r
Comm. mr. J. Klaasesz opende
Instructiebad te Voorschoten
„De raad orgaan van plaatselijk burgerschap"
I'"7 s-%. \j.' a*
VORSCHOTEN comm. Klaasesz en
Gistermorgen heeft de Commissa
ris der Koningin voor Zuid-Holland,
mr. J. Klaasesz, het nieuwe instruc
tiebad van Voorschoten geopend. Hij
deed dit om. met een fluitsignaal als
startsein voor de estafette. Aan het
instructiebad is tevens een badhuis en
een gymnastiekzaal verbonden.
Over deze combinatie sprak burge
meester L. de Kool van Voorschoten
rijn voldoening uit, temeer daar de
gymnastiekzaal ook gelegenheid zal
bieden voor een beperkte uitvoering
van binnensporten. De burgemeester
becijferde voorts dat er wekelijks zo'n
2500 zwemlessen zullen worden gege
ven, hetgeen neerkomt op meer dan
honderdduizend lessen per jaar. Het
bed is geconstrueerd in een L-vorm.
De verdere accommodatie bestaat uit
26 douches, 10 kleedhokjes en twee
kleedlokalen en is afgestemd op het
gebruik per dag door 400 kinderen.
Het geheel is echter tevens geschikt
voor het gebruik door volwassenen,
hetzij in groepsverband als individueel.
Het complex is gebouwd door het ar
chitectenbureau Van Oerle-Schrama-
Bos.
Na het officiële gedeelte werden
door leerlingen van de lagere- en ulo
scholen gymnastiekdemonstraties ge
geven en een demonstratie van pop-
duiken. Aan het slot werden door en
kele leerlingen zwemproeven afgelegd.
De foto toont het moment dat mr.
J. Klaasesz op de fluit het startsignaal
geeft van een estafette door leerlin
gen van de lagere scholen.
LEIDSE UNIVERSITEIT
Doet.ex. Duitse taal- en letterkun
de, mej. A. J. Maaskant (Delft).
T entoonstellingen
Allemansgeest, Hoflaan, Voorschoten.
Schilderijen van Willem T. Breddels.
Tot en met mei.
De Ruif, Janvossensteeg 59. Tent.
H. J. Slijper. Van 14 mei tot 10 juni.
Academiegebouw, Rapenburg 73.
Tent. Jan Beutenen. Tot 14 juni. Dag.
van 9-5 uur.
Tastevin, Beestenmarkt. Wandlap-
pen van Caro Buurman. Tot eind mei.
TAFELTENNIS
DOCOS De leden wordt door het
bestuur geattendeerd op de belangrij
ke algemene ledenvergadering, die
hedenavond zal plaatsvinden ir
kantine van de afdeling voetbal op het
Kikkerpolder-complex. Aanvang 20.00
POLITIEK FORUM (ALLE PARTIJEN) IN OEGSTGEEST
DR. J. v. d. POEL OVER:
DE LEIDSE COURANT
BURGERLIJKE STAND
I Gehuwd: R. D. Thierry en J. Dubbe-
laar. M. B. D. Bouqrab en H. Blnnsjaar.
J. C. M. Vreeburg en E. J. Koree. J. A.
Wieringen en E. C. M. Baart..
G. P. la Lau en A. C. S. Rehmann. G.
Atama en E. M. J. Kok. G. A. Zaal en
H. M. Holter. L. van Vollenhoven en
M. Nagel. B. M. Boerstoel en E. J. Klin
kenberg. J. Schipper en J. W. J. Pran
ger.
Geboren: Ferdinand Matthtfs z. v. J.
C. van Hasselt en C. J. von Ronnen.
Christina Bertina d. v. J. W. Wolff en
J. C. Sies. Edward z. v. J. van der
Linden en J. Labordus. Marion Chris
tine d. v. F. van der Mark en M. C.
Serlie. Eric Cornells Hendrikus z. v. H.
T. Juffermans en M. Guentchova. Her
man David Nicolaas (jonkheer) z. v.
Jonkheer P. Quarles van Ufford en J.
C. Schulte Nordholt. Folkert z. v. M. R.
Esseveld en T. Planten. Jacobus Fran-
ciscus z. v. G. Hockx en M. J. Ouwer-
kerk. Sigrid Wilhelmina Cornelia d. v.
