SKI
NAAR ECHTE CONCERTZALEN
DINSDAG 30 AUGUSTUS 1966
DE LEIDSE COURANT
PAGINA 9
ketel Ut
mmün elellitent Md!
DE DULLE GRIET
C Mo.Hk. heb simt mfemtitfe-
us turn spm/Msm/w-f
r hm r-
I SpmktiwMi...
JpJlJtóórd in keel L
1 nee.óeptmimm'jnneu*
TVmt Is msebtenai
./"rvA «t/C kft dulle fie tie is uit de 1
iwffwL umsnupt!
lüfflffiffl»
mmmutimmn
luislejMie.kmirrf (Je niet omtrekken
m «deMjj\(een
ABOE'MA RKOEB de schoenbekvogel
f DAAR HEB JE ANTWERPEN.] i
WE ZUU THUIS J»
Wl LLEtl WE LANDEN OP 'T IS 7.0 AL
DE KEYSERLEI EN ER EEN WELLETJES.
HAPPENING VAN MAKEN? M?.HAPPENlNG
buiis/
ONTVOERING IN THAILAND
Scheepvaartberichten
ABIDA 29 v Starüow n Faslane, ANO
SPRAY 30 te Stockholm verw, AÏtCA 1.
28 v Kopcnh n nRdam, AEBEKERK 330
te Marseille. ALKES 30 te Damman,
PENAN 6/9 te Malta venv ANDIJK
Pt Sudan n Aden. ATYS 2 Ste Amster
i Marseille. AVERDIJK 3
ranqullle. ALKES 3o f
BANÖA 30 te C
BANGG-AI 29 te
teSBelawaneTerw
29 te Flambrohead
BENGALEN 29 te Akaba
CHIRON 30 v Rdai
"JORINOHEM 2 9te
II 2 8te Gdansk. CA
PortlSaid verw, B
n Adam. BINTANG, 20
Penang. BREEZAND
'hangel n London.,
itvv CALTEX
louth, CHARTS 27 I
DAPHJNIS ^30 te^Sto^
Pukuyama verw, 'dAHOMEYKUST *29
Freetown
EEMHAVICN 29 v Oor Int o n Buenav.
Lavrion. ESSO
Vilano v Fawlej
i Bretra, BBMLAND pas» 29 Ouessant ni
K.dam. ÉSSO ROTTERDAM pas 29 Kuriti
klurla n Savona, BUMAEUS thv K|> <U
Kow ÓULF HANSA 29 te Men a v Prlolo.
GAROET 2 Ste Antw. GRAVELAND 29 te
Itajiit. G A A STERL A N D 26 v Amsterdam n
lEElT&KERK 26 te Calcutta verwacht,
NEMERLAND I
KEDIJK 30
iracao KYLE- -- -
KARLMATA 30 t a voor Auckland,
KENÏA 30 In Klelerkan n Skelleftehamn
LIBERIA.KUST 29 te Vllsslngen verw,
LEA 2 9te Mont rel, LYCAON 30 te Penang
V"MEIRSEYDLOYD 2 Ote Wam MAIN-
LLOYD 29 te Vlaalngen, MARNELLOYD
31 te Kaapstad
MINOS 29 v G I Viral-
l MiUSILLOYD 3o te Beiroet
N 29 20 mtJl zw Crossand van
1Ui. a ahiW NESTOR 26 v Matanzas nr
of Spnln NEDERWAAL 20 te Hsinkang
OSIRIS 2 Ste Adam. ORANJE NASSAU
- "eorgetown n Port o fSpaln
L. I DORA 29 v Fred eric ia n Thames-
PHIXJNE 30 te Khargeil. P1ETER-S
SLIEDREOHT 30 1
SCHOU-
SEAS en
Rdam. STRAAT CUM.
ban
Mombasa verwacht,
In een handomdraai
12 3 U.ftfi_7 R fl
BERLAND
TJIKAMPEK
THERON 30 v Rdam n Adam. TJITARUM
31 te Duncdin verw. TRITON 29 v Oranjc-
ULYSEES 29 te Bilbao.
