tips
deCHILTERNS
ZATERDAG 14 MEI 1966
DE LEIDSE COURANT
PAGINA 13
Wachten op de doortastende toerist
Wanneer een gerimpeld vrouwtje, dat is
toegedekt met een wit kanten mutsje, u
precies op tijd komt wekken; wanneer zij
vervolgens tot op het aspirientje nauw
keurig het ontbijt naast u neerzet, dat u had
besteld en wanneer zij tenslotte de gordijnen
openschuift met de kirrende constatering:
„It's a lovely morning, sir" dan kunt u
nergens anders zijn dan in Yorkshire. Nu
overheerst de misvatting, dat er wel betere
Het Jb «oma allemaal verschrikkelijk
vaar, maar tegelijk is het er verschrik
kelijk naast. Men kan dit sinds kort
binnen twee uur aan den lijve gaan er
varen. Omdat alles snel moet, tegen
woordig, heeft de Engelse luchtvaart
maatschappij BEA zijn steigerende ras
paard, de Trident, ook ingezet op de
lijn Amsterdam-Manchester. Drie
kwartier vliegen, nog even in trein of
bus en de altijd accurate accountant,
die „werkelijkheid" ls genaamd, staat
klaar met de feiten.
Yorkshire is een streek, waarheen
men eigenlijk een smoking mee moet
nemen. In statige hotels als het „Pa
lace" in Buxton of „The Old Swan" in
Harrogate beleeft de traditie van het
galadiner onder sprankelende luchters
een weergaloze nabloei. Herfsttij der
gepolijste manieren probeer tussen
de gangen in geen sigaret op te steken,
voordat de toastmaster gedronken heeft
op de enige echte Queen! het heeft
de bitterzoete melancholie van een ok-
toberbos of van alleen maar chrysanten
op de bloemenkar, maar het ls wel
fijn, vooral als je er de verse forel A
la meunière bij kunt eten, die op ieder
zichzelf respecterend menu met gepaste
trots bovenaan prijkt.
provincies in Engeland zijn om to toeven.
Yorkshire, zo wordt ons door de gemiddelde
aardrijkskundeleraar ingepompt, dat is
I,eeds, Huddersfield en Halifax. Schoor
stenen, die rook en roet braken, walmende
hoogovens, grauwe fabriekshallen en uit hun
naden barstende steden vol chaotisch ver
keer. Geen streek, kortom, waar de maagde
lijke, blozende natuur je voor even de
schaduwzijden van je eigen overbevolkte
Is Yorkshire dan een Walhalla voor
fijnproevers, een land, waar je niet lui
kunt zijn, zo lekker is het? Geenszins.
De traditionele Engelse middagthee
wordt ook hier geschonken. Wie tijdens
de grote vasten een extra-versterving
wil doen, mag deze kans niet laten
Echleten. En het bier smaakt er zoals
overal elders in Gods own country naar
het water van een rivier, waarin tallo
ze paardestallen hun afval lozen. Voorts
Ls er geen hoofdgerecht denkbaar zorf-
der „peas" die gifgroene, verschrik
kelijk harde erwten, waarmee je in -tij
den van nood ook je geweer kimt laden.
En alle vlees is gevat in een rand van
ranzig vet. Nee, de keuken van York
shire zou ongenietbaar zijn voor onze
verwende continentale tongen, ware het
niet, dat deze provincie wemelt van de
beekjes, waarin forellen dartelen, en
voor de helft bestaat uit landschappen,
waarin patrijs, fazant en ander smake
lijk gevogelte zich opperbest ontwikke
len. Op deze manier kan het nationale
Engelse menu hier even overvloedig sis
voordelig worden aangevuld met ge
rechten, die op de Nederlandse spijs
kaart schaars en dus prijzig zijn. Stap
rustig uit bij de eerste de beste „Inn"
land doel vergeten. En Yorkshire, zo leert
ons de literatuur, is de zwaarmoedige streek
waar de zusters Brontë hun leven voort
sleepten van woeste hoogte naar woeste
hoogte. Een troosteloos, Aan verveling
geeuwend gebied, bij gebrek aan beter be
volkt met perverten. Wacht evende
sadistische heidemoorden, waarvan de kran
ten vol hebben gestaan, werden die niet op
de „moors" van Yorkshire gepleegd?
