ER IS PLAATS GENOEG
IN HET
BEGENADIGDE
ODENWALD
europaBUS
Ook vakantie
te paard
ZATERDAG 18 JUNI 1968
DE LEIDSE COURANT
PAGINA 13
Wie
nog
een
vakantie
adres
zoekt
Alle inlichtingen over het Odenwald bij Herr W. Keck-
bach, 6122 Erbach. Odenwald Deutschland.
uitgekozen om hoogstpersoonlijk een rondleiding
te organiseren door het kasteel, dat de trots
van zijn gemeente is Nu lokt een wande.ling
langs honderden geweien, evenveel geweren (van
i9idaf) onder een magnifiek houten plafond, dat
in de eerste helft van de zeventiende eeuw door
monniken met de hand is vervaardigd, langs
valt door gebrandschilderde ramen, die uit de
beelden en oeroude wapenrustingen waarop licht
dertiende en veertiende eeuw stammen, niet bijster
als het buiten vijfendertig graden is en de gids
de bezoeker beleefd verzoekt bij de ingang dikke,
vilten sloffen aan te trekken om de fraaie
mozaïekvloeren niet te beschadigen. Maar
burgemeester Borchers weet wat zijn gasten
toekomt en voert hen zo niet naar een wijnlokaal
dan toch naar een etablissement waar een
fonkelend glas Erbacher Bier wacht. Trouwens,
om het even of men Erbacher of Schmucker of
een van de tientallen andere soorten bier drinkt,
zij zijn alle even goed. De grote brouwerijen
hebben naam, de kleinere niet minder, al weet
de Nederlandse toerist niet of nauwelijks dat zy
bestaan.
EN NIET DUUR
Geen mens zal tijdens een (hopeiyk) zonovergoten
vakantie de schreden richten naar een tot
museum ingericht kasteel, waar de graaf van
Erbach-Erbach, die de bovenste verdieping
bewoont, zijn schatten ten toon stelt. Dat hoeft
ook niet, want het Odenwald ligt volgestrooid
ZE KOMEN MAAR
Is het Odenwald dan een „onverbiddelijke
bestseller" wat betreft eten. drinken, onderkomen,
rust en natuurschoon Dat zou Kreisoberinspektor
Willy Weckbach wel willen. Hij heeft de zorg
voor het bekender worden van het Odenwald.
dat per auto en trein in één dag te bereiken is
en juist daarom zo veel passanten trekt omdat
zij holderdebolder de volgende dag doortrekken
naar het verdere zuiden. Het Odenwald is een
uitgezocht oord om een stop te maken op de
verre reis. Maar in Zuid-Hessen wenst men
gasten te hebben, die met alle mogelijke zorg
meer dan een enkele dag of nacht worden
omgeven. Willy Weckbach kan dan wel schermen
met de grote toeneming van het aantal
overnachtingen 165.000 in 1955, 500.000 in
1965 - maar hij verheelt niet, dat hij de
vierduizend bedden in ..zyn gebied" best wat
langer door dezelfde gast beslapen zou willen
Dat kan, dit seizoen nog. Anton Pfleger is niet
de enige hotelier, die met onthutsende
vrijmoedigheid in een Europa, dat zo
langzamerhand propvol zit met reserveringen,
zegt: „Jawel, ze komen maar, we hebben plaats
genoeg."
GAST PLEZIEREN
In dit Heesische middengebergte heeft de toerist
A.nton Pfleger heeft een overeenkomst met
zijn vrouw. Zij blijft net zo lang op tot de
laatste gast in hun hotel „Friedrich" in
Michelstadt naar bed gaat en hij neemt
de vroege dienst voor zijn rekening. Als de
zon nauwelijks en dat is om een uur of
vijf de eerste stralen over het Odenwald
zendt, trekt Anton Pfleger z'n kokskleding
aan, maar dat is min of meer schijn, want
„Mutti" kookt zelf en dan weet men het
in Duitsland wel: waar Mutti kookt, is
het goed. Anton Pfleger loopt wel langs
zijn bassins met forellen, die allemaal op
een kluitje met de kop naar het
licht tegen de glazen wand dringen;
Anton Pfleger is ook bereid .met een
vanzelfsprekendheid die verbluft te-
zeggen: „Voor het hoogseizoen heb ik nog
volop plaats. Er zijn er maar weinig, die
bijvoorbeeld voor een week hebben
besproken. Bij mij logeren meestal
passanten, die een nacht blijven, ten
hoogste twee dagen."
