3 cm hoogte ('s avonds 5 cm)
onder zijn U. Hij is dol op hele
halve laarsjes, waarbij elastiek e>
nieuw materiaal is. Overigens ge
bruikt hij graag lak, struis, zeer fijne
suède, croco. De kleuren aluminium
en matgoud bestemd hij speciaal
voor sportief schoeisel.
Wandelschoenen munten uit door
garneringen van gespen, kettingen,
plakken van metaal, schildpad, ebo-
By de middagschoentjes treedt het
zwart fluwelen muiltje op de vo
's Avonds geeft hij de voorkeur i
kristal-plastic, chevreau in metaal
kleuren. retours in kleuren van edel
stenen.
En tenslotte ontwierp hij het geve
derde voetje, dat beslist de illusie
van zwevende gratie zal geven!
Christian Dior onderwerpt zijn
dellen aan deze voorwaarden: kort
voorblad, zachtomlijnde instap, lage
hak, ronde of afgerond vierkante
neuzen, hakhoogte van 2 tot 4 cr
Alleen 's avonds staat Dior een smal
lere leest met hogere hak toe, naast
de brede modellen.
De materialen waarmee hij schermt
zijn niet voor de poes: sommigen
tijken op het eerste gezicht ongeschikt
voor een zachtvoetige vrouw: plaat
ijzer, schroeven, klinknagels; zilver
en goud gemetaliseerde plaatjes.
Natuurlijk zijn er ook leersoorten f
gebruik, waaronder veel lak, dat
fluoriserend is geverfd.
Verkiest u een schoentje van echt
haar? Dan heeft Dior het voor i
maakt Bepaald toei voor een poes
is de schoen van pantervel.
Het kleurengamma van Diors schoe
nen past zich aan bij de plotselinge
liefde voor metalen: ijzergrijs,
zilver, platina en het rood van gloei
end ijzervoorts honinggeel. bois
de rose, donkerjade en Chinese lak-
kleuren.
