K
OP DE DAM
EEN KRAS
STAAT
HOTEL
BINNENHOF
Dit zeiden Kamerfracties over regeringsbeleid
SER: minimumloon
nu wettelijk regelen
DONDERDAG 26 MEI 1966
DE LFJDSE COURANT
PAGINA 9
Basisbedrag een
der zeer vele
strijdpunten
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG De Sociaal-Economische
Raad, die enige tijd geleden nog tegen
het wettelijk regelen van het minimum
inkomen was, toont zich thans in een
nieuw advies aan minister Veldkamp een
voorstander van een dergelijke regeling.
Oorzaak van deze herziening van stand
punt is, dat door de invoering van de
vrije loonpolitiek het bedrijfsleven zelf
geen afspraken over toonhoogte meer
maakt. Werkgevers en werknemers in de
S.E.R. verschillen echter van mening
over de als uitgangspunt te kiezen hoogte
en over de vraag, of het minimum
inkomen waardevast dan wel welvaarts-
vast moet worden. De werkgevers, kle
iende voor waardevastheid, hebben een
groot deel van de kroonleden aan hun
zijde gekregen.
Men ls het er over eens, dat het
minimumloon alle uit de arbeidsverhou
ding voortvloeiende inkomstenbestand
delen moet omvatten, met uitzondering
van overwerkdiensten, vakantiegeld,
winstuitkeringen en dergelijke. Het moet
gelden vanaf de 25-jarige leeftijd, al is
een eerdere ingang niet verboden. Men
vindt ook, dat in de wet een basisbedrag
anttekeningen
rond het
(Van onze parlementaire redacteur) I
DEN HAAG In en om het Binnen-1
hof overheerst thans de opvatting, dat
het kabinet-Cals zonder overgrote
moeilijkheden de eindstreep in mei
1967 zal halen. Daarvoor is een aantal
factoren beslissend. Op de eerste
plaats wijst men erop, dat het feit,
dat het kabinet intern, in staat is ge-
weest de moeilijkheden rond lonen en
prijzen op te lossen, bèwijst, dat
ook de problemen rond de begroting
1967 niet meer onoverkomelijk zullen
zijn. De bereidheid van het kabinet
om hot uitgavenbeleid te matigen
reeds in het lopende
If allinAt jaar, toont aan, dat
ixamiiei jmen gelet ^o-1
r la nomische situatie in
llaall dit opzicht geen te
r#*f strakke houding voor
mei 0/ 1967 behoeft te vrezen.
Men hoort zélfs bewe-
uf a| ren, dat met het oplos-
sen van de huidige
moeilijkheden; formeel gelijktijdig de
vraagstukken die met 1967 verband
houden, naar de mogelijkheid van een
oplossing zijn gebracht.
Op de tweede plaats lig Qen er de uit
spraken van de liberale oppositie:
dit kabinet moet aftreden, omdat het
zijn program verzaakt. Dat is bijzon
der forse taal. In parlementaire krin
gen wijst men er voorlopig slechts op,
dat elk kabinet, van welke politieke
samenstelling ook, rekening dient te
houden met gewijzigde economische
omstandigheden. Dat heeft 't kabinet-
Marijnen- ook in 1963 moeten doen.
Het kabinet was toen slechts drie
maanden aan het bewind en kondigde,
noch voor het iets aan de uitvoering
van het eigen program kon doen op X
oktober een beperking met 5 pet. van
de overheidsbestedingen af. Men zou
dus kunnen zeggen, dat de heer Toxo-
peus zelf enige politieke boter op het
hoofd heeft. Bovendien is in de perio
de, waarin de liberalen in het kabinet
zaten, heel duidelijk gebleken, dat de
regeringspartijen hechter aaneensluiten
naarmate de oppositie feller en on
redelijker is. De oppositie kan de par
tijen als het ware naar elkaar toe
praten.