geprezen maar gevreesd. Er is geen
enkel bezwaar tegen om in deze vroeg-
gotische mastodont de grootste van
Engeland) een anglicaanse dienst bij
te wonen en het koor met hoge angst-
stem smeekbede na smeekbede te ho
ren opzenden naar de schemerige,
zwijgende gewelven. Daarnaast heeft 't
stadje nog 21 andere kerken uit de
middeleeuwen, die minder geducht
zijn, en bij wijze van contrast een win
kelstraat vol mode in op-artstijl. Dit al
les zit verpakt in een kilometerslange,
nog puntgave stadsmuur uit de der
tiende eeuw.
Ruime wereld
De kust van Yorkshire, met zijn krijt
rotsen en stranden, die begint boven
Hull, is genoegzaam bekend. Het indus
triële gedeelte in het zuidwesten ook.
Maar dóórdringend tot in de diepste
binnenlanden vindt de toerist een we
reld. waarvan hij niet had durven dro
men. Een ruime wereld, waarin de va
riëteiten elkaar niet verdringen, maar
rustig wachten tot iemand de moeite
neemt te komen kijken. Een wereld,
die deels ongerept is, deels doordrenkt
van historie en deels bepaald door tra
ditie. Het Yorkshire, dat klaar ligt voor
de doortastende toerist, staat niet in de
oppervlakkige aardrijkskundeboeken.
Wel, helaas, in die van de meteorolo
gen, want de eerlijkheid gebiedt ons te
zeggen, dat het klimaat er precies zo is
als hier.
Dorpen in
idoor de velden vanaf Little Missenden
een leuk groepje huizen rondom een
kerk en een landgoed en volg het in
de richting van Amersham. door Shar-
I deloes Park langs een schilderachtig
I meer. Dit levert een prachtige blik op
een achttiende-eeuws landgoed, waarvan
het interieur werk bevat van Robert
TII n Ph lilt 111 3tan^ wordt gehouden door de Natio-
Z.l|ll fJlaal JCj Uil jnal Trust. Dan zijn er de modeldor-
prentenboeken
j pen Chenies en Amersham.
British Travel Association,
Nieuwe Spiegelstraat 6-8,
Amsterd&m.
-Tel. 020-234004.
De Nid (goed om te vissen maar
denk aan vergunning) is de passé-
rivier van Nidderdole
Leuke combinatie:
met de boot
naar het kasteel
Het kasteel van Ooidonk met zijn vijf
torens, het grootste en een van de mooi
ste van de provincie Oost-Vlaanderen,
bevindt zich op het grondgebied van
Baehte-Maria-Leeme aan de Leie, op 12
km ten zuiden van Gent. Dit architecto
nisch juweel is omringd door een prach
tig park van 45 ha.
Een bezoek aan het kasteel kan In
groepsverband. gecombineerd worden
met een boottocht van circa twee uur op
de Lele, bij vertrek
Martens-Leerne.
wandelend in vijfti
(Boeking: de heer Edmond Dua. Al-
bert Baertsoenkaai 4 te Gent, tevens
vertrekpunt van de boten).
Het kasteel en het park van Ooidonk
zullen dit jaar te bezichtigen zijn op 19.
22, 29 en 30 mei; op 12, 19 en 26 juni; op
17, 21 en 24 juli. op 14, 15, 21 en 28
augustus en op 4 september, van 14.30
uur tot 18 uur.
Groepen van tenminste 25 personen
kunnen het kasteel bezoeken op andere
dagen en uren mits tevoren aangevraagd
bij de heer Ediers, Peerstraat 25 te Gent
(tel. 9/26 28 66).
Toegangsprijs: 25 Bfrs. per persoon,
20 Bfrs voor leden van toeristische ver
enigingen, 15 Bfrs. voor groepen.
