Bostik 1
Van nu af aan heet lijm
BERICHT
AAN DE-
RATTENKONING
Wat de
provo's
bloot
legden
1
Erfenis van gouden eeuw
Afscheid B. Broekaart
van gevangeniswezen
m
ZON
DONDERDAG 13 OKTOBER 1996
DE LE3DSE COURANT
PAGINA 15
BIGGLES: ONTVOERING IN THAILAND
|G3f ÓMSieatstür 'nfomw\
NERO: HET GEHEIM VAN SLAPPE BIZON
SUSKE EN WISKE: DE POENSCHEPPER
AllemachtigEen wevende
bundel bankbiljetten', j1
H ensiK am etc een mie acum de imcrn
enmiBiüeTren aan uie nors eoven een wis-
ia 6tBoou Kijven manen. i1
DOOR ELLERY QUEEN
16
De hoeken waren versierd niet ruwe. metalen
krammen alsof de doos een koffer moest voorstellen
en de metalen krammen het koperen beslag, dat de
hoeken beschermt. En toch had ik niet de indruk, dat
het bedoeld was om een koffer voor te stellen. Het
waa eerder een miniatuurdoosje of kistje. Het was
niet meer dan ongeveer acht centimeter hoog.
Maar het opvallende aan dit voorwerp was. dat het
slechts een deel van een miniatuurkistje was. Want
de rechterkant was keurig glad afgezaagd en wat
Kenyon tussen zijn smoezelige vingers met de zwarte
nagels vasthield, was slechts vijf centimeter breed.
Ik maakte een snelle berekening. Globaal genomen
zou het kistje, in verhouding tot de hoogte, ongeveer
vijftien centimeter breed moeten zijn. Dit stuk was
vijf centimeter: dus was dit een derde van het geheel.
„Nou u," beet Kenyon vader venijnig toe. „Wat zegt
de geleerde uit de grote stad hiér wel van?"
„Waar heeft u dat gevonden?"
„Op het bureau doodgewoon op het bureau stond
h«t ding, toen wfl binnenkwamen. Achter de blocnote,
die het slachtoffer voor zich had liggen."
„Inderdaad vreemd," mompelde vader en hij nam
het voorwerp uit Kenyons vingers om het beter te
kunnen bekijken. Het deksel of beter gezegd, het
stukje deksel dat was overgebleven, nadat de rest
was afgezaagd was met één klein scharniertje
aan het kistje bevestigd. Er zat niets in; het kistje
was van binnen niet gebeitst en het blanke, houten
oppervlak was niet eens vuil.
En aan de voorkant van 't stuk, dat vader vasthield,
wareh op de vale, zwarte beits keurig netjes twee
vergulde letters geschilderd: HE.
„Wat drommel heeft dat te betekenen?" Vader keek
my niet begrijpend aan. „Wie is „he"?"
„Geheimzinnig, hè?" glimlachte Hume minzaam alsof
het om een onschuldig raadseltje ging.
„Heel waarschijnlijk." zei lk nadenkend, „betekent
het helemaal niet „hij"."
„Waarom denkt u dat, miss Thumm?"
„Ik zou denken, mr. Hume," antwoordde ik met
honingzoete stem. „dat een scherpzinnig man als u
de mogelijkheden onmiddellijk in de beroemde flits
zou zien. Een onnozele vrouw echter
„Ik kan niet geloven, dat dit ding belangrijk is," zei
Hume abrupt en zijn glimlach stierf weg. „Kenyon
evenmin. Maar desalniettemin willen we 'n mogelijke
aanwijzing niet verwaarlozen. Wat denkt u ervan,
inspecteur Thumm?"
„Mijn dochter heeft het al geopperd." zei vader.
„Het kan best alleen maar een deel van een woord
zijn de eerste twee letters bijvoorbeeld en in dat
geval betekent het geen „hij". Of het is het eerste
woord van een korte zin."
Kenyon maakte zeer hoorbaar een spottend geluid.
„Heeft u dit op vingerafdrukken onderzocht?"
