GASTVRIJ INDIA LEVERT GROND PER HALVE HECTARE
Kanselarijchef bakte
Mende nog een poets
GEVANGENE DLIMI
HELD VAN MAROKKO™»
Een stukje Tibet in de blauwe bergen
Eenw^|haaiUon Probleem minder mef 25 miljoen
Sanering in
huwelijks
bemiddeling
VLASVELD
In Amerika wordt plaatselijk
nog goed Nederlands gesproken
Friezen het zuinigst
op hun oereigen taal
VRIJDAG 21 OKTOBER 1966
DE LEIDSE COURANT
PAGINA 11
Heen
maar vechten
geve
BYLAKUPPE. 25
gulden is er nodig
Tibetaanse vluclitelin
liljoei
pro-
UTRECHT (ANP) Hel in 1964 op-
(priehte Nederlandse verbond van huwe-
ijksbemiddelaars stelt pogingen in het
m te komen tot sanering op het
van de huwelijksbemiddeling, die
rschillende factoren in diskrediet
I geraakt. De huwelijksbemiddeling is
t meest duistere zaak in onze samen-
p\ing, 7.0 meent het verbond, en '11 een-
nens is een gemakkelijke prooi,
profiteur in de gelegenheid stelt
ot misbuik.
A ice-kanselier
ongenodigd
naar Berlijn
(Van onze correspondent
BONN In de competentiestrijd tus-
n vice-kanselier dr. Erich Mende en
de inmiddels afgetreden chef der honds-
kanselarij, minister Ludger Westrick,
heeft laatstgenoemde kort voor zjjn
ig te komen, heeft het verbond al die- aftreden de liberale dr. Mende nog een
len die huwelijksbemiddeling bedri;i- poets gebakken: hij had verzuimd Wesl-
1, uitgenodigd voor het begin volgend Duitslands krailtenmagnaat Axel Caesar
ir te houden congres, waarop dan ook j Spinger mede te delen, dat dr. Mende
sychologen, psychiaters en sociologen de inwijding zou bijwonen van diens
Teneinde tot de vereiste
a licht over dit probleem zullen li
:hijnen. Ook de juridische facetten zui
door terzake kundigen onder de loep
ADVERTENTIE
E332EES1
VOOR ALLE
RIJBEWIJZEN
ROOSEVELTSTRAAT 13*15
LEIDEN TEL. 30704
5 „Pressehaus" in Berlijn.
Dr. Mende is de „plaatsvervanger van
de kanselier". Zo heet zijn functie ook
in de voorlopige Westduitse grondwet.
Een vice-kanselier" bestaat eigenlijk
niet. Minister Westrick had het zich
échter in de lóóp zijner dienstjaren ais
chef der bondskanselarij en rechterhand
van prof. Erhard een beetje tot gewoon
te gemaakt om als diens plaatsvervanger
op te treden. Minister Westrick ontving
bij afwezigheid van de kanselier belang
rijke staatsgasten of voerde onderhande
lingen." Dr. Mende werd daarbij veelal
uitgeschakeld. De vice-kanselier had
tegen deze handelwijze herhaaldelijk
geprotesteerd.
Toen vice-kanselier dr. Mende naar
Berlijn reisde om bij de inwijding van
Springers „Pressehaus" de goede wensen
over te brengen van bondskanselier prof.
Erhard, was hij nogal verbaasd dat zijn
naam helemaal niet voorkwam op de
lijst van de gasten, die Springer ver
wachtte. Daarbij was in het kabinet het
formele besluit genomen, dat de minister
voor Duitse Zaken en vice-kanselier de
bondskanselier zou vertegenwoordigen.
Op de gastenlijst kwamen wel de namen
voor van bondspresident dr. Heinrich
Lübke en van de speciale regerings
gecommitteerde voor Berlijn, oud-minis
ter Ernst Lemmer. Dr. Mende liet zich
echter niet van zijn stuk brengen en
bracht desondanks de goede wensen van
prof. Erhard over.