Dat is opwekkende taal voor hen, die bijna ten
einde raad pogingen in het werk stellen alsnog
een vakantieadres te vinden. Voor hen staat het
Odenwald open. Tussen Rijn, Main en Neckar
om nog duidelijker de plaats te bepalen,
tussen Darmstadt en Heidelberg en vlak by
Frankfurt en Wiesbaden ligt een begenadigd
stuk land, waar een gastvrije bevolking met brede
armgebaren de toerist uitnodigt en waar bordjes
met „verboden toegang" onbekend zijn. Daar kan
men ongestoórd de bossen in, daar ligt het oord
voor tyen, die de rust minnen en de conditie op
peil willen houden met elke dag een forse
wandeling. Aanbidders van het nachtleven, van
mondain vermaak en drukte kunnen beter thuis
blijven, want dat biedt het Odenwald niet.
Kogelronde, joviale burgemeester Werner
Borchers, die de scepter met verve zwaait over de
gemeente Erbach. is een van die gastvrije vs
Odenwalders. Hij had alleen een broeiend hete dagzijnf
met Interessante plaatsjes; er is een overvloed
aan bos: de burchten en kastelen zijn er even
menigvuldig vertegenwoordigd als de soorten
bier en wijn; het eten is er zonder meer
voortreffelijk; de vakwerkhuizen staan er in zo
groot aantal, dat zy de toerist na een paar dagen
nauwelijks nog opvallen en dat hij het plaatjes
schieten op die oeroude „privé-vestingen", waarop
de tand des tijds geen vat heeft, maar achterwege
laat; de lucht is er ongekend zuiver en het is er
niet duur. Dat moge dan zeer materialistisch
klinken, het is een belangwekkend feit.
Er hoeft niet gezocht te worden naar een gezellig
etablissementje om de dorst te lessen noch om de
honger te stillen. Men hoeft zich zelfs niet te
laten afschrikken door het wat „duurder" aanzien
van een restaurant. De spijskaart zal uitvoeriger
de portemonnee bepaald niet geheel
Het sprookje van een stadhuis in Michelstadt
met daarachter de kerktoren die een prachtig
klokkeapel bevat
de keus tussen ettelijke plaatsen, plaatsjes en
dorpen. Beerfelden met zo'n drieduizend inwoners
is al een grote, Bensheim ook, Michelstadt is
in het Odenwald een soort wereldstad, want het
telt liefst 7500 inwoners. Maar welk een kostelijk
plaatsje. Op de Marktplatz pronkt het (houten)
stadhuis uit 14S4, dat een van de oudste
vakwerkgebouwen van Duitsland is. Daarachter
de kerk met een magnifiek orgel en een tintelend
klokkespel. Mocht u dr. Albach, leraar chemie
en biologie aan het gymnasium, ontmoeten, dan
is hij graag bereid de toren te beklimmen en. op
welk uur ook, aan de speeltafel te gaan zitten.
Dat kan allemaal in het Odenwald, waar de
voorschriften niet zo stringent worden nagevolgd
en men altijd bereid is de gast een plezier te
doen.
Burgemeester Wemer Borchers zetelt in Erbach
ook al in een stadhuis, dat zo'n vierhonderd jaar
oud is. Hy zal het kasteel aanbevelen, omdat
het een stokpaardje van hem ia. maar niet
vergeten te wijzen op de Brudergrund, 'n kosteiyk
natuurpark, zoals het Odenwald er vele heeft,
en vooral op de Eulbacher Markt, die van
23 tot 31 juli wordt gehouden en een feest zonder
weerga belooft te worden.
