IN DIA-GRAMSTIJL
DOOR
LUILEKKERLAND
PREMIE SPAARPLAN
Armin
Moser
Sparen in obligaties of aandelen?
Nu extra aantrekkelijk, want... elk jaar
legt het Rijk er 20% premie bij.
BEZWAREN DOMINAS
NIET ONTVANKELIJK
Onlusten
en San
Plundering
van winkels
Pauselijke missie naar Vietnam
ten gunste van de vrede
in St.-Louis
Francisco
Frankrijk wil
zelf computers
bouwen
PAGINA 10
DE LEID SE COURANT
DONDERDAG 29 SEPTEMBER 1966
DAG-IN-DAG-UIT—DAG-IN-DAG-UIT—DAG-IN-DAG-UIT-
Mag hij zich even voorstellen: Armin Mo-
ser uit Sankt Gallen. Het wondermooie, ge
benedijde Sankt Gallen. Hoe kunt u het zo ra
den. Mag Armin Moser zo vrij zijn om u te
feliciteren met uw snel en fijngevoelig be
grip? En mag hij dan en passant ook nog even
de aandacht vestigen op noordoost-Zwitser-
land, dat naar zijn smaak de tanden nog te
weinig heeft mogen zetten in de grote toeris-
tenkoek. Als u nu een ogenblik plaats neemt
zal hij u in dia-gramstijl door het luilekker
land voeren, waarover hij als verkeersdirec-
teur de commerciële scepter zwaait.
Kan het licht uit, ober?
Schön, sehr schön. Dan
komt hier het eerste plaat
je. Vergezicht over de Bo-
densee. Is dat mooi of niet
Daar links by dat torentje
is hy geboren, Armin Moser
zoon van een spoorwegem
ployé. Vandaar misschien
die onlesbare dorst naar de
horizon, naar vreemde lan
den, andere mensen. Hy had
het als zesjarige reeds. „Ik
werd gefascineerd door die
onafgebroken stroom van
reizigers, ik wilde toen al
Zwitserland kwamen, wat
ze by ons kwamen zoeken".
Bergmassief
Hij kykt de kring rond en
constateert met Intense vol
doening, dat het gezelschap
ryp is voor de tweede pit
toreske dreun. Eén druk op
de knop van de projector
is voldoende om de Bodensee
in 't niets te laten verdwij
nen en het weldoortimmerd
bergmassief van Toggen-
burg op het scherm te from
melen. Zeg nu zelf: ook dat
is geen kattedrek. Frisse
lucht-in overvloed, skiwei
en, honderden kilometers
wandelpad, een keten van
in 612" met knapzak, kruis
en kruik vol wijwater dit
ongerepte dal binnenwan
delde. Evenals Armin Moser
was hy een doorzetter van
huis uit en binnen de kort
ste keren stond er dan ook
een klooster, waar opeen
volgende generaties van
benedictijnen met gestileer
de animo de Heer hebben
geloofd en aanbeden.
Wintersportkroon
Volgende plaatje, Ah, dat is
aardig. De dames en heren
hebben nu een onbelemmerd
uitzicht op Alt St.-Johann.
Unterwasser en Wildhaus.
Stuk voor stuk parels in de
wintersportkroon van Noord
oost-Zwitserland. maar daar
naast ook dekselse rekels,
die het kasregister al ge
bruikten voordat het was
uitgevonden. Armin Moser
is de eerste, die ruiterlijk toe
geeft, dat het gezegde „geen
geld. geen Zwitsers" een vlag
is. die bijzonder goed kleurt
by de Zwitserse landsaard.
Hy vindt dat een trekje,
dat nodig weggeretoucheerd
dient te worden en in zyn
kleine ryk is hy inmiddels al
driftig begonnen. Alt St.-
Johann, Unterwasser en
Toen Moser in 1944
keersdirecteur in Sankt Gal
len werd moest hy ploeteren
met een budget van 50.000
Zwitserse franken, nu heeft
hij er 500.000 en op die on
dergrond bouwt hy nu ge
stadig voort aan het huis
van zijn verkeerspolltiek. Hy
heeft Zwitserland verkocht
in Berlijn, in Wenen, Parys,
Stockholm en Londen en 16
tydens zyn omzwervingen
tot de conclusie gekomen,
dat de individuele vuist van
één dorp één stad geen en
kele kracht heeft. „Hoe ver
der je van je vaderland
bent", zegt hy, „des te klei
ner en des te belacheiyker
worden de lokale problemen.