Dit leidde nog tot verdere verwikke
lingen, omdat nu ineens ook Ernst Lem
mer in de lucht hing. Hij had na dr.
Mende n.l. niets meer te zeggen, of
schoon hem was medegedeeld, dat hij
namens de regering in Bonn het woord
Lemmers figuur kon op het laatste
ogenblik nog worden gered: men drukte
hem het telegram in de hand, dat oud
kanselier en CDU-erevoorzitter dr. Kon
rad Adenauer van zijn vakantieoord
Cadenabbia had gezonden om Axel
Springer met diens nieuwe kranten
bureau in Berlijn geluk te wensen. Lem
mer kon- het podium betreden3 om dit
telegram voor te le^en.
BYLAKUPPE. In de tropisch
hete binnenlanden van India ver
heffen zich de blauwe bergen. De h|(
mensen, die daar wonen, worden j V le,",8!ns T" sl'ilriJ"e"
de nood is wel een Nederland.'
de gelukkigen genoemd, omdat ze, initiatief, maar niet geheel '1
vergeleken met andere gebieden, Nederlandse zaak. Zo'n twin
van een betrekkelijke welvaart ''S El,roi>(
genieten. De grond, de roestbruine
aarde, is vruchtbaar. Er is genoeg
water en er zijn redelijke verbin
dingen. Bamboebossen en palm
bomen schieten ongenood omboog. Tibet;
De aren van het graan zijn vol en op de
zwaar. Aan de rand van bet oer
woud stapelen zich de terrassen
der sawahs op, terwijl de katoen
en de tabak geen betere voedings
bodem zouden kunnen hebben.
In deze rijke streek, die in de in
vele opzichten op Java lijkende staat
Mysore ligt, wonen ruim 3000 Tibeta-
nen. Het zijn de bevoorrechten van het
leger van vluchtelingen, dat sinds 1959
over de Himalaya trok. Van beroep zijn
het agrariërs, van aanleg stugge en harde
werkers, die veel Indiërs tot een voorbeeld
kunnen zijn.
Als ik Bylakuppe, hun complex van
nederzettingen, bereik, valt het op dat
blijrr
mag dan ook wel, zeker als
met hun minder bedeelde landgenoten
vergelijkt, die vierduizend kilometer
noordelijker in het leisteengebergte ploe
teren. Ze hébben eigen grond, er is
kleding, de lemen en stenen
huisjes
tuintjes gre
opnemen
zonnebloemen. Boven-
de draad
In Bonn liet dn, MenÜe uitzoeken,.hoe bergwegen moesten werken.
„We zijn blij, erg blij met alles wat
we gekregen hebben", zegt hun lei
der, Lugsum Samdupling, eenvoudig.
We waren tenslotte nietsbezitters, men
sen die op een schoen en een slof
uit Tibet moesten vluchten. De oogsten
zijn goed. „Alles wat we verbouwen,
wierp ryke vruchten af. Alleen moeten
we er nog aan wennen dat Bylakuppe
onze definitieve woonplaats zal zijn."
De persoonlijke vertegenwoordiger van
de Dalai Lama, Jampa Tsondu, is het
niet helemaal met hem eens. „We ge
loven in de waarheid", verklaart hij,
„daarom kunnen we niet geloven dat
we hier altijd zullen moeten blijven.
Belangrijk is dat de 600 gezinnen, die
hier wonen, compleet zijn. Tot 1963,
d,en, .is dat anders' geweest., ópajlat.
•ouwen
e landen doen er
er ervan - Neder
land, W'est-Duitsland, Noor
wegen en Zwitserland - rich
ten zich bijna uitsluitend op
de 60.00JI in India, Nepal,
111 levende
de helft
1 Afrika.
Wat gebeurt er met het geld,
waarvan de hoofdmoot maan
dagavond wordt ingezameld
via een door de televisie en
radio ondersteunde huis-aan-
huisactie? Het Nederlandse
comité, dat onder hoge be
scherming van de koningin
staat en waarin prins Bern-
hard een sleutelpositie be
kleedt, staat
de fondsen
doeleinden worden gebruikt.
