RESOLUUT JA" VAN CLAUS EN BEATRIX
Westerkerk hield adem in
ROOKBOMMEN SPUWEN
GELE WALM OP ROUTE
Stralende prinses iTweede prins der
in ruisend wit
Nederlanden
TRIOMFTOCHT LANGS
MUREN VAN GEJUICH
Door echt
verbonden
in naam
der wet
Gewonden bij charges
tal van arrestaties
DONDERDAG 10 MAART 1908
DE LETDSE COURANT
PAGINA 3
(Van onze verslaggevers)
AMSTERDAM Om kwart over één komt
het feest, uren lang gedragen door steeds
hoger opgaande golven van sympathie,
tot zijn stil-makend hoogtepunt. Geen
onweer meer van saluutschoten, geen
jubel ook van klokken, slechts die vragen
de stem: Claus George Willem Otto
Frederik Geert von Amsberg, verklaart gij
hier voor God en zijn gemeente
Beatrix Wilhelmina Armgard van Oranje-
Nassau, van Lippe Biesterfeld, verklaart
gijVoor de twee mensen, die daar
liggen neergeknield in het immense schip
van de Amsterdamse Westerkerk, vallen
alle praal en (uister weg. Omringd door
vorsten en vedettes, heilsoldaten en
hovelingen, geldt voor hen nog alleen het
resoluut „ja", dat zij elkaar man en
vrouw beloven. Bijna schuchter hebben
zij elkaar het kostbaar onderpand de
trouwring gegeven; samen luisteren zij
nu naar de woorden, waarmee dominee
Hendrik Jan Kater hun huwelijk zegent
een bede om voorspoed en geluk. „De
vader der barmhartigheid, die u door zijn
genade geroepen heeft tot de heilige staat
van het huwelijk, verbinde u met rechte
liefde en trouw. De Heer zegene u en be
hoede u. De Heer doe zijn aangezicht over
u lichten en zij u genadig. De Heer ver-
heffe zijn aangezicht over u en geve u
vrede. Amen."
55
Hiermee is het huwelijk beves
tigd. De stilte, die dit gebeuren
voor een moment heeft ingespon
nen, is even plotseling weer vol
triomfantelijk geluid: de Trumpet
Voluntary van Clarke schallend
huldebetoon, op de maat waar
van eeuwen lang vorsten hebben
geschreden begeleidt ook deze
koninklijke bruidsstoet op zijn
weg naar de popelende natie. De
uitbundige vreugde, waarmee de
dag begon, is terug.
Prelude
Aarzelend, zoals op bijna elke winter
dag, is de ouverture van de tiende
maart. Nevelbanieren tussen slapende
gevels, een lucht, vol grauw vijlsel dicht-
ge8libt. Maar de tienduizenden zijn op
weg: nu nog schimmen, straks feestelij
ke stoffering van de kilometers lange
Dat 8000 ordebewakers kort na zons
ondergang de binnenstad van Amster
dam voor alle motorisch geweld heb
ben afgegrendeld, deert hen niet. On
stuitbaar rukken zij op, totdat zij als
vliegen geplakt zitten tegen de 5100
dranghekken de onherroepelijke vang
rail voor alle feestgangers.
Om negen uur brengt Hr. Ms. Kruiser
„De Ruyter" 21 keer schot in het feest.
Andere oorlogsbodems hebben er zich,
IJ en weder dienende, in feesttooi om
heen geschaard. Helaas, niemand ziet
dit maritiem vlagvertoon, want de be
schikbare ogen zijn gericht op de kjeu-
rige floorshow van de Koningscompag
nie der Garde GrenadieVs en de Ko
ninklijke Militaire Kapel, die in ceremo
nieel tenue op de kleine steentjes van
de Dam de prelude verzorgen van de
grote dingen, die te gebeuren staan.
Vooruit maar
In die antl-chambre vol feestgedruis
en rollende commando's weerklinkt
talloze malen het thema van de brui
loftsmars, die straks de straten en
grachten zal vullen. Als rond tien uur
de witbepruikte koetsier Van de Touw
tegen zijn span van acht zwarte vol
bloeds zegt: „Vooruit maar mijne he
ren", ziet hij vanaf de hoge bok der
Gouden Koets, hoe de stoet zich in be
weging zet. Vóór hem 24 motorrijders
der Koninklijke Marechaussee, die een
ronkend spoor uitzetten voor de elf au
to's met familie en getuigen. Dan als
lichtvoetig trait d'unlon 34 landelijke
ruiters, die met de vlaggen der elf pro
vinciën fier geheven wegbereiders zijn
voor drie galarijtuigen, waarin onder
meer prinses Margriet met verloofd?,
prinses Irene met echtgenoot en bruids
meisjes en bruidskinderen hebben
plaatsgenomen.