Een derde punt is de zaak, waarom
het kabinet-Marijnen uit elkaar geval
len is: het omroepvraagstuk. Bij de
formatie van het kabinet-Cals moest
eerst overeenstemming over het om
roepbeleid worden verkregen voor an-
dere zaken aan de orde konden komen,
die overeenstemming kwam er, het
overgangsbestel ging in werking en
thans ligt de definitieve wet b%j de
Kamer. Het is ondenkbaar, dat dit
alles eenvoudig wordt teruggedraaid,
maar het is ook ondenkbaar, dat een
kabinet met liberalen het ontwerp-
Vrolijk voor zijn verantwoording zal
willen nemen. Over de CHU praten
In verband hiermee wordt er aan her
innerd, dat het niet alleen de rege
ringspartijen zijn geweest, die bij her
haling hebben verklaard, dat het om
roepvraagstuk nu op de kortst moge
lijke termijn uit de wereld moet worden
geholpen. Ook de VVD en de CHU
hebben zich herhaaldelijk voorstander
getoond van een snelle afwikkeling,
opdat de 'verkiezingen van 1967 niet in
het teken van deze zaak komen te
staan.
Nu weet iedereen met mr. Toxopeus,
dat het optreden van een crisis, hetzij
nu, hetzij in het najaar, vrijwel auto
matisch zal moeten leiden tot Kamer
ontbinding en vervroegde verkiezingen,
wanneer dan bij een nieuwe kabinets
formatie het omroepprobleem nog op
tafel ligt, dan staat daarmee bijvoor
baat vast, dat er een kabinet met
socialisten zal komen, ofschoon »i*
juist de VVD dat niet wenst.
Het is duidelijk, dat uit de feitelijke
omstandigheden valt af te leiden, dat
mr. Toxopeus, als oppositieleider, wel
de zaken, scherp stelt, maar dat hij in
zijn hart alleen maar kan vrezen, dat
zijn wensen in vervulling gaan, KVP-
leider Sclimelzer heeft al gezegd, dat
een kabinetscrisis geen patent-middel
is, dat naar believen gehanteerd kan
worden. Dat standpunt zal ook de heer
Toxopeus wel kunnen onderschrijven.
Het zou dan misschien voor de VVD'er
verstandiger zijn, wanneer hij zich ook
in de openbaarheid dienovereenkomstig
gedroep.
en een aanpassingsmechanisme voor dat
bedrag moet worden opgenomen.
Wat dat mechanisme betreft meent de
meerderheid (werkgevers plus kroon
leden), dat het gaat om een sociaal aan
vaardbaar minimum, zodat de welvaarts
stijging derhalve in het minimum niet
behoeft te worden meegenomen. De werk
gevers zouden dan ook het minimumloon
jaarlijks willen verhogen in dezelfde
mate als de kosten van levensonderhoud
zijn gestegen. Zij zijn echter akkoord
gegaan met een compromis van kroon
leden, waarbij voor de stijging van het
minimumloon wordt uitgegaan van het
gemiddelde van de stijging van de kos
ten van levensonderhoud en van de
regelingslonen. De werknemers willen
evenwel welvaartsvastheid door de ver
hoging alleen te baseren op de verhoging
van de regelingslonen.
Strijdpunt ls ook het basisbedrag. De
werknemers vinden de thans officieel
geldende 120 gulden per week een goed
startpunt. Werkgevers en kroonleden
menen echter, dat in die 120 gulden ook
al een deel van de loonstijgingen in 1966
is meegenomen.
Minister Veldkamp, die om een advies
had gevraagd, krijgt ook nog een tik op
zijn vingers: in de adviesaanvrage was
het als voorlopig bedoeld regeringsstand
punt al zo vérgaand en concreet uit
gewerkt, dat de S.E.R. bemoeilijkt is in
zijn adviserende taak.
Paniektoestand
in Tasjkent
MOSKOU (UPI) In de centnuü-
Aziatlsche stad Tasjkent heerst een pa
niektoestand nadat de stad in één
maand tijds viermaal door aardschok
ken is getroffen, zo is in Moskou verno-
en van reizigers uit Tasjkent.
Volgens ooggetuigen worden duizen-
;n mensen uit de stad geëvacueerd en
zijn de ziekenhuizen gevuld met hart- en
zenuwpatiënten na de hevige schokken
m 26 april en 10, 24 en 25 mei.
