gondelvaart
weer mogelijk
BOND SLACHTOFFERS van
ONWILLIGE DIPLOMATEN
China voor Rusland
gevaarlijker dan V.S
Cannery Row
-beroemd door
John Steinbeck-
slaapt overdag
en leeft pas
des nachts
DE LEIDSE COURANT
Lee Chonga kruidenierszaak,
Bhoe whiskey kookten. Het ia
men oude familieportretten e\
jaar Mao zijn maats Old Tennis
u nog een rommelwinkeltje waar
gebarsten serviezen kan kopen.
„Cannery Row In Monterey in Caüfornië is een gedicht", schrijft
John Steinbeck in zijn roman „Cannery Row". Hij beschreef het
als een straat met fabrieken van gegolfd plaatijzer, rommel-
zaakjes, eethuisjes, bordelen, kruidenierswinkcltjes, laboratoria en
logementen met een allegaartje van publieke vrouwen, pooiers,
gokkers en levensgenieters.
Steinbeck schreef dit boek, dat hem beroemd maakte, ruim
twintig jaar geleden. Hij wist waarover hij schreef, maar sinds
dien is er veel veranderd op de Row. Destijds werkten er vijfen
dertighonderd arbeiders in achttien conservenfabrieken en viste
een van 's werelds grootste vissersvloten rond de baai van Mon
terey. De stank van vis en olie verspreidde zich tot ver in de
omtrek.
Die tijd is voorbij. Nu worstelt nog één fabriekje met de dood.
Het kwartmiljoen ton sardientjes per jaar dat toen als het ware
uit het water werd geschept, is teruggevallen tot nauwelijks drie
duizend ton. De sardines zijn verdwenen en met hen de vissers
vloot en de fabrieken.
Niemand weet waarom of waarheen de sardientjes zo plotseling
verdwenen. Sommigen zeggen dat ze terug zullen komen. An
deren zeggen dat de teeltgronden verwoest zijn door onbeperkt
vissen. Wie er ook gelijk heeft, weg zijn ze. Monterey heeft nog
ettelijke vissersscheepjes over, maar het is een onbeduidend
restantje van de trotse vloot van weleer. De Siciliaanse vissers
VERGEEFS ZOEKEN
NAAR
DOC, MACK
EN
LEE CHONG
zijn meestal gebleven, maar zijn goeddeels omgeschoold tot
restaurateurs, winkeliers of bouwvakarbeiders.
De naam Cannery Row is door Steinbecks „Cannery Row" en
„Sweet Thursday" een begrip geworden over de gehele wereld.
Dagelijks komen vreemdelingen in Monterey om te zien wat de
Row nu is. De meerderheid van hen trekt al gauw teleurgesteld
De toerist die overdag door de nu verlaten straat loopt tussen de
sombere, vervallen gebouwen en hopen oude, geroeste machines
en afval, voelt de eenzaamheid en verlatenheid tastbaar om
zich heen. Nagestaard door de zwarte gaten in de gebroken ruiten
en begeleid door zijn holklinkende voetstappen en het geruis van
de golven onder de gebouwen aan de baaizijde van de straat,
is hij geneigd om in het midden van de straat te gaan lopen
en de pas te versnellen.
Terwijl hij zijn metgezellen verzekert dat de Row. dood is, kruipt
hij in zijn auto en passeert even later zonder het te merken Lee
Chongs kruidenierszaak, Doc's laboratorium en andere bekende
plaatsen van Steinbecks verhalen.
Maar zoals Steinbeck schreef, 's Avonds tegen het duister ge
beurde er wat merkwaardigs op Cannery Row'. Er gebeurt nog
steeds wat, al is de oude Chinees met de klapperende schoen in
geen jaren meer gezien.
Wanneer de avond valt, gaan er lichten aan in verschillende van
de oude gebouwen. De Row blijkt plotseling vol bars, kunstgale
rijen, restaurants, curiositeitenwinkeltjes en andere ondernemin
gen te zijn. Nauwelijks zijn de lichten aan, of daar komen de
mensen. Auto's zoeken parkeerplaatsen, wat al gauw een hope
loze taak wordt. Gebaarde mannen met bleke langharige meisjes
passeren modieus geklede vrouwen die op naaldhakjes en aan
de arm van welgeklede begeleiders voorttrippen tussen het on
kruid van de geïmproviseerde parkeerterreinen en over de scheu
ren in het trottoir. Wat later komen verhit uitziende jonge-
die hun auto een kilometer verder hebben moeten
Verwaarlozing kenmerkt het oude spoorlijntje langs de Canneries.
parkeren en tijdens de wandeling terug een stevige dorst
kregen hebben.