Een bespiegelende overgang naar het
goud van het bruidsrijtuig vormt de be
faamde glazen koets met het koninklijk
paar en mevrouw Von Amsberg, die
omstuwd wordt door een bereden melk
weg van hoge officieren. Stralend sluit-
atuk zijn een galarijtuig met de vier
overige bruidsmeisjes en ruiters van
rflks- en gemeentepolitie.
Tien uur vijfendertig: het eerbied
waardig Prinsenhof, burgerlijk hart van
de hoofdstad, is de eerste aanlegplaats
in de rit door vlaggend en Juichend Am
sterdam. Eerste Stalmeester W. F. K.
Bischoff van Heemskerck heeft de stoet
er in golvende cadans langs 'Dam en 'n
hermetisch afgesloten Damstraat heen
geleid. Tevoren zijn reeds" regeringsdele
gaties van Nederland, Suriname en de
Nederlandse Antillen langs een ere
haag van adelborsten en cadetten van
land- en luchtmacht het stadhuis bin
nengegaan.
Op het moment, dat de andere gas
ten. voorafgegaan door boden van de
stad in de wachtzaal aniceren, is .ook
daar het gejuich hoorbaar, dat het
bruidspaar omspoelt. Aan de overkant
van de gracht vangt het publiek,
duizendkoppig samengepakt en op twee-
maal-zovcel-duizend voeten balance
rend op de kaderand, tegelijk een vluch
tige glimp op van het best bewaarde
geheim van dit feest: de bruidsjapon.
Als de prinses is uitgestapt, draait ze
zich glimlachend om en toont ze, bqna
koket, de schitterende creatie van satijn
met vijf meter lange sleep en tulen sluier,
die in de afgelopen maanden ach
ter de gesloten ateliersdeuren van het
Bossche modehuis Linette tot stand is
gekomen. Het stralend wit van haar ja
pon contrasteert traditiegetrouw met 't
zwarte rokkostuum van de bruidegom,
- een camelia in het knoopsgat gestoken -
die naast haar discreet in de hulde
deelt.
Dan gaat het bruidspaar, voorafge
gaan door de vier bruidskinderen en ge
volgd door de zes bruidsmeisjes, fami
lieleden en hoge gasten naar de raads
zaal, waar reeds 24 van de 45 leden van
de gemeenteraad en een honderdtal
inwoners al vanaf kwart voor tien in
afwachting zijn van de komst van het
vorstelijk gezelschap.
Burgemeester mr. G. van Hall. dauw-
verse ambtenaar van de burgerlijke stand,
geflankeerd door dr. P. Bakker en mevr
W. zimet, herinnerde er in zijn wel
komstwoord aan dat in dit stadhuis,
waar in de 15e eeuw het Caecilienkloos-
ter stond en waarin later de admiraliteit
van Amsterdam gevestigd was, reeds
enige honderdduizenden echtparen in de
echt verenigd zijn. Het is echter voor de
eerste keer dat hier het huwelijk van een
prinses van Oranje-Nassau wordt geslo
ten. Vervolgens vraagt hij aan de ouders
van de bruid om toestemming voor dit
huwelijk.
Het is doodstil, als hij bruid en brui
degom daarna verzoekt om op te staan
en elkaar de rechterhand te geven.
„Claus George Willem Otto Frederik
Geert von Amsberg", vraagt hij, „ver
klaart gij aan te nemen tot uw wettige
echtegenote prinses Beatrix Wilhelmina
Armgard der Nederlanden, prinses van
het verlaten i
Oranje-Nassau, prinses von Lippe Bies
terfeld en verklaart gij getrouwelijk al
le plichten te zullen vervullen, die
door de wet aan de huwelijkse staat ver
bonden zijn? Wat is daarop uw ant
woord
Miljoenen ogen zijn op dat
moment gericht op de man, die zijn
prinses trouw voor het leven be
looft, miljoenen oren horen ook
het welsprekend „ja" waarmee hij
zijn keus bevestigt. Dan vraagt de
burgemeester eenzelfde gelofte
aan de bruid. Koninklijke hoog
heid, wat is daarop uw antwoord?
Zij kijkt opzij, knikt. Haar ja
woord is iets zachter, maar toch
duidelijk hoorbaar.
Op het moment, dat volgt, hebben
twee mensen ademloos gewacht.