Gent naar Sint-
het kasteel I
minuten is te be
en bestel ee® forel. Het is een hele er-
Vissen, die dartelen In beekjes
daar horen heuvels of bergen bij. Dit
brengt ons op een aspect van Yorkshi
re. dat al te weinig bekend is: de ..da
les". Om er te komen, moet Je de
„moors" over, trieste hoogvlakten,
slechts begroeid met hei en zeer ge
schikt voor mensen met liefdesverdriet,
want het enige dat je er tegen komt,
zijn schapen en die zijn nog gedeelte
lijk zwart. Overigens, zelfs in déze een
tonigheid een verrassing. Midden tussen
niets en niets staat een houten keet.
Het' verveloze bord. dat monotoon op
en neer klappert in de wind, vermeldt:
Stump Cross Caverns". Eronder blij
ken druipgrotten te liggen en spookach
tige gangen: een griezelige 'wereld,
waarin de prehistorische mens zich be
ter thuis moet hebben gevoeld dan de
moderne. „Speleologen uit de hele we
reld komen hier naar toe", lepelt de
gids trots op.
Als een Venus
De weg daalt en de bus daalt mee.
Watervallen nu. overal watervallen. De
hellingen lijken sponzen, die door een
reuzehand worden uitgeknepen. Een
beeld, om de ruitewisser overheen te
halen, zo gutst het overal vanaf. Dan,
opeens, ligt het voor je. aan alle kan
ten jaloers bewaakt door heuvelketens:
Wenslevdale. waar de beroemde kaas
vandaan komt. Een land van .melk en
honing. Een vallei, die vol staat van
sappig, geurend groen. Naast ons zit
een Brit. die juist een reis achter de
rug heeft langs de wonderen der klas
sieke oudheid. „Yorkshire ls als een
Griekse Venus", zucht hij verrukt. „Al
le rondingen zitten op de juiste plaats".
Hij heeft volmaakt gelijk... en waar
zijn de walmende hoogovens van Leeds
gebleven
Privé-forellen
„Dale" kan worden vertaald met
„vallei". Yorkshire heeft er niet één,
maar een dozijn. En allemaal beschik-'
ken ze over hun privé-rivier, waarin
hun privé-forellen dansen en hun privé-
ruïnes zich spiegelen. Wensleydale
wordt doorstroomd door de Ure en be
schikt over het benedictijnerklooster
Fountains Abbey uit de elfde eeuw.
Teesdale wordt doorstroomd door de
Tees en heeft Bowes Castle. In Swale-
dale omspoelt de Swale het kasteel van
Richmond en in Nidderdale doet de
Nid hetzelfde met de ruïnes van Kna-
resborough. Dan is er nog Wharfedale
met het klooster Bolton Abbey (elfde
eeuw). Airedale, waar de beroemde
honden vandaan komen, met het mid
deleeuwse kasteel van Skipton. en ga
Het merkwaardige is. dat geen van
deze ..dales" op elkaar lijken. Van de
ïaar de ander reizen, steeds weer
die hoogvlakten met hun formida
bele gebrek aan landschapsschoon, is
reizen van de ene wereld naar de an
dere Voor de verbindende schakel zor
gen slechts de vele herbergen, die on
vermijdelijk genoemd zijn naar heral
dische dieren en waar de gastvrijheid
tiert als een succulente tropische plant
Mastodont
De hoofdstad van Yorkshire ls uiter
aard York. Ieder kind met gevoel voor
legendevorming kan u vertellen, dat
ene Ivanhoe hier in het huwelijk is j
treden. Maar elgen-ogig te zien, waér
precies, is een ervaring apart. De ka
thedraal („Minster", heet dte in En
geland) ls een rots van Gibraltar onder
de kathedralen, waar God niet wordt
alles er iets „luxueuzer" uit
In de „Chilterns" wordt het werk van
mens en natuur door de eeuwen heen
zorgvuldig bewaard en beschermd. Aan
de uitgestrekte gebieden, eigendom van
Zorgvuldig de National Trust, wordt nog ongeveer
Er valt ook van architectonische j driehonderd vierkante mijl toegevoegd,
schoonheid te genieten. Neem het pad een gebied van bijzondere schoonheid.
