Gemeentelijke werkplaats
in de Groenesteeg is
geen weldadigheidsinstelling
FLORA NOVA 1966
een grootse tentoonstelling
Objectieve beoordeling geeft
ieder gelijke kansen
STRAATSCHENDERS IN AMSTERDAM
IT 1» DINSDAG 29 MAART
DE LEIDSE COURANT
JE
TEN
'58—7'
24,
kg.
II 6,
omkom
stuk. F
v.d. E
lel °Hu
Br. St:
Eddy i
Athle
1.00
bos
stul
10-A1
al-W
6—:
O
al-W
SJ
a3-Li
LEIDENAARS MOETEN HUN STAD wel tot in alle uithoeken ken
nendachten wij, toen wij tijdens onze tochten door steegjes en straten
voor de honderdste maal te horen kregen op een vraag onzerzijds,
waar een gebouw of monument stond: Weet u dat niet? Dan bent u
zeker geen Leidenaar? Aangezien wij wel Leidenaar zijn, al is het ook
sinds kort, trachten we altijd met een tikkeltje schaamte onze on
wetendheid te verbergen door te mompelen, dat we het wel geweten
hadden, maar door al de veranderingen een beetje van de wijs geraakt
waren. Deze middag konden we onmogelijk van deze uitvlucht gebruik
maken, toen de Gem. Werkplaats het doel van ons bezoek was. Deze
werkplaats ligt namelijk in de Groenesteeg, waar de laatste 25 jaar
vrijwel nooit iets veranderd is. Hoopvol begonnen we de tocht aan de
kant van de Hooigracht, monter tellend: lste, 2de, 3de, en reeds enigs
zins twijfelend of we ons doel nog niet gepasseerd waren, 4de, 5de en
6de Groenesteeg. Uitgerekend het laatste gebouw aan deze merk
waardige steeg, die binnen een zeer korte afstand wel zo'n 13 straten
kruist, bleek de instelling, waarheen wij ons op een zeer zonnige
maartse dag hadden begeven.
Gehandicapten voelen
zich er „happy" bij
HET IN FRISRODE BAKSTEEN
opgetrokken gebouw met de beschei
den strakke gevel, die geflankeerd
wordt door de rustieke omgeving van
de parkaanleg langs de Zijlsingel, was
vroeger een school. In de Leydsche
Courant van 23 maart 1857 kon men le
zen over de 2de verjaardag van deze
„Bewaarschool voor arme en havelooze
kinderen alhier in de Groenesteeg".
Voordat dit schoolgebouw in 1937 werd
benut voor de sociale diensten was er
op particulier initiatief een tijdlang een
werkgelegenheid voor blinden gescha
pen in een oude school aan de Pieters
kerkgracht. Voor een gering loon fabri
ceerden de gehandicapten daar borstels
en manden, voor de aanvulling van hun
levensonderhoud aangewezen op het.
hulpbetoon van een weldadigheidsin
stelling. De inrichting aan de Pieters
kerkgracht, in 1927 begonnen, kon het
in de crisistijd niet bolwerken, en ver
dween weer in 1934.
Ontwikkeling
IN 1937 SLAAGDE men er in weer
werkgelegenheid te scheppen voor blin
den, toen met financiële steun van de
gemeente een blindenwerkinrichting in
de Groenesteeg kon worden gesticht.
Onder invloed van de verschuiving
in de sociale bemoeienis van particu
liere charitatieve instellingen naar de
de overheid werd in 1948 de bestuurs
organisatie van de instelling geheel in
handen van de gemeente gelegd. Als 1
zelfstandige tak van dienst ontstond op
deze manier de Gemeentelijke Werk-1
plaats. Hoewel de opzet ruimer gesteld
werd niet alleep blinden, maar alle
lichamelijk gehandicapten werden in
staat gesteld onder deskundige leiding-
te werken startte de directeur, de
heer H. Bassie, indertijd met uitslui
tend blinden, die toen 14 in getal waren.
In de loop der tijd werd de toestroming
echter zo groot, dat uitbreiding nood
zakelijk was. In 1952 was de werkplaats
met 75 werknemers aan zijn top-capi-
citeit. Aan de Nieuwe Mare bij de Lam
mermarkt werd een dependance ge
sticht, die binnen het tijdsbestek van
twee jaar eveneens vol raakte. Onder
tussen was iVien tot de overtuiging ge
komen, dat het onvermijdelijk was de
ruimte aan de Groenesteeg te vergroten.
In 1957 werd in de achtertuin van het
gebouw een nieuwe vleugel gebouwd.