De toestand in Tasjkent verslechtert
snel, ondanks regeringspogingen de pa
niek te onderdrukken en noodprogram-
ma's voor de herbouw van vernielde
stadswijken.
De scholen zijn gesloten, de kinderen
geëvacueerd en zakenlieden hebben hun
handel op straat uitgespreid, om te
voorkomen dat zij bij een nieuwe schok
het dak van hun winkel op him hoofd te
krijgen, aldus de reizigers. Alleen de ou
dere inwoners willen de stad niet ver-
Volgens officiële mededelingen zijn bij
de eerste aardbeving op 26 april tien
personen gedood, 1.000 personen ge
wond en 35.000 gezinnen dakloos gewor-
Lij staan voerder
provo's weer vrij
AMSTERDAM (ANP) De rechter
commissaris heeft de dinsdagavond op
het terrein van het huls van bewaring
aan de Amstelveenseweg te Amster
dam gearresteerde provo-lijstaanvoerder
bij de gemeenteraadsverkiezingen, de
25-jarige student Bernhard de Vries,
gistermiddag zonder voorwaarden vrij
gelaten.
Een groep provo's deed op dinsdag
avond een poging om de in het huis van
'bewaring zijn straf uitzittende provolei
der Hans Tuynman te „bevrijden". De
Vries werd aangehouden ter zake van
erf vredebreuk.
De rechtercommissaris was van me
ning dat de openbare orde niet was
verstoord. De directeur, de adjunct-di
recteur en het hoofd van dienst van het
huis van bewaring plus tien politie-agen-
ten moesten in actie komen om de be
wuste avond een eind aan de ordever
storing op het terrein van het huis van
bewaring te maken. De officier zal nu
zo spoedig mogelijk de zaak tegen de
provo-lijstaanvoerder voor de rechter
brengen.
Eredoctoraat
prof. Tinbergen
HELSINKI (STT) Prof. dr. J. Tin
bergen, hoogleraar in de economie in
Rotterdam, heeft aan de universiteit
Helsinki een eredoctoraat in de po
litieke wetenschappen gekregen. De
promotor was prof. dr. Heikkii Waris. In
totaal werden 18 eredoctoraten verleend.
WINTERTUIN INSPIREERDE PHILIPS
(Van onze correspondent)
AMSTERDAM Deze maand is Kras
napolsky precies honderd jaar de over
buur van de koningin, wanneer die ten
minste in het paleis op de Dam logeert.
Op zich hoeft dit geen reden te zijn om
de feestneus op te zetten. Er zijn in onze
vaderlandse horecasector wel krassere
grijsaards. Met het etablissement pal
achter het Nationaal Monument is het
echter in zoverre iets anders gelegen, dat
het een onuitwisbaar stempel heeft ge
drukt op het Amsterdam van rond de
eeuwwisseling. De geschiedenis van het
fin-de-siècle kan nauwelijks geschreven
worden, zonder dat men althans óók even
gemijmerd heeft in de vermaarde winter
tuin, waar zoal niet Eline Vere, dan toch
vele van haar kwijnende lotgenoten
onder het uitbundige palmengroen aan
een likeurtje hebben genipt. De hoofd
stad en Kras zijn niet van elkaar los te
denken. Hun trouwe huwelijk heeft op
velerlei gebied wederzijds profijt opge
leverd, zoals straks zal blijken. En zelfs
tot ver in „dè provincie" werkte het
etablissement 'inspirerend. Bracht de
schitterende elektrische verlichting de
enige in Nederland de Zaltbommelse
ingenieur Gerard Philips niet op het
idee, in Eindhoven een gloeilampen
fabriek op te richten?
Fin de siecle
en tweede jewgd
Redenen genoeg dus, om even
bij het jubileum stil te staan
voor het werpen van de beken
de terugblik. Dit wordt ons niet
moeilijk gemaakt, want ter op
luistering van het feest heeft
Gerhard Werkman een bijzon
der leesbaar boek geschreven.
Het kijkt ver over de ene hec
tare, die Kras aan de Dam in
beslag neemt heen, en geeft in
één adem een kleurige kroniek
van 100 jaar Amsterdam.