Op het moment, dat ik in
Sankt Gallen begon, was het
in noordocet-Zwitserland een
complete wlldwestvertonlng.
Iedereen deed. waar hij zin
in had, bouwde bergbaan-
tjes, beconcurreerde zijn
buurman op leven en dood.
Ik heb het als een levens-
missie beschouwt om dit
deel van Zwitserland toeris-
i tisch op poten te zetten. Ik
heb mij daarby echter van
't begin af aan gerealiseerd
dat je niets bereikt met re
gionaal denken, maar alles
Armin Moser: Oeen luchtkastelen voortoveren."
hotels, waar de gast het
moede hoofd nog te ruste
legt op een kussen, dat te
gen vooroorlogse pryzen
gehuurd kan worden.
„Noordoost-Zwitserland"
stelt Armin Moser vast, „is
in Europa nop steeds een
goedkoopte-rilund. Het is
ook een gebied, dat de
Nederlanders bijeonder aan
spreekt. Onze bergen zijn
minder grimmig, minder
dreigend dan in Midden-
Zwitserland, het landschap
i.* lieflijk, poëtisch en niet
door ds toeristische bull
dozer ondersteboiwn ge
ploegd. Dat is een onschat
baar winstpunt."
Het derde plaatje. De stad
Sankt Gallen, genoemd naar
de Ierse monnik Gallus, die
Wildhaus moesten er als eer
sten aan geloven: ze kregen
van Armin Moser te horen,
dat ze als de bliksem samen
moe6ten gaan werken en el
kaar niet. langer de vette
toeristenvliegen dienden af
te vangen. Hy deed dat op
zijn zeer speciale manier,
waar hy al tientallen jaren
succes mee heeft.
Moser: „Ik had ze opge
trommeld in een café, waar
M aan een lange tafel gin
gen zitten. Het ene dor])
uur bier gedronken. Na vyf
uur had tk ze gewonnen voor
de nieuwe statuten, die ik
kant en klaar mee naar de
vergadering had genomen.
Ilc was nog geen vyf minu
ten weg, of ze hadden alweer
slaande ruzie, maar lk bad
de handtekeningen".
moet projecteren tegen één
Europese achtergrond, wy
Europeanen Mtten met zijn
allen in die ene boot en wy
moeten zien. dat we biyren
dryven. Wij moeten elkaar
geen luchtkastelen voortove
ren en dingen aanpraten, die
niet bestaan, wy moeten
eenvoudig zorgen, dat die
dingen er zyn".
Toekomstvisie
Naar de smaak van Armin
Moser liggen de toeristische
problemen en hun stralende
oplossing vlak by elkaar als
ballen op een biljart. De
vraag is alleen of de man.
die aan stoot is. competent
genoeg is om de party in één
beurt af te maken. Als het
toerisme in Zwitserland stag
neert, heeft dat een dulde-
tyke oorzaak. Dezelfde oor-
Verkeersdirecteur
in Sankt Gallen
van huis uit
een doorzetter
zaak. die de toerlstenstroom
naar Nederland heeft inge
damd. Er wordt te veel ge
praat. te weinig gedaan, te
veel verkwist. Armin Moser
heeft daarom met zyn sub
sidie een planbureau ge
creëerd waar nauwgezet ge
metseld wordt aan 'n reële
toekomstvisie. „Het is een
sneeuwbal, die steeds verdei
rolt", zegt hy, „ik heb maan
den gepraat, met parlement,
pers, verkeersverenigingen.
Ik heb enquêtes gehouden,
referaten geschreven. Ik heb
gewezen op de noodzaak van
een vaste sercretaris, van een
doelmatige planning. Ik heb
gepleit voor sportcentra,
overdekte zwembaden, ont
sluiting van het berggebied,
links, het andere rechts. Ik
heb 2V£ uur gepraat en drie
aanleg van wandelwegen.