Toen deze in gebruik genomen kon wor-
jden, werd het hoofdgebouw, dat hoge
jzolderingen en smalle hoge ramen had
(de schoolkinderen mochten niet afge
leid worden) gemoderniseerd.
Het grootste aantal dat de gemeen
telijke werkplaats bezocht, werd be
reikt in 1962, n.l. 223. Thans telt het
bedrijf nog 175 werkers. Grotendeels
is de afname van dit aantal een gevolg
het feit, dat het in de doelstelling-
de dienst ligt, doorstroming naar
het vrije bedrijf te bewerkstelligen.
Parfum
OP DE VERSCHILLENDE afdelin
gen, waar de minder-validen werkzaam
voert naar buiten, want de dampende
teer, waarin de kluwtjes haar worden
gedompeld, alvorens ze in een gaatje
van het houten stofferblok worden ge
stoken zou anders de lucht aardig kun
nen vervuilen.
De distributieradio zorgt voor een
vrolijk muziekje. Als we het volgende
appartement betreden, snuiven we de
heerlijke parfumgeur van stukken zeep
op. Tientallen kisten met honderden
stukjes toiletzeep passeren dagelijks de
expeditie. De dames, die hier werken,
kunnen zich geen welriekender omstan
digheden wensen dan tussen al die
blokjes zeep, die ingepakt worden. Zij
amuseren zich uitstekend en de tijd
vliegt hier om onder de gezellige „vrou
wenpraat".
Eigen fabrikaat
DE WERKPLAATS heeft vele fa
cetten: bijna een ongelooflijke verschei
denheid van industrie wordt hier bedre
ven. Voor de werknemers is dit een
prettige situatie, want is er op een af
deling werk dat hem niet ligt, dan is er
keuze genoeg op andere secties.
Naast de damesafdeling bevindt zich
de tapijtafdeling. Tot aan de zoldering
liggen balen tapijt opgetast, beschermd
door grote banen ruwe jute, om de
vloerbedekking tegen verkleuring te be
hoeden. De zware rollen worden ver
werkt tot stalenboeken, een aantal
monsters, bijeengehouden door een ring.
Ook hier staat een grote afzuiginstal
latie, want de randen van de afgesne
den stukken jabo worden tegen het uit
zijn, heerst een prettige sfeer. De
beid bestaat soms uit opdrachten
plaatselijke industrieën, mi
uit de fabricage van eigen producten.
In een lokaal, waar de middagzon een
gedeelte van de houtopslag in een war
me gloed zet, is de timmerwerkplaats
ondergebracht. Met moderne appara
tuur vervaardigt de gehandicapte hier
meubilair. Op het ogenblik van het be
zoek hield men zich bezig met 't ver
vaardigen van broednestjes voor vol-
lières. Aangrenzend ligt de stofferka-
ifler. Een vertakking van luchtpijpen
T entoonstellingen
De Lakenhal, Oude Singel 2S Ten
toonstelling litho's van Kokoschka. Tot
18 april. Open 10-16 uur, znd. 13-16 uur.
Galerie Walenkamp, Nieuwstraat 11.
Tentoonstelling werken van Willem
Hussem. Tot 20 april.
Allemansgeest, Hoflaan, Oegstgeest.
Schilderijen van Willem T. Breddels.
Tot en met mei.
M usea
De Lakenhal: Dag. 10-4 uur; zondags
Legermuseum (Pesthuislaan)Met uit
zondering van zaterdag van 9-5 uui
(zondags 1-5 uur).
rafelen behandeld met lijm die 'n onaan
gename damp verspreidt. Een ploeg,
juist een week in dienst, heeft een nieu-
opdracht ter uitvoering gekregen,
het assembleren van showdozen voor
dymo-lettertangen, een Amerikaans
product.
Een der grotere afdelingen is de mat-
n- en borstclafdeling, die eigen pro-
dukten levert. Aan deze arbeid, die van
af het begin van de blindenarbeid is toe
gepast, werken ook nu de meeste blinde
werkers. Een groot weefgetouw voor de
vervaardiging van cocosmatten vult
ruimte als een klaslokaal. Dit weef
getouw staat er als een ruigbehaard
monster, met zijn aankleding van de
ruiggeschoren matten, en het web van
afelige koorden. De borstelmakerij
draait op volle toeren. De borstelhouten
worden in grote partijen in alle maten
:ngekocht, en na de fabricage verlaten
de afgewerkte bezems, schrobbers en
handvegers de werkplaats met het eigen
stempel. Bijzonder interessant is ook de
mandenmakerij, een ambacht, dat in
land nog slechts sporadisch wordt
uitgeoefend. Enkele antieke stoelen met
zitting van fijn geweven rotan wor
den met vaardige hand gerestaureerd.