Hume knikte. Ik vond dat hij zorgelijk keek. „Er
staan vingerafdrukken van Fawcett op, maar van
niemand anders."
„Het ding werd op het bureau gevonden," mompelde
vader. „Was het daar toen Carmichael het huis
verliet?"
Humes wenkbrauwen gingen omhoog. „Om de
waarheid te zeggen, vond ik dat niet belangryk
genoeg om ernaar te vragen. Maar laten we
Carmichael binnenroepen en horen wat hij zegt."
Hij stuurde iemand om de secretaris te halen. Deze
verscheen even later met een beleefd-vragende
uitdrukking op zijn minzaam gelaat en zijn blik bleef
op het houten voorwerp in vaders hand rusten.
„Ik zie, dat u 't gevonden heeft," zei hij. „Interessant,
vindt u niet?"
Hume spitste zijn oren. „Vindt u dat?" zei hij scherp.
„Wat weet u van dit ding af?"
„Dat is een merkwaardig verhaal, mr. Hume. Ik had
nog geen gelegenheid u of mr. Kenyon er iets over
te vertellen
„Eén ogenblik." kwam vader met zijn temerige stem
tussenbeide. „Lag dit ding op het bureau van de
senator, toen u vanavond de kamer verliet?"
Carmichael glimlachte op zijn flauwe, nietszeggende
manier. „Nee, het lag er niet."
„Dan kunnen we dus zeggen," ging vader voort, „dat
dit ding óf voor senator Fawcett óf voor zijn
moordenaar belangrijk genoeg was om door de een
of door de ander op het bureau te worden neergezet.
Vindt u dat niet verdraaid belangrijk, Hume?"
„Misschien dat u gelijk heeft. Ik had het niet vanuit
die hoek bekeken."
„Natuurlijk kunnen we niet zeggen, dat de senator
liet bijvoorbeeld niet te voorschijn haalde, toen hij
alleen was om er even naar te kijken. In dat geval
had de moord er waarschijnlijk niets mee te maken.
Hoewel mijn ervaring is, dat wanneer iemand, die
onder omstandigheden als deze -dus nadat hij
iedereen heeft weggestuurd van kant is gemaakt,
iets doet, dat meestal iets met de moord te maken
heeft. Maar, hoe dan ook, naar mijn mening moet
dat prul onderzocht worden."
(Wordt vervolgd)
ADVERTENTIE
f.1.15
Bostik 1 In extra grote tube met
handige uitsmeerdop. Geen lijm meer aan uw vingers.
Hoofddirecteur strafgestichlen
Opvolger is
drs. J. Brons
T\jden& een bijeenkomst In de toneel
zaal van gevangenis 1 te Scheveningen
heeft gistermiddag de hoofddirecteur
van de strafgesticliten te 's-Graven-
hage, de heer B. B. Broekaart, in tegen
woordigheid van vele hoge functionaris
sen van het gevangeniswezen, het depar
tement van Justitie en de rechtelijke
macht afscheid genomen. Hij heeft zijn
functie neergelegd vanwege liet berei
ken van de pensioengerechtigde leeftijd.
Zjjn opvolger is drs. J. Brons, thans di
recteur van de jeugdgevangenis in Zut-
De heer Broekaart werd toegesproken
door talrijke personen, die werden inge
leid door dr. E. C. v. Essen, directeur-
generaal van het rijksinstituut voor psy
chopaten „De Kogelenbergh" in Scheve
ningen. Namens het ministerie van Justi
tie voerde het woord de heer P. Allewijn,
hoofd directie gevangeniswezen. Hij
wees onder meer op een aantal eigen
schappen van de scheidende functionaris,
die hem tot een voortreffelijk directeur
stempelden: een uitgesproken mening,
behoudend in de goede zin van het woord
en belangstelling voor het personeel
maar ook voor de gedetineerden.
Namens het complex gevaugeniega-
stichten sprak dr. Van Essen. Hij bracht
onder meer in herinnering het enorme
werk dat de heer Broekaart heeft ver
richt in talloze werkgroepen commissies.