Allen hebben hun eigen doel. Sommigen gaan naar de uitstekend»
restaurants (een ervan, de Bear Flag, is van een Nederlands
echtpaar en heeft een voormalige hofmeester van de Holland-
Amerika Lijn als keukenmeester). Anderen slenteren door de
winkels of gaan naar de Steinbeckbioscoop. Weer anderen strij
ken neer in rokerige bierkroegen.
Er hangt een bijzondere sfeer op de Row 's avonds. Ze is bevor
derlijk voor de toenadering tussen geliefden, voor drinkgelagen
en felle discussies tussen kunstenaars (van wie velen huisjes en
kamers huren in de straten rond de Row) en hun provo-aanhang.
Tot diep in de morgen hoort men gelach en gefluister, argumen
ten en getinkel van glazen, muziek en zang.
De Row, die door velen als dood is afgeschreven, bruist van
leven. Een bordje in een bierzaak maant aan: Can As Long As
You Can. Ogenschijnlijk duidt het op de Canneries, maar letterlijk
vertaald betekent het in slang: „Houd je stoelgang gaande zo
lang je kan".
Het is een overbodig advies. De Row die de sardines heeft zien
verdwijnen, de vissersschepen achter de kim zien wegzakken,
de fabrieken zien sluiten en de Steinbeckfiguren zien sterven of
wegtrekken, schijnt erop uit te zijn 's werelds laatste sardine te
overleven. Er zijn plannen om er een modern motelwijk van te
maken, maar voorlopig zouden Mack en maats zich er nog best
thuis kunnen voelen.
Van de gondel uit heeft men dit uitzicht over de Rijn en zijn oevers.
OVER RIJN BIJ KEULEN
hebben hem
Europa's enige gondelbaan
over een rivier. In de herfst
van 1963 moest de gondelbaan
over de Rün in Keulen wor
den afgebroken in verband
met de bouw van de nieuwe
brug, Keulens achtste. Deze
brug naar de nabijgelegen
Keulense dierentuin „Zoo-
Brücke" genoemd is nu
klaar, ofschoon zij nog niet
in gebruik is. Ook de gon
delbaan is herbouwd. Zijn
tracee is enigszins gewijzigd, j
De baan kon echter niet veel
verder weg worden gelegd, j
omdat zijn eindpunt op d<- j
oostelijke oever van de Rij"
het zogenaamde „Rheinpark"
is. Het gevolg is, dat de gon
delbaan nu dwars over de
nieuwe brug hangt.
De gondelbaan werd in 1957
gebouwd ter gelegenheid van j
de Bundes-Gartenschau. Uit j
deze „Gartenschau" is het
„Rheinpark" geworden, een
attractie voor jong en oud. i
De jongeren biedt het goede
dansorkesten en een dans-
vloer onder de blote hemel, j
De ouderen kunnen in 't uit- j
gestrekte park gaan wande-
len.
In zes jaren tot de gon
delbaan voorlopig buiten be
drijf moest worden gesteld
werden vier miljoen passa
giers van de ene naar de an
dere Rijnoever gegondeld. En
ook nadat de gondelbaan en
kele weken geleden weer in
bedrijf werd genomen, zijn
reeds meer dan 50.000 passa
giers de Rijn op deze manier
overgestoken. Dat dit een at
tractie moet zijn, blijkt wel
uit het feit, dat voor de gon
delvaart 1.50 mark (kinde
ren een mark) moet worden
betaald. Met een van de vele
ponten kan men voor vijftig
pfennig over en het passe
ren van de nieuwe „Zoo-
Brücke" als voetganger is
uiteraard gratis.
Het gondelbaanseizoen loopt
aan 't einde van oktober af.
