ostra*
Nieuwe lijn
n Russische
economie
m
Koningin onthult
juni marinemonument
Te veel ridderorden
voor Loni Schmidt
Interieurs als van een Hiltonhotel
HAVO ZAKT BENEDEN
GEWENSTE NIVEAU
WOENSDAG 6 APRIL 1906
DH LEIDSE COURANT
PAGINA t
(Van een onzer verslaggevers)
GOTENBURG ,,Het snelste schip van de Noordzee", snoeven de folders, waarin
de zojuist geopende veerdienst Amsterdam ImminghamGotenburg wordt aange
kondigd. Het gaat over de Tor Anglia, de 7500-tonner, die door de Lubecker Flender-
werke in 9 maanden voor 24 miljoen (beide getallen zijn ongeloofwaardig laag) is
gebouwd. Nu kunnen de reclamemensen wel van alles beweren, maar is het ook
juist? Torline, de eigenares van het schip, schrok niet terug voor de bewijsvoering
en zo geschiedde het, dat de Tor Anglia, als een leeuw door zijn scheepshoorn brul
lend, de gure monding van de Gotha Elf uitstoof om in volle zee de „gemeten mijl
te varen.
►SKOU (Reuter) By de aanbie-
<fvan het vyfjarenplan voor de ja-
*966 tot en met 1970 op het 23e par-
figres In Moskou heeft premier
fgin meegedeeld, dat begin volgend
bijna een derde deel van de fabrteks-
iders zal worden beloond volgens een
w stelsel, waarin aanmoedigingspre-
5 ztfn opgenomen en waarin de ge-
Iikte winst de voornaamste graadmeter
het economische succes zal zjjn.
»e fabrieksdirecteuren zullen meer
iatieven kunnen ontwikkelen en de
ssische regering verwacht dat de
■vormingen zich sneller zullen vol
kken dan was voorzien.
Oorspronkelijk zou dit jaar een be-
i met de economische hervormingen
■>rden gemaakt. In de jaren 1967 en
68 zou dan volledig op het nieuwe
elsel worden overgeschakeld.
Kosygin kritiseerde z(jn voorganger
roetsjev, zeggende dat de in het
■den toegepaste werkwijze op ec
lisch terrein niet meer kan worden
oegepast. H(j noemde Kroetsjevs
ïaam niet, maar hij doelde kennelijk
>p de afgezette leider toen hy „subjec
tiviteit by het beslissen over economi
sche aangelegenheden", veroordeel
de als een amateuristische opvatting
van de uit wetenschap en praktische er
varing verkregen gegevens.
Men van Kunstcentrum Burgvliet
exposeren van 24 april tot en met 22
mei in het Stedelijk Museum „Het
Cathariha-Gasthuis", Oosthaven 10,
Gouda,
Herdenking van
Met opengesperde muil ligt de Tor
Anglia blinkend opgepoetst te
wachten op de 300 auto's en 980
passagiers, die het schip volgens het
rij-op-rij-afsysteem sneller dan ooit
tevoren over de Noordzee kan
brengen.
4-daagse zeeslag
(Van een onzer verslaggevers)
DEN HAAG Koningin Juliana zal
dinsdag veertien juni omstreeks kwart
voor twaalf op de Boulevard te Scheve-
ningen het Nationaal Marine Monument
onthullen, dat is gemaakt ter nage
dachtenis
reldoorlog, gesneuvelde marineperso
neel. Deze plechtigheid zal worden
lijst met een defiJé ter land, ter ze
in de lucht, uitgevoerd door diverse
diensten van de zeestrijdkrachten
herdenking in de Oude Kerk as
Scheveningse Keizerstraat. De onthul
ling vormt het slotstuk van een vier
daags programma, dat in 't teken staat
van een der bekendste gebeurtenissen
uit de maritieme historie: de vier
daagse zeeslag, die dit jaar precies drie
honderd jaar geleden plaatsvond. De Ne
derlanders versloegen toen bij North
Foreland onder leiding van De Ruyter
de Engelse vloot.
Dezer dagen zal het in stukken
Scheveningen worden gebracht.