De heer Van Essen bood samen met me
juffrouw H. M. de Wit de hoofddirec
teur een zilveren theeservies aan. Als
persoonlijk geschenk gaf hij een herinne
ringsalbum met foto's.
De voorzitter van de commissie van
toezicht strafgestichlen, mr. J. J. M.
Braun, tevens raadsheer bij het gerechts
hof merkte onder meer op, dat hij de
heer Broekaart altijd heeft gewaardeerd
om zijn mens-zijn. Namens alle geeste
lijke verzorgers sprak rector C. A. M.
Kroon, van het complex Scheveningen.
„Bij de heer Broekaart had het hart
prioriteit boven het verstand," zei de
Huis Broekaart
De heer D. Bock districtshoofd van de
rijksgebouwendienst stelde voor. om het
nieuwe ontspanningsgebouw, dat binnen
kort in Scheveningen klaar komt „huis
Broekaart" te noemen. Hij overhandigde
de scheidende directeur een aantal boe
ken. Het bestuurslid van de vereniging
directieambtenaren, de heer J. H. Pol
man, bood de heer Broekaart een cadeau
aan. Ook sprak drs. N. Piek, directeur
van het penetair trainingskamp in Zee
land. De opvolger van de scheidende
functionaris bood een boekenbon aan.
i dankwoord i
r Broe
kaart onder meer dat de sfeer en de
omstandigheden waaronder het werk in
de gevangenis verricht moet worden
vaak erg moeilijk is. Het is een troost,
aldus de heer Broekaart dat de situatie
in het gesticht gunstig zal blijven.
Hij stelde nadrukkelijk dat orde, tucht
en discipline altijd zeer belangrijk zullen
blijven. Zij moeten echter niet als levens
ideaal worden gezien, aldus de heer
Broekaart.
De bijeenkomst werd beëindigd met
een zeer druk bezochte receptie.
Soeur Sourire
treedt uit klooster
BRUSSEL De 31-jarige Belgische
Dominicaanse novice die onder de naam
„Soeur Sourire" enige tijd geleden de top
tien heeft weten te bereiken zal haar op
leiding afbreken en naar de lekenstaat
terugkeren, zo heeft haar kloosterorde
vandaag bekend gemaakt.
Deze bekendmaking volgt op berichten
in België dat de kloostersuperieuren
teleurgesteld zouden zijn over een film,
„De zingende non", waarin Debbie Rey
nolds in tiet gefingeerde leven van de non
de rol van Soeur Sourire haar kloos
ternaam is zuster Luc-Gabrlelle ver
vult.
Volgens woordvoerders van het kloos
ter Fichermont zal zij blijven zingen, ech
ter onder een ander? naam.
Zuster Glimlach trad eind 1963 op in
de Amerikaanse Ed Sullivan show en
wist zelfs door te dringen tot de Ameri
kaanse hitparade. Haar bekendste liedje
is „Dominique", de naam van de stichter
van haar orde.
Volgens Leopardi bestaat de wereld uit koeioneerders en gekoeioneerden.
Harry Mulisch zet «op het omslag van zijn geschiedenis van Amsterdam
in de periode 19651966 een portret van Gerard Bicker, zoals die ge
schilderd werd door Bartholomeus van der Helst. Hij zal het wel bedoelen
als het portret van een veelbelovende koeioneerder in aanleg. Het portret
werkt als een karikatuur of, zoals we dat tegenwoordig zeggen, een cartoon.
Hij zelf maakt een andere ondèrschéidmg, ae onderscheiding vaD de heren
en de niet-heren of beheerden, een kastenindeling, die ongeveer met de
indeling van Leopardi klopt. En in die kastenindeling ziet hij een parallel
met de tegenstelling in de wereld tussen arm en rijk. „De rijken bewonen
de top van de wereld, globaal, de 35ste breedtegraad. Deze grens wordt
overschreden door een aanzienlijk stuk China, maar daar staat het rijke
Australië dan weer tegenover zullen we maar zeggen. Deze „horizon
tale", economische tegenstelling tussen rijk en arm krijgt een levens
gevaarlijk extra-accent door het niet zo erg toevallige feit, dat de rijken
bovendien blank zijn (wij, de Amerikanen, de Russen) en de armen niet."