De controlemiddelen blijven in
hand. Elk werkplan zal
Haar kind is ziek. Ook zij wacht op de dokter.
perdom dat het vijfhonderd In financieel opzicht is
borg voor, dat miljoen zielen tellende India Dehli uitgeput. Andere, meer
de bestemde teistert, heeft de regering de welvarende landen zullen de
afgelopen jaren veel gedaan taken
om het lot van de Tibetan en Het i.
EN NOG EEN, EN
In Mundgot, in de staat
Mysore, wordt aan eenzelfde
project als het hiernaast be
handelde gewerkt. In de
staat Madhya Pradesh wordt
grond beschikbaar gesteld
voor een derde en laatste
agrarische eindoplossing.
Voor de Tibetanen, die niets
van land- of tuinbouw afwe
ten. staan projecten op het
program, die industriële of
kunstnijverheidsaspecten be-
Het inkapselen van tiendui
zenden ongelukkigen in een
beschermde orpgeving. het
leggen van een basis dus om
hen in staat te stellen zelf
de kost te kunnen verdienen,
gaat vier tot vijf jaar duren.
Duidelijk is dan ook dat er,
gezien de ellende van het
ogenblik, geld in noodoplos-
singen zal moeten worden
ajèjm geïnvesteerd. Men denkt
pj®§| hierbij in de eerste plaats aan
J de vervanging der verrotte
tenten, waar de wegwerkers,
die in het hoge noorden van
India een kwijnend bestaan
lijden, in moeten leven.
New in de bittere kou, die de be-
meer sneeuwde bergplateaus van
de Himalaya maandenlang
teistert, is het beste onder
komen van de mens een tent.
op zijn merites worden beke- gesticht
te verlichten. Er zijn scholen antwoordelijkheid van de be- Wij, die in stenen,
ijl het concurrentie-
element een rol zal spelen.
In bijgaand artikel wordt een
door New Dehli gefinancier- aanhanj
de agrarische eindoplossing schatkist
beschreven. Ondanks het pau-
zijn subsidies trekkelijk kleine plekken op de huizen
grote projecten gege
ven. Het vraagstuk van de
gevluchte Dalai Lama en zijn
kost de Indiase
:er dan tien mil
joen gulden per jaar.
.rde, die in elk opzicht met nen dak slechts
rijkdom gezegend zijn. Het tie gebruiken, kunnen
is moeilijk zich hier altijd nauwelijks
even dankbaar voor te to-
1 het lin-
voorstellen wat
het betekent zich met (ver-
irmen ge- sleten) doeken tegen de na-
ieder ge- tuur-elementen te verweren.
als gevolg daar
per gezin.
kinderen bij 1
Comcdie kan zich
waarbij dr. Mende werd gedelegeerd
de gelukwensen der regering uit te
spreken, door de chef van de bonds
kanselarij, minister Westrick, niet
Berlijn was doorgegeven.
Commentaar der liberale partij
dr. Mende: „Dit is wel de laatste poets,
die minister Westrick ons heeft ge
bakken"
Hart dode hond
11a uur op
gang gebracht
PATO ALTO (AFP) T
gen van de Stanford-univers
lifornië, Robert Wuerflein en Nc
geslaagd harti
le Indiase regering zijn gesticht en zt
cagen hun ouders misschien twee keei
in het jaar."
