roting overschrijdt
de twintig miljard gulden
Regering heeft in 1967 twee miljard meer nodig
Belastingverlaging gaat door, maar
ook vele nieuwe lasten op bevolking
A
f
Regering
doet het
talmer aan
f'JZ J
d
Uitkomsten
mallen tegen
Centraal Planbureau verwacht in 1967:
O VERBESTEDINGEN OVER CLIMAX HEEN,
ECONOMISCHE GROEI HANDHAAFT ZICH
PRIJSPEIL BLIJFT STERK STIJGEN,
ROND LOONSVERHOGING VOORZICHTIG
Kerngegevens CPB
Zo komt het geld
binnen...
1
I
if
...en zo geeft
de staat het uit
PLNSDAG 20 SEPTEMBER 1000
DE LEIDSE COURANT
IIIOIIM
■H
DE INKOMSTEN EN UITGAVEN VAN DE STAAT
Cijfers in miljoenen guldens
V n» 9Z |l\KOMSftM|
DEN HAAG In de miljoenennota, die minister Vondeling vandaag
aan de Staten-Generaal heeft aangeboden, wordt aangekondigd, dat
de uitgaven van het rijk opnieuw aanzienlijk zullen stijgen. Ruim twee
miljard gulden zal in 1967 meer worden uitgegeven dan in het lopende
jaar. Daardoor zal de rijksbegroting voor het eerst in de geschiedenis
een bedrag van twintig miljard gulden overschrijden.
Om het begrotingstekort te dekken zijn verschillende maatregelen
aangekondigd. De voornaamste hiervan zijn
1. De belasting op benzine gaat op 1 januari a.s. met niet minder dan
4 cent per liter omhoog;
2. Voor het Rijkswegenfonds worden de opcenten op de motor
rijtuigenbelasting verdubbeld;
3. De tijdelijke verhoging van de vennootschapsbelasting tot 47 pet.
blijft in 1967 gehandhaafd;
4. De accijns op dieselolie gaat omhoog.
5. Bewoners van woningwetwoningen met een inkomen boven de
sociale verzekeringsgrens, krijgen een privé-huurverhoging;
6. De versnelde inning van de inkomstenbelasting voor hen, die meer
dan 1&.000 gulden verdienen, wordt in 1967 gehandhaafd;
7. De omzetbelasting gaat met 20 opcenten omhoog per 1 januari
1968;
8. Er komt een ingrijpende wijziging van de PTT-tarieven.
belastingen
(omrelbel
6786
Belastingen
co inkomen
97 IA
Winsten elc OpbrengstiBeloshng- J Luistergelden
v bedrijven van rente n-.oohreqéien eh
1V3 473 138 k
1 130
Oomeinen
71
1521
Begrotingstekort 1176
(pwI. oonv.^posten is het tekort
Ki+ÜL i .ii!'
Tegenover deze lastenverzwaringen staan ook verlichtingen. Het I
kabinet handhaaft het tweede deel van de belastingverlaging per
1 januari a.s. Voorts wordt het tarief van de loon- en inkomsten-
jelasting voor ongehuwden boven 40 jaar verlicht. Het kabinet over
weegt om de belasting op overwerkloon afhankelijk te stellen van de
conjunctuur, zodat deze belasting tijdelijk kan worden geschorst of
erlaagd. De regering heeft besloten de afhandeling van de belasting-
spaarbrieven te laten rusten.
In de miljoenennota zegt minister Von-
eling. dat het beleid van de regering is
teriebt op een voortzetting van de uitvoe-
in het regeringsprogramma. Dit
rengt uitbreiding van bepaalde overheids-
oorzleningen met zich.
De regering houdt er echter rekening
dat het in de huidige economische
oestand wenselijk is. de bestedingen min
er snel te laten toenemen dan in 1965 en
966. Zij gaat het dus wat kalmer aan
tjP
130
al
12b
o°°J
115
110
105
I960 '61 «62 .'63 «64 '65 196
6
•ze parlementaire redactie)
DEN HAAG Ondanks de bezuinl-
ingen. die bet kabinet op aandrang van
de Tweede Kamer in de begroting-1966
langebracht heeft, zullen de uitkomt
kelei och tegenvallen. Minister Vondeling
financien veronderstelt dat de uitkomsten
•ver dit jaar 204 miljoen gulden inindei
5-*! allen zijn. dan waarop het kabin<
kend had.
