Vakantie!
1
Marstrand,
VAN KUST TOT KUST PER BOOT
Zweedse
eiland
oase
van rust
Reisbureaus verschuiven de seizoenen
langs
buurf
M
Eigen brood, boter en kaas op
Gotland met eindeloze stranden
Moeilijkheid met Zweedse keuken; het is zo veel
ZATERDAG 12 FEBRUARI 1966
DE LECDSE COURANT
PAGINA T
NEUS WORDT AUTOMATISCH
NAAR ZUIDEN GEWEND,
ZELDEN NAAR NOORDEN
lIlliBIHIIRIillill
RMiliMMi
l!|!|||||»J
't!Or|
IIIIIBIIII
Grijze tot roodachtig bruine rotsen, warm gestoofd door de zon aan de westkust.
De reisorganisaties hebben, op papier, de seizoenen ver
schoren. Terwijl de sneeuw duimendik op de daken ligt en
een Qsborst het watec aan het oog onttrekt, vallen de
programma's voor zomerreizen, bont gekleurd en op bijna
eike pagina met een uitbundig stralende zon. In de brievenbus.
En als men nog napuft van een (hopelijk) warme zomer,
aorgen de reisorganisaties voor een koude douche met hun
wtnterprogramma's.
Steeds vroeger rollen de boekwerken met een.enorme variëteit
aan reizen van de persen. Steeds harder hollen de aanstaande
vakantiegangers naar de balies. Steeds vroeger moet men
Kfctj efln om een kansje te hebben de vrfle weken onder dak
t# komen. Dit jaar ls een run ontstaan op bungalows, vakan
tiehuisjes en optrekjes die dergelijke namen niet verdienen.
Vliegreizen gingen van de hand als pakjes boter. De on
stuimige ontwikkeling van de toeristische industrie is nog
tog niet ten einde.
Elk Jaar weer denkt men dat de top wel zo onderhand bereikt
Ja En, elk jaar weer blijkt .dat npg meer Nederlanders in, eigen
tod of in het buitenland de vakantie wensen door te brengen
en dat men nog verder -wil. nog langer weg wil blijven en
dat bovendien de prijs niet zo ontzettend belangrijk is. Dat
mag toch wel geconcludeerd worden als reisbureaus en orga
nisaties die zich „tot de gewone man" richten zonder blikken
of blozen een safari in Afrika aanbieden of een vakantie op
de Can arische Eilanden of een cruise van enige duizenden
guldens, Dat kan allemaal En die reizen worden ook nog
verkocht.
Natuurlijk, in vergelijking met Italië, Spanje. Joego-Slavlë
om enige nog altijd favoriete landen te noemen ls het
mondjesmaat, maar ze zijn er dan toch maar ln die reis
programma's waar ook vakanties voor de zeer bescheiden beurs
in staan.
Het heeft, dachten wij hoewel we er dit Jaar vroeg bij zijn
met deze bijna tot een traditie geworden vakantierubriek
niet zo bar veel zin overbekende gebieden onder de loep te
nemen. Men zal u aan de balie van het reisbureau ln vele
gevallen toch „neen" moeten verkopen. Zeker ln heit hoog
seizoen, waaraan helaas velen gebonden zijn. Wij willen
trachten u wellicht op een ander idee te brengen, zonder
nochtans een land als bijvoorbeeld Griekenland, dat bijzonder
in trek is, te verwaarlozen.
Vakantie Ls voor velen identiek aan zon, water, rust Auto
matisch slaat men de atlas op bij de pagina's van de zuidelijke
landen. In deze „première" van onze vakantierubriek richten
we de blik een geheel andere kant uit, naar het noorden.
Want daar ls ook zon, zegt het Zweedse „De Bilt".
KOM 'NS
ALS U IN DE
BENT
Wie thuis een grondige hekel
heeft aan visites afleggen, denkt
daar in het buitenland veelal an
ders over< Men wil iets meer te
weten komen dan de naam van de
liftboy in het hotel of de bewaker
van de camping. Dat kan in Zwe
den. De plaatselijke WV, getooid
met de naam Turistbyra, heeft
meestal wel enige adressen voor-
handen van Zweedse families, die
het op prijs stellen een paar uur
een buitenlandse gast op bezoek te
krijgen.