P. G. van der Meer en C. E. van der
Geest. Johannes z. v. J. Kooien en A.
Zitman. Guido René Theodorus z. v. T.
P. de Koek en M. M. A. van Leuven.
Ronald Peter, z.v. J. M. Eveleens en
J. Vreeken; Walterus Petrus Johannes
z.v. G. J. v.d. Lubbe en P. F. v. Brecht;
Cornells Petrus z.v. A. P. J. Koemans
en C. W. v.d. Slot; Daniëlle Josephine
d.v. B. v.d. Boef en A. J. Bussen; Eli-
se Amalie Hermine d.v. A. v. Es en
E. H. v.d. Koppel; Marco Chrlstiaan
z.v. C. Schouten en J. C; Koene; Jan
Johannes z.v. J. J. Blankensteln en
J. C. Lardé; Hendrik Frederik z.v. H.
C. v. Weeren en T. v. Oosten; Wendy
Margo Beatrix d.v. L. C. Leijne en D.
Wflnhout; Margherita Silvana d.v. B.
Hendrikse en I. Toet; Paulina Catha
rine Johanna d.v. J. J. Uijlenbroek
C. W. J. Zirkzee; Erik Pieter z.v.
v.d. Ham en J. M. v.d. Pompe; Marga
rita Rose d.v. A. Q. Schrama en M. C.
A. v.d. Berg; Maria Geertruida d.v. J.
Otgaar en M. Feitsma; Reinier Hen
drikus Robertus z.v. R. Boekhout en
A. de Jong; Angelique d.v. W. Tom en
R. Tieeuwrik.
Overleden: L. M. Schregel 83 jaar man;
P. W. v. Maris 78 jaar wed. van J. van
Dijk; H. H. v. Es 67 jaar wed. van L.
J. Streefland; H. v. Oijen 70 jaar man;
M. Metz 2 jaar zoon.
H. J. v. Drunen 3 maanden zoon; J. M.
Bloemendaal 87 jaar vrouw; H. Buur
man 88 jaar man; D. Bouman 1 week
Nigeriaanse kleding
voor Rijksmuseum
voor Volkenkunde
DINSDAG 24 MEI 1966
Met de gemeenteraadsverkiezingen
in het vooruitzicht organiseerden de
politieke partijen te Oegstgeest, te we
ten de ARP, CHU, KVP, PvdA en
WD gisteravond in het Patronaats
gebouw een voorlichtingsavond voor
de kiezers. De bijeenkomst stond on
der leiding van dr. J. Naeff, rector van
het Rijnlands Lyceum. Zittende en
toekomstige raadsleden der gemeente
waren rijkelijk vertegenwoordigd en
ook van publieke zijde bestond voor
deze unieke gelegenheid een bevredi
gende belangstelling, hoewel het aan
tal jongeren wel wat groter had kun
nen zijn.
Dr. J. Naeff gaf een korte inleiding
op het gebeuren. „Het gaat de geza
menlijke politieke partijen wel in de
eerste plaats om stemmenwinst. Het is
eerder een demonstratie van de waar
de en spelregels van een gemeente
raadsverkiezing".
Als gast-spreker hield dr. J. v. d.
Poel, gemeentesecretaris van Leiden,
een inleiding over de mogelijkheden
van de gemeenteraad: De raad als or
gaan van plaatselijk burgerschap. Spr.
oriënteerde de aanwezigen op 'n ob
jectieve, globale wijze op het gebied
van 't gemeentelijke bestuursapparaat
en hoe men invloed kan uitoefenen op
de samenstelling. Alhoewel de pro
vinciale staten hun taken hebben op
*t gebied van wegen en waterschap,
spreekt de kiezer toch het meeste de
Tweede Kamer- en raadsverkiezingen
aan." Dr. v.d. Poel ging in zijn uit
eenzetting meerdere malen uit van het
gestelde in de gemeentewet: Artikel 1
bepaalt dat 'n burgemeester telkens
voor 'n periode van 6 jaar wordt be
noemd, wethouders worden echter uit
het midden der raadsleden aangewe
zen. „Als de kiezers geen capabele
mensen als raadslid aanwijzen, kan
men uit die raad geen capabele wet
houders krijgen."
De raad heeft een verordenende taak
en kan bestuurlijke besluiten nemen
Op de foto v.l.n.r.: zittend: de heren
J. Bouland (VVD), J. Brouwer (PC),
mevr. O. J. Samkalden (PvdA), mevr.