Na "de onthulling zal het Comité tot
Oprichting van een Nationaal Gedenk
teken voor de Marine het monument aan
de marine aanbieden, die op haar beurt
het overdraagt aan de gemeente Den
Haag.
Voor en na de plechtigheid zullen een
aantal maritieme manifestaties worden
gehouden, 's Morgens omstreeks half
elf zal er in de kerk aan de Keizer
straat een dienst worden gehouden,
waarbij de gevallenen uit de oorlog zul
len worden herdacht. Hierbij zullen
aanwezig zijn familieleden van de ge
sneuvelden.
Het monument, dat vervaardigd is
door de beeldhouwer Marl Andriessen,
komt te staan op het dijklichaam langs
de boulevard ongeveer negentig meter
ten zuidwesten van de Vissershaven-
Het voetstuk, een geschenk
de
Privé-kapster van
mevrouw Lübke
I (Van onze correspondent Jan Bouwer
BONN Loni Schmidt, de Ujfkapstcr
van mevrouw Wllhelmine Luebke die de
echtgenote van de bondspresident verge
zelt op al haar buitenlandse reizen, die
deze op haar beurt maakt als begeleidster
van haar man. is dezer dagen het onder
werp geweest van vragen, die In de bonds
dag aan de minister van Buitenlandse
Zaken werden gesteld. Een parlements
lid wilde van de regering weten naar
welke richtiynen aan buitenlandse rege
ringen suggesties worden gedaan voor de
verlening van onderscheidingen ter ge
legenheid van staatsbezoeken, die bonds
president Luebke aan vreemde landen
brengt
Dr. Luebke heeft een uitgebreide
Afrikaanse reis gemaakt, naar Madagas
kar, Kenia. Togo, Mali en Marokko
(Overigens: het is een van zyn laatste
buitenlandse reizen, want de regering ln
Bonn wil een beetje gaan bezuinigen).
Gedurende deze reizen werden onder
scheidingen uitgewisseld, hoge en lage.
Zulk een lage kreeg, mej Loni Schmidt:
zy kreeg een medaille, in Madagaskar.
Het is niet de eerste onderscheiding
die mej. Schmidt op de buitenlandse rei
zen als privékapster van mevrouw Lueb
ke heeft opgespeld gekregen. Integen
deel: zij heeft al een hele doos vol orden.
En ze had er vermoedelijk op gerekend,
dat ze ook van de Madagaskische presi
dent Tsiranana een orde zou krijgen De
doodgewone medaille was misschien een
teleurstelling.
En nu is daarover een parlementaire
verwikkeling ontstaan, omdat er tevoren
al een lange correspondentie was ge
roerd tussen de Duitse diplomatieke ver
tegenwoordiger in Tanarive en de rege
ling van Madagaskar. Deze had nameiyk
de onderscheidingslijst der ambassade,
waarop ook de naam van mej. Loni
Schmidt voor (nog) een orde voorkwam,
niet geaccepteerd. En ongelukkig genoeg
1» deze hele affaire „Der Spiegel" ter ore
gekomen. En toen was in Bonn de parle
mentaire boot aan.
Overigens heeft de minister van Bui
tenlandse Zaken door zyn woordvoerder
in het parlement laiten verklaren, dat de
verlening van onderscheidingen uitslui
tend een zaak is van de betrokken rege
ringen Als deze regeringen dus mej
Loni Schmidt ln het verleden al een
aantal orden hebben gegeven. Is dat wel
hun zaak.
En waarom ook niet? Waarom zou eei
lijfkapster van de vrouw van de presi
dent van West-Duitsland niet een paar
onderscheidingen krijgen? Wie krijgen
tenslotte al geen onderscheidngen? En te
het niet belangrijk, dat de vrouw van de
president van de bondsrepubliek op
staatsbezoeken aan buitenlandse poten
taten goed gekapt ls? Dat is toch haast
een staatsaangelegenheid. die minstens
met een orde moet worden gehonoreerd.
Argumenten te over dus voor de ver
dedigers van Loni Sohmldt.