„Dan verklaar ik in de naam der wet,
dat gij door de echt aan elkander ver
bonden zijt". Een droge tik van de voor
zittershamer onderstreept de dwingende
kracht van deze woorden. Even nog heer
ste er spanning en stilte in het gemeente
huis. maar een der bruidskinderen door
breekt dit onmiddellijk met een klein
vreugdekreetje. Dr. Bakker kan beginnen
aan de voorlezing van de speciaal voor
deze gelegenheid gecalligrafeerde acten.
Na de dubbele ondertekening van de
akten door het bruidspaar met pennen
die hen ten geschenke worden gegeven,
kan mevr. Zimet het officiële dokument-
voorleggen aan de ouders van de bruid
en de getuigen die even tevoren door dr.
Bakker met naam, titels en beroep zijn
opgesomd.
Het is het moment waarop prins Claus
alle harten steelt door zich vaderlijk
vriendelijk korte tijd ach tover gezeten
op zijn stoel te onderhouden met de
nog steeds goedlachse-bruidskinderen.
Gelukwens
Hierna besluit burgemeester Van
Hall de korte, sobere plechtigheid met
een gelukwens.
Daarin noemt hij heb een bijzonder
voorrecht om als eerste het jonge paar
en de familie geluk te mogen wensen:
„Ik doe dit van ganser harte. Ik wens u
toe, dat u er tezamen in zult slagen uw
huwelijk tot een hechte en gelukkige een
heid te maken. Ik wens u toe. dat u
samen zeer gelukkige mensen zult blij
ven". Burgemeester Van Hall herinnert
er yoorts aan, dat het huis van Oranje
zowel bij het verkrijgen van de onafhan
kelijkheid als in kritieke tijden van strijd
om het voortbestaan van die onafhanke
lijkheid van land en vojk, een beslissen
de rol heeft gespeeld. „In zulk een kri
tieke periode heeft het koningschap met
name voor onze generatie een heel bijzon
dere inhoud gekregen, iets waarvan som
mige jongeren betreurenswaardig weinig
begrijpen. Het is wel een voorrecht tot
zo een familie te behoren. Maar het is
ook een zware opgave: de leden van deze
familie moeten met hun tijd meegaan,
nooit mogen zij bij de evolutie der tijden
ten achter blijven, maar zij mogen er ook
niet te veel op vooruitlopen", aldus bur
gemeester Van Hall.
Speciaal tot prinses Beatrix zegt hij:
„Er kan zoveel over u gezegd en geschre
ven worden, het verhelderende gesprek,
de verduidelijkende ontmoeting is zelden
mogelijk. Ik ben er zeker van dat u. met
de grote steun van uw echtgenoot, de ta
ken die het leven u stelt en nog zal stel
len, goed zult vervullen".
In het bijeonder tot de bruidegom zegt
mr. Van Hall nog: „De menselijkheid, de
waardigheid en het begrip voor in ons
volk levende gevoelens, welke u hebt ge
toond sinds uw komst naar ons land.
hebben een bijzondere indruk gemaakt op
degenen, die u reeds mochten ontmoeten.
Ik heb grote waardering gekregen voor
uw persoonlijkheid en al die eigenschap
pen die reden geven om u met veel ver
trouwen welkom te heten. Ik ben er zeker
van dat. naarmate meer mensen u ont
moeten en ons volk u beter leert kennen,
het vertrouwen en respect voor u zullen
groeien".
(Vervolg op pag 4)
Een overzicht van de stoet aan het begin van de tocht naar het stadhuis.
(Van ome verslaggevers)
AMSTERDAM Ongeregeldheden en vechtpartijen tussen politie en
soms een duizendtal jongeren en linkse studenten hebben vanmorgen
tussen 10 en 11 uur de plechtigheden hier en daar ontluisterd. De politie
verrichtte tal van arrestaties. Volgens ooggetuigen reden op een ge
geven moment vooral op de Nieuwezijds Voorburgwal de arrestanten-
wagens af en aan. Bij de uitgevoerde charges vielen verschillende ge
wonden. De politie wilde niet zeggen op hoeveel dit aantal werd ge-,
schat. Vlaggemasten sneuvelden elders, politiepetten werden weg
geslingerd, rookbommen kwamen op de rijbaan van de trouwstoet
terecht en pamfletten met anti-Clausleuzen circuleerden tussen het
publiek. Zelfs werd een halfdode kip in de richting van de gouden
koets geworpen.