VAN RIBBBBCK 29 v Mukalla n Mom
basa, VLIELAND 29 v Singapore n Port
Moresby. VAN LINSCHOTEN 29 v Hong
kong n Japan. VITREA 30 te Geelong verw
VLIST 30 te Port of Spain.
WONOGIR1 29 thv Wight n Rotterdam.
WONOSARI 29 thv Kp Flnisterre n Mar
seille, WESTERTOREiN 29 v Saigon naar
Mlri. WILLEMSTAD 29 v Lissabon naar
ZAANLAND 29 te Santos. ZAR1A 29 v
Suez n Mena al Ahmad I, ZONNEKERK 29
v Zanzibar n Tanga, 29 te Tanga verw.
Universitair nieuws
•r-Helen. behorende bij deze ondërHchei-
ding zijn prof. Visser bij gelegenheid van j
;ijn tachtigste verjaardag namens de mi-
lister van Onderwijs en Wetenschapper.
ondag uitgereikt door de burgome.
ran NUmegon, mr. Ch. M. J H Hustli
ilglng Amsterdai
fonds gemtloht
lonlnger
Ejst
Ned. Studen-
>ne Studenten
i ASVA) hebben een
-waaruit beurzen en
verstrekt kunnen worden aan atu-
lle door de bezulnlgingsmaatrege-
mlnlster I. A, Diepenhorst ernstig
gedupeerd geraakt zijn. De NSR heeft In
een schrijven aan de ASVA de wenselijk
heid uitgesproken Wn fonds voor alle stu
denten op te richten BUJkena de gisteren
gehouden persconferentie van de ASVA.
I ziet het daar voorlopig niet uit De
I ASVA is namelyk niet van plan haar sticb-
j ting „ASVA Studenten bijstand" te laten
I vallen Waarmee de zoveelste controverse
ASVA en NSR .en feit la
Horizontaal:
1. Kist met open latwerk - besmet
telijke ziekte. 2. bloeiwijze. 3. dik
touw. 4. zuivelprodukt - uitdrukking.
5. en andere - bevel. 6. enthousias
me - sluiting. 7. scheepsuitruster. H.
register. 9. vermaakgelegenheid in
Parijs overleden.
Vertikaal:
1. gebogen haakje - nobel. 2. drank.
3. gereed 4. opgave - wreed keizer.
5. jongensnaam - muzieknoot. 6. ple
zier - wettig betaalmiddel. 7. krijgs
macht. 8. soort. 9. slaginstrument -
gewicht.
Iplosslng van gisteren.
Oplossing:
HorG 1 vest - pats; 2 ore; 3 klank;
4 kma rol; 5 epe nar; 6 apo
aan; 7 koran; 8 eer; 9 eter - klef.
Vert.j 1 volk aloe; 2 mep; 3. kapok
4 tol oer; 5 re*
ark; 7 kraan; 8
Liturgische kalender
ZOLANG
DE
VREES
REGEERT
64
Julia, die in de deuropening van de keuken stond,
luisterde naar de hamerslagen en met nog meer
belangstelling, naar de pauzen tussen de slagen. Die
pauzen werden langer, wat de indruk wekte, dat de
hand, die de hamer zwaaide, al heel lang bezig was
en moe begon te worden. Julia wist dat het de hand
van Bill was en daarom bleef ze ln de deuropening
staan, haar blik op het slordige plaatsje en de
haveloze garage, zonder dat ze de moed kon vinden
om verder te gaan. Als de hamerslagen even zwegen,
werd ze aangegrepen door een panische angst, dal
Bill klaar zou zijn met zijn werk in de kerk. dat hij
naar buiten zou komen en haar daar zou aantreffen,
een meisje, dat zo maar zyn huis binnen was gelopen
zonder een uitnodiging af te wachten. Maar dan
klonken geruststellend .de hamerslagen weer op,
zodat ze opnieuw even respijt kreeg. Het was nu
precies anderhalve maand geleden, dat Bill Parker en
z'n zuster waren verhuisd naar de bescheiden pastorie
van de Eerste Baptistengemeente (uitsluitend voor
negers), waarin de bejaarde predikant was gestorven
en sinds dve tijd had Julia Miriam al vele malen
bezocht. Maar haar bezoeken waren slechts een
voorwendsel geweest om vertrouweiyker te worden
met Bill. De jongeman bleef echter gereserveerd en
scheen de afstand die hen scheidde nog te willen
vergroten. Hy was nooit teruggekomen op de
discussie, die tijdens hun eerste ontmoeting had
plaatsgevonden. Het was alsof hy alle onderwerpen
waarover Julia graag zou hebben gepraat met opzet
ontweek. Het was alsof hy Julia met opzet ontweek.