Advertentie
Paasaanbieding. Advocaat Witte
Kip bereid met eieren, kristal
suiker en Brandewijn. Elke 2<
fles 50 ct goedkoper.
g-*"""1"»
ïV ci*
gemeente Den Haag ls inmiddels ge-
plaats. Het van tufsteen vervaardigde
monument ls ruim vier heter hoog, drie
meter breed, heeft een diepte van bijna
twee meter en weegt ruim 25 ton. Het
stelt voor een boeg van een schip, een
geschutstoren en drie man marineper
soneel, die ieder een functie uitoefenen.
De tekst op het monument luidt „De
marine heeft het goed gedaan, Wilhel-
Op het ogenblik staat het monument
nog in de tuin van de heer Andriessen.
Interpol vindt gestolen
schilderij terug
RIETI (UPI) Interpol heeft een
twaalfde-eeuws schilderstuk ter waarde
van 200 miljoen lire dat in het voorjaar
van 1964 werd gestolen uit een kerkge
bouw in Cossito dl Amatrice, terugge
vonden ln de particuliere verzameling
in een niet nader genoemde Zwitser-
Het schilderij, voorstellende een ma
donna met kind, dateert uit omstreeks
1280 en is van een onbekende meester.
In de golven dobberen, op de kop af
1851,85 meter van elkaar, twee boeien.
Het schip zal de aldus gemarkeerde af
stand met maximaal vermogen varen.
Chronometers leggen de tijd vast, die
het daarvoor nodig heeft, en een sim
pele vermenigvuldiging levert vervol
gens de uursnelheid op. Er zijn ruim
driehonderd genodigden aan boord om
de rederij tijdens deze „provtur" op de
vingers te kijken, maar zijn maken er
beneden in de salon, waar de bladen
aquavit in estafette worden aange
bracht, een fuifje van.
Wij niet. Wij hebben de hoge klim
naar de brug gemaakt en ons opgesteld
achter de roerganger. Het is een kleine
man met een helblauwe overall, die zo
maar wat om zich heen staat te kijken
en af en toe afwezig met het rad ma
nipuleert. Op welke manier de Instruc
ties ergens uit de ingewanden van het
schip vandaan tot hem komen, blijft
onduidelijk, maar we varen keurig tus
sen de rotsen door, die in het fjord lig
gen uitgeschud, dus het is kennelijk
toch wel in orde.
Kapitein Knut Palm is niet op de brug
en niet ln zijn duur betimmerde kantoor
erachter. Pas als de 20.000 paardekrach-
ten van de vier motoren helemaal wor
den losgelaten het schip rilt ervan
als een dier, dat water uit zijn vacht
probeert te schudden verschijnt hij.
Een stille man, zo te zien. Hij stelt
zich terzijde op, alsof hij er niet hele
maal bijhoort en staart dromerig
voor zich uit. Als het schip ophoudt met
huiveren, draait hij zich op zijn hakken
om en gaat zijn kantoor binnen. De
proef ls voorbij.
24,6 mijl per uur
„24,6 mijl per uur", zegt hij even la
ter, nadat hij ons heeft binnengelaten.
„Lang niet kwaad".
„Is de Tor Anglia daarmee nu echt
het snelste schip op de Noordzee?" vra
gen wij.
„Dat weet lk niet, hoor", zegt hij.
.Maar het Is wel verschrikkelijk snel
voor zo'n schip. En van snelheid moet
deze veerdienst het hebben."
„Als dat zo is", zeggen wij, "waar
om dan 24,6 en niet 30 of zelfs 40?"
Hij kijkt, alsof wij hem Ineens heb
ben aangesproken in het sanskriet.
„Haar meneer", zegt hij dan, „vermo
gen kost geld, weet u dat niet?"