In 1856 zien we In de kaleidos-
copische ontwikkeling van de
stad de kleermakersgezel Wil
helm Krasnapolsky binnenwan
delen. Hij kwam uit het Duitse
plaatsje Teine en trad in dienst
bij Slnkel aan de Nieuwendijk.
Wie vergeten mocht zijn, waar
de uitdrukking „een winkel van
Sinkel" zijn bakermat heeft,
krijgt van Werkman meteen
alle bijzonderheden te horen.
De eigenaar, die in 1821 als
marskramer in garen en band
uit het Duitse Oloppenburg in
Nederland was aangekomen,
noemde zijn zaak zelf „een af
faire in wollen, katoenen en zij
den manufacturen", maar men
kon er ook meubels kopen,
champagne, Anadijn Neoklesis
(dat is: olijfpitjes uit Jeruza
lem, aan een zijden draad ge
regen, A f2,75) en al dat heer
lijks uit het bekende rijmpje:
.daar kan je krijgen,
manden met vijgen,
doosjes pommade,
flesjes orgeade,
drop om te snoepen,
pillen om be.
De taak van de jonge Krasna
polsky in dit heterogene bedrijf
was nogal zonderling. Na
zijn komst adverteerde Sinkel
prompt, dat hij nu een eerste
klas coupeur had, die in staat
was, binnen 24 uur een rouw
kostuum te leveren. Kras ver
diende er in ieder geval een
aardige stuiver mee, want al in
1866 was hij kapitaalkrachtig
genoeg om samen met de kelner
August Volmer het Nieuwe Pool-
sche Koffijhuis aan de War
moesstraat over te nemen. Wat
deze laatste betreft hij nam
in 1885 afscheid van zijn ven
noot om het in Weense Renais
sancestijl gebouwde American
Hotel aan het Leidsepleln over
te nemen, dab noodlijdend was.
Een verhaal op zich!
Slapende stad
Toen Krasnapolsky zijn koffie
huis kocht („Pools" geheten,
omdat het een verzamelpunt
was van personen, die zich met
de handel op Polen bezig hiel
den) was Amsterdam een sla
pende stad. De 250.000 inwoners
piekerden er eenvoudig niet
over, nieuwe bronnen van ver
keer, nijverheid en welvaart aan
te boren. Al was sinds enige
jaren de eerste ijzeren spoorlijn
naar Haarlem in gebruik geno
men, de trekschuit ging nog en
de Amsterdammers zaten liever
in het roefje hun lange pijp te
roken dan in allerhaast naar
Haarlem te stomen, gezeten in
spoorwegcoupés met open
raampjes. Mên vraagt zich af,
schrijft Werkman, hoe Krasna
polsky het aandurfde, in zulk
een tijd een "eigen bedrijf té be
ginnen. waarvan de gang van
zaken wel in de eerste plaats af
hankelijk was van de gunsten
der geachte clientèle. Het ant
woord moet zijn. dat de snijder
een vooruitziende blik had en
bevroedde, hoe de opheffing van
allerlei beperkende maatregelen
op scheepvaartgebied plus de
toekomstige opening van het
Noordzeekanaal noodzakelijker
wijs voor een nieuwe opbloei
zouden zorgen.
Thans valt er. op de provo's na.
over de directe omgeving van
de Dam weinig slechts te zeg
gen, maar toen Krasnapolsky
begon, was dat anders. Waar
nu zyn trotse nalatenschap
staat, het Grand Hotel met zyn
meer dan 100.000 overnachtin
gen per jaar, lag toen een
labyrinth van steegjes en slop
pen, onvoorstelbaar oud, verval
len, benauwd, verwaarloosd en
vervuild. Er woonden mensen
van het allerlaagste allooi,
„bierbeschoolers, visvrouwen,
varensgasten, kaaiwerkers, por
ders, zetters van gelagen en
houders van twijfelachtig logies
voor den relzenden man". Als
er een misdrijf was begaan, be
gon de politie In deze hoek te
zoeken.