De jonge predikant behandelde het Franse meisje
vriendciyk, beleefd, maar dat was alles. Maar al te
vaak had Julia ln zyn donkere ogen een zekere
argwaan gelezen, die haar pyn deed. Ze leed eronder
omdat ze van hem hield en er niets ergers bestaat
dan liefde zonder vertrouwen. Miriam van haar kant
had meer dan eens gezegd: „Kom toch nog eens.
Julia, je doet er Bill een plezier mee."
Op 'n dag had 't Franse meisje wrevelig uitgeroepen:
„Welnee! Ik doe er Bill geen plezier mee! Waarom zeg
je zulke dingen?»'
De jonge negering had Julia lang, zonder te
antwoorden, aangekeken en tenslotte gevraagd:
„Maar lk dan. Julia? Wil Je niet komen voor mij""
Ze was nu heel ernstig. „Je bent myn vriendin, Julia,
en dat zal je altijd blyven."
„Ja, Miriam. Ja," had het Franse meisje geantwoord.
Maar een smarteiyk gevoel diep in haar had haar
gedwongen te zeggen:
„Je broer houdt niet van me. Miriam."
„Hij heeft geen hekel aan je," zei het negermeisje
Alsof ze haar niet had verstaan, had Julia eraan
toegevoegd: „Ik vraag me af waarom, Miriam
Waarom...
Maar het negermeisje had niet geantwoord.
Julia overwoog dat ze Bill nog nooit alleen had
gesproken: de aanwezigheid van zyn zusje had dit
altyd belet. Stond Miriam tussen hen in of bracht ze
hen juist nader tot elkaar? Het was moeiiyk te
zeggen Miriam scheen hen aan de ene kant dichter
by elkaar te willen brengen en hen dan toch weer
van elkaar af te willen houden. Misschien verbeeldde
Julia het zich allemaal maar. Toch had i- bealotan
hem eens alleen te ontmoeten. En nu was ze gekomen.
Vandaag had zy heel toevallig vry, terwyi Miriam
werkte.
Julia bleef by de keukendeur aarzelen en nu zou a«
eigenlijk het liefst weg zyn gegaan. Maar ze zou het
niet doen. Ze moest naar de Jongen tn de kerk
toegaan. Ze zou hem zien en met hem spreken. Ze
wist helemaal niet of ze welkom zou zyn, of dat *e>
Bills ogen woedend zou zien opflikkeren, omdat zo
het had gewaagd hem te storen In zyn eenzaamheid,
terwyi hy meende de hele dag voor zichzelf te zullen
hebben. Het hield haar niet terug Allea was beter
dan nog langer in onzekerheid biyven
Om zichzelf kracht te geven mompelde Julia: „Hy la
ui aar een manen de man van wie lk houd."
Maar die laatste woorden durfde ze niet uit te
spreken. Ze kon ze niet over haar lippen krygen. Zo
maakten haar angstig, ook al had ze hem lief.
Julia stak het plaatsje over en stond nu aan de
achterkant van de kerk. Door een zydeur kon ze een
kamer zien met kasten, een tafel waarop een groen
kleed lag en een paar banken zonder leuning. Een
tweede deur gaf toegang tot de kerk zelf en vun daar
klonken de hamerslagen nu nog veel duuleiykor. Ze
hoorde, dat ze door een ander geluid werden begeleid:
dat van opgewekt fluiten. Julia begon te glimlachen
en toen de hamer weer zweeg, betrad ze de
consistoriekamér en vervolgens de kerk. Vóór zich
zag ze een preekstoel van donker hout, oprijzend
boven een avondmaalstafel, waarop een naakt
kruisbeeld zonder Christusfiguur stond. Naast de
preekstoel, waarvan een van de panelen was
verwyderd. zag ze Bill Parker ln spijkerbroek, zyn
lange 1U' voorovergebogen, de hamer in de hand. Hy
keek op, toen ze binnenkwam.