De tegenvallers liggen volgens de mil
oenennota niet in de beleidssfeer. De
itgaven, die hierop betrekking hebben
edragen 20 miljoen gulden in verband
>t voorzieningen voor de werknemers
de Zuidlimburgse mijnindustrie, kosten
[^Boor de preventieve bestrijding van de
'.pierziekten en voor bepaalde regelingen
ior het rijkspersoneel
De tegenvallers doen zich aldus de
linister van Financiën, vooral voor bi
uitgaven voor het onderwijs (27
liljoen gulden meert, het landbouw
?alisatieionds (178 miljoen
eeziektenbestrijding (44 miljoen meer),
'oningwetvoorechotten (95 mdljoen meer)
n de salaris- en pensioen regeling voor
bet overheidspersoneel (299 miljoen
ieer) Voor verschil lende posten zijn
eed6 aanvullende begrotingen ingedaend
De regering heelt, weliswaar verschil
fnde maatregelen genomen personeels
top. temporisering van de investeringen.
Mndchtigheid bij andere uitgaven
de tegenvallers zijn toch gebleven,
meer door het uitstellen van de
astin gspa arbrieven
Na afweging van de diverse po6ten
w ontvangst en uitgaven moet men
•kenen op een mindere ontvangst van
94 miljoen gulden dan oorspronkelijk
•dacht was.
5-13
doen. Dit' verminderde tempo geldt o m.
het_ defensiebeleid, het woningbouwbeleid,
de 'waterbouwkundige werken en de af
ronding van het beleid voor de sociale
voorzieningen. Maar ook in vele andere
sectoren wordt het begrotingsbeleid ge
kenmerkt door soberheid en beperking
in het aanvatten van nieuwe plannen. De
personeelsbezetting wordt, met enkele uit
zonderingen. gehandhaafd op de voor 1966
geraamde sterkte.
Het uttgiiventotaal van de rijksbegroting
komt op t, 20.152 miljoende middelen
worden geraamd op f. 18.976 miljoen, zodat
er een ongedekt tekort blijft van 1176
miljoen gulden.
De twee miljard gulden, die in 1967 meer
zullen worden uitgegeven, gaan vooral
naar de volgende onderdelen van de begro
ting:
Salarissen en pensioenen f. 690 min.
Onderwijs en Wetenschappen f. 490 min
Volkshuisvesting f. 320 min.
Sociale voorzieningen f 130 min.
Verkeer en Waterstaat f. 130 min.
Nationale schuld f. 190 min.
Landbouw en Visserij f 80 min.
Minister Vondeling mo^t erkennen, dat
zienlijk meer is dan krachtens de normale
toename voor het, rijk beschikbaar komt.
Dit bedrag, dat bij het optreden van het
kabinet-Cals niet onaanzienlijk werd ver
hoogd. wordt thans door de minister van
twee miljard aan- Financiën opnieuw hoger geraamd. In de
miljoenennota 1966 was deze „trendma
tige" ruimte berekend voor 1966 en 1967
op f. 900 miljoen per jaar. Hiervan kwam
800 miljoen voor rekening van hogere
belastingontvangsten en 100 miljoen uit
andere opbrengsten.
TTians schat minister Vondeling deze
„trendmatige" verhoging op f. 1120 mil
joen voor 1967. omdat hij rekening houdt
met de sterke prijsstijgingen, die in 1966
zijn opgetreden. Op basis van de nieuwe
gegevens verwacht hij een stijging van de
belastingontvangsten met f. 970 miljoen
en van de andere opbrengsten met f. 150
miljoen.
Via een ingewikkelde berekening (de
690 miljoen van de salarisverhogingen laat
de minister buiten beschouwing) komt hij
tot een netto stijging van dt; uitgaven
in 1967 van 1427 miljoen. Door het twee
de deel van de belastingverlaging (kosten
niet minder dan 775 miljoen!) cn andere
belastingmaatrejjplen. die per saldo een
belastingverlaging van 411 miljoen bete
kenen, wordt liet tekort, in totaal f 1838
miljoen. Er is beschikbaar 1120 miljoen,
dus moet voor 718 miljoen gulden nieuwe
dekking worden gevonden. De lasten van
de bevolking worden daarom met dat be
drag verhoogd. Dit geschiedt via twee
wegen:
1. Vla belastingverhogingen (vennoot
schapsbelasting. accijns op dieselolie en
benzine en versnelde inning inkomstenbe
lasting).
2. Door andere heffingen (PTT-tarieven,
opcenten wegenfonds, huurverhoging be-
prs woningwetwoningen).
tingen. verhogen de lastendruk. Minister
Vondeling steït tenslotte vast, dat ..volle
dig aan de „trendmatige" declstelling
wordt voldaan".
De lasten, die anders dan via belasting
verhogingen worden opgelegd, hebben be
trekking op niet onaanzienlijke bedragen.
De verdubbeling van de opcenten voor het
Rijkswegenfonds brengt f. 107 miljoen op.
de PTT gaat 193 miljoen meer ontvangen
de maatregelen rond de woningwetbouw
verhogen de lasten van de bewoners met
in totaal zelfs 150 miljoen. De speculatie
winstbelasting. die ook in 1967 van kracht
wordt, zal rond 5 miljoen opbrengen.