Krasnapolsky kocht in het ge
heim 39 kwalijke punten op om
de uitbreiding van rijn bedrijf
te kunnen realiseren. Een citaat
uit 1906: „Er is geen man in
Amsterdam, die een groter deel
van het oude Amsterdamse le
ven verdreven heeft dan de
wereldbekende Krasnapolsky,
en tegelijk het nieuwe bevor
derd. Hij heeft het bestaan van
de aloude helden en heldinnen
van de Bierkaai met één slag
vernietigd en de eertijds alom
bekende zegswijze: wie kan
tegen de bierkaai?, onverklaar
baar gemaakt. De Ipatste ver
tegenwoordiger van het ruige
volk die verdween, was vader
Jeremlas uit de Servetsteeg, die
logies verschafte voor een dub
beltje per nacht en karne-
melksepap met stroop voor een
stuiver.
Westeuropese sensatie
De verbouwing van 1879 was
zeer ingrijpend. Zij zou Kras
tot de sensatie van West-Europa
maken, want zij behelsde onder
meer de inrichting van de win
tertuin. De lange wanden van
deze zaal (oppervlak 600 vier
kante meter) waren tot aan de
eerste verdieping bekleed met
platen kurk en van de balustra
de tot aan het glazen dak met
wandschilderingen. Het geheel
was gevuld met bloeiende plan
ten. cacteeën en palmen, die
hun tropische weelde weer
kaatst zagen in talloze spiegels.
Zo groot was de illusie van een
tuin, dat de bezoekers blijkens
oude afbeeldingen steevast hun
hoed ophielden, als zij rond
wandelden.
Om de flora op peil te houden
richtte Kras in Zaandam een
kwekerij In van 3800 vierkante
meter met tien verwarmde kas
sen en 180 broeiramen. Daar
werden palmen gekweekt, va
rens, azalea's, primula's, clivia's,
aspedistra's, ara/ucaria's, nar
cissen, stamrozen, rododen
drons en laurieren. Om de aan
trekkingskracht van de glas-
overhuifde wintertuin te kun
nen begrijpen moet men zich
het Amsterdam van de vorige
eeuw even voor ogen halen. Het
was een stad zonder openbare
parken. Artis bestond welis
waar, maar was uitsluitend toe
gankelijk voor leden en hoeveel
bevoorrechten waren er. die
ooit het groen achter de grach
tenhuizen te zien kregen? Ver
reweg het merendeel der Am
sterdammers leefde in de stad
met een minimum aan bloe
men. Daarom was het tuinen-
complex van Kras naar de
maatstaven van die tijd een
aangelegenheid van onvoorstel
bare weelde en schoonheid
binnen ieders bereik en voor
eenieder toegankelijk.
En dan was er - natuurlijk de
verlichting! Aanvankelijk ge-
bruikte Kras er gas voor (ln het
complex bevond zich een eigen
gasfabriekje) maar in 1881
schakelde hij over op elektri
sche lichtbogen en ln 1882 op
200 a 300 bedden
de wintertuin
„do peertjes van Edison". Het
onmiddellijke gevolg was, dat de
temperatuur in de zaal daalde
van 30 graden tot 22, hetgeen
de clientèle uiteraard niet on
welkom was. De Oprechte Haar-
lemsche Courant kwam met
eigen ogen kijken en jubelde:
,een sprookjesachtig tafereel
van oog-verblindende glans en
schoonheid, een zee van goud
geel stralend licht van elek
trische gloeipeertjes, dat gans
de wintertuin herschiep in een
zomcrlusthof, welke overgoten
werd door een strabende juli-
De wintertuin mocht dan een
sensatie van de eerste orde zijn,
die in heel Europa navolging
vond het hotel, dat Kras in
1883 boven zijn koffiehuis open
de, deed er nauwelijks voor
onder. „Zeventig kamers met
eiken parket" schreven de kran
ten verbaasd, „alle voorzien van
stoomverwarming. Men heeft de
mogelijkheid van koude en war
me baden en de kaarsen zijn in
de kamerprijs inbegrepen. Er
liggen tapijten in de kamers en
op het dak is een inrichting ge
maakt om de kleden te kloppen.
Het hotel is van alle gemakken
voorzien: elektrische schellen,
een spreekbuisje en telefoon".