Gouverneur-Deene (KVP), J. Thörn
(KVP), dr. J. v.d. Poel (gem^ecr.
Leiden). Staande v.Ln.r.: de heren A.
J.D. Seelen (KVP), dr. J. Naeff (rec
tor Rijnl. Lyc. en voorzitter van het
forum), v. Emde Boas (VVD), drs. De
Graaf (PvdA), Aldershoff.
waartoe commissies uit de raadsleden
gevormd kunnen worden als goede
voorbereiding. „Commissies zijn goed,
de keerzijde ervan is echter dat de
discussie in de openbare raadszitting
er onder lijdt en dat vele agendapun
ten hamerstukken worden."
De raad kan voorts optreden als be-
leidscontrolerend orgaan (de begro
tingsbehandeling); ze heeft mogelijk
heid tot interpelleren en het recht om
vragen te stellen (rondvraag).
Spreker analyseerde voorts een aan
tal Oegstgeester raadsagenda's die
meestal in drie onderdelen zijn samen
te vatten: kleine zaken de enkeling
bereffende, kleine zaken van algemeen
belang en dito grote zaken (uitbrei
dingsplannen e.d.).
„De gemeenteraad is van belang, we
hebben de staatsrechtelijke plicht de
beste mensen aan te wijzen", zo be
sloot de heer J. v. d. Poel. Dr. Naeff
bedankte spreker.
PARTIJPROGRAMMA'S
Hierna werden achtereenvolgens de
vertegenwoordigers van de AR, de
heer W. G. Aldershoff; CHU, de heer
N. v. Weizen; KVP, de heer A. J. D.
Seelen; PvdA, drs. I. W. de Graaf, er
VVD, de heer M. J. v. Emde Boas, ge
durende 5 minuten ieder, in staat ge
steld hun politiek standpunt en par
tijprogramma nader toe te lichten.
Na een korte pauze bestond er ge
legenheid tot het stellen van vragen
aan 'n forum waaraan deelnamen: dr.
J. v.d. Poel; mevr. M. E. Gouverneur,
géb. v. Deene, en de heer J. J. Thorn
(KVP); de heren J. P. Brouwer en N.
v. Weizen (PC); mevr. O. J. Samkal
den en drs. J. W. de Graaf (PvdA);
drs. J. A. Bouland en M. J. v. Emde
Boas (VVD). Voorzitter was dr. J.
Naeff.
Er werd naar aanleiding van vra
gen van gedachten gewisseld over
fluoriolering van drinkwater, de zin
van 't bestaan van Oegstgeest als zelf
standige gemeente naast Leiden en an
dere gemeentelijke aangelegenheden.
Dr. Naeff bedankte aan het einde
van de bijeenkomst de partyen, die,
vrijwillig, deze avond hebben moge
lijk gemaakt.
Schenking van P.v.d.A.
te Utrecht werd gehouden, heeft de Par
tij van de Arbeid een bedrag van 60.000
gulden aangeboden aan de heer Tai
Solarln, hoofd van de Mayflowerschool
In Nigeria. Deze gift Is bedoeld oi
het kader van de internationale sa:
werking een bijdrage te leveren aa
opbouw van deze school waar 500 kin
deren een middelbare opleiding krijgen.
Uit dankbaarheid voor deze gift
schonk de heer Solaria de PvdA twee
kledingstukken.,uit zfln land. Op haar
beurt schonk de partij deze kledingstuk
ken aan het Rijksmuseum voor Volken
kunde. De secretaris-penningmeester
van de PvdA, de heer E. Meester, over
handigde gisteren de geschenken een
bewerkte mantel en een kinderpakje
aan de directeur van het hiuseum, dr.
P. H. Pott, die de kleding in zijn ver
zameling heeft opgenomen.
LEIDERDORP
Recordbezoek bjj zwembad De Does.
Vanaf de openingsdag, zaterdag 14
mei telde het zwembad De Does 25.000
bezoekers tegen 2000 het vorig jaar.
Het thans verwarmde bad, dat constant
op een temperatuur van 21 22 graden
wordt gehouden, blijkt dus wel zeer in
trek te zijn.