Later, afgedaald in de salon, die bol
staat van het feestgedruis, laten wij het
ons haarfijn uitleggen door de fuiven
de ingenieurs. „De weerstand, die een
schip van het water ondervindt" reke
nen zij voor, „is ruwweg evenredig aan
het kwadraat van de snelheid en 't ver
mogen ls ruwweg evenredig aan de der
de macht van de snelhied. Als je met
bepaald vermogen tien mijl kunt
n en je wilt er elf mijl van maken,
dan moet je het vermogen dus opvoe-
met 11 tot de derde macht gedeeld
door 10 tot de derde macht ofwel met,
;n kijken, 33 procent. En nu pra-
ve maar van één mijl verschil. Als
.n 10 op 20 mijl wilt komen, heb je
acht maal zoveel vermogen nodig. Dat
is economisch niet haalbaar. Is het u dui
delijk?"
Défilé
Omstreeks kwart voor twaalf zal het
beeld worden onthuld, waarna een half
later ongeveer duizend man mari
niers, vlootpersoneel en de mariniers
kapel langs het monument zullen defile-
De vaandels van vier dienstvakkei
de marine zullen hierbij wordei
meegevoerd.
De route die men, zal volgen begint
m het zuidelijk gedeelte van de Bou
levard en zal gaan tot de Palacestraat.
Vervolgens zal omstreeks half een voor
het monument de vlootschouw worden
gehouden en het défilé van de lucht
strijdkrachten.
Hieraan zullen meedoen ongeveer
zestig schepen en vliegtuigen.
De deelnemende schepen zijn onder
eer H. M. de Ruyter, de Zeven Pro
vinciën, vier onderzeebootjagers, twee
duikboten, een fregat, énige squadrons
mijnenvegers en twee duikwerksche-
p.en.
In verband met het feit, dat r
die dag de gevallenen herdenkt zullen
de schepen niet voor de kust voor anker
gaan.
Aan de „flight paas" wordt meege
daan door een squadron Neptunes,
Grumman Trackers, Beechcrafts, heli
kopters en onderzeebootbestrljdlngs-
vliegtuigen.
Manifestaties
Het programma van de overige da
rn, waarin de vierdaagse zeeslag
wordt herdacht is niet precies bekend.
Wel weet men, dat op zaterdag 11 juni
Nederlandse en Engelse mijnenvegers
in de Scheveningse haven zullen liggen.
Deze schepen zijn zondag en maandag
door het publiek te bezichtigen. Verder
zal maandag een symposium worden
gehouden met als titel „De zeevaart nu
in de toekomst". Ook denkt men aan
een aantal manifestaties zoals het op
treden van de marinierskapel en kapel
len van de koopvaardij.
Gevaar structuur mammoetwet
Kritiek van
Goudclaim van
Bengkalis
afgewezen
AMSTERDAM (ANP) Naar wij
m het bestuur van de NV-maatscliap-
pij „Bengkalis" vernemen, hebben de
Britse autoriteiten de door deze ven
nootschap enige jaren geleden aan de
orde gestelde goudclaim definitief afge-
Deze claim betrof het door de Japan
se bezetting gedurende de oorlogsjaren
naar de overtuiging van de toenmalige
leiding van „Bengkalis", in haar mijnen
op Sumatra gewonnen goud, dat na de
oorlog ln Japan door de geallieerden
werd aangetroffen en vervolgens via
Singapore naar Londen werd afgevoerd.
nulogroep
APELDOORN (ANP) De structuur
van de mammoetwet die 1 augustus '68
in werking treedt houdt het gevaar ln
dat het ni.a.v.o. (u.l.o.) veel leerlingen
zal verliezen aan het h.a.v.o. Dit ge
vaar begint zich al duidelijk af te te
kenen bij de thans lopende h.a.v.o.-ex-
perimenten aan v.h.ni.o.-scholen. Er
worden tot dit li.a.v.o. nu reeds zeer
veel leerlingen toegelaten, die beter op
hun plaats zouden zijn bij het m.a.v.o.
(u.l.o.). Het gevolg is enerzijds, dat *t
aantal zittenblijvers bij het h.a.v.o.
.nauwelijks kleiner zal zijn dan thans
bij het v.h.m.o, en anderzijds dat het
h.a.v.o.-programraa vo
ken reeds nu te veel wordt afgestemd
zwakke leerlingen en daardoor van
te laag niveau wordt.