De demonstraties concentreerden zich
tegen 11 uur vooral bij de Westerkerk,
nadat pogingen om bij het paleis op de
Dam te komen, mislukt waren. In het
begin leek het er nog niet op dat de
betogingen een vrij ernstig karakter
zouden aannemen. Rond negen uur ver-
prms Bern hord komen het paleis op de Dam m( om sick m de glaeen koets naar het stadhuis te begeven.
zamelde zich een etille menigte van
ongeveer honderd jongeren bij het ver-
zetsmonument van de dokwerker. Zij
legden er bloemen neer bij de honderden
bloemen die er al waren en deelden
zwijgend pamfletten uit met als tekst
„Oranje boven, leve de republiek". Re
chercheurs In burger hielden op dat
moment zo onopvallend mogelijk toe-
Op een gegeven moment zette de
stoet zich echter in beweging naar de
binnenring van de stad. Men begon
onderweg te zingen en gaandeweg sloten
zich meer betogers bij de groep aan.
Op de Nieuwezijds Voorburgwal botste
de groep, die intussen uitgegroeid was
tot een duizend-betogers, op de afsluit
hekken en op een groot aantal agenten.
Bewusteloos
De demonstranten wilden de hekken
bestormen om zich een doortocht naar
de l)ani te vechten. Zij moesten het
echter afleggen tegen de agenten, van
wie velen een uniformpet verloren Een
betoger werd gewond toen hij een hek
op zich kreeg. Hij bleef bewusteloos lig
gen en werd met een ambulance weg
gevoerd. De demonstranten veranderden
daarop hun plannen en trokken na de
vechtpartij op In de richting van de
Westerkerk. Rookbommen werden toen
op de rijbaan van de stoet gegooid en
opnieuw werden pamfletten rondgedeeld.
Intussen had zich een nieuwe groep
betogers gevormd, bestaande uit een
driehonderd studenten. Deze groep ope
reerde op de Keizersgracht, hief spreek
koren aan en begeleidde zijn actie met
ritmisch handgeklap, onder het roepen
van „Claus 'r aus".
Ook hier gooide men rookbommen en
tal van betogers Jouwden passerende hof-
auto's na. Een deel van de demonstranten
werd verdreven, maar even later laaiden
de vechtpartijen met de politie opnieuw
op. Hierbij werden fietsen en bromfietsen
op de route gesmeten, die voor de bereden
politie nogal veel last veroorzaakten. Al
lerlei toeschouwers vlogen nerveus de
weg over.
De politie zette alles op alles om de de
monstranten uit de binnenring van de stad
weg te houden. Zolang dit lukte, kon men
volgens de politie, de ongeregeldheden nog
beperken. Het waren, aldus de woordvoer
der van de politie, vooral opgeschoten
jongeren en studenten, die de rust tracht
ten te verstoren.
De eerste krachtdadige actie van de
politie werd om even over half twaalf
ondernomen. In de Raadhuisstraat was
een galerij volledig door honderden Jon
geren bezet. De politie voerde te paard
een charge uit en veegde en sloeg met
de knuppel de galerij sohoon. Het publiek,
dat rijen dik aohter de hekken stond,
raakte hierdoor in paniek en brak door
de hekken. Daar werd men echter door de
afzetting van de militairen tegengehouden,
waardoor de nerveuze toestand alleen nog
maar werd verhoogd.
De jongelui verplaatsten zich hierna
naai' de Keizersgracht, waar weer met de
knuppel werd opgetreden.
Straat vol rook
Op de hoek Paleisstraat-Spulstraat
kwamen enkele rookbommen terecht
tussen de gasten die zich te voet naar de
Westerkerk begaven Zij hadden er nogal
wat last van. Op mime schaal werden
ook pamfletten verspreid.
Eerder probeerde een groep van vier-
tot vijfhonderd betogers vanaf het Jonas
Daniël Meierplein in de richting van de
binnenstad te trekken. Zij waren getooid
met een jodenster, waarop geschreven
stond „6 miljoen".
Toen de stoet op weg naar de Wester
kerk In de Raadhuisstraat arriveerde, ont
ploften er opnieuw enkele rookbommen,
waardoor de gehele straat aan het oog
werd onttrokken. De bom viel terzijde
van de stoet, achter de glazen koets met
het koninklijk paar. Even later viel er
ook een rookbom ver achter de gouden
koets. Prinses Beatrix en prins Claus
trokken zich ogenschijnlijk niets van de
rook en de ontploffingen aan. ZQ bleven
doorzwaaien en doorlachen, ook tegen de
demonstranten.
Het commentaar van koetsier Van der
Touw van de gouden koets was: Rook
bommen?. Ik heb helemaal geen rook
gezien".
Een bijrijder was echter bereid te ver
tellen. dat de paarden op het ogenblik
dat de bommen ontploften, zeer nerveus
wajen. maar dat alles gelukkig goed is
afgelopen
Ook ln de afgelopen nacht en ln de
vroege ochtenduren was het onrustig ln
de binnenstad.