Kras werd een sociaal centru'm
van de eerste orde. Het veertig
jarig Jubileum van koning
Willem ni werd er gevierd als
ook zijn huwelijk met prinses
Emma en later elke verjaardag
van prinses Wilhelmina. Vooral
was het etablissement beroemd
om zijn gastvrije, vriendelijke
sfeer. Een citaat uit 1906: „Kras
en zijn vrouw ontvangen de be
zoekers met een blijde lach en
gerieven hen beter, dan zij
elders gewend zijn. door iets
meer dan het Amsterdamse
broodje met kaas of vlees te
verstrekken en de biefstuk en
pannekoet in ere te brengen en
goed bier te schenken. Zij hebben
een gehele ommekeer gebracht
in het Amsterdamse leven, in
het etende en drinkende Am
sterdam en weldra in dat van
heel Nederland".
Een ander citaat: „Men komt
hier niet om bier te drinken,
maar men komt er in de eerste
plaats om er te zitten, om er ge
weest te zijn, om er zich te
koesteren In de overtuiging, dat
de hoofdstad van Nederland ln
staat ls, binnen de wanden van
'n gebouw ln haar centrum voor
een kleinere of grotere contri
butie alles aan te bieden, wat
zijn hart begeert, volgens de
nieuwste uitvindingen van het
comfort en de weelde. Gelijk in
overoude tijden onder de vijge
boom, nog in het Oosten op de
pass ar, en op de koopmans
beurzen van alle handelssteden,
ontmoeten hier bekenden en
vrienden uit alle hemelstreken
elkander bij afspraak of onver
wacht. Men geeft elkaar rendez
vous bij Kras of de eenzame
bezoeker der hoofdstad gaat er
opgewekt en welgemoed heen.
omdat hij overtuigd is, er stel
lig één of meer kennissen te
zullen vinden".
In 1909 gaat de oude Kras ge
nieten van een welverdiende
levensavond. Gelijktijdig breekt
voor zijn schepping een tijd van
verval aan. De stad groeide uit
haar grachten. Er kwamen meer
hotels en restaurants van allure.
De uitzonderingspositie van het
tierige etablissement aan de
Dam ging teloor. Wat eens een
eerste klas hotel was geweest,
dreigde af te zakken tot het peil
van tweederangs café, waar
tijdei
de
tweede consumptie verplicht
moest stellen.
Het iB de verdienste van de
huidige directeur J. F. Staal,
die ln 1934 het roer in handen
kreeg, dat een schipbreuk op
het nippertje kon worden voor
komen en dat er een nieuwe
bloeitijd aanbrak. Hij begon met
het inrichten van vergader- en
toneelzalen. Hij stimuleerde
toeristische activiteiten. Hij
zocht aansluiting bij de reizi-
gersstroom. die de luchtvaart op
Schiphol afzette. Hij stak grote
sommen in modernisering en
uitbreiding. Het gevolg is, dat
Kras op zijn 100ste verjaardag
even vitaal midden in het Am
sterdamse (en nationale) leven
staat geplant als rond de eeuw
wisseling
Niet minder dan 3500 instel
lingen uit alle provincies plegen
er te vergaderen en de gasten
in het hotel vertegenwoordigen
80 nationaliteiten. De eerste rock
'n rollkampioenschappen heb
ben zioh er afgespeeld. Lou de
Palingboer heeft er gepreekt en
boer Koekoek heeft er zijn ver
kiezingsresultaat geestrijk be
sprenkeld. Maar ook luncht er
de Rotary, congresseren er de
psychologen en bespreekt het
Nederlands Atoomforum er de
vooruitgang der kernfysica. Er
zijn plannen, om het hotel met
nog eens 120 bedden uit te
breiden en er komt een parkeer
garage voor 150 auto's. Kras ls
op zijn 100ste jaar weer piep
jong. Het dividend van 20 per
cent. dat vorig jaar aan de aan
deelhouders werd uitgekeerd,
moge daar het klinkend bewijs
van zijn.