In de grote steden als Malmö. Halm
stad, Gotenburg, Orebro, Eskilstuna,
Norrköping, Stockholm, is de organisa
tie „Sweden at home" meestal geves
tigd in 't gebouw van de VVV. Zo niet
dan kan men u in elk geval de weg wij
zen. „Sweden at home" ls een officiële
Instantie, die het contact tussen buiten
landers en Zweden legt. Het verdient
aanbeveling de komst tijdig te melden,
en er enige personalia bij te voegen:
j.leeftijd, vrijgezel, gehuwd, gezin, be
roep. Dan zorgt „Sweden at home",
dat u met gelijkgestemde Zweden in
aanraking komt. Men kan ook tijdens 't
verblijf in Zweden de wens tot het ma-
(en
12 uur
zon
per dag)
Bijna automatisch wenden de
vakantiegangers de neus van de
auto, of als ze niet per eigen ver
voermiddel gaan de eigen neus,
naar het zuiden. Daar is de zon,
daar zijn de stranden. Als er eens
iemand, die de neus welke van
de twee dan ook naar het noor
den wendt, wordt dat als een
levensgrote verrassing beschouwd.
Wie gaat er bijv. naar Zweden?
Men krijgt meteen visioenen van
eindeloze ritten of treinreizen.
Maar de kaartjes, die de kilome
ters vermelden, liegen er niet om.
Naar Nice is het van Amsterdam
af altijd nog 1355 km., naar Bar
celona 1350 km., naar het Garda-
meer 1200 km., naar Venetië 1275
km., naar Sestri Levante 1330 km.
En naar Gotenburg niet meer
dan 1070 km. Recht tegenover „de
stad van bloemen en kleuren" ligt
een eilandje, Marstrand, met het
gelijknamige stadje, dat het klein
ste van Zweden is en niet meer dan
1200 inwoners telt.
Die westkust van Zweden en dat „ei
landje van rust" behoren niet tot de
per-populaire vakantieoorden. Van Ne
derlands standpunt bezien. Uit andere
landen, de Amerikanen bijna vanzelf
sprekend weer voorop, drommen de va
kantiegangers wed naar Zweden, hoewel
velen blijven „hangen" ln het zuiden of
Stockholm en omgeving kiezen.
Om de gedachten te kunnen bepalen:
Joego-Slavië ls een enorm populair
kantieland.
Zomer van 144 dagen
Welnu, de Zweedse inkomsten uit het
toerisme zijn groter dan die van Joe-
go-Slavië en Portugal samen.
Het Zweedse „De Bilt" ls laaiend
enthousiast over de westkust, de Bohus-
Sn nu weten we wel, dat er toeris
ten zijn geweest die gillend zijn wegge
lopen omdat de regen in stromen neer
viel. Maar die zijn er ook aan het Gar-
d am eer geweest en aan het Idromeer
en aan de Riviera. Het Zweedse „De
Bilt" houdt zich aan de cijfers en die
vermelden voor de Zweedse westkust
een zomer van 144 dagen, van mei tot
eind september, met een totaal aantal
zonuren van tweeduizend. Wie een beet
je geluk heeft, kan in het hoogseizoen
op twaalf uur zon per dag rekenen. Dat
ls nogal wat.
Voor die westkust liggen drieduizend
eilandjes, waarbij er zijn met slechts
drie of vier huisjes erop.
Maar Marstrand. per boot te bereiken
van Gotenburg uit, dat ls andere praat.
Zoek er geen mondain vertier. De juke
box ontbreekt er, en de „look box" is
ook maar schaars vertegenwoordigd. Er
zijn geen fabrieken die vette rook uit
de schoorstenen spuiten, geen bussen en
geen ronkende motoren. Er is alleen
rust. En de toeristen, die Marstrand als
hun vakantiedoel hebben gekozen, wen
sen ook niet anders. Vandaar ook dat
ieder er alleen is. Men zoekt geen toe
nadering want, zo zeggen die .toeristen,
„we worden thuis al overstroomd met
visite en met op visite gaan".