Ik heb stormen van kritiek
over me heen laten gaan en
het resultaat is, dat het
aantal bezoekers in Noord-,
oost-Zwitserland in de laat
ste vijftien jaar meer dan
verdubbeld is. Vorig jaar
logeerden tweeëneenhalf
miljoen toeristen in onze
hotels en twee büljoen za
ten in chalets en op cam
pings. De Nederlanders
zorgden voor de snelste
stijging: in één jaar is het
toerisme uit Holland niet 25
procent toegenomen."
Slappe koord
Hy geeft toe, dat alleen de
man met een grote mond
en veel moed kans. van sla
gen heeft op het slappe
koord van een verkeersor-
ganisatie. „Gelukkig weet
ik, hoe je een Zwitser aan
moet pakken", legt hy uit.
„Ik praat met ze, ik drink
met ze en ondertussen over
tuig ik ze van het keiharde
feit, dat ook in het toeris
me de kost voor de baten
uitgaan.
Stérk staaltje
't Gevolg van myn houding
is, dat er allerlei moppen1
over my de ronde doen in]
Noordoost-Zwitserland. Ik
ken ze allemaal en ik kan i
er smakeiyk om lachen. Zo*
is er het verhaal van drie'
mannen, die elkaar sterke
staaltjes vertellen. De eer-I
ste zegt: „Ik ken een vent,
wiens beide benen zijn weg
geschoten en vorig jaar
kampioen op de honderd
meter horden is geworden".
De tweede knikt en zegt:
„Dat is nog niks: „Ik ken
een man, die met zijn han
den in een cirkelzaak heeft
gezeten. Hij is nou diri
gent". Op dat moment
staat de derde op en zegt:
„Waar praten jullie nou
over? Ik ken een man, die
by het skiën zo ongeluk
kig is gevallen, dat zyn
hoofd van de romp werd
gescheiden. Hy heeft nou
een houten kop en deson
danks is hy verkeersdirec
teur van Sankt Gallen ge
worden".
Armin Moser stoot eer
enorme lach uit en biyft
nog twee minuten schok
schouderend nagenieten.
Dan gaat hy weer over tot
de orde van de dag.
Volgende plaatje.
ADVERTENTIE
Een groot nationaal plan gaat het beleggen van uw spaar
gelden stimuleren.het Premie Spaarplan. Het Rijk
geeft u hiermede daadwerkelijke steun om tot waardevol
bezit te komen. Jaarlijks kunnen u en uw vrouw 100,
aan premie krijgen.
Hoe? Door middel van effectenbewijzen kunnen u en
uw vrouw deelnemen aan het Premie Spaarplan.
Hoeveel? Over besparingen van maximaal 500,—
jaarlijks, in de vorm van aankopen (obligaties, aan
delen en andere effecten), betaalt het Rijk u en uw
vrouwna vier volle kalenderjaren een belasting
vrije spaarpremie van 20%, dus max. f 100,—
Een voorbeeld Als u dit jaar f 500,aan ef
fectenbewijzen koopt, en deze omzet in effecten,
U ra 0 p oT1 °d e Cl nt m e r a a t f 50-
dan ontvangt u in 1971 de spaarpremie van 100,De
aankopen mogen natuurlijk ook voor een lager bedrag
gedaan worden, de spaarpremie is altijd 20%. Op die
manier kunt u vanaf 1971 ieder jaar door aankoop van
één of enkele "stukken" de spaarpremie verdienen.
Doordat u ook nóg de gebruikelijke dividenden en rentes
ontvangt, groeit uw bezit in de loop der jaren sneller.
Wle?U kunt aan het'Premie Spaarplan deelnemen als:
1. uw belastbaar Inkomen in het voorafgaande jaar ten
hoogste f 15.000,was;
2. u ten minste 21 en nog geen 60 jaar bent (en
niet reeds deelneemt aan de Zilvervloot).
Waar? Bij de Banken, commissionairs In effec
ten, Spaarbanken, Boerenleenbanken, Raiffeisen-
banken, Hypotheekbanken.
Vraag de gratis brochure!