Op de zaterdag voor Pasen
van het volgend jaar wordt
de toeristenattra :tie dan
weer heropend. Men kan zich
voorstellen dat de stad Keu
len niet graag afstand van
de lucratieve gondelbaan
lengte 930 meter, duur der
„vaart" 6.5 minuut zou
hebben gedaan. Zij heeft dan
ook tegen de architect en
bouwer van de Zoo-Brlicke
haar wil doorgezet. Het
merkwaardige is. dat 't ont
werp van ir. Lohmer destijds
werd gekozen omdat de door
hem getekende Zoo-Brüke
geen enkele „opbouw" had
Nu heeft de stad Keulen er.
door herplaatsing van de
gondelbaan, achteraf een „op
bouw" aan toegevoegd. Overi
gens is het geenszins ondenk
baar, dat de gondelbaan
straks een verkeersobstakel
zal worden, omdat hij auto
mobilisten op de Zoo-Brücke
afleidt van het verkeer, onge
veer zoals in de buurt van
Schiphol automobilisten de
neiging hebben om niet op de
weg maar in de lucht te kij
ken en op deze wijze onge
lukken te veroorzaken. Maar
dat zal men pas kunnen vast
stellen, wanneer de brug in
gebruik is genomen. Ook zal
nog moeten blijken of de gon
delbaan boven de Zoo-Brücke
wellicht ook de Rijnschippers
zal afleiden. Zowel verkeers-
als Rijnvaartdeskundigen heb
ben bezwaar gemaakt tegen
de gondelbaan,
Mevrouw
Schlüter
heeft er
meer dan
genoeg
van
Te vaak beroep
op diplomatieke
status
(Van onze correspondent Jan Bouwer
BAD GODESBERG. De 70-
jarige mevrouw Anne Schlüter in
de diplomatenstad Bad Godesberg
wil een vereniging in het leven
roepen, die wil opkomen voor de
belangen van burgers van Bonn en
Bad Godesberg, die het meestal
financiële slachtoffer zijn ge
worden van de niet altijd bonafide
praktijken van sommige in de
Bondshoofdstad geaccrediteerde
diplomaten.
Mevrouw Schlüter heeft reeds een
lijstje met de namen van achttien Bon
ner en Bad_Gode6berger zakenlieden,
huiseigenaren en automobilisten, die
geld te vorderen hebben van diplomaten:
onbetaalde rekeningen, huurschulden en
schadeloosstellingen die niet werden uit
gekeerd. Zij zijn bereid om samen met
mevr. Schlüter de 9trijd aan te binden
tegen onwillige diplomaten, die zich aan
hun verplichtingen om te betalen ont
trekken door te verwijzen naar hun
„onschendbaarheid" of door zich naar
een ander land te laten overplaatsen dan
wel naar hun land van herkomst terug
te keren. Dan is er vrijwel helemaal
geen kans meer dat zij hun schulden
ooit zullen betalen.
Mevrouw Anne Schlüter zelf ligt ln de
clinch met de Turk'se ambassade, die
van haar een pand aan de Rheinallee In
Bad Godesberg heeft gehuurd. De huur
bedraagt 2500 Mark per maand. De
Turken willen echter, op grond van een
expertise, maar 2389 Mark per maand
betalen Elke maand storten ze 111 Mark
minder Dat loopi natuurlijk over de
jaren heen flink op, Dc arrondissements
rechtbank in Bonn heeft de Turken in
1963 al tot betaling van 2500 Mark per
maand veroordeeld. De Turkse ambas
sade erkent dit vonnis echter niet. In
juni 1967 loopt het huurcontract af. De
Turken bouwen voor 5 miljoe* Mark een
nieuwe ambassade in het stadsdeel
Mehlem, maar het i6 niet zeker of het
gebouw in juni 1967 klaar is. Dan willen
de Turken in de Schlütervilla blijven,
almaar te weinig .iu-.r betalen en ver
moedelijk ook niet reagerend op een
uitwijzingsbesluit.