Halve hectare
Ondanks het stukje geluk,
laRupye werd teruggev
„Natuurlijk mag ik niet ontevreden
jn", zegt de 50-jarige Chyango Droma,
ie in Tibet veertig hectare grond be-
erkte. „Iets is beter dan niets, en
niets was datgene wat ik een paar jaar
geleden bezat. Maar als je over die eer
ste periode van blijdschap heen bent, ga
je denken. Een halve hectare grond per
persoon is lyet genoeg .om itt leven te
blijven. Een ös kan je ër niet van'ko
pen. Ik ben dan ook bly dat ik onder
/erdén het Indiase hulpprogramma er éél^Sge-
egen heb. Ik zou beslist niet klagen,
er mogelijkheden waren meer grond
bemachtigen. De staat Mysore staat
dit echter niet toe. Op eigen initiatief
kunnen we niets ondernemen, terwijl die
halve hectare nooit ons eigendom wor
den kan".
landbouwers, verankerd. Omdat de Tibetanen Chinezen
igen naar vo- zijn en blijven, heeft de overheid maat-
cer grond bc- 'regelen genomen om hun een over-
an veel wel- heersende positie te onthouden. Reeds
oclen ze het nu zijn er moeilijkheden met de hen om-
hectare per ringende Indiërs.
Op het raakvlak van beide samenle
vingen heersen afgunst, haat en nijd.
lie van Myso-
vaak herhalen
n onze correspondent Lucas Kleijn)
PARIJS. Dlimi, de rechterhand
de Marokkaanse minister van Bin-
enlandse Zaken, generaal Oufkir zit in
gevangenis achter slot en grendel,
ir kan hij voorlopig- de honderd-
H'intig dagen huisarrest uitzitten, die
eneraal Oufkir hem heeft opgelegd,
idat hij zonder voorkennis van de
eneraal naar Parijs is vertrokken,
onder voorkennis gelooft natuurlijk
•11 sterveling. Hij heeft (Marokko ver
en met medeweten en instemming
1 Oufkir en van de koning. Want
chter dat vertrek naar Parijs steekt
n strategisch plan, waarop wij zo-
delijk zullen terugkomen.
De honderdtwintig dagen huisarrest
generaal Oufkir worden inmiddels
rzacht, doordat de koning hem na
1 vertrek naar Parijs bevorderd heeft
luitenant-kolonel. Dlimi is de held
Marokko, die de moed heeft gehad
de gevangenis in te gaan om het
rstelijk huis van blaam te zuiveren.
consequentie van Dlimi's opslui-
s, dat het proces Ben Barka is
gelopen. Niet natuurlijk de zaak Ben
fka. Om te beginnen is Dlimi in Üpger
roep gegaan tegen het besluit, dat
moeten verschijnen voor een
anse rechtbank, wat Marokko be
rouwt als zijnde in strijd met een
ans-Marokkaans verdrag, dat Fran-
r in Frankrijk en Marokkanen in Ma-
po moeten worden berecht. De be-
indeling van dat beroep duurt een
pand. En in die maand mag Dlimi
worden verhpord. Wordt Dlimi's
P verworpen, wat waarschijnlijk is,
an moet zijn geval behandeld worden
'Oor een gewone jury-rechtbank. In dat
Ïval begint' er een geheel nieuw proces
n Barka. Met dezelfde zes beklaag-
|n plus Dlimi en met het verhoor van
vroegere getuigen of zoveel nieuwe
ilgen als de advocaten willen oproe-
Dat tweede proces kan weer twee
Wanden duren. En als in dat tweede
feces de dag van de vonnissen nadert,
!®n opnieuw een verdachte uit Marokko
Har Parijs komen. Met opnieuw uitstel
*0 een derde proces Ben Barka. Errijk is onafhankelijk.
zijn in Marokko nog verdachten genoeg.
Bijvoorbeeld Le Ny, Dubail, Palisse en
niet te vergeten de schelm Bouche-
seiche. Als de komedie zover wordt
doorgedreven, dat er telkens een
Parijs overkomt, begrijpt men wel hoe
lang-de zaak Ben Barka nog kan duren.
De brand zal zonder brandweer uit
branden. In elk geval heeft generaal
Oufkir zijn zin gekregen, dat er voor
lopig geen proces Oufkir komt. En dat
noch hij direct, noch de Marokkaanse
koning indirect zullen worden veroor
deeld door een Frans gerechtshof.