BASIS VOOR PERSOONLIJK BEZIT
Voor
brandstichting
2V2 jaar geëist
AMSTERDAM (ANP) Wegens
meermalen gepleegde opzettelijke
brandstichting in Amsterdam, Hilver
sum en Bremen, heeft de officier van
justitie bij de Amsterdamse rechtbank
2Vj jaar gevangenisstraf met aftrek
van het voorarrest geëist tegen de 25-
jarlgc assist ent-tabaksmakelaar Jan
T. G. L.-H.
De jongeman, die alle feiten op een
na bekende, heeft een blanco strafre
gister. Hij is niet debet aan de myste
rieuze branden, die in februari en maart
van dit jaar de binnenstad en andere
wijken van de hoofdstad in beroering
brachten en waarbij acht doden te be
treuren vielen. Een als getuige gehoor
de rechercheur, die een uitvoerig onder-
zoek'had ingesteld naar verdachtes ali
bi's, verklaarde dat voor 99,9 procent
vaststaat dat L.-H. daaraan niet debet
is.
Een motief voor zijn brandstichtingen
kon verdachte niet geven. In een aan
tal gevallen was hij na het aansteken
weer teruggekeerd en was hij mee
gaan helpen blussen.
Volgens de psychiater dr. N. W. de
Smit was het een dranghandeling die
buiten de bewuste oordeelsvorming om
ging. Hij vond verdachte echter in ster
ke mate verminderd toerekenbaar.
„Heeft u zich nooit een keer gereali
seerd dat er mensen in gevaar konden
komen?" vroeg de president. Verdach
te antwoordde: „Als ik me dat gereali
seerd had, had ik het niet gedaan".
In Bremen had L.-H. op 5 september
1965 in zes kamers van het Uberseeho-
tel tafelkleedjes in brand gestoken en
later op vier etages gordijnen. Op 30
oktober van het vorig jaar had L.-H.
op een feestje in het gebouw van de
Hilversumse golfclub, waar hij gast
was, een trui in de hferenkleedkamer
aangestoken. Tijdens het souper
's nachts ontstond opnieuw brand,
waarbij het met een rieten dak gedek
te gebouw afbrandde. De schade be
droeg half miljoen gulden. Tenslotte had
verdachte op 14 maart van dit jaar in
vier brievenbussen in het Vondelkwar
tier, waar hij woont, brand gesticht.
„Naziverleden
van réchters
en officier"
DORTMUND (DPA) In het proces
tegen die bende juwelendieven dat ln
Dortmund wordt gehouden heeft de
voornaamste beklaagde, de ln Litauen
geboren statenloze Petras Dominas (38
jaar) gisteren opnieuw getracht de gang
van het proces door het indienen van
bezwaren te verstoren. Dominas moet
zich met negen anderen verantwoorden
voor een dubbele moord, zes pogingen tot
moord en ongeveer 70 overvallen, inbra
ken en juwelendlefstallen.
Gisteren wees de rechtbank het be
zwaar van Dominas tegen drie rechters
die volgens hem niet van nationaal-socia-
listische smetten vrij waren, af. Domi
nas diende daarna een bezwaar in tegen
de officier van justitie Schlösser. Na
een uur in beraad te zijn geweest be
sloot de rechtbank dit bezwaar niet ont
vankelijk te verklaren.
Toen de president van de rechtbank
Dominas wilde verhoren, reikte deze zijn
bezwaar tegen Schlösser over. „U kunt
deze klacht rustig hardop voorlezen
of bent u bang, meneer de rechter," riep
Dominas. Dominas beweert ln zijn klacht
dat Schlösser „in opdracht van de justi
tie" een lijst met 25 namen van voor
malige leden van de Gestapo had ont
stolen. Dominas zei zich te kunnen her
inneren dat op deze lijst de oud-minister
van Defensie Franz Josef Strauss en
diens voormalige staatssecretaris Volk-
mar Hopf voorkwamen. Al in 1961 had
hij bij de Raad van Europa in Straats
burg een aanklacht ingediend tegen
nazi-misdadigers. Wanneer aan zijn be
zwaren tegen de rechters niet wordt
tegemoetgekomen zal hij deze klacht op
nieuw bij de Raad van Europa indienen.
Omdat de officier van justitie hem
eens „Dreokschwein" heeft genoemd zal
hij deze voortaan met hetzelfde woord
aanspreken, aldus Dominas.