In de gebeurtenissen van Amsterdam in de periode 19651966 in de kasten-
strijd door de provo's op guerrillamanier bedreven ziet hij een weer
spiegeling van wat er jn de wereld tussen „arm en rijk" aan de gang is.
Hij stelt dat wat daar gebeurt van een veel grotere betekenis is dan deze
geschiedenis van Amsterdam, de weerspigeling van dat wereldgebeuren
„in een glazen stuiter".
leden, burgemeester Van Hall herhaal- j
delijk gouverneur-generaal.
Heeft hij gelijk Hebben de provo's
iets ontdekt, iets bloot gelegd? En was
het goed, dat dit gebeurde? Dat „een
pax-neerlandisch avontuur als de Nleuw-
Guineaexpeditie" thans onmogelijk zou
zijn, is zonder enige twijfel iets goeds
en het lijkt ons inderdaad waar, dat dit
het produkt is van een mentaliteits
verandering. Door de provotactiek
hebben de regenten zich inderdaad in de
kaart laten kijken.
gehaald, zij toonden dit karakter ook in
de belangrijker kwestie van het politie
beleid in Amsterdam en in sommige
rechtsuitspraken. Dat is verzet tegen een
bepaald gezag, maar tegen onjuist ge
zag. De gezagsverdedigers in Nederland
plegen vaak dë Schrift te citeren, men
kan in dai'Schrift ook lezen -wali^-daar
over verkeerd gezag wordt gezegd. Dat
is niet mis. Maar daar schijnen een
bepaald soort gezagsverdedigers nooit
rekening mee te houden.
De provo's horen misschien al tot het
verleden en misschien is wat Mulisch
aan de Rattenkoning schreef, die goed
voor de zijnen is en ze niet bedot, reeds
volledig geschiedenis of zo goed als.
Maar wat de provo's die ergeren wilden
en geërgerd hebben, bloot wilden leggen,
ligt bloot. En velen, vooral jonge men-
Maar de parallel, de gelijkenis, is er.
De provo's, de provoceerders dus. die
guerrillastrijders, hebben, zoals Mulisch
het ziet, vooral bewerkt, dat de
gvoepstegenstelling zich duidelijk heeft
geopenbaard, dat wil zeggen, dat het
regentenkarakter, het paternalistisch
karakter dit vooral niet zachtzinnig
op te vatten van de regeerders zich
heeft verraden.
De regenten
Dat heeft de wereldpremière, die
provo heeft gegeven, bewerkt.
„De regenten waren op een verschrik
kelijke manier te kakken gezet. Hun
broek was van hun verstokte kont ge
rukt door een geheim wapen, waar zij
geen antwoord op hadden. Hele reeksen
dingen, die vijf jaar eerder nog konden,
waren plotseling ondenkbaar geworden.
Een regent als De Quay, die in de oorlog
wel even de leiding op zich zou nemen,
was opeens ondenkbaar geworden als
minister-president. Een pax-neerlandisch
avontuur als de Nieuw-Guineaexpeditie
was ondenkbaar geworden. Overigens
waren natuurlijk niet alle Nederlandse
regerenden altijd regenten. De oud-
minlster-president Sehermerhorn was
bijvoorbeeld geen regent, maar is eerder
weggejaagd door de regenten. Ook
Marijnen was geen regent maar
die moet men zeggen, dat hij zelfs dat
niet was. De regentenmentaliteit door
dringt het hele Nederlandse leven, zoals
de stank van een smeulende asbak het
hele huis... Het is nieets anders dan de
gouden eeuw, die in Nederland op het
ogenblik definitief wordt opgelost in het
koningswater van de kastenstrijd."