Dr. G. H. M. Posthumus
Meyjes hoogleraar
geschiedenis van het
christendom
By K.B. is dr. G. H. M. Posthumus
Meyjes benoemd tot gewoon hoogleraar
in de faculteit der godgeleerdheid, om
onderwys te geven In de geschiedenis
van het christendom en van de leerstel
lingen van de christelijke godsdienst.
Dr. G. H. M. Posthumus Meyjes, die
in 1927 te Amsterdam is geboren, stu
deerde na aanvankelijk de juridische
studie gekozen te hebben, theologie te
Utrecht en Leiden, in welke laatste
plaats hy in 1954 het doctoraal examen
aflegde. Na een studieperiode aan het
„Institut für europaische Geschichte" te
Mainz in de kerkhistorische afdeling,
was hij van 1955 tot 1961 assistent van
prof. dr. J. N. Bakhuizen van den Brink,
die hij thans gaat opvolgen. In 1963 pro
moveerde de nieuwbenoemde hoogleraar
te Leiden met lof op een proefschrift ge
titeld „Jean Gerson, zijn kerkpolitiek
en ecclesiologle".
In september vorig jaar werd aan
prof. Posthumus Meyjes door de Gro
ninger theologische faculteit de Mal-
iinckrodt-prijs voor het beste theologi
sche proefschrift in de laatste tien jaar
aan een Nederlandse openbare univer
siteit verdedigd, toegekend. Na het be
halen van de doctorstitel heeft prof.
Posthumus Meyjes zich voor een periode
van drie jaar ean de zending verbonden
als docent aan de „Ecole de theologie"
op het zendingsstation Ndoungué in
(voormalig Frans) Cameroun.
Dr. D. S. Ruegg hoogleraar
Boeddhologie en Tibetaans
By K.B. is dr. D. S. Ruegg benoemd
tot gewoon hoogleraar in de faculteit
der letteren om onderwys te geven in
de Boeddhologie, de Voor-Indische wijs
begeerte en het Tibetaans.
Dr. Ruegg, die in 1931 is geboren,
ontving zijn middelbare schoolopleiding
in de Verenigde Staten en studeerde
Sanskrit en Indische beschavingsge
schiedenis te Londen, Zürich en Parijs.
In deze laatste stad begon hij met de
studie van het Tibetaans. Na een
blijf in India en wetenschappelijk onder
zoek te Parijs verwierf hij in 1957 het
diploma der „Ecole Pratique des Hau-
tes Etudes" op een proefschrift getiteld
„Contributions a l'histoire de la philoso
phic linguistique indienne". In de jaren
1957 tot 1961 verbleef de nieuwbenoem
de hoogleraar in India, waar hy zich in
het bijzonder toelegde op Indo-Tibetaan-
se onderzoekingen. Het resultaat daar
van zal binnenkort in boekvorm ver-
schijnen.
Drama-sectie op
Leidse Universiteit
De directeur van de Amsterdamse to
neelschool, de heer W. Ph. Pos, gaat
met ingang van het komende college
jaar twee colleges in de dramaturgie
geven in de dan startende drama-sec
tie: Inleiding tot de dramaturgie, en:
De partituur van het drama. Men kan
dan dramaturgie als bijvak kiezen
het doctoraal examen in de literaire
faculteit.
Later groeit de nieuwe sectie
schien zo uit, dat men dramaturgie als
hoofdvak kan nemen. Deze studie heeft
niets te maken met enige acteursoplei
ding. „Noch het opleiden van studenten
tot toneelkunstenaars noch het omvor
men van toneelspelers tot beoefenaars
van de wetenschap is m.i. de taak van
een drama-sectie," schrijft de heer Pos
in het Leids Universiteitsblad. „Deze
studie dient als mogelijkheid tot ge
schoolde confrontatie met het drama
en het stimuleren van de ontvankelijk
heid voor datgene wat in de scheppen
de fantasie van de dode letter tot het
levende woord in de ruimte zal uit
groeien".
De heer Pos krijgt de rang van we-
tenschappeiyk hoofdmedewerker.
.STUDENTEN WILLEN
PROTESTEREN TEGEN BEZOEK
Z.-AFRIKAANSE AMBASSADEUR
Een groep leden van de Leidse afde
ling van de Studenten Vakbeweging
heeft een oproep gericht tot alle Leidse
studenten om te protesteren tegen het
bezoek dat de ambassadeur van Zuid-
Afrika, dr. J. J. Fbuché, morgen 25 mei
aan de Leidse universiteit zal brengen.