Textielbonden
gaan pleiten
voor CAO's
UTRECHT (ANP) De drie werk
nemersbonden in de textiel- en kleding
industrie gaan op korte termijn contact
opnemen met de minister Van Sociale
Zaken en Volksgezondheid om hun c.a.o.'s
(textiel en confectie) goedgekeurd te krij
gen. De uitlatingen van minister Veld
kamp in dc Tweede Kamer tijdens het
lonen- en prflzendebat heeft de bonden
goede hoop gegeven dat belde contracten,
waarvoor de rode lamp was gehesen, toch
kunnen worden gerealiseerd.
Dit heeft de voorzitter van de NVV-
bond De Eendracht, de heer Th. de Jong,
desgevraagd verklaard. Hete hangijzers
bij beide c.a.o.'s zijn de vrouwenionen en
een extra-verhoging 'van het loonniveau
(met name in de textielindstrie) voor het
inhalen van achterstanden. Voor een be
langrijk deel gaat het daarbij om het
„witten" van zwart loon. Nu minister
Veldkamp te kennen heeft gegeven dat de
extra-verhoging van de vrouwenionen
geen probleem meer ls en dat hij bereid
ls met het bedrijfsleven overleg te plegen
over een soepele regeling voor het Inhalen
van achterstanden, gelooft de heer De
Jong, dat binnen afzienbare tijd een op
lossing zal worden gevonden.
DEN HAAG Het was opvallend dat
gisteren in de Tweede Kamer bij het
debat over de regeringsplannen voor
lonen en prijzen alle veertien sprekers,
zfl het met verschillende bedoelingen, er
aan herinnerden, dat zij de regering
reeds eerder hadden gewaarschuwd. Kort
samengevat kwamen de standpunten op
het volgende neer:
Mr. P. J. M. Aalberse (KVP)
De K.V.p. staat onverkort achter het
regeringsbeleid. Matiging van de uit
gaven wordt verlangd, niet om het wezen
van het beleid aan te tasten, maar juist
om het te redden. Geen reden voor
paniek, wel voor grote zorg en waakzaam
heid. Geen bezwaar tegen loonpauze;
hoopt dat deze slechts kort behoeft te
duren. Regering moet zich goed reali
seren, wat prijsstijgingen voor het huis
houdboekje betekenen. Stijging rijks
uitgaven boven de verwachtingen van de
miljoenennota (bijna één miljard) is
onrustbarend.
Mr. Th. van Lier (P.v.d.A.)
P.v.d.A. heeft begrip voor genomen
maatregelen. Wil regeringsplan een eer
lijke kansgeven. Waakzaamheid geboden
omdat economische ontwikkeling ver
keerde kant uitgaat. Met spoed iets doen
aan prijsbeheersing van onroerend goed.
vooral van grond. Pleit voor afschaffing
nieuwe belastingtarief bijzondere belonin
gen.
Mr. E. Toxopeus en J. Corver
(WD)
Kabinet heeft sfeer geschapen van „Ga
j» gang maar, het kan niet op". Rege
ringsfracties zijn mede verantwoordelijk
voor huidige situatie. Kabinet zou moeten
aftreden. Wijzen prijsmaatregelen af.
Beperking overheidsuitgaven zullen niet
veel om het lijf hebben. Loonpauze is
discriminerend. Minister Veldkamp moet
doorgaan elke C.A.O. te toetsen en zo
nodig onverbindend te verklaren.
Drs. J. Boersma en G. Kieft
(A.R.)
Economische groei blijft gunstig. Vol
strekt in overeenstemming met verant
woordelijkheid regering dat zij ingrijpt
nu toestand slechter wordt. Moedig be
sluit. Bereid verdergaande maatregelen
te steunen als overbesteding daartoe aan
leiding zou geven. Naast loonstop ook
dividendstop. Maatregelen nemen om af-
betaligssysteem wat krapper te maken.
H. Kikkert en drs. D. v. d. Mei
(CHU)
Regering is te optimistisch geweest.
De sociale kant van het beleid krijgt nu
de rekening gepresenteerd. Loonpolitiek
discriminerend. De zwaksten worden de
dupe. Doeltreffende controle op prijs
maatregelen zijn onmogelijk. Verkeerd
beleid kan men niet met prijsmaatrege
len corrigeren.
H. Lankhorst (PSP)
Loonstop onaanvaardbaar. Regering
moet geld halen waar het zit. Het maakt
weinig verschil af P.v.d.A. af V.V.D. in
kabinet zit. Winst- en dividendstop in
voeren.