Er ls een deel van Engeland, dat voor
velen favoriet is: bet noordelijke deel
van Devon en Somerset, met Exmoor
als centrum. Daar vindt men alles hij
een voor een vakantie van formaat. Er
i ls zee en heideland, er z(jn valleien en
stromen, dorpen en steden. En het ziet
er daar allemaal een beetje luxueuzer,
een beetje „rijker" uit dan elders.
i Waar de Atlantische oceaan langs de
i zuidkust het Kanaal van Bristol beukt
j of streelt, naarmate het jaargetijde
I daartoe aanleiding geeft, ligt Exmoor.
I De toerist, die er de tijd voor kan op-
i brengen, kan aan de horizon de sil-
houetten van de edelherten ontdekken,
j een rumoerige wereld van vogels en die
ren die er nog in wilde staat rondzwer
ven. Ook daar „moors", afgewisseld
door valleien waar riviertjes klaterend
hun weg zoeken, overhuifd door volle
beukebomen.
Men zou neiging kunnen kragen Ex
moor te vergelijken met Dart moor, dat
spookachtig is. Exmoor daarentegen ls
vriendelijk, ongerept en gastvrij. Het ls
ook door de toerist ongerept gelaten.
Wie de hoofdweg verlaat en dat zijn
er maar weinig zal plaatsen vinden
waar sinds tien eeuwen niets is veran
derd.
U vindt er Dunster, dat een van de
meest pittoreske stadjes van heel Enge
land is. Bezijden van de brede hoofd
straat strekt Dunster zich uit. Stad is
een wat te grote naam voor Dunster.
dat ln feite slechts een dorp ls. Maar het
wordt boven de betekenis van „dorp"
uitgetild door de prachtige oude Yarn
Market, de beroemde herberg ..Lut-
trel Arms" en de oude huizen. Het Dun
ster Castle, midden in de bossen bo
ven de stad, wordt bewoond door de
familie Luttrel.
Aardigste
Vandaaruit de moors ln. richtingr
Wheddon Cross, niet meer dan 'n ge
hucht. en verder naar Exford waar de
forellen bijna smeken om te worden ge
consumeerd, en Simonsbath. Dit is de
route, die 't meest voldoening schenkt.
Wie van Malmsmead en Badgworthy
Water zijn entree maakt in Exmoor
wordt meestal teleurgesteld.
Er liggen in Exmoor meer plaatsjes
dan men zou vermoeden. Countisbury
Hill, hoog boven de zee. Minehead met
even ervoor het schilderachtige Por-
lock dat de moeite van een dagbezoek
Men beweert met stelligheid dat Sel-
worthy, aan de zee en te midden van
louter groen gelegen, het aardigste dorp
van Engeland is. De huizen met rieten
daken zullen hiertoe niet weinig hebben
bijgedragen. Bossington, ook aan zee,
ls trouwens evenmin te versmaden.
In de rij van pi'ettige verbljjfsoorden
scharen zich voorts nog Luccombe,
Cloutsham met Dunkery Hill vanwaar
men met helder weer vijftien graaf
schappen van Engeland en Wales kan
overzien, en Dulverton. En geen dorp
lijkt op het andere. Dat is een van de
grote charmes van het gebied van
35x20 mijl, dat Exmoor heet.
Op minder dan veertig mijl afstand
van Londen ligt een gebied, dat geheel
aan de tand des tijds ontsnapt is. Men
kan er dwalen langs stille lanen temid-
j den van rijk beboste heuvels en komt ln
dorpen, die zo afgelegen liggen, dat het
schijnt alsof zij tot lang vervlogen tij
den behoren. Er zijn ook dorpen, die
niet zo afgelegen liggen, waar u mis
schien een tijdje zou willen vertoeven.