BEEKJE IN STRAAT
Het wemelt er van de fyne stadjes. Bensheim,
twaalfhonderd jaar oud, waar de Bachgasse niet
voor niets die naam heeft, want zowaar stroomt
er langs het trottoir frank en vrij een beekje.
Men is wel van plan 't water „in banen" te leiden,
maar dat gebeurt zeker dit seizoen nog niet.
Haast is een onbekend begrip in het „natuurlijk
eiland van rust", zoals de Odenwalders hun
streek noemen, en terecht. De automobilist krygt
er door de bochtige wegen geen kans om er een
racebaan van te maken; de trein doet maar
mondjesmaat het Odenwald aan; de bussen, die
de verbinding tussen de stadjes onderhouden,
moeten zich ook al tot een matig gangetje
beperken. Geen wonder, dat men in het Odenwald
de ene slogan na de andere uitvindt. Zoals:
„Odenwald 1st Wanderland" en „Der Odenwald
ïst immer schön".
Ook in de winter, want Sledelsbrunn is in dat
jaargetijde een voor de meeste buitenlanders
onbekend wintersportoord met een skischans, die
altijd in bedryf is. Als de natuur de zaak in de
steek laat. heeft men een sneeuwkanon om de
schans gebruiksklaar te maken. Men verzekert
de toerist, dat in het Odenwald tussen 400 en
500 m gemiddeld 55 dagen wintersportsneeuw
per jaar ligt.
Dat even terzyde want u verheugt zich op volop
zomer. Welnu, het Odenwald kan meewerken om
de vakantie volkomen te doen slagen. Heppenheim
met zyn negenhonderdjarige geschiedenis: Bad
König, dat een Kurort is van bescheiden
afmetingen; "t prachtige oude stadje Hirschhorn:
Erbuch, waar men helemaal geen last heeft van
het verkeer, want dat komt er eenvoudig niet;
Gross-Umstadt. dat hét wflndorp van 't Odenwald
is en dat wil wat zeggen, want er is elders al
zoveel en zulke goede wyn: het In de bossen
gevatte Heubach; Höchst, waar in hotel Zur Post
de eerste ontmoeting plaatsvond tussen prinses
Wllhelmina en prins Hendrik. Men wil u nog
met graagte kamer acht laten zien, waar de
kennismaking geschiedde.
11-23 MARK
En dan zult u willen weten wat u dat gaat kosten.
Tussen de elf en de drieëntwintig Mark voor
volledig pension bent u in het Odenwald zeer
Men denke evenwel niet, dat de bedryvlge hand
van de toeristenindustrie het Odenwald geheel en
al onberoerd heeft gelaten. Ze zeggen er zelf
van: „Daar ligt Kortelshütte, dat was een nest
op vyfhonderd meter hoogte. De schaarse inwoners
waren er arm en dank zy de toeristen is het
dorpje, dat een onderdeel is van de gemeente
Rothenberg,
Burchten en kastelen bij de vleet. Dit is de burcht Breuberg bij Neustadt
Al komt u met op de boerderij... graag
KINDcRcN
Gezinnen met kinderen hebben het
veelal moeliyk als de vakantictijd aan
breekt. Wie niet met de tent gaat of ren
buisje huurt en dus eigen, baas is. ziet
tot zyn schrik in de tientallen prospec
tussen dat vele hotels niet gesteld zjjn
op kinderen. In het Odenwald hooft men
zich daaromtrent geen zorgen te maken.
Kindenen zyn niet alleen welkom, maar
er zj|n zelfs speciale en byzonder aantrek
kelijke mogelijkheden. De ouders weten
het: wie de kinderen meeneemt, moet
zich voor een zeer groot deel richten naar
het kroost. Het Odenwald heeft zeshon
derd bedden in Bauernhöfe en Bauem-
pensionen. De eerste zjjn gewone boerde
rijen waar men eet wat de pot schaft,
waar dikwijls warm en kqpd stromend
water is. veelal koud stromend water
en In sommige gevallen gceiv van
tweeën. Maar een waterput heeft voor de
wat avontuurlijk aangelegden ook zyn
bekoring.