Mulisch ziet dit als een bepaald Neder
landse aangelegenheid. Hij ziet, als we
ons niet vergissen, generaal Joannt
Benedlctus van Heutsz als het prototype
van de regent of van de door de regent
de gouverneur-generaal gestuur
de», Hij noemt in verband met dit ver-
Gemaklcelijk werk
De provo's hadden soms betrekkelijk
gemakkelijk werk. Ze kregen veel mede
werking van degenen, die ze bestreden
en die hun uitlokkingsmethode niet door j
hadden. Wat het koningshuis betreft
vooral door de regering onder aanvoering
van de minister-president, die alles door
dreef, het onbehagen bij een deel van
ons volk vermeerderde en het konings
huis zo dienende geen dienst bewees,
integendeel.
De Amsterdamse politie liep ook ver
schillende malen in de val door de provo's
opgezet en als de provo's verstek lieten
gaan. zorgden ze soms zelf voor die val.
De Amsterdamse politie heeft door het
ongestraft toelaten van de aanval op de
provo's door hoofdstedelijke souteneurs,
en door het zelfs ongenuanceerd erop los
slaan bij menige gelegenheid, getoond
een regentenpolitle te zijn, totaal niet
beseffend waar het om gaat.
De regenten lijken dommer te worden.
Als de mensen eenmaal begrepen hebben
hoe de vork in de steel steekt en hoe
er met frases wordt gewerkt, kan men
ze niet meer bedotten. De provo's lieten
zien wat de pers, de baboepers zoals
Mulisch ze noemt, in Nederland haal
lezers onthoudt.
Wat het openbaren, het bloot leggen
van de kastenrechtspraak betreft,
vonden ze weer veel hulp. Rechters en
politie verklaarden dat ze de provo's
wel eens krijgen zouden. Ze kregen ze.
Van Duyn werd voor het aanbieden van
een foldertje tot een vrij lange onvoor
waardelijke gevangenisstraf veroordeeld,
de regentenstudenten in de TRES-zaak,
een zaak waar een dode viel, kwamen er
met een ln de gegeven omstandigheden
onbetekenende geldboete af. Men kan
zo'n uitspraken niet beoordelen als men
niet alle stukken gezien heeft, zei de
minister van Justitie. Een schat van
een regentenultspraak, dat wel. Men zou
zelfs kunnen stellen, dat men die uit
spraken niet beoordelen kan, zelfs na
alle stukken gezien te hebben. Die zijn
hiervoor ook nauwelijks nodig.
Verkeerd gezag
Men hoeft geen republikein te zijn
om te zien, dat het regeringsbeleid bij
de kwestie van 't koningshuis regenten-
kwaliteiten in de zin van, Mulisch ver
toonde, de provo's hebben dit naar voren
l dat.
De regenten, de vaders, om met
Sonneveld te zingen, hebben het hele
maal niet begrepen, dat het gaat om
een gezag, dat niet op tegenstellingen
berust als nu, dat het gaat om een
poging tot een wezenlijke samenleving,
waarin ook gezag moet zijn, waarin ook
beslissingen genomen moeten worden,
maar niet paternalistisch in de ver
keerde zin. Wie maar iets van de grote
problemen van de naaste toekomst weet,
beseft dat.
Harry Mulisch heeft dit in Bericht aan
de Rattenkoning, dat bij De Bezige Bij
te Amsterdam verscheen, duidelijk aan
getoond. Hij deed het ook vinnig en
soms vermakelijk. Al is zijn onderwerp
beperkt, Bericht aan de Rattenkoning is
niettemin een pamflet, dat men rekenen
kan tot de voornaamste pamfletten, die
men in de literatuur kent.
JOS PANHUIJSEN
In een handomdraai
1
3 U S
6
7
8 9
1
1
2
I
I
3
I
I
I
1
4
5
1
6
7
1
1
1
1
8
1
9
R
1
Horizontaal:
1. sieraad; 2. gravin van Holland -
ampère 1 -.fk.)3. grootmoeder; 4.
gele keleurstof - grondsoort; 5. in or
de - spo. 6. heuveltje - bep.
drank; 7. groet; 8. lofdicht - boom;
9. bep. graan.