Zacht geweld
Zodra Dlimi op de bank der beklaag
den zit, kan hij twee dingen doen. Hij
kan- zwijgen uit protest, dat hij voor
een Franse rechtbank staat. Hij kan ook
praten, wat het meest waarschijnlijk
wordt geacht. Zijn verdediging zal dan
op het volgende, neerkomen. Koning
Hassan en Oufkir zijn volkomen te goe
der trouw geweest. Zij wilden wel de
gelijk rustig met Ben Barka overleg
gen 0111 hem naar Mai'okko te krijgen
en hem daar op te nemen in een nieuw
te vormen regering. Ben Barka voelde
daar niet veel voor, dus moest zacht
geweld worden gebruikt. Vandaar de
ontvoering op 29 oktober verleden jaar.
Maar belaas, helaas, helaas, deden de
ontvoerders een beetje teveel verdovend
goedje in Ben Barka's thee en daar is
hij aan bezweken. Toen Oufkir in de
villa van Boucheseiche kwam, was Ben
Barka al dood. Bijgevolg: Oufkir en
Dlimi zijn zo onschuldig als pasgebo
ren lammeren.
Men kan bij zoveel leugen en bedrog
op de grond stampen van woede. Maar
in dit proces zijn tot dusver zoveel er
gerlijke dingen gebeurd, dat men goed
zal doen rekening te houden met deze
afloop. Beide landen, Frankrijk en Ma
rokko, hebben er belang bij dat de zaak
Ben Barka in de doofpot gaat. Hoe
eerder hoe liever, want in het voorjaar
worden in Frankrijk verkiezingen voor
de nieuwe Kamer gehouden. Dan moet
over Ben Barka liefst niet te veel meer
worden gepraat. En als op de komende
persconferentie van De Gaulle vragen
worden gesteld over Ben Barka, zal de
generaal met de hand op het hart kun
nen zeggen: de Franse justitie doet
haar werk en de rechtspraak in Frank-
De artsen delen in een ra
het Amerikaanse genootschap v
specialisten mee dat ze hebben
dat wanneer geen b
maatregelen zijn getroffen
vier van de vijf gevallen bi
na het overlijden van de betrokken die
ren nog op gang kan worden gebracht,
in zeven van de tien gevallen na ander
half uur, maar nimmer nadat r
dan twee uur verstreken zijn.
De twee chirurgen stellen dat deze
dekking een grote stap kan betekene
de richting van een „hartenbank" 7
er al bloed- en ogenbanken bestaan.
als Tibetanen met hulp in velerlei vorm
bedacht worden, aan de andere kant
zien zij met lede ogen aan dat hun
nieuwe buren met energie geladen zijn.
inden gauw hun weg. Op
..Waa'r Wé op oreert 'n mon
nik een van de velen, die in opdracht
VAK dmmiéwm injggm vawm«se
tatie heeft opgegeven, en gewoon als
ieder ander moet zwoegen voor zijn be
staan, „is geheel in ons eigen onderhoud
te voorzien. Het lukt in Bylakuppe al
aardig, ook voor ons geestelijken.. Vijf
tien tot twintig procent van de Tibe
taanse jongelieden leidde vroeger een
kloosterleven. In ballingschap is dat
heel anders geworden. We blijven welis
waar onze professie trouw we bouwen
in onze vrije tijd zelfs een klooster, maar
het is niet langer de gemeenschap, die
ons onderhoudt".
Ik spreek met de 31-jarige dr. Nair,
die in het kleine hospitaal van Bylakup
pe Tibetanen op lichamelijke klachten
onderzoekt. „Een flink stel mensen",
verklaart hij. "Als je hen helpt de
- or
TIBET IN REFUGEES
8YLAMJPPE.
Tide
haar kinderen.