Het voornaamste Is wel. dat de kinde
ren er altyd vee vinden. Paarden, var
kens. koeien, kleinere dieren. Er zal geen
boer zyn. die hen er verre van houdt. Ze
mogen meethelpeni de koelen te melkpn.
ze worden op het paard gezet' (en vastge
houden als ze te klein zyn). ze mogen mee
het land op. En de boerin zorgt ervoor
dat hun toenemende eetlust op effer-
tot welvaart gekomen." Laat dattleve wijze wordt gestild. Overigens, voor
voorbeeld u niet afschrikken. In een streek, waar vader is ook een karweitje
de bewoners klagen, dat de herten in de avond Als hj.1 een rijbewijs heeft en hij neemt
de vruchtbomen kaal eten. Is de rust gegarandeerd. I het mee. kan hy op de tractor Er is
Paardesport is niet meer alleen voor
de zeer bevoorrechten. En Buchenhof in
de Odenwaldgemeente Hetzbach is een
Bauernpension
worden bedreven, waar een rijvakant
kan worden gehouden. Het fraaie ge
is omgeven door stallen waar één
en veertig rijpaarden en negen pony'i
onderdak vinden. Het aantal bedden in
Buchenhof is niet te uitgebreid: achttii
Ook daar ontvangt
ren. De keuken is voortreffelijk
ZWEMMEN
Duitsland mag, al zal het
sommigen misschien niet
zo prettig in de oren
klinken, een wonderbaar-
i lijk land worden ge-
l noemd. Met een ontem-
bare energie is men na
j de oorlog aan de her
opbouw begonnen. Halve
dorpen, ook in het Oden
wald. die verdwenen
waren, prijken weer in
volle glorie. Het wegen-
net is uitstekend. Duits- 8HBH
landv is „een land vol
Rotterdammers", 'n land
met werkers. Onderdeel
van die werkdrift is het
bouwen van sportaccom
modaties en daarvan
ais brave Nederlander de
vingers voor aflikken als
men bijvoorbeeld ziet
welke fraaie zwembaden
kleine plaatsjes bezitten,
gaarne kinde- ]3en greep van zwem
baden in het Oden-
zelfs al een boerenhoeve waar men voor
elf Mark compleet verzorgd is. maar daar
heeft men geen vee. Meer dan dertien-
eneenhalve Mark per persoon per dag is
men echter nooit kwijt Het is ook moge
lijk om alleen te overnachten en het ont
bijt te gebruiken voor gemiddeld zes
Mark.
HOEVE OF HOTEL?
De eigenaars van de Bauernpenslonen
hinken op twee gedachten. Ze wpten
eigenlijk niet goed wat ze willen: boeren
hoeve of hotel. Ze zweven er een beetje
tussenin. Van bulten ïyken dergelyke
etablissementen op een boeredry, maar
van binnen zijn ze ingericht als restau
rant. Vee en akkerland ontbreken slechts
in enkele gevallen. Is dat het geval, dan
kan 'mén 'er alt(Jd voor zrifgen dat de kin
deren (en als ze wensen ook de ouders)
in contact worden gebracht met. een boer
in de omgeving waar de gasten kunnen
dollen zoveel ze willen. De prijzen voor
dergelijke, meer luxueuze, oorden z.yn
verrassend laag, twaalf tot dertien mark
per persoon per dag voor vol pension. Er
Is er zelfs al één van elf markt in Fran
kisch Crumbach; met warm en koud
water en een veestapel.