Vertikaal:
1. rondhout - wilde haver - in orde;
2. dikzak; 3. familielid - luf - bij
woord; 4. goud (Frans) - familielid;
5. belemmering - vrucht; 6. voor de
middag - muzieknoot; 7. muzieknoot
- meisjesnaam - water in Fr csland;
8. vlaamse gaai; 9.voorzetsel - ten
toonstellingsgebouw - muzieknoot.
Oplossing vorige dag:
Oplossing:
HOR. 1. rook - ibis; 2. ark; 3. kriek;
4. gea - ode; 5. sbb - oma; 6. ate -
ets; 7. lenen; 8. ski; 9. neet - stom;
VERT. 1. ring - amen; 2. est; 3. ka
bel; 4. kar - est; 5. ril - enk; 6. ike -
eis; 7. komen; 8. dat; 9. stee - slim.
Liturgische kalender
VRIJDAG: 14 oktober: H. Callistus
I. Mis Si diligïs. Rood.
of geen
ZON
DE BILT. Een lagedrukgebied,
afkomstig van de Middellandse
Zee verplaatste zich via de Alpen
naar de omgeving van Tsjeclio-
Blowakije. In Zuid-Duitsland en
Polen viel veel regen. Uitlopers
van dit regengebied veroorzaak
ten vanochtend in ons land op
enkele plaatsen wat regen. Een
diepe depressie ten westen van de
Golf van Biskaje beweegt maar
langzaam in zuidoostelijke rich
ting. Boven Scandinavië is een
nieuw hogedrukgebied tot ontwik-
k.n.m.1. Oostelijke
deelt
mede itina
Ttelittg gekomen, dat nog vêrdef In
betekenis toeneemt. Het komende
etmaal zullen oostelijke winden
vochtige lucht naar onze omge
ving voeren, waarin uitgestrekte
wolkenvelden voorkomen. Hieruit
kan op sommige plaatsen wat
motregen vallen. De temperatuur
kan zich op ongeveer hetzelfde
niveau handhaven.
Zon: 7.0217.1/9; maan: 7.10—
18.07; hoogw. Schev.: 2.-47, 15.07.
Weer in Nederland
Den Helder g. bew. 14 II 0
Ypenburg g- bew. 15 ^8 0
Weer in Europa
Scheepvaartberichten
ALCHIBA 12
i Singapore, AL.A-
n New-York, AMPENAN pas
i Ttripoli, ADO-
B A WE AN 13 te New-York, BATJAN 13 te
CALTEX NAPLES 12 v Bahrain n Lour
Marques, CALAMARES 11 540 mijl zo Ber
muda n Almirante. CALTEX EINDHOVEN
13 Kopenhagen. CINULIA 12 v Pta Cardon n
Rdam. CALTEX DELFZIJL 12 v Teesport n
Odensee. CALTEX THE HAGUE 12 v Dumai
n Pladju. CALTEX NEDERLAND 14 te Yoko
hama verw. CAMPHUYS 14 te Kuwait verw
DINTELDIJK 13 te Rdam verw. DORE-
STAD 13 te Stanlow v Dublin
EENHOORN 12 te Atexandroupolis. EEM-
HAVEN 12 v Gotenburg n Aarhus
HEEMSKERK 12 van Ader
HERMES 11 v Manta n Bu
VERSUM 12 v Hamburg n
JACOB VEROLMF. 12 v
Universitair nieuws
bijzonder hoogleraar ln de afdeling
der algemene wetenschappen aan de tech
nische hogeschool te Delft, zal woensdag
middag 19 oktober in de aula van de TH
een rede houden naar aanleiding van zijn
ambtaanvaarding. Prof. van Doom zal on
derwijs geven in de wijsbegeerte in het bij
zonder met betrekking tot de humanistische
levens- en wereldbeschouwing.