Ook stoelzittingen met gevlochten bie-
worden in de Groenesteeg gemaakt.
Vooral antiquairs laten hun oude mo
dellen graag weer voorzien van de origi
nele biezenbekleding.
De zolder dient als opslagplaats voor
pitriet, rotan, hout en andere materialen
die worden verwerkt. Er hangt een wel
zeer merkwaardige geur onder de hane-
balken, de atmosfeer wordt bepaald door
een grote verscheidenheid van grond
stoffen.
Een Leldse schrijfmachinefabriek van
Amerikaanse origine heeft de Gemeente
werkplaats ingeschakeld in het produc
tieproces. De frames van de schrijf
machines worden geheel „aangekleed",
slechts de ombouw wordt op de fabriek
zelf gemonteerd. De constructie van de
machines geschiedt in lopende band sys
teem. Aan de lange doorschuiftafel wor
den achtereenvolgens allerlei handelin
gen verricht, de letterstanden en de rol
met alles er op en er aan worden met
grote nauwkeurigheid bevestigd. Het
tempo waarmee de afwerking geschiedt
kan uiteraard niet zo snel zijn als de
werksnelheid van de fabrieksarbeiders.
Op alle afdelingen heeft men overigens
een eigen tempo, dat varieert al naar
gelang de mate van invaliditeit.
Geldelijke
waardering
DE BELONING is ook op andere leest
geschoeid dan in het vrije bedrijf. Om
in de werkplaats te kunnen werken, is
een minimum van een derde ,van de
in het bedrijfsleven gewenste productivi
teit gesteld. De werknemers van de
Groenesteeg verdienen ongeveer 95 pet.
van het loon dat in het vrije bedrijf
wordt betaald. De resterende 5 pet. zijn
in mindering gebracht om de overstap
naar het bedrijfsleven aantrekkelijk te
houden. De werknemers, worden beoor-
wijze waarop het werk gedaan wordt,
deeld naar hun prestaties en naar de
Voor de beloning is een puntensysteem
ontwikkeld, op basis waarvan de belo
ning wordt vastgesteld. Door een hoog
puntengemiddelde, dat toegekend wordt
voor interesse, collegialiteit, en de in
achtneming van de voorschriften, kwan
titeit en kwaliteit, kan de gehandicapte
soms tot een hoger loon komen, waarin
de 5 pet. volledig wordt opgeheven en
vaak zelfs wordt overschreden. Maxi
maal zjjn 32 punten in de wacht te sle
pen. De extra beloning vangt echter pas
aan bij de 10. Wanneer men 26 punten
krijgt, worden 16 punten, die in gelds
waarde zijn uit te drukken, gerekend
voor de toeslag.
Bij het bouwen van ons gebouw aan de Papengracht anno 1665, had men,
evenals nu, met nozems te kampen. Kloppartijen van „gangs" kwamen
herhaaldelijk voor. Smijten en gooien met stenen kostte zelfs aan twee
burgers een oog. Burgemeester Cornelis Hooft besloot dan ook krachtdadig
op te treden en gelastte de „halfwassen braessens van jongens en andere
oproerkraayers in het Rasphuys op te sluiten". Waren zij daar ook nog
onhandelbaar of brutaal, dan werden zij met hun hoofd in een houten blok
geklemd en eens „dapper ghegeeselt". Naast het Rasphuys bevond zich nog
,een tuchthuis, waar ouders tegen betaling hun onwillige zoons konden
laten afranselen, net zolang tot zij blijken van beterschap gaven. Hielp
dit helemaal niet, dan stuurde men ze naar Indië.
Of dergelijke methodes in deze tijd wel of niet bruikbaar zouden zijn, kun
nen wij niet beoijrdelen.
Wel kunnen wij U zeggen, dht De Leidse Courant een ruime en eerlijke
reportages van alle gebeurtenissen geeft, zo wijd de wereld strekt tot in
uw eigen straat.
DE LEIDSE COURANT IS THANS DE
MEEST UITGEBREIDE KRANT
VAN LEIDEN EN VERRE OMSTREKEN
JUBILEUM SCHRIJFBLOK
met afbeelding van ons gebouw uit de Gouden Eeuw
en het unieke Leidse Courant-speldje.
Ondergetekende:
plaats:
geeft als abonnee
1 De Leldse Courant op:
Betaling zal geschieden per: week
maand x
kwartaal
x Doorhalen wat niet wordt verlangd.
Deze advertentie na invulling opzenden aan: BUREAU DE LEIDSE
COURANT, afd. Abonnementen. Papengracht 32, Lelden.