Men kan niet volhouden, dat de pry-
zen in het Odenwald hoog zyn. In eigen
land moet men moeite doen om voor een
twaalf gulden per dag helemaal onder
dak te komen. Het Odenwald heeft vele
.plaatsen waar dat mogelijk is. En het
is er bovendien goed. En dan niet eens
..goed voor het geld dat men betaalt",
Met kinderen kan men er altyd te
recht. „Al zyn het er tien, graag zei
Er is er maar een
op de wereld
Een van de merkwaardigste Inwoners
van het Odenwald Is Karl Emmerich, die
in Gross-Umstadt woont. Hy is een zeer
bescheiden man. die in de oorlog zwaar
werd gewond en één van zyn benen
moest missen. Van vader op zoon was het
bedrijf overgegaan, waarmee de heer
Emmerich zijn gezin en vijfentwintig
werknemers ln het leven houdt. Het Is een
leerlooiery, maar geen gewone. De grond
stoffen worden geleverd door walrussen,
nijlpaarden en meer van dergelijke dik
huiden
De lederfabriek van Karl Emmerich
maakt zowel schijven om te poiysten als
schoenzolen. Grote fabrieken, oa. staal
fabrieken. hebben menigmaal getracht, uit
andere grondstoffen de polijstschijven te
vervaardigen. Het is nooit gelukt. Ztf
komen altijd wepr terecht bij Kar! Emme
rich, die de bezoeker met gepaste trots
„Futtrrgrippf Is hst tijdens d* maaltijd I tn' Pfa>'(en-B«r- Sr^WS'nprod*kt<'':r''^^«eItw'«t
goed toeven, De prys voor volledig pen- furth. Ebersberg, Lichtenberg, Dieburg, Michelstadt, Hetzbach, Erbach, Frankisch- laantjes overheen eer de huid tot ver
nal. in o-o -J werking geschikt, is. .'.Eén tot negen
iaar". rei de bescheiden Karl Emmerich,
weg verklaarde dat zijn bedrijf
heeft het kleine plaatsje Reichelshetm
ligt hoger dan normaal 20 tot Crumbach, LindenfelsBad Konig, Reichelshei
23 DM. voor overnachten en ontbijt be- Campings bevinden zich onder andere langs de Neckar. Verscheidene
15 DM. Hetzbach Z|jn echter constant vol in de zomer. Inwoners van de omliggende grote plaatsen die los»
zetten er hun caravan neer en gebruiken deze als weekendhuisje. Er zyn zelfs het enige ter wereld is Tben hy éénmaal
i i tuintje voor zover was gegaan, wide hij ook nog wel
bovendien j zeggen, dat hij naar vrijwel alle landen
wereld exporteert..
Dat unieke bedrijf ls te zIpii ln Gross-
taalt men va
ligt tegen de Krahberg aan. heeft
station, maar is niettemin toch rustig caravanbezitters, die een zo groot stuk grond huren, dat zij
Men kan er ook rijlessen nemen van een hun huis op wielen hebben, dat zij zorgvuldig onderhouden. De Neckar i.
instructeur tegen 8 DM per uur. njet z0 erg aanlokkelijk want het water is cr aan de vuile kant en niet geschikt
In één van de boerenhoeven ls het ook j om te zwemmen. Campings, die aantrekkelijker zijn, vindt men onder andere tn „,vit
mogelijk paard te rijden. Dat is de boer- 1 Michelstadt, Beerfelden, Erbach, Lichtenberg, Seeheim, Mörlenbach. Niedern- i Umstadr In het Odenwald. ..Men'ls olMJd
derlj van Wilhelm Hotz. 6121 Gammels- j hausen, Gadernheim, Hirschhorn, Eberbach, Hetzbach. Er is bovendien zoveel welkom voor een bezichtiging", zet Karl
noeilijk zal zijn na toestemming te hebben gevraagd de j Emmerich gastvrij. Hij is dan ook een
I Odenwalder
Ulrich Seidenberg is een van de vijftig „Elfenbeinkunste-
naars" in Erbach. In de kelder onder zijn huis in de Eul
bacher Strasse is zijn werkplaats. Daar heeft hij zijn kleine
machines staan waarmee hij het „ruwe werk" doet als hij
uit ivoor zijn werkstukken maakt. Op de werktafel liggen
achteloos wat stukken olifantstand, waarvoor hij vijftig
gulden per kilo betaalt. Met snelle bewegingen draait hu
uit een stuk ivoor de ruwe contouren van een olifant, die
later worden bijgewerkt met een soort tandartsboor en
met de hand.