Tenslotte wordt nog een ander middel
gehanteerd om de financieringsmoellijk-
heden voor 1967 te verkleinen: Defensie
zal ln het komende Jaar 115 miljoen gul
den minder uitgeven dan waartoe het
departement krachtens de begroting ge
rechtigd is. Deze gelden komen ten laste
Van 1968
DE VERWACHTING VOOR 1967
fcr produkl'ie
""ju Minde industrie
c v Jshjgt meh
4»%.
omvStenS* depnj^sHjgen
intomen^
(Van onze parlementaire redactie
DEN HAAG. De overbestedingen, die in
1963 en 1964 waren ontstaan door forse
loonstijgingen, een sterke uitbreiding van de
woningbouw en een gelijktijdige sterke ver
groting van de uitvoer, investeringen en
overheidsbestedingen, vinden in 1966 waar
schijnlijk hun hoogte- en keerpunt. Het jaar
1967 zal dan ook voor het eerst sinds 1962
weer een bevredigend betalingsbalansover
schot (800 miljoen) te zien geven en dus een
evenwichtig niveau van het totaal van de
binnenlandse bestedingen, zij het niet zonder
een prijsstijging, die nog als zeer groot moet
worden beschouwd. De economische groei zal
niet al te ver achterblijven bij die in de voor
afgaande jaren. Er zal enige ontspanning op
de arbeidsmarkt worden bereikt, zonder dat
de werkloosheid onaanvaardbare proporties
aanneemt.
Aldus luidt de prognose van bet Centraal Planbureau
voor 's lands economie in het komende jaar. al»
„macro-economische verkenning" gepubliceerd by de
miljoenennota. In het verleden gaf dit bureau vry
nauwkeurig de ruimte aan, die beschikbaar wasvoor
loonsverhoging. Het vorige jaar werd hiervan afge
stapt. omdat de lonen „vrij" zouden worden, maar
toch werd een percentage genoemd, dat aanvaardbaar
leek. Dit percentage had zo'n magische werking, dat
het C.P.B. op verzoek van de regering ln zyn be
rekeningen slechts een stygingspercentage voor de
contrat-1lonen heeft gehanteerd, dat overeenkomt
met de verwachte stijging van de arbeidsproduktivi-
teit, te weten 3.5 pet, met daarnaast berekeningen al»
de verhoging een procent meer of minder zou zijn.
Deze voorzichtigheid is mede een gevolg van het
feit, dat het beleid ten aanzien van d« loonvorming
theoretisch noch materieel vaste vormen heeft aan
genomen, ook doordat de invoering van spaarloon
nog voor mogelijk wordt gehouden.
Het keerpunt in de overbestedingen. hierboven ge
noemd, vindt volgens het C.P.B. vooral zyn oorsprong
in een verkrapping van de geldmiddelen en ln een op
beperking gericht beleid, waardoor de styging van de
investeringen een halt wordt toegeroepen en meer
in het algemeen de ontwikkeling van de nationale
bestedingen wordt afgeremd.
Wereldhandel stijgt
Het bureau verwacht voor 1967 een styging van de
wereldhandel met zes procent, eenzelfde styging als
vermoedelijk ln 1966 zal worden gerealiseerd. De
prijzen In het buitenland blijven waarschijniyk op
lopen, zij het minder dan thans. Het C.P.B. heeff
voorts in zyn berekeningen de beleidsvoornemens
van de regering ten aanzien van belastingverlaging
en -verhoging, hogere PTT-tarteven. huurverhoging,
nieuwe sociale wetten en woningbouw verwerkt. Als
gezegd is voorshands uitgegaan van 'n verhoging van
de contractlonen met 3,5 pet, maar door overloop, inci
dentele loonsverhogingen e.d zal de totale loon
kostenstijging van 1966 en 1967 uiteraard groter zyn,
bijna het dubbele.
De bruto-investeringen van bedryven ln vaste activa
zullen waarschijnlijk geen volumestijging meer onder
gaan De reële particuliere consumptie stijgt slechts
matig, mede onder invloed van de verhoging van de
Indirecte belastingen >-n de versnelde inning der
inkomstenbelasting. Daardoor is de volumestijging
van de binnenlandse vraag naar verhouding gering
en is er ruimte voor een enigszins versterkte toe
neming van het exportvolume, althans wat de goe
deren betreft. Een dergelijke ontwikkeling zal worden
gerealiseerd bij een vrywel stabiel exportprijspeil.