PELLA, IOWA (UPI) Het is al heel wat jaren geleden, dat
de eerste Hollandse emigranten naar Amerika trokken om
daar meestal in de landbouw een bestaan op te bouwen. Toch
wordt in verscheidene steden in de nieuwe wereld nog de
Nederlandse taal gesproken.
Om dat te onderzoeken Is mevrouw Jo Daan. hoofd van de
afdeling taalonderzoek van de Koninklijke Akademie van
Wetenschappen te Amsterdam.naar Amerika getogen om het
Nederlands van de Amerikanen te vergelijken met dat van
de Nederlanders zelf. Zij heeft geluidsbandjes opgenomen
van de gesprekken, die zij met de afstammelingen van de
vroegere emigranten heeft gevoerd. In het stadje Holland,
Michigan, is zij op 1 augustus gestart.
Vanaf die datum heeft zij tezamen met de heer H. Heikens,
wetenschappelijk medewerker op haar afdeling, Kenosha,
Waupun, Little Chute. Wisconsin en Orange City bezocht.
Verder is zij nog in Sioux Center, Huil, Bayden, Oskaloosa
en Pella geweest om gewapend met haar b&ndreoorder gfcudie-
„We hadden verwacht hier oudere vormen van dialecten te
vindén dan nu nog in Nederland gesproken worden, omdat
de afstammelingen van de Nederlanders hier meer geïsoleerd
leven," zei mevr. Daan. „Dit is echter niet waar gebleken.
De meeste mensen in Amerika hebben het Nederlands ge
leerd in combinatie met taalgebruiken uit andere dialecten."
Zij beschreef het „Amerikaanse Nederland" als een taal, „die
zeer dicht bij het standaard Nederlands staat, maar vermengd
is met veel Engelse" woorden, vervoegingen e.d." De Friese
taal is de enige geweest, die het eeuwenlange verblijf in Ame
rika zonder veel schade heeft kunnen doorstaan. „De Friezen
hebben hun taal bijna even puur kunnen houden als in
Friesland", zei mevr. Daan, „Alleen vindt men er in Ame
rika een oudere vorm van."
De taalkundige gaf tot slot nog een tweetal voorbeelden van
het door elkaar gebruiken van talen. Toen zij pas in Pella
aangekomen was, hoorde zij een gesprek tussen twee Engels
sprekende mannen. Zij gebruikten in plaats van het Engelse
„year by year" het Nederlandse „jaar bij jaar", terwijl zij
toch In het Engels met. elkaar spraken. Daartegenover heeft
zij gehoord, dat de Nederlands sprekende inwoners van Pella
ln hun gesprekken liever het Engelse woord „car" opnemen
dan het Nederlandse woord „auto"»
tschappij te zetten, vinden
gauw hun eigen baan. In het begin
er nogal wat ziekten en kwalen gev
De tuberculose bijvoorbeeld heeft
schillende slachtoffers voor zich opge
ëist. Degenen, die nu 's morgens in de
rij staan, hebben veelal infecties opge
lopen, of lijden aan dysenterie. Ver
geet niet dat de Tibetanen uit een hoog
gelegen, bijna bacterievrij gebied ko
men. Hier leven ze overigens niet he
lemaal in een dal, maar aan de hitte,
die er 's zomers heerst, moeten ze toch
Olifanten
Op ander gebied moest e
gewenning zijn. Bylakuppe
door de logge
vermorzeld, toei
andeling
kudde terecht
Omdat de olifant een totaal
erschijning voor de vluchtelingeh
uitgaan ter
catastrofes.
iociale werker,
Bylakuppe be-
geen criminaliteit in
.1 blijven
■t en de
Volgens de Indic
die de Tibetanen
geleidt, bestaat er
de nederzettingen. Óf dit
weet hij niet. Het contact n
invloed van de omgeving kan
zicht wel eens een verkeerde
king hebben.
Als liij nog leeft
erzoek brengt de tolk me
rouw, wier man met de
:gen de Chinezen vecht.