Om half elf 's ochtends wordt de am
bassadeur in het Academiegebouw ver
wacht, waar hy door de rector magni
ficus, prof. dr. J. Dankmeijer, in diens
werkkamer wordt ontvangen. De heer
Fduché zal de rector een tachtigtal boe
ken aanbieden voor de Leidse universi
teit, zulks in het kader van het cultureel
verdrag tussen Zuid-Afrika en Neder-
KAMER VAN KOOPHANDEL
KREEG CADEAUTJE
Gistermiddag werd in het gebouw
van de Kamer van Koophandel en Fa
brieken voor de Rijnstreek een oude
schuld vereffend. Daar werd namelijk
door burgemeester Van der Willigen
een handgeknoopt tapijt aangeboden
namens de gemeentebesturen van alle
gemeenten van de Rijnstreek. In zijn
speechje zei de burgemeester dat de
gemeentebesturen indertijd bij de ope
ning van het gebouw weliswaar zeer
verheugd waren geweest en ook acte de
présence hadden gegeven maar dat een
geschenk in het gedrang was gekomen.
Nu had men echter, dank zij de voor
beeldige samenwerking van alle ge
meenten, de gelegenheid om dit verzuim
goed te maken. „Ik heb gehoord dat het
tapijt in de kamer van de secretaris
komt te liggen", zo sprak de burger
vader, „niet dat ik hem hierdoor als
voetveeg wil betitelen, maar hij zal wel
vast met belde benen op de grond biy-
In zijn wederwoord zei Ir. J. J. G. van
Hoek, de voorzitter van de Kamer, dat
er altyd een grote mate van samenwer
king heeft bestaan tussen de gemeente
en de Kamer „Vroeger was het zo, dat
de gemeente de totale kosten droeg,
maar dat was toen niet zoveel als het
lijkt, aangezien de secretaris slechts
250 gulden per jaar verdiende Nu is
het natuurlijk onmogelijk, zodat de Ka
mer in eigen behoeften moet en kan
voorzien. Verheugend is echter dat de
verbondenheid blijft en dat die nu wordt
uitgedrukt in dit geschenk, dat met zijn
warme kleuren de relatie symbolisch
weergeeft".
PIET IS NIET VOOR DE POES.
Dit is Piet, een eendje geboren in de Keukenhof. Daar werd hij enige
dagen geleden doornat en in deerniswekkende toestand gevonden
door mej. Helga Wegman, 5e jaars studente, en de heer Peter Hondius,
eveneens vijfde-jaars Leidenaar. Men besloot om, gezien de toestand
van het beestje, de natuur te hulp te roepen eh bracht het eendje
naar poes Poes, die zojuist voor de vijfde maal van een vierling was
bevallen. En zie, het mirakel geschiedde: Poes had geen bezwaar
tegen adoptie, integendeelhet heeft er alle schijn van dat Piet de
oogappel van haar kroost wordt Intussen gedijt het diertje wonderwel
en slaagt er zelfs vaak in vier katjes zijn wil op te leggen. En er is
niemand die hem als een vreemde eend in de bijt ziet.
RAAD VAN VOORSCHOTEN GAAT
NIEUWE SECRETARIS BENOEMEN
De raad van Voorschoten zal vóór
de verkiezingen niet meer bijeenko
men, doch op vrijdag 3 juni 1966 's
avonds om 8 uur. Benoemd wordt dan
allereerst de nieuwe gemeentesecre
taris. Voorts komen in behandeling
het bekrachtigen van de contacten
tussen de Belgische gemeente Schoten
en Voorschoten. Dit heefi tot gevolg
dat er gelden op tafel moeten komen.
2.250.- wil de gemeente voteren als
bijdrage in de reiskosten met betrek
king tot de uitwisseling tussen de bei
de gemeenten. Tenslotte komt er een
voorstel van b. en w. inzake het streek
plan voor de Rijnstreek-West.
In de vakbladen zijn gegadigden
voor de functie van gemeente-secretaris
opgeroepen. De ingekomen sollicitaties
liggen vanaf dinsdag 24 mei ter inzage.
Gelet op de belangrijkheid van de
functie heeft het college een nauw
gezet onderzoek ingesteld naar de be
kwaamheid en de geschiktheid van de
sollicitanten. B. en W. doen de na
volgende aanbeveling; 1 Mr. J. M. C.