Wordt vervolgd)
Bouwen niet
persé duur
fVan onze muziekredacteur)
Enkele jaren geleden, bij de
aanvang van het seizoen 1963-
'64, hebben wij eens verteld,
wat muzikaal Nederland aan
symfonieconcerten te wachten
stond. Een beschouwing, waarin
niet minder dan 1632 uitvoerin
gen werden aangekondigd door
niet minder dan dertien orkes
ten te geven: dertien orkesten,
van overheidswege gesubsi-
dieerd, waarin emplooi werd
verschaft aan 976 muzikanten,
waar de mensen van de Om
roep dat waren er nog eens
312 niet eens bij hoorden.
Dwarsdoorsnede van een nationaal
kunstleven, het verrassend gevolg van
Initiatieven onmiddellijk na de tweede
wereldoorlog genomen gedeeltelijk
tussen de jaren 1940-1945 voorbereid
die het Nederland van onze dagen
voor een nieuw probleem stelden, dat
van de concertzalen.
Het moge vreemd klinken: de conse
quentie van deze door de overheid
sterk gestimuleerde activiteiten heeft
diezelfde overheid niet genomen.
Vreemd, omdat men ln de sector van
het toneel gans anders ls te werk ge
gaan. daar begon men met een huls
om irf tweede Instantie te gaan den
ken aan de bewoning: schouwburgen,
goede schouwburgen te Enschede. Nij
megen. Apeldoorn. Gorlnchem. Eind
hoven. Slttard. Heerien zijn daarvan
om. de sprekende bewijzen
Hoe anders ging het in de vorige eeuw.
met het Amsterdamse Concertgebouw
met de Groningse Harmonie, met het
Utrechtse Tivoll.... daar was het orkest
het gevolg van de woning en niet om
gekeerd. r,
Hoe dan ook, we zitten met een zalen-
noodd en daardoor met het precaire
verschijnsel, dat men veelal concerteert
in theaters, die daarvoor ten enenmale
ongéschlkt blijken: wat we hier vast
stellen ls zo langzamerhand wel com
munis opinio geworden.
Compromissen
Met het resultaat, dat men naar andere
compromissen is gaan zoeken om te
komen tot combinaties, die zonder af
breuk te doen aan de voorgenomen
doelstellingen, toch aanvaardbaar le
achten zijn Anders gezegd: de twee
ling Concert-Congreszaal heeft zich
aangediend. Te Rotterdam Is hij reeds
geboren het accent ligt hier op
„concert", te Den Haag wacht men.
zeker In muzikale kringen, gespannen
af, hoe het domicilie voor het Residen
tie-Orkest zal gaan worden, of de na
klank in de grote zaal voor musiceren
voldoende „lang" zal worden.
Niet alleen te Rotterdam, niet alleen
te Den Haag. heeft men naar deze op
lossing gezocht, ook te Breda, waar men
natuurlijk ln eerste instantie aan het
Brabants Orkest dacht. In dit gewest
zijn reeds vele plannen gemaakt, die
tot dusverre onvoldoende tot werkelijk-
Na Rotterdam: Kerkraile. «Ié
blijde boodschap uil liet Zuiden
held zijn gewordenin Veldhoven bij
voorbeeld. waar ln een „gemeenschaps
huls" sport en kunst weer een
ander huwelijk! onderdak zou
den moeten krijgen, te s-Hertogen-
bosch. waar in den jare 1960 het Inge
nieursbureau Kleinen Bijvoet zich be
zig hield met het project voor een
nieuw concertgebouw, gecombineerd
met flats: onwillekeurig denkt men
hier aan het voorbeeld van de wereld
vermaarde Italiaanse asehitect P Nerir
die voor Den Haag een theater ont
wierp onder één dak met kantoorflats,
waaronder een garage, die men als par
keerplaats het gehele etmaal zou kun
nen benutten.... een andere wijze om
exploitatiekosten te druKken
Ook te Helmond ls men doende, want
daar nam de gemeenteraad in het voor
jaar 1964 het besluit over te gaan tot
de bouw van een „Stadsgehoorzaal"
men lette op het woord! ontworpen
door Jos Bedaux. Te Oss ls men weer
anders te werk gegaandaar heeft het
bouwbureau Geenen/Oskam het plan
voor,'n „sociaal-cultureel centrum" ge
reed gemaakt, dat de meest gevarieer
de mogelijkheden, biedt, zo gevarieerd,
dat men appelleert aan de steun van
niet mlncler dan drie ministeries: On
derwijs. Recreatie en Soc. Zaken!