Het binnenlandse prijspeil* daarentegen zal ln 1967
nog steeds sterk stijgen. Het consumptieprijspeil loopt
op met 4.5 procent, waarvan ruim 1,5 procent door
belastingverhoging. Iiuurstijging en nnder* autonome
Onder Invloed van de afzwakkende groei van de
nationale bestedingen zullen de bedrijven he* nieuwe
arbeidsaanbod niet volledig kunnen opnemen, zodat
de geregistreerde werkeloosheid van 1968 tot 1967
met circa 15 A 20.000 man toeneemt. Dit betekent
dat de geregistreerde arbeidsreserve ln de tweede
helft van 1967 met circa twee procent van de af
hankelijke beroepsbevolking sal stygen.
|j| n
VERONDERSTELLINGEN
Wereld Inv (herwogen) 9
Materiele overhelds-
prtjspeil
Prijspeil particuliere
consumptie
Prijspeil goedcrenultv
Surplus lopende
rekening van d«
llngsbaJan» (mld
—0.3 +0.8
—0.3 +0,2
0,5 —0.» +0,3
+0.2 0.2
+0,4 Oi
-0.2 +0.2
0.8 +0.1 —0.1
1,8 —0.0 +0.0
87.6 -O.l +0.1
71.6 79.6 72.6
(De percentaaee ln de eera
op 0.6. die in de laatste tw
i
1. Kost prijsverhogende belastingen
a. Invoerrechten 860
b. Omzetbelasting 3.525
c. Henzineaccijns 790
d. Olieaccijns 110
e. Tabaksaccijns 675
f. Alcohol»cct)ns 265
g. Bieraccijns 80
h. Wijnaccijns 33
1 Suikeraccijns 105
j. Rechten van zegel 95
k. Rechten van registratie 245
1. Motorrijtuigenbelasting
1. exclusief opcenten 300
2. opcenten t.b.v. rUkswegenfonds 95
m. Grondbelasting (rtjksopcenten) 45
810
3.500
860
260
730
265
100
28
100
80
250
300
90
«5
840
3.675
930
290
890
290
110
35
105
85
325
98)
«7
Totaal 1 7.213
7.418
7.960
2. Belastingen op inkomen, winst en
vermogen
a. Inkomstenbelasting 3.500
b. Loonbelasting 4.000
c. Dividendbelasting 315
d. Kansspelbelasting 3
c. Vennootschapsbelasting 2.000
f. ('ommlssarissenbelasting 27
g. Vermogensbelasting 200
h. Successierechten 345
3.600
3.875
380
3
2.100
28
240
280
3.700
4.300
370
4
2.500
30
230
210
Totaal 2 10.290
10.456
11.344
Totaal 1 en 2 17.503
17.874
19.304
Aandeel van het Gemeentefonds 2.266
Aandeel van het Provinciehuis 239
Aandeel van het RUkswegenfonds 95
2.345
145
90
2.550
156
98
2.500
2.580
2.804
Ten bate van rijksbegroting 15.003
15.294
16.500
Verlaging aandeelpercentage Gemeente
fonds l.v.m. verschuiving van uitgaven
van de gemeenten naar het ryk
Aandeel van het rUk In de voor 1967
voorgenomen belastingwijzigingen
Voor de dekking van 1967 komt boven
dien 300 miljoen wegens snellere Inning
inkomstenbelasting
-f 183
138
16.821
4- 257
Totaal ten bate van het rijk 15.003
15.294
17.078
GEWONE DIENST
Voorgestelde belasttngwUztgingcn 164
Voorgestelde heffing op de huren van
w onlngw etwonlngen
Winsten en baten v. bedryven 106
Rente 337
Luistergelden en kUkgeldcn 122
Ontvangsten van de dienst der domeinen 64
Overige ontvangsten 306
us
337
122
72
357
138
70
143
473
130
71
341
Totaal Gewone Dienst 16.102
16.295
18.306
BUITENGEWONE DIENST
Ontvangen aflossingen 401
llelastingspaarbrleven 425
Bijdragen in de financiering van
woningwetwoningen
Overige ontvangsten 137
298
134
488
15
170
Totaal Buitengewone Dienst 963
432
670
Totaal Gehele Dienst 17.065
16.727
18.976
\lgrinren bestuur
Militaire uitgaven
Buitenlandse betrekkingen
Suriname en Nederlandse Antillen
Justitie en politie (Inrl. civiele v<
dediglng
Verkeer en Waterstaat
Handel en Nijverheid
Landbouw en Visserij
Onderwijs en Wetenschappen
Cultuur en Recreatie
Sociale voorzieningen
Volksgesondheid
Volkshuisvesting
huursubsidies
leningen woningwetbouw
overige nltg. volkshuisv.
Ooi logischada
Nationale schold
Afschrijvingen
Totaal der uitgaven