Haar naam is. Yanglai Tsering, ze is
38 jaar en zc heeft twee kinderen. Haar
verhaal, dat ze met die vreemde Tibe
taanse lach vertelt, is simpel van opzet,
doch vol drama, spanning en ontzetting.
„Mijn
Yeshi Tsering"
be-
ii eder zetting
ln december moet hij weer thuis ko
men, als hij nog leeft tenminste. Be
richten van of over hem krijg ik niet,
maar daarvoor ligt Tibet ook veel te
ver weg".
M'n oudste kind, Khado Dolma, die
nu tien jaar is, is niet de dochter van
Yeshi. Mijn eerste echtgenoot, Conpo
NamgYal is in de strijd tegen de Chi
nese bezetter gebleven".
„Ik herinner me alles nog heel goed.
Toen ons dorp, Zapa in de provincie
Kham, door de Chinezen veroverd werd
moesten alle mannen hun geweren in
leveren. Niemand deed het, mijn man
ook niet. Voordat hij de bergen Introk
zei hij nog tegen mij dat geen Khampa
zich vernederen zou. Met zijn wapens
verdween hij, tezamen met tweehon
derd dorpsgenoten". „Zapa werd door
de Chinezen afgestraft. Het werd zelfs
gebombardeerd, terwijl er tientallen
executies plaatsvonden. Enkele maan
den later, toen ik in de bergen naar
m'n man zocht, werd ik gevangen ge-
„Ik wist te ontkol
nog 1
Lhasa
keer. Hij
Man wegens
bezit hasjiesj
gearresteerd
AMSTERDAM (ANP) Omdat men
hem verdacht van het bezit van narco-
heeft de Amsterdamse centrale re
cherche op het Leidseplein de 23-jarige
C. L. van W. uit de hoofdstad aangehou-
De verdenking bleek terecht te
zijn, want er werd 50 gram hasjisch op
hem aangetroffen. De jongeman ver
klaarde dat hij het verdovende middel
van een hem onbekende man had ge
kocht.
zag Conpo
van de zes-
g Khampa's, die in een dagen durend
;evecht sneuvelde. Gelukkig bleven er
ok driehonderd Chinezen op het slag-
eld achter".
radeloos en probeerde naar
intkomen. Onderweg, in dé
sneeuw van n hoog gelegen bergpas baar
de ik ons kind. Na een uur moest ik weer
verder. Ik was tenslotte vluchtelinge en
werd van alle kanten opgejaagd".
„Met Khado Dolma op mijn rug ge
bonden, heb ik in 1960 de grote trek
India gewaagd. Ik heb er bijna
jaar over gedaan en de ergste ont
ogen geleden. Van de groep, waar-
ik behoorde was nog een vijfde
deel in leven, toen ik in Kalimpong de
ijheid bereikte".
,M'n andere kipd, de vierjarige Nga-
ing Chudar, die u hier ziet, is van
n tweede echtgenoot. Hij stuurt geen
geld, want als vrijheidsstrijder verdien
je niets. Met deze twee handen heb ik,
zolang ik gehuwd ben, voor mijn ge
zin gewerkt. Ik kan het Yeshi niet kwa-
lijk nemen dat hij niets voor ons kan
doen. Hij vecht tegen de Chinezen en
dat is het enige, dat een Khampa wil."
„Hopelijk zie ik mijn man terug. Ho
pelijk wordt Tibet nog eens bevrijd.
Als het een noch het ander gebeurt, be
klaag ik me niet. Ik ben een Khampa,
een Tibetaanse. Ik beri gewend te lij-
Zowel in als buiten Tibet bestaan
duizende vrouwen zoals Yanglai.
Ze zijn de trotse vertegenwoordig
sters van een trots volk, dat zich
niet door een vreemde overheerser
wil laten knechten. Ze zijn mis
schien onontwikkeld en vies, maar
ze dragen een ideaal met zich mee,
dat in onze zo ontwikkelde en.
hygiënische wereld vaak ontbreekt.-