VIJFHONDERD JAAR BOOMKWEKERIJ
BOSKOOPS WELVAART TE
DANKEN AAN DE „DERRIE"
Grote gebeurtenissen werpen hun schaduw vooruit. De grootse bloe
mententoonstelling Flora Nova 1966, welke van 8 tot en met 17 april
a.s. in Boskoop wordt gehouden, kan men zeker ook een grote gebeur
tenis noemen. Deze tentoonstelling moet worden gezien als een natio
nale manifestatie teneinde de aandacht te vestigen op het boomkwe
kerscentrum Boskoop, dat jaarlijks voor bijna 70 miljoen gulden
exporteert en dat zich ondanks de vele moeilijkheden moet kunnen
handhaven. De voorbereidingen voor deze tentoonstelling zijn in volle
gang- Een onderdeel hiervan vormde de persconferentie welke ten
gemeentehuize werd gehouden, alwaar door de burgemeester, G. W.
baron van Dedem, werd gewezen op de mogelijkheden en de moeilijk
heden vanrBoskoop. De boomkwekerij, aldus de burgemeester, neemt
in Boskoop een zeer grote plaats in. Zestig procent van de bevolking
is hierin werkzaam en drie kwart van de Boskoopse economie draait
om de boomkwekerij. De climatologische omstandigheden waaraan
Boskoop zijn huidige welvaart heeft te danken, de grond bestaat n.l.
voornamelijk uit derrie, in Boskoop spreekt men van darie, of prut,
wat een zeer goede voedingsbodem voor de planten is, veroorzaken
aan de andere kant, mede door het vele Water met zijn daardoor nodige
1500 bruggetjes, schier onoverkomelijke moeilijkheden, voor wat be
treft het onderhoud van de wegen. Het aloude transport van de boom-
kwekerijprodukten, te water is economisch niet meer verantwoord.
Vandaar dat door het gemeentebestuur een ontsluitingsplan is opge
steld teneinde het wegenstelsel aan de moderne wijze van vervoer te
kunnen aanpassen.
EXPORT VOOR BIJNA
70 MILJOEN GULDEN
Dit is een zeer kostbare geschiede
nis. I)e kosten worden geraamd op 10
miljoen gulden. De Biezen b.v. welke
weg nu geheel is gereconstrueerd,
koste i i/2 miljoen gulden per kilometer.
De ontsluiting is dus niet alleen een
Boskoops, doch ook een nationaal be
lang opdat het aloude boomkwekers-
centrum zich zal kunnen handhaven.
Dat de belangrijkheid hiervan wordt
ingezien moge blijken uit het feit dat
deze tentoonstelling zal worden ge
opend door de secretaris-generaal van
het departement van Landbouw en Vis
serij, dr. J. H. Patijn.
De heer Herman Grootendorst,
zitter van de Vereniging
Culturen, welke deze tentoonstelling
ganiseert, vestigde er de aandacht op
dat eigenlijk moet worden gesproken
van boomkwekerij-bloemen tentoonstel
ling, aangezieu er geen snijbloemen zul
len zijn doch bloeiende planten.
Men wil laten zien wat Boskoop op
sierteeltgebied presteert en waarbij
men zeer veel nieuwe soorten
teiten zal kunnen zien. De onderlinge
concurrentie er zijn prijzen
bonden maakt de deelnemers tamelijk
zwijgzaam over hun inzending. Iets
er al wel bekend. Een firma, die zich
specialiseert in bijzondere, meest bota
nische, dus origineel wilde rhododen
drons, toont in een tuintje 50 bloeiende
soorten, ook geschikt voor kleine tuinen,
die tot nu toe weinig bejtend zijn. Ook
zijn er nieuwe, uit Engeland afkomstige
Exbury Azalea's, waarvan in Nederland
veel wordt verwacht. Ook zijn er coni
feren, waaronder de Metasequoia, welke
pas enkele jaren geleden is ontdekt, die
zich in ons land uitstekend thuis voelt.
Belangwekkend zal zijn een inzending
de beroemde Boskoopse rhododen
drons waarvan de helft gewassen van
rond de eeuwwisseling en de overige de
allernieuwste soorten, zodat verleden en
heden kunnen worden vergeleken.
Het Proefstation voor de Boomkwe
kerij zal verschillende, ook voor vak-
ensen volkomen nieuwe kruisingen
m allerlei gewassen laten zien.