De namen van deze dorpen getuigen
van het karakter en de distinctie van
de streek: Fingest en Turville; Hug-
henden en Bradenham; Radnage en Ib-
stone; CroweU en Lewknor.
Men ls daar ln de „Chilterns", de ke
ten van krljtheuvels die zich verheffen
bij de Goring Gap in de vallei van de
Thames en zich noordoostwaarts uit
strekken om te eindigen in een steile
helling langs Watling Street, de oude
Romeinse hoofdweg.
Hoewel dit gebied voldoende te bie
den heeft voor de automobilist, kan
men het best te voet verkennen. De-
wandelaar kan kiezen^ uit een aantal
voetpaden, die hem een ware ontdek
kingstocht zullen verschaffen. En dat
in de nabijheid van Londen.
Deze streek met kleine gehuchteii en
gezellige lanen oefent een grote aan
trekkingskracht uit. Zou er ergens een
plekje zijn, dat zo geheel het karakter
van het Engelse landschap uitbeeldt?
De dorpen lijken op de plaatjes uit een
prentenboek. Fingest, Turville en Tbsto-
ne staan aan de top.
Intiem
Neem het fïhd op de heuvel van Tur- I
ville naar de oude windmolen op de top
j en kijk uit over de vallei. Er ziin j
grootser landschappen in Groot-Brit-
I tannië, maar u zult een zeer lange reis
I moeten maken om een plek te vinden j
zo intiem, zo kleurrijk en met zo'n rijk
dom aan bossen, heuvels en laagland, j
Het dorp zelf is als een kostbare ca-
jmee: glanzende daken, van huisjes, die
knus rondom de kerk liggen.
Het aantrekkelijkste van de „Chil
terns" is dat men zich bijna overal
nauw verbonden voelt met het land-
schap. De valleien zijn niet zo eng en
I de heuvels niet zo hoog. dat zij de be-
I zoeker benauwen. Zij geven meer het
j gevoel van intimiteit. Er zijn prachtige
i beukenbossen Burnham Beeches ls
een populair ontspanningsgebied in 't
weekend en de wilde bloemen vor-
i men een schouwspel apart tussen de
heggen en ln de heuvels.
Kleine vreugde
Dit is een streek van een oneindige
variatie. Het biedt de kleine vreugde
van een eenzaam huisje aan de voet
van een heuvel; van „bluebells" in een
bos; van kleine riviertjes als de Chess,
de Wye en de Misbourne, die zich kron
kelend een wpg banen door het krijt.
Mooie vergezichten zijn geen zeldzaam
heid. Een prachtig uitzicht, waarvan de
wandelenthousiast zal genieten, is dat
van de top van Ivinghoe Beacon, 267
m boven de zeespiegel. Hier heeft Ru
pert Brooke waarschijnlijk zijn gedicht,
gewijd aan de „Chilterns" geschreven,
en de naam had zo'n „oud-Engelse
klank" dat Scott het gebruikte voor zijn
boek Ivanhoe.
In West-Wycombe bezitten de „Chil
terns" het typisch Engelse dorp, dat
Om bij de „dales" te komen, moet
men de „moors" (foto)
doorkruisen
RONDVAARTEN
door de Biesbos
Deze maand beginnen weer de rond-
vaarten door de Biesbos vanuit Drim-
I melen en Lage Zwaluwe.
Deze tochten duren ongeveer drie uur
en geven een beeld van dit in West-Eu
ropa unieke gebied van kreken, schor
ren. rietvelden, grienden en zandplaten.
Vanuit Drimmelen vertrekt het schip
van de rederij Zilvermeeuw (tel. 01626
609) op: 8 mei om 16 uur; 15 mei om 15
uur; 22 mei om 15 uur; 29 mei om 12.30
Van uit Lage-Zwaluwe met de Deene
plaat (tel. 01684443) op 19 mei om
15.10 uur; 29 mei om 11.40 uur; 30 mei
om 13.10 uur.