H. Hoekstra (CPN)
Gedwongen en renteloze lening instel
len voor miljonairs. Loonstop onaan
vaardbaar.
H. Koekoek (Boerenpartij)
Regering is schuldige van alles. Altijd
al gewaarschuwd. Lonen en prijzen moe.
ten geheel vrij gelaten worden.
Ir. C. v. Dis (S.G.P.)
Regering heeft veel te laat ingegre
pen Grote onzekerheid over maatrege
len die regering zelf wil nemen. Kabinet
heeft verkeerd beleid gevoerd.
Ghanezen mogen
Oost-Berlijn
verlaten
WEST-BERLIJN ReuterOost-
Duitsland heeft de tweede secretaris van
de Ghanese handelsmissie in Oost-Ber
lijn, Solomon Mbroh, en twee Ghanese
studenten op vrije voeten gesteld in ruil
voor de vrijlating in Accra van de Oost-
duitse majoor Jürgen Krüger, die vol
gens de Oostduitsers adviseur was van
ex-president Nkroemah en volgens de
Ghanezen een door Nkroemah gehuurde
spionagedeskundige.
Kort nadat Krüger per vliegtuig uit
Accra was vertrokken arriveerde Mbroh
en de twee studenten in West-Berlijn in
gezelschap van het hoofd van de Ghane
se handelsmissie, James Mensah-Bon-
soe.
Ontwikkelings
landen krijgen
0,45 procent van
ons inkomen
(Van onze parlementaire redactie
DEN HAAG Minister Bot (Ontwik
kelingshulp) heefU de Eerste Kamer
medegedeeld dat hij zeer binnenkort
nota over de ontwikkelingshulp aan
parlement zal aanbieden. De minister
verklaarde dat Nederland in 1965 In to
taal 0,45 procent van het nationaal inko
men aan ontwikkelingswerk had be
steed, Iets meer dan vorige jaren.
Er zijn thans 31 projecten in uitvoe
ring, terwijl de uitvoering van nog 28
projecten in dit jaar gepland is. Over de
hulpverlening aan Zuid-Vietnam zei de
minister, dat eind van dit jaar 2 Neder
landse centra voor de t.b.c.-bestrijding
gereed zullen zijn. Inmiddels blijkt mi
nister Bot, door tegenvallers wijs ge
worden, besloten te hebben de Neder
landse bilaterale hulp aan Zuid-Vietnam
te vervangen door additionele hulp in
samenwerking met reeds in Vietnam
aanwezige instellingen en in samenwer
king met organisaties als de FAO, Unes
co en Unicef.
VERVUILING
ROTTERDAMSE
LUCHT MINDER
(Van onze parlementaire redactie)
ROTTERDAM Vorig jaar zyn in
(Groot) Rotterdam lagere concentraties
verontreinigingen van lucht, water en
bodem gemeten dan in voorgaande ja
ren. Het is nog te vroeg om iderover te
juichen, omdat de meteorologische om
standigheden ook gunstiger waren,
maar in elk geval is de toestand niet er
ger geworden.
De gemeentelijke commissie „bodem,
water en lucht" van Rotterdam, die zich
speciaal met deze materie bezighoudt,
constateert in haar jaarverslag over '65
dan ook, dat de situatie hoopgevend is,
omdat de tendens naar verdergaande
verbetering waarneembaar is. Niet al
leen verheugende medewerking van be
drijven ligt hieraan ten grondslag, maar
ook de komst van het aardgas. De hui
dige situatie wordt door de comissie niet
alarmerend genoemd.
Voorzitter Europees
parlement op bezoek
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG Op officieel bezoek ln
Nederland ls de nieuwe voorzitter van
het Europees parlement, de Fransman
Alain Poker, gisteren door koningin Ju
liana op Soestdijk ontvangen. Alain Po
ker is naar ons land gekomen om onder
meer kennis te maken met de voorzit
ters van de Eerste en Tweede Kamer,
mr. J. A. Jonkman en mr. F. J. F. M. v.
Thiel en met verschillende ministers.