Plantpropaganda Holland zal een ge
hele tent inrichten om te laten zien wat
De oppervlakte van deze tentoonstel-
ng bedraagt 3700 m2. dit is twee maal
de oppervlakte van de Flora Nova 1961,
met een lengte van 150 meter. De aan
leg als geheel wordt verzorgd door de
heer C. Vogel te Vlaardingen. Er zal
uitsluitend levend materiaal worden toe
gelaten opdat het fraaie overzicht van
de tentoonstelling niet zal worden ver
troebeld door zaken en aktiviteiten wel
ke, niets of weinig met de eigenlijke op
zet hebben te maken.
Teneinde de verkeers- en parkeer-
moeilijkheden het hoofd te kunnen bie
den worden allerlei parkeei voorzienin
gen getroffen. De autobusonderneming
Citosa zal fsiciliteKen verlenen om daar
door het reizen per bus te bevorderen.
Hoewel niet alle tentoongestelde planten
te koop zijn zullen diverse in Boskoop
gevestigde tuincentra zorgen voor ex
tra voorraad van wel te koop zijnde
planten, zodat de bezoekers, die op de
tentoonstelling iets van hun gading heb
ben ontdekt, de gewenste planten meteen
kunnen aanschaffen
- S
M54 iS£asi *ËS I
De lange smalle foto toont een duidelijk
beeld van de typische ligging van de
Boskoopse kwekerijen. De betrekkeiyk
smalle stukken „tuin" tussen water.
Vervolgens gaf de heer A. Vuyk Czn
een kort resumé over de inhoud van zijr
boek „Boskoop vijf eeuwen boomkweke
rij 1466—1966".
Hierin worden o.a. beschreven het ont
staan van de boomkwekerij te Boskoop
en de ontwikkeling hiervan gedurende
500 jaar, de factoren welke daaraan heb
ben medegewerkt, in de eerste plaats de
prima tecltaarde, welke niet, zoals in
de omgeving voor turfwinning is afge
graven. Voorts het belangrijke vaarwa
ter de Gouwe, sinds eeuwen de afvoer-
weg voor Boskoops bomen. Het vervoer
gescheidde eerst per vaste beurtschip
pers doch later gingen anderen voor
eigen rekening per schip met hun koop-
Weer later gingen de boomkwekers
handelaren zelf naar de steden, waar zij
hun vaste „koffyhuis" hadden waar ko
pers hun bestellingen konden doen. Ook
werden wel kwekers op eigen terrein
bezocht door kopers, waarvoor sommi
gen een kleine monstertuln aanlegden,
waarop een houten paviljoen werd ge
bouwd, waarin de gasten werden ont
vangen. Tussen de vruchtbomen teelden
de Boskopers aardbeien en stelden de
verkoop daarvan in handen van een
„aardbezlëncompagnie" die waarschijn
lijk wel de eerste verkoopcombinatie van
tuinbouwprodukten is geweest.
Dit was van ongeveer' 1750 tot 1906
toen deze teelt werd verdrongen door de
siergewassen. In die tijd zwermden
steeds meer Boskopers uit naar het bui
tenland om bomen te verkopen. Duizen
den kisten planten werden toen al naar
de Verenigde Staten verzonden en als
prominente verschepers zaten de groot
ste exporteurs aan boord van de oceaan
stomers aan bij de eretafel, „captain's
table". De periode tussen 1914 en 19-15
bracht twee wereldoorlogen en een eco
nomische crisis, d zwaar hebben ge
drukt op de Boskounse bedrijven, maar
na 1945 is sprake van een sterke op
leving, gepaard gaande met een grote
uitbreiding van-de export.
Het boek zal op de tentoonstelling te
koop zijn.
De Boskoopse tentoonstellingen heb
ben zich altijd in koninklijke belangstel
ling mogen verheugen. De overlevering
wil dat prins Maurits meermalen in Bos
koop is geweest, men zegt in 1618. Ook
koning Willem III zou meermalen in
Boskoop zijn geweest. Koningin Wilhel-
niina met prins Hendrik bezochten Bos
koop op vrijdag 20 maart 1908. Op 5
april 1911 opende prins Hendrik de grote
bloemententoonstelling ter gelegenheid
van het 50-jarig bestaan der Pomolo-
gisclie vereniging. Deze tentoonstelling
werd gehouden in een grote tent op de
plaats waar nu het Boskoopse gemeen
tehuis staat. De rozententoonstelllng in
1913, de pioenententoonstelling in 1926,
de tentoonstelling in Flora In 1935 en in
1937 stonden In de koninklijke belang
stelling. Op 13 april 1961 opende prinses
Irene de Flora Nova in Florida.
De Flora Nova 1966 zal geopend zijn
op werkdagen van 10 tot 22 uur; op
zondagen van 12 tot 22 uur.