Gistermiddag behandelde de rechtbank
de levensloop van de tien beklaagden,
van wie er zes reeds eerder zijn ver
oordeeld, zoals de 26-jarige Paul Ci-
ohetzki uit Bottrop, die tweemaal we
gens mishandeling in de gevangenis
heeft gezeten. Hij zou deelgenomen heb
ben aan de roofoverval op die juweliers
zaak Schipper te Amsterdam en daarbij
de voorbijgangers op straat met een re
volver in bedwang gehouden hebben. De
bende maakte daar voor ongeveer
400.000 Mark buit. Beklaagde Gerhard
Balk heeft wegens poging tot moord
negen jaar gevangenisstraf ondergaan,
Dorrünae heeft tien jaar achter tralies
gezeten. De chemisch ingenieur Wilhelm
Kremerskothen (56) heeft sinds 1948
voornamelijk wegens diefstal en vals
heid in geschrifte vijfmaal gezeten, ln
totaal zeven jaar. In dit proces wordt hij
ervan beschuldigd aan Dominas de tip
gegeven te hebben voor een inbraak in
een motei bij Unna Noordrijn-Westfa-
len). Daarbij werden de zusters Al-
brecht en Lina Hoehmann vermoord.
Dominas ontkent 6chuld aan deze dub
bele moord.
Merkwaardig is dat beklaagde Mari
anne Kreuzer, een voormalige advocate,
en haar verdediger in het proces Domi
nas. dr. Huetsch, in 1952 in een proces
tegen Kremerskothen twee medebe.
klaagden hebben verdedigd. Dr. Huetsch
heeft ook in 1960 in een proces tegen
Kremerskothen diens verdediging op zich
genomen.
Het proces wordt vrijdag voortgezet.
Gepensioneerde
NS'ers kritiseren
pensioenwet
UTRECHT (ANP) De memorie
van antwoord op de nieuwe pensioen
wet geeft volgens de ministers Vonde
ling en Verdam geen aanleiding tot dis
cussies, maar volgens de bond van ge
pensioneerd spoor-, tram- en ander ver-
voerspersoneel is dit wel noodzakelijk.
„Het is een mooie gelegenheid een ein
de te maken aan de wettelijk geoor
loofde Jdiefstal van een groot deel van
ons pensioen", zei de voorzitter van de
ze bond, de heer A. Hopman, op de al
gemene jaarvergadering ln Utrecht.
De voorzitter vindt, dat de samen
werking tussen de pensioenbonden goed
is, maar volgens hem zal hieraan
meer organisatorische grondslag ir
ten worden gegeven. De heer Hopman
betreurt het, dat de erkende vakbonden
slechts afbrekende kritiek hebben gele
verd op de activiteiten van zijn bond.
„De vakbonden zijn kennelijk van
deel, dat wij het zo goed hebben,
aan de verbetering van onze positie
niets meer behoeft te worden gedaan,
terwijl", aldus de voorzitter, „de vak
bonden vaak gebruik maken van het
argument, dat onze bond niets kan
doen, omdat zij door de directie van de
Nederlandse Spoorwegen niet wordt er
kend". Het wetsvoorstel tot herziening
van de ziekenfondswet juicht de heer
Hopman toe, maar hij wees erop, dat
da pensioenen nog steeds niet wel-
vaartsvast zijn.
ST. LOUIS (U.P.I.) Op de vierde
achtereenvolgende avond is het woens
dagavond in het centrum van St. Louis
ln de Amerikaanse staat Missouri tot on
geregeldheden gekomen na een meeting
van het congres voor rassengelljkheid
uit protest tegen de dood van een neger
die van autodiefstad werd verdacht.
Gisteren heeft een jury van vier blan
ken en twee negers de dood van een
negerjongen een geval van „gerecht
vaardigde doodslag" genoemd. Een groep
opgewonden demonstranten moeat met
geweld weerhouden worden van de be
storming van het gebouw waarin het
lijkschouwersonderzoek werd gehouden.
In het centrum van de Hunters Polnt-
wyk van San Francisco is het gister
avond laat ook weer tot oproer.gekomen.
Benden jongelui schoten met pistolen en
wierpen molotovcocktails.
Leden van de nationale garde van
Californië hebben in het grote baseball-
stadion van Candelstickpark ten zuiden
van Hunters Point een hoofdkwartier in
gericht. Er zyn berichten van plunderen
van winkels.