In Breda muziek vooraan
.Allemaal toekomstbeelden zal men
zeggen. gedeeltelijk zelfs Illusies
Laten we daarom op iets meer feite
lijks wijzen. Daarbij doelend op
Breda, op het congres- en tentoon -
stelllngscentrum aldaar een zuide
lijke RAI? waarin een zaal
wordt gebouwd die akoestisch
concertzaal kan worden gebruikt.
Zelfs zo. dat hy primair als concer
teer-, secundair als sprrekrulmte ge
dacht wordt. Anders gezegd: men
streeft naar een nagalm voor de
muziek gewenst en met de hulpmid
delen. die de moderne techniek ten
dienste staan, verkort men deze, wan
neer er gepraat moet worden
Aldus de mededelingen door ons van
welingelichte zijde ontvangen. En de
man, die hier vakkundig adviseert, ls
prof dr. Ir. C W Kosten uit Delft
dezelfde die ook akoestisch de Rot
terdamse Doelen heeft verzorgd. Vol
verwachting klopt ons hart
Van Breda naar Utrecht, wiuir het
Utrechts Symfonie Orkest zich al
sinds 1954 behelpt met een houten
noodgebouw, het ln 1870 ln gebruik
zijnde Tivoll werd door de bouwpolltle
afgekeurd. Welke beslissing gaat de
gemeenteraad hier nemen.' Blijft men
ln het centrum der stad. het Vree
burg. of verplaatst men het nieuwe
concertgebouw, evenals de Jaarbeurs,
naar de rand van de stad. naar de
Weg iler Verenigde Natie»? De beslis
sing hieromtrent staat voor de deur.
ls wellicht reeds genomen op het
moment dat u dit artikel leest Prin
cipiële beslissing evenwel, waarin men
nog weinig concreets, weinig tastbaars
zal ontdekken*.
De trots van Kerkrade
Van een plan naar de realiteit de
realiteit van de Muzlekhal te Kerk
rade. geupend ter gelegenheid
Vijfde Wereldmuziek concours tussen
15 Juli en 15 augustus aldaar gehouden.
De zeer karakteristieke vormgeving
van de geslaagde concerthal te
Kerkrade heeft in de volksmond al
tot 'n eigen naam geleid: 't BJtriksje.
op zijn plaats, het heeft een taak
ln het gehele complex.
Het uiterlijk voor de gemiddelde
mens bestaat heinas de liefde voor
de bouwkunst uit een bewonddflng
voor de gevel! laat daarbij Ier-
stond vermoeden, wut er zich ïnfter-
ïyk afspeelt, moet afspelen.
,,'t Sjtriksje"
De vorm van deze mobiel-aandoende,
dynamisch werkende „tent" der/»
kwalificatie gebruiken wc met opzet
is verrassend. Vorm van een vlln-
derdasje 't SJtriksje" - noemt de
Kerkrndenuar zijn nieuw* aanwinst,
vorm. die men. ln het klein, gerepe
teerd ziet bij de kelners, die u m het
i voortref lelijke) restaurant bedienen-
Vorm. die het gevolg i van het im
passen van het systeem „Jawurth".
een Zweedse bouwmethode, waarbij
men gebruik hoeft gemaakt vun
kabels van hoogwaardig staal.
Opmerkelijke constructie
Rn i
het
„Sport- en muziekbal": zó wordt hij
ln het programmaboek aangeduid en
men voegt daaraan toe: „de trots
van de stad". De trots vun het land
zouden we willen schrijven en we zijn
het volledig met onze collega vun Vi tl
Nederland eens. wanneer hU van de
schepping van de Heerlens»- architect
Laurens Bisscheroux en diens collega
Ir J. J. A. Janssen gewaagt als van
„een kentering ten goede' in onze
Nedcrlundse architectuur.