De heer Geelkerken uitte in dit ver
band ook kritiek op de voorlichting in
het weekblad van het departement van
Onderwijs en Wetenschappen, Uitleg,
dat sterk de indruk .wekte, dat het
h.a.v.o. alleen een v.h.m.o.-zaak ls.
Trouwens het beleid van de staatsse
cretaris is tot nu toe te weinig gericht op
het verwezenlijken van het h.a.v.o., ver
bonden aan u.l.o.-scholen. Van de 1257
u.l.o.-scholen zijn er slechts negen ln-
geschakeld bij de h.a.v.o.-experimm- j dienst" o'pdracht' gcgeven"ervoor"'te
gen dat de Amerikaanse zanger
„Misereor 1966'
55 min Mark
AKEN (KNP) Naar échatting zal
de momenteel gehouden Vastenaktie
van de Duitse bisschoppen „Misereor'
het revordbedrag van 55 miljoen DM
opbrengen. Dit betekent 'n stijging van
10 procent vergeleken bij de opbrengst
van vorig jaar.
De Duitse bisschoppen hebben beslo
ten dat de opbrengsten boven de 50 mil
joen DM voor hulpacties in India be
stemd zijn.
Frank Sinatra
ma» Mexico niet in
ten, aldus de heer Geelkerken.
Bevoegdheden
Dit betoogde de voorzitter van de
vereniging voor m.u.l.o./u.l.o.-groep ln
Nederlandse Onderwijzers Vereni-
de heer P. J. Geelkerken, op de
vandaag ln Apeldoorn begonnen alge-
De tweede voorzitter, de heer J.
Brands uit Bergum, sprak over de be
wijzen van bekwaamheid, die de le
de^ exacte vak- j raren in de toekomst zullen moeten be
zitten. en de daaraan verbonden be
voegdheden.
Het systeem van drie graden, dat on
voldoende voorbereid wettelijk is vast
gelegd, «tuit op ernstige bezwaren. On
der meer het opbouwen van scholenge
meenschappen wordt erdoor bemoei
lijkt. Een tweegradensysteem zou veel
van deze bezwaren wegnemen.
teur Frank Sinatra het land niet meer
binnenkomt.
Een officiële reden Is niet opgegeven
en er werd slechts gezegd dat de re
gering het recht heeft iedere buitenlan
der de toegang tot Mexico te ontzeggen
zonder opgave van redenen.
De Instructie komt echter tien dagen
na het verbieden van de jongste film
van Sinatra „Marriage on the rocks",
waarin Mexicaanse functionarissen
worden uitgebeeld op een manier die in
Mexico beledigend wordt genoemd voor
de nationale waardigheid.
Naar verluidt heeft Sinatra in en rond
Acapulco grote financiële belangen.
„Nee", zeggen wij. „WIJ hebben «r
geen sikkepit van gesnapt".
„Goed", zuchten zij. „Laten we dan
een concreet geval nemen.
Dure extra-mijlen
Stelt u zich een schip voor van 10.000
ton. Met een vermogen van 9.000 pk kan
het 'n snelheid halen van 16 mijl. Nu
zegt de eigenaar opeens: Ik wil, dat het
20 mijl maakt. Dit betekent dat krach
tens de formule, die we zojuist hebben
gegeven, dat het vermogen met 96 pro
cent moet worden opgevoerd, ofwel
17.600 paardekrachten moet gaan be
dragen. U begrijpt, hoe duur de vier ex
tra mijltjes zijn, die we aan de snelheid
hebben toegevoegd. Je hebt, voor die ge
ringe winst, bijna het dubbele vermogen
nodig Ergo: dubbel zoveel brandstof.
Reken maar uit. Een schip met een
vermogen van 9.000 pk gebruikt per et
maal 38 ton zware olie. Een ton kost
50 gulden. Die vier extra mijltjes ko
men de rederij dus te staan op 1.900 gul
den per etmaal. Een kolossale prijs.
Dan kun je toch beter gewoon 16 mijl
blijven varen?"
„Maar de Tor Anglia vaart 24.6" zeg
gen wij.