Ook voor beter
contact met
de boeddhisten
Van onze correspondent Jan Dijkgraaf)
ROME Het feit dal dc Paus een
persoonlijke legaat naar dc hoofdstad
Zuld-Vietnam heeft gestuurd, ver
dient belangstelling. Officieel is deze
legaat, mgr. Sergio Pignedoli, vertrok-
om namens de Paus de nationale
bisschoppenconferentie van Zuid-Viet-
nam te presideren, die op 30 september
bijeenkomt. Maar het Is duidelijk, dat
dit officiële motief niet veel meer is
dan een voorwendsel. Het is Immers
nog nooit gebeurd, dat een pauselijk le
gaat een nationale bisschoppenconfi
rentle heeft voorgezeten, hetgeen zelfs
lichtelijk in strijd is met de grote
druk die het concilie heeft willen leg
gen op de hoge mate van selfstandlg-
held. die de bisschoppenconferenties
voortaan zullen genieten.
De werkelijke bedoeling van deze
bijzondere pauselijke missie is derhal
en geheel andere en ligt op het po
litieke vlak. De Paus heeft van zijn
nemen moeten afzien om zich per
soonlijk naar Zuid-Vietnam te begeven,
omdat zulk een reis praktisch zeker een
totale mislukking en derhalve een ern
stige morele schade voor zijn persoon
oor het gezag van de H. Stoel zou
hebben betekend. Om die reden besloot
Paulus VI om diegene te sturen, die
zonder enige twijfel zijn oudste en
meest intieme vriend is, namelijk de
56-jarige aartsbisschop Pignedoli, die
jaren met de toenmalige mgr.
Montini hetzelfde appartement in het
Vaticaanse staatssecretariaat heeft ge
deeld en die later op verzoek van Mon
tini, na diens benoeming tot aartsbis
schop van Milaan, onmiddelijk tot zijn
co-adjutor werd benoemd door Pius
XII. Pignedoli werd daarna, alweer
door toedoen van Montini. op een ui
terst belangrijke diplomatieke post be
noemd in Centraal Afrika en het was
alweer Pignedoli die tezamen mei kar
dinaal Montini de wekenlange reis
maakte door het gehele Afrikaanse con
tinent. Daarna werd hij benoemd tot
apostolisch delegaat in Canada, welke
functie hij nog steeds vervult. Hij
kwam verleden week donderdag naar
Rome en heeft tot aan zijn vertrek naar
Vietnam, dinsdagavond, in het Vati-
caan gelogeerd en talrijke gesprekken
gehad met de Paus.
Mgr. Pignedoli wordt vergezeld door
mgr. Luigi Dossena, die een hoge func
tie vervult op het pauselijk staatssecre
tariaat op de afdeling „buitenlandse
zaken". En het derde lid van de missie
is de nog jonge, in Rome alom bekende
Franse prelaat Bernard Jacqueline,
die als expert van Zuid-Oost-Azië ver
bonden is aan de Propaganda Fide.
Wat de Paus zich voorstelt van deze
bijzondere missie, is niet moeilijk te ra
den. Om te beginnen wil de pauselijke
legaat aldus op directe wijze de mening
en het standpunt van de Paus aan de
Vietnamese bisschoppenconferentie kun
nen overbrengen inzake hun te volgen
koers om bij te dragen tot een vreedza
me oplossing van de slepende oorlog.
Maar op de tweede plaats wil de Paus
dat er directe contacten tot stand ko
men tussen de katholieke hiürarchie en
de leiders van de machtige boddhisti-
sche organisatie die op dit ogenblik ln
de oorlog een grote rol speelt.
PARIJS (UPI) De Franse rege
ring heeft besloten een eigen compu
terindustrie op te bouwen om niet' lan
ger van de Verenigde Staten afhanke
lijk te zijn. Voor dc ambitieuze plan
nen van president De Gaulle zijn land
een; eigen atoomzwaard te geven en te
doen deelnemen aan de ruimtevaart
zijn computers onontbeerlijk.
De Amerikaanse regering zou her
haaldelijk geweigerd hebben een ver
gunning te geven voor de verkoop van
een grote computer van de Control Data
Company, zodat de Fransen wel genood
zaakt zijn er zelf een te bouwen.
Het besluit hiertoe werd gisteren tij
dens een kabinetszitting genomen.