Een kentering ten goede uiting van
functioneel bouwen, waarin men nooit
of nergens de tweeledige doe.lstelllng
uit het oog en uit het oor! ver
loor. We weten niet. of men. zoals
te Rotterdam In Do Dooien, te voren
geluidsp roeven heelt genomen We
weten wel. dat men In november 1964
met do bouw la begonnen en dat de
hul 15 juli J-I. officieel werd geopend:
met een optreden van het Concert-
go bouworkest onder leiding vun Ber
nard Haltink. Dal sindsdien diverse
symfonische ensembles de uitmunten
de kwaliteiten van deze ruimte
zijnde 54468 kubieke meter heb
ben ervaren
54468 kubieke meter, waarin meer
dan 3000 bezoekers kunnen plaat"
nomen. Dit alles gerealiseerd voor het
bedrag, dat onder de vyf miljoen gul
den Ls gebleven vergelijk daarmede
eens Rotterdam, dot achtentwintig
miljoen gulden gekost heeft en Den
Haag dat drieënveertig miljoen gul
den guat kosten
Overbodige vermeden
Die buitengewoon Inge gom: men be
grijpt zulks onmiddellijk, nn het eer
ste «contact, want de uitvoering l»
eenvoudig. vermUdt al het overbodige,
dat schoon moet schijnen. Wil men
deze hal „schoon" noemen en dut
willen we! dan wordt zulks ver
ooraaakt door de vreugde die men be
leeft wanneer men een goed-gecon
strueerde en daarom fraai gestroom
lijnde auto of dieseltrein bekijkt. Het
materiaal, tn de hal toegepast het
moge glas. staal, geprofileerde alumi-
nlumplaten. betonblokken, asfalttegels.
gebeits vurehout sljn het U altijd
*e de constructeurs self
aan het woord. teneinde u. iuui
de hand van de lilrrhy afgebeelde
schets. een zo duidelijk mogelijk ex
posé te geven „De bovenste kabel,
die „hol" naar beneden hangt, dient
om het eigen gewicht Van het dak en
de sneeuw belasting op te vangen. De
onderste kabel, die bol naar boven
Is gericht, dient om het effect ran de
«ulgtng door de wind te elimineren
Tussen de kabels werden geprefabri
ceerde frame» van „I -profielen aan
gebracht Deze frames bevatten pla
ten. rlle respectievelijk het plafond, de
Isolatie en de dakconstructie vormen.
Op deze inanlcr ls voor d>*ze grote
overspanning van 60 meter ii een
W-latlef goedkope oplossing gevonden,
terwijl tevens deze constructie sterk
arbeidsbesparend was"
Deze kabel» men aponde ze over
kolommen van 18 meter hoog au
tegenwicht hing men aan de uitein
den ervan /war.- beton, loeren op.
dienend als foyer* re pertieveiyk t*-r
ras. En op hun beurt werden deze
vloeren ln horizontale richting weer
door de beto/inen tribune» op hun
plaats gehouden.
Ook voor de sport
Sport- en muzlekhal: we moeten deze
sport aangaat verplaatsbare wand* n
akoestisch een heilzame luncUe'hrert'
maken het mogelijk de ruimte In
minder clan geen tijd tn drie velden
le verdelen De vloer van hel mid
denveld kun ln zyn geheel of naar
wens ln drie gelijke delen hydraulisch
worden g< heven, waurdoor drie podia
ontstaat)
ziehier de architectonische boodschap
Uit Kerkrado her heht dat vanuit
die
1891 i
..Is het mogriyk Iets antl-.irtlsllekers
te m.tken dm het Conrrrfgchouw te
Amsterdam? Neen. werkelijk, de mu
ziek heef hier met de andere kun
sten geen gemeenschap, hei -■ M|nt
zelf», dat zU daar trots op Is
lMWili*slng genomen Het Dteuw
Mbouw komt lo <la plnols van
Jaarbauragebouw. Radactie