„Het is een fantastisch snel schip**,
geven ze toe, „en de exploitatiekosten
per mijl zullen dan ook wel navenant
zijn. Maar de Torline zal het allemaal
we goed uitgerekend hebben. Wanneer
het schip voor 50 tot 60 procent volge
boekt is, schijnen ze er al winst mee te
kunnen maken. Dat is te doen".
Uiterste grens
De conclusie Is duidelijk. Schepen als
de Tor Anglia vormen de uiterste grens,
die bij de huidige voortstuwingstechniek
voor de vracht en passagiersvaart be
reikbaar is. Wil men dan nog sneller
over het water gaan, dan moeten er nieu
we transportmiddelen worden ont
worpen, Grote Hovercrafts bijvoor
beeld, die zwevend op hun Uchtkussen
geen hinder hebben van de watskireeT-
stand. Ofwel onderwaterschepen, waar
bij de weerstand van de lucht, de wind
I en de golven als remmende factor weg
valt, en wellicht, dat de atoomenergie
het antwoord.
Maar de scheepsbouwers, die aan
boord van de Tor Anglia verzameld wa
ren voor het varen.van de gemeten mijl,
denken niet zover „Snelheid is na
tuurlijk wel 'n verkoopargument" zeg
gen ze. „maar ook al halen we veertig
of vijftig mijl per uur tegen 't vlieg
tuig kunnen we toch niet op. Onze con
currentiekracht ligt ergens anders".
Waar? De Tor Anglia is het blinkend
opgepoetste antwoord. Het ls, zoals
het nu heen en weer vaart tussen Am
sterdam, de Midlands en Zweden niet
alleen een snel schip (Nederland-Im-
mingham 13 uur, Immingham-Goten-
burg 26 uur) maar ook een pretschip.
Zijn functie ls, volgens het rij-op-rij-af
systeem passagiers (maximaal 980) en
auto's (maximaal 300) zo snel mogelijk
over de Noordzee te brengen, maar hij
doet het met allure van een zeekasteel.
Overal Ie klas
Kunstenaars als Ulf Stenhammar heb
ben het interieur de toets gegeven, die
tot nu toe voorbehouden leek aan HU-
ton-hotels en aanverwante logtesgelegen-
heden voor ljkaards. Er zijn auna's
kappers, belastingvrije winkels, cónfe-
rentiezalen (secretaresse inclusief) coc-
taillounges met dansvloer, discobars,
een casino, eetzalen voor in totaal 580
hongerigen. een salon met panoramisch
uitzicht....
Geen klassen kent de Tor Anglia,
de afwerking van het schip is dus
danig, dat men overal eerste klas
zit. Onmiskenbaar dient zich hier
een nieuwe wijze van transport
aan, die niet met ellebogenwerk de
luchtvaart voorbij zal trachten te
streven (de gedachte!), maar die
wel een welkome aanvulling kan
zijn.
Winkelmeisje in
M'tricht stal zelf
MAASTRICHT (ANP) Het 21-Ja-
rtge winkelmeisje C. H uit Maas
tricht, dat vorige week woensdag de po
litie alarmeerde omdat zij, naar zij zrt,
het slachtoffer was geweest van een
brutale diefstal, heeft thans bekend zelf
de 1400 gulden te hebben gestolen bij 'n
papierhandel aan de Markt te Maas
tricht. Het meisje is aangehouden.
Vorige week woensdag vertelde het
meisje dat een jongeman, van wie zij
'n nauwkeurig signalement opgaf in de
winkel 8 rollen golfkarton had besteld.
Ze moest .leze In 't magazijn halen en
had de lade van *t bureau waarin het
geld lag daartoe afgesloten. Zij had de
sleutel op het bureau laten liggen. Tij
dens haar afwezigheid, zo vertelde zij,
had de jongen het bureau opengemaakt
en was met de 1400 gulden verdwenen.
Het meisje had een verhouding met 'n
getrouwde man, die schulden had en ali
mentatie moest betalen. Zij had het geld
dus gestolen om de man uit financiële
nood te helpen.