Ulrich Seidenberg ls een van de jongere kunstenaars die
uit ivoor dozen, schaakspelen, sieraden, gebruiksvoorwer
pen, beeldjes e.d. maken. Het is een specialiteit'van Erbach,
het Elfenbeindorf, dat- de enige vakschool ln Duitsland
heeft.
De kunst van het Ivoor bewerken is al eeuwen oud. Graaf
Franz de-Eerste maakte er in'1783 kennis mee op een van
zyn reizen naar Italië, bekwaamde zich in de kunst en
importeerde deze in Erbach.
Burgemeester Werner Borchers wees op een ln aanbouw
zijnd gebouw „Dat, is ons theater, dat in oktober klaar ls.
Daarbij komt een Elfenbeinmuseum. het enige in Duits
land'daarmee de specialiteit van zijn stad nog eens extra
onderstrepend.
Op de foto het Interieur van een werkplaats, echter niet
die van Ulrich Seidenberg.
Een overstapje In de stad geeft, geen
moeliykheden. Met enige informatie Is
het ook wel te doen om in het land met
de bus te reizen van stad tot stad, van
dorp tot dorp. Even eenvoudig Is het
om met de bus door heel Europa te rei
zen. De Europese Spoorwegen hebben
ais dochterniaatschappU de Europa-
Bus. een kleine trein op luchtbanden die
voor gematigder prijzen dan de spoor
wegen de toerist volgens een streng
tijdschema door Europa vervoert.
Voordelen zijn dat men niet met een I
trein
op
luchtbanden
sneltreinvaart overal voorby raast, dat
er charmante stewardessen zijn die on
derweg wijzen op bezienswaardigheden,
dat er. zoals op de Rijnroute, een be
zoek wordt gebracht aan alle bekende
dorpjes als Rüdesheim, Sankt Goarshau-
sen. Boppart aan beide zijden van de
Ryn. De overnachtingen worden gere
geld. het eten onderweg evenzo. Wil
I men ergens blijven, dan stapt men uit
en gaat met de volgende bus verder.
In het hoogseizoen dient men natuurlijk
wel to .bespreken, want een bus heeft
1 slechts een beperkte capaciteit.
En dan kan het gebeuren, dat iemand
de reisdrift zo heftig voelt opborrelen,
I dat hij verder wil. Dat kan ook met de
j Europabus, die naar Oostenrijk, Joego
slavië, Bulgarije, Turkije. Spanje, Jta-
j lië. noem maar op, r(jdt. Zelfs tot bui
ten Europa: Syrië, Libanon. Men stapt
in. neem*, onderweg een drankje zonder
t 1 alcohol uit de koelkast of stapt op verre
reizen naar de bar achterin de bus,
waar zich ook het toilet bevindt.
Zeer bekwame chauffeurs brengen de
bussen over Autobahnen maar ook door
bezienswaardige straatjes, die nauwe
lijks ruimte hebben om ook nog eens
e*n Europabus te herbergen.
MEER TIJD
Men moet wel wat meer tyd hebben
dan de treinreiziger en ln het bezit zijn
van wat zitvlees, want wandelen door de
1 gang is er niet bij. Dat wordt evenwel
gecompenseerd door de prijzen.
I Retour Dover vanuit Amsterdam is
I niet meer dan 72,50 gulden, retour Lon
den 95,90 gulden. Nog enige prijzen van
I retours: Amsterdam—Frankfurt 45 gul
den; Amsterdam—Rüdesheim 41 gulden;
AmsterdamKeulen 27 gulden: Amster
dam—Hamburg 47,50 gulden, retour Zti-
rich 89.90 gulden; Salzburg 82.80 gul
den. En wie byvoorbeeld naar Teheran
wil, neemt de bus naar München voor
69 gulden retour en gaat vandaar ver
der voor 324 gulden retour. Kinderen
tot 10 Jaar half geld. tot 2 jaar 70 pet
korting.
De bussen rijden van ongeveer half
mei tot eind september.