Eén van de velen
Dit conflict is maar één van de velen,
die bestaan tussen burgers van de Bonds
hoofdstad en omgeving en de diploma
tieke vertegenwoordigingen. In Bad Go
desberg alleen zijn 51 ambassades ge
vestigd. Er wonen 19 missiechefs. Ver
der zijn er negen semi-diplomatieke
missies van landen, die weliswaar geen
officiële betrekkingen met Bonn (kun
nen) onderhouden, maar in de Bonds
hoofdstad toch vertegenwoordigd wensen
Het is in de loop der jaren al talloze
malen gekomen tot controversen tussen
de burgerij van Bonn en Bad Godes
berg en buitenlandse diplomaten, waar
bij het in verreweg de meeste gevallen
Het vroeger zo rustige stadje Bonn
met zijn vriendelijk marktplein, is
thans een centrum van diploma
tieke activiteiten, die niet altijd in
de smaak van de inwoners vallen.
om geld is gegaan. Vele diplomaten
vooral diegenen uit landen, die met de
onafhankelijkheid nog niet zulk een
lange ervaring hebben en het met de
omgangsvormen ln het zakelijk verkeer
niet zo nauw nemen nemen het met
hun verplichtingen ook niet zc serieus
en pochen op hun exterritoriale rechten,
waarbij het bijvoorbeeld een deurwaar
der is verboden een ambassade te be
treden om een dwangbevel aan een mala
fide diplomaat te overhandigen. Ook de
politie kan niet optreden. Rechtbank-
vonnissen kunnen niet worden geëxecu-
Mevrouw Schlüter hoopt, dat een ge
concentreerde actie van méér „C.D.-
slaohtoffers" betere resultaten zal op
leveren. Hoe weinig vele diplomaten zich
aan de spelregels storen, kan men dage
lijks aanschouwen op de Autobahn tus
sen Bonn en Keulen Daar geldt een
maximumsnelheid van 80 km. per uur,
Als er op de vrije rijbaan met een snel
heid van ver boven de 100 km. per uur
een wagen komt aanstormen, kan men
er bijna op rekenen, dat het een auto
met een „0"-nummer (C.D.) is. Zelfs
aan de verkeersregels menen vele diplo
maten zich niet te hoeven houden. En
als het daar al begint, kan men zich
afvragen waar het dan eindigt, wanneer
men verwikkelt raakt in een ongeval
met een G.D.-wagen. Eén ding weet men
dan met vrij grote zekerheidnaar zijn
schadevergoeding fluiten.
Geen wijziging
als Mao
zou verdwijnen
I van de Chinese partijvoorzitter Mao 1
Toeng zich formeel tot hogepriester bi
verheven.
De jongste ontwikkelingen en
uitlatingen hébben er weinig twijfel
I laten bestaan dat er zeer ernstige i
1 nale. territoriale, politieke en mil
I norzaken zijn die de twee giganten
het communisme verdelen.
LONDEN. (U-P.
Ren zyn klaar vo<
het Chinese cö
nistische Internationale conferentie in
Moskou. De leidende figuren in het com
munistische blok plegen momenteel over
leg over de gemeenschappelijke wijze van
benaderen van het „ideologische" conflict
met China dat de communisten aan deze
kant van het bamboegordijn beschouwen
als een groeiende bedreiging van hun
eigen positie
Recente uitspraken in Moskou, in Oost-
europese hoofdsteden en van verschillen
de communistische partijen, beelden het
communisme van Peking af als een nieuw
verschijnsel dat °iets met het traditionele
van toen heeft waar-
privè-gesprekken toe dat de Chi:
Volksrepubliek momenteel een vc
ger bedreiging op langere termijn T
de Sovjet-Unie vormt dan de Vereni
Staten, en dat de Russen zich deze n
wikkeling zeer wel realiseren.
Pekings aanspraken op Russisch g
gebied worden niet meer met schout
ophalen afgedaan. In het geheim b=
de Sovjet-Unie haar oostelijke gretf
versterkt, al verwacht ze in de nabije11
komst geen moeilijkheden.
De leiders in het Kremlin zie
het ogenblik in China gebeurt als een'
nationalistische beweging die voor
Sovjet-Unie vele gevaarlijke kanten lit
De Sovjet-Unie stemt daarnaast in 1
de algemene zienswijze dat het verd»
nen van Mao Tse-Ttoeng van het politi'
toneel niet zal leiden tot een kent#
in China, althans niet in afzienbare