Voor groepen kunnen speciale afspra
ken gemaakt worden, ook buiten de ge
noegde data.
automobilisten
York, iaaar Ivanhoe trovwde
Nieuwe tarieven
Franse Spoorwegen
Op het. Franse spoorwegnet gelden thans
verhoogde tarieven:
kllometerprijs 2e klasse: 0,10 f (oud
tarief 0,095 f):
kllometerprijs le klasse: 0,15 f (oud
tarief 0,1425 f);
couchettes: ongewijzigd voor afstanden
van minder dan 700 km (14 f - 2e klasse
en 22 f - le klasse);
voor afstanden van meer dan 700 km
thans 20 f - 2e klasse (vroeger 19 f) en
25 f - le klasse (vroeger 24 f);
voor slaapwagens en Pullmanrytuigen
geldt een prijsverhoging van 5 pet. van
het oude tarief met uitzondering van de
verbindingen Parijs-Marseille. Parijs-Nice,
Parijs-Tarbes en Parjjs-Toulouse.
Kinderbewaarplaats
in Zwitserland
Het kinderparadijs van Engelberg in
Midden-Zwitserland is een „seizoen-kin
derbewaarplaats". die voor kinderen
van vakantiegangers in het leven werd
geroepen. Een ervaren kinderverzorg
ster neemt de kleine vakantiegangers
van 3 tot 12 jaar tegen een bescheiden
j vergoeding iedere middag van 15 tot 18
uur onder haar hoede.
Nog rustiger
In de Zwitserse stad Pontresina is het
nog rustiger geworden Er is een nieuwe
weg, waardoor het doorgaande verkeer
om liet dorp wordt geleid. Pontresina,
dat op een beschut terras in het Berni-
na-gebied ligt. kan met nog meer over-
tutging propaganda maken voor zuivere
I berglucht en spreekwoordelijke rust.
De mees'e wegen in Yorkshire zijn
smal en bochtig. Zty vragen om be
kwame automobilisten. Hard rif
den is meestal onmogelijk. Veertig
tot vjjftig kilometer ls de meest ge
wenste snelheid. Inhalen vergt ge
duld vanwege de autobussen en
vrachtwagens.
Veel vreemdelingen rijden op het
midden van de weg. omdat zij bang
zijn voor de stenen muurtjes, die
alle rijbanen afzomen. Bent u self
ook zo en ziet u, dat zich door uw
wijze van rijden achter u een file
vormt, ga dan liever even aan de
kant staan en laat de rest passeren,
om vervolgens uw tocht in uw
eigen tempo voort te zetten.
Overal in Yorkshire *kan de sport
visser zijn l.art ophalen. Men moet
echter een akte hebben, die ver
krijgbaar is op de meeste postkan
toren. Dan .og zijn grote gedeelten
van de beken, rivieren en meren
gepacht door clubs. Deze geven
dagkaarten uit, zonder welke men
niet in hun w: ter ïag "issen, ook
al beschikt men over de algemene
vergunning. Het ls belangrijk voor
de goede verstandhouding met de
bevolking, dat men nooit zonder
vergunning zijn hengel uitwerpt.
Het is ook belangrijk nooit meer te
vangen dan het voorgeschreven
maximumaantal vissen.
wandelaars
Wandelaars, die zich wagen op de
onafzienbare „moors" doen er goed
aan zich te realiseren dat ze tot
600 meter boven zeeniveau kruinen
gaan, waar het aanzienlijk kouder
is dan beneden. Warme kleding is
ge'joden. Regénjas en stevige schoe
nen zijn geen overbodige luxe.
Voorts dient men voedsel btf zich
te hebben, een thermosfles met thee
of koffie, een verbanddoos en een
noodrantsoen van bijvoorbeeld cho
cola. Iedereen kan een ongeluk
krijgen- en bovendien is het hele
maal niet o gewoon, dat de „moors"
plotseling gehuld worden ln mist.
M t het oog op verdwalen ls het
verstandig. Iemand te laten weten
welke route men denkt te nemen,
zodat het uitstekend georganiseerde
reddingswezen weet. waar ongeveer
gezocht moet worden.