Peeters, oud 41 jaren, gemeente-secre
taris te Dongen (N.Br.); 2 J. Schoon-
derbeek, oud 39 jaren, chef afdeling
financiën c.a. te De Bilt.
V.l.n.r.: burgemeester Gallas van Lei
derdorp; C. F. Meerpoel, vice-voorzit-
ter van de Kamer; ir. J. J. G. v. Hoek,
voorzitter; mr. Branderhorst, secreta
ris; mr. G. C. v. d. Willigen, burge
meester van Leiden; en L. de Kool,
burgemeester van Voorschoten.
JAAROVERZICHT IBB
TE OEGSTGEEST
Het Ingenieursbureau voor Bouwnij
verheid, gevestigd te Oegstgeest en te
Rotterdam, bekend onder de afkorting
IBB, publiceerde dezer dagen 't verslag
over 1965. Onder andere wordt hierin
voorgesteld het dividend over het jaar
1965 te bepalen op 10 pet. De omzet
steeg in vergelijking met het daaraan
voorafgaande jaar met ruim 2,5 mil
joen: In 1964 bedroeg de totale omzet
ƒ31.000.000, in 1965 ƒ32.363.000.
Arbeidsbesparingen
Gedurende het gehele jaar 1965 was
de bedrijfsbezetting bevredigend. Aan de
oplossing van de problemen als gevolg
van de spanningen op de arbeidsmarkt
hielp de inzet van een aantal buiten
landse arbeidskrachten.
De investering in arbeidsbesparende
machines en gereedschappen ging on
verminderd verder en zal ook in de toe
komst krachtig voortgezet worden.
Van de in 1965 opgeleverde wei-ken
worden genoemd een fabrieksgebouw
voor Rank Xerox te Venray, kantoor en
fabriek voor Johnson's Wax te Mijdrecht
een bejaardencentrum te Den Haag, 'n
vlietuighal voor de TH te Delft.
Eveneens werd eind 1965 het nieuw-
bouwgedeelte, dat in het kader van de
uitbreiding en modernisering van ons
kantoor te Oegstgeest werd uitgevoerd,
in gebruik genomen.
Van nieuw verkregen opdrachten
worden o.a. vermeld een complex wo
ningen te Hoogezand, het gebouw voor
Bouwkunde voor de TH te Delft, een
aantal kazernegebouwen voor de Kon.
Marine te Den Helder, de afbouw van
het Confectiecentrum te Amsterdam, 'n
havenloods voor Pakhuismeesteren te
Amsterdam etc.
Vooruitzichten
Het jaar 1966 laat zich, zowel voor
wat betreft de bezetting als de opbreng
sten, gunstig aanzien. Voorspellingen te
doen voor een langere termijn is altyd
een hacheiyke zaak, gezien de vele fac
toren, waarvan het bouwbedrijf afhan
kelijk is en waarop het veelal slechts
weinig Invloed kan uitoefenen. Naast
de zorgwekkend hoge rentevoet, welke
reeds een duidelijk afremmende werking
op de bouwmarkt uitoefent, wordt hier
nog een andere factor genoemd, nl. de
steeds voortschrijdende werktijdverkor
ting.
Het zal noodzakelijk zijn, ook in de
komende jaren voort te gaan met het
doen van aanzieniyke investeringen in
machines en gereedschappen. Tengevol
ge van de werktijdverkortingen dreigen
nu de zin en het rendement van de in
vesteringen uit te vallen. Wellicht is
hiervoor een oplossing te vinden door
althans de zwaardere kapitaalsgoederen
door het instellen van een ploegen-
systeem tot een redelijke bezettings
graad te brengen.
LEIDSE AGENDA
DINSDAG 24 MEI
K. en O. Dag-uitstapje naar Bre
da, vertrek Garenmarkt 20.00 uur.
Gespreksgroepen Herensingelparo
chie Hedenavond aanvang 8 uur,
bij fam. Bekema, Marnixstraat 113;
onderwerp: „Lege kerken" en Kerst
viering.
AANTAL NACHTVERBLIJVEN VOOR LANDLOPERS
GRONDSLAG VOOR LEIDSE ZIEKENHUISZORG
„DE VROEGSTE geschiedenis
de geneeskunde in Leiden". Dit
de titel van een voordracht, die de
Leidse chirurg, dr. M. A. van Dongen
gisteravond in restaurant Zomerzorg
hield voor een jongerencontactgroep,
die bekend staat onder de naam „Club
de Limetz". Aan het zeer uitvoerige
overzicht, dat de heer Van Dongen
illustreerde met vele dia's en prenten,
ontlenen we enkele punten.
Oorspronkelijk was een middeleeuws
gasthuis niet veel meer dan qen gratis
nachtverblijf voor landlopers en on
gure lieden. De functie van de beyaerd,
zoals dit verblijf ook wel genoemd
wordt, was mede, de straat 's nachts
te zuiveren van ruige en mogelijk ge
vaarlijke elementen. Gezien hel lief
dadigheidskarakter weiden de gast
huizen ook wel godshuizen genoemd.
In Leiden bestond een gasthuis met
boven beschreven functie reeds in
1250. Dit tehuis, dat later de 'titel
kreeg van St. Cathrijne-Gasthuis, be
vond zich ter plaatse van de huidige
Stadsgehoorzaal. Thans herinnert nog
een gevelsteen, gemetseld in de gevel
van de Waalse Kerk aan de Breestraat,
voorstellende een rad met vilmessen
(martelaarsattributen van St. Catha-
rina), aan dit middeleeuwse godshuis.
Vest 'tot de HaaiTemmerstraat, bezui
den de Lange Mare, was voorts het
St. Cecilia-Gasthuis gevestigd, dat
ontstaan uit de verbouwing van
oud klooster. Hier gaf de befaamde
Boerhaave zijn praktische lessen aan
het ziekbed. Bovendien was in dit
stadsgedeelte nog het St. Elisabeth-
Gasthuis gelegen, ter plaatse van het
nu nog bestaande St. Elisabeth-Hof,
dat door een poortje aan de Oude Vest
is te bereiken. De Lodewijkskerk
het Steenschuur is in vroeger dagen
ook eens gasthuis geweest. Toentertijd
di'oeg dit de naam SI. Jacobs Gasthuis.
Allengs was hel doel van vermelde
instellingen zich meer gaan richten op
de specifieke ziekenzorg. De gebrui
kelijke geneeskunde beperkte zich
echter nog lange tijd tot het werk van
de barmhartige Samaritaan, hetgeen
niet moeilijk te begrijpen valt als we
bedenken, dat de middeleeuwer be
trekkelijk weinig zorg besteedde aan
het lichaam. Daaniaast ontwikkelden
zich geleidelijk vele geneeskundige op
vattingen, die men thans met de tei-m
kwakzalverij zou bestempelen. De as
trologie was vaak een niet onbelang
rijke bx'on van medische opvattingen.
REEDS VROEG mocht het gilde van
geneeskundigen zich verheugen in een
aantal beschermende privileges. Onder
andere werd vrijdom van accijns ver
leend op tien vaten bier 's jaars. Hel
stadsbestuur hield strenge controle op
beunhazen. Dit verhinderde niet, dat
laatstgenoemden niet onwelkom waren
bij lijders aan sommige ziekten. Im-
mers, rondtrekkende beunhazen kon
den het hazenpad kiezen als een ope
ratie een mislukking werd. De gezeten
meesters in de medicijnen van de stad
konden zich eenvoudigweg niet het
risico veroorloven, gevaarlijke me
dische ingrepen te verrichten, omdat
hun loophaan bij een falikante afloop
ten ondergang gedoemd was.
Enkele namen markeren het begin
punt van de Leidse geneeskunde. Daar
zijn o.a. figuren als Nicolaas Merre,
die leefde in het begin van de 14de
eeuw. Merre vervulde 'tevens de func
tie van rector van de Latijnse school,
zoals in later tijd ook medicus Jan
van Haarlem deze taak kreeg toege
wezen. Een andere persoonlijkheid is
Dirk van Tienen, die bevriend was
met Filips van Leiden, een beroemd
Leids geleerde.
Aan het eind van zijn betoog raadde
de heer Van Dongen aan, eens een
kijkje te nemen in Beaune in Frank
rijk, waai- zich nog een gasthuis in
goede staat bevindt. Hötel Dieu ge
naamd, dat een goed inzicht kan ge
ven in de bouwwijze en inrichting
van een middeleeuws gasthuis.