Marstrand ademt de sfeer van de mid
deleeuwen. Het Carlstenfort staat er al
sinds de dertiende eeuw en de kerk is
ook al zes eeuwen oud. In het museum,
dat in een van de torens van het fort
ls ingericht, verhaalt de historie van
Marstrand van de laatste zeven eeuwen.
De vissersvrouwen hebben geen haast
als ze op de „markt" staan met de zo
juist door hun mannen aan wal gebrach
te vangst. En als de verkoop erop zit,
willen ze graag neerstrijken op een van
de banken, die langs cle kust op beschut
te plekjes zijn neergezet. Ze staan bij
de inhammen en de kreken. Niet langs
het zandstrand, want dat is er niet. Er
zijn rotsen, zachte en in de zon warm-
V" L-c -T
- -
'*v
F'
\j i
Zandstranden, waar
ILANDEN zijn ,in'om
het woord maar een» te
gebruiken by de va
kantietoerist. Het ls weer eens
wat anders dan het vasteland.
Men dient zich echter wel te
realiseren, dat men ln «yn va
kantie „opgeborgen" ls als het
eiland niet van al te grote af
metingen ls. Zweden heeft er
aan de oostkust twee. die be
paald niet zo piepklein ®ün
dat men zich na een paar da
gen abt ln een dwangbuis voelt.
Het zijn de eilanden Oland,
dichtbij het raateland, en Got
land, verder ln zee.
an geen eind lijkt te komen. Van deze windmolens staan er meer dan JfOO op Oland.
ken van een visite te kennen geven. Het een uurtje babbelen over het leven in
duurt ook enige dagen voor alles is ge- .Zweden, over de levensstandaard, ult-
arrangeerd en u een uitnodiging kunt gaansmogelijkheden of zo maar over de
ontvangen in hotel of camping (adres bekende koetjes en kalfjes. Het kost u
opgeven) om een middag of avond langs uiteraard, niets en u zult als vriend wor-
te komen. Er wordt een kopje koffie ge- den ontvangen. Blijf 's nachts echter niet
schonken, of iets anders, en men kan te lang „plakken" want onderdak is bij
liefst in het Engels en soms in het Duits de visite niet inbegrepen.
Zweeds Informatiebureau,
Laan Copes van Cattenburch
131, Den Haag, tel. 18.07.60.
Visby ls de grote stad op Got
land en bU aankomst met de
boot rijst, die stad als een
luchtspiegeling uit zee op. Hij
ligt op de klippen en is half
ommuurd. En ook op dit eiland
stapt men de middeleeuwen ln
als men de loopplank afkomt.
Het ls een apart wereldje. De
subtropische planten en bo
men, de typische kerken in
gotische stijl met witte mu
ren en houten daken, waarvan
er op het eiland zon honderd
zijn (alleen in Visby al zeven
tien). Visby, dat voor vakan
tiegangers die graag door
straatjes kuieren waar men
met de armen uitgespreid met
beide handen muren raakt, een
heerlijk oord is.
In vroeger tijden was Vi6by
een plaats waar vele goederen
uit verre landen werden opge
slagen. Dat is voorbij maar de
pakhuizen zijn er nog verbouwd
tot woningen en winkels, res
taurants en jeugdherbergen,
maar ze zijn hondenden Jaren
oud en hebben niets van hun
middeleeuwse aantrekkelijk
heid verloren. Het eens zo rijke
Götland bewaart als relikwie-
en in het museum de wapenen
van de Vikings, de juwelen en
de stenen bijlen, de wapens
ridders en het kerfczrilver eche opera „Petrus de Dacia" grote kudden schapen ontmoe- Nederlander toch ook wel een
eeuwen geleden. in Juli en augustus in de ruïnen ten, de Götlandpony's en de belevenis zijn de korenvelden
Een belevenis van de eerste van de Sint-Nioolaaskerk van unieke door een 6peelale naast de pljnboombossen te
manier van fokken rijpaar- vinden. En op Oland valt het
den. U zult er 't speciale Göt- minste regen van heel Zweden,
landse brood kunnen eten, do ook aantrekkelijk voor een
Witte 7
orde ls de opvoering van de ln Visby.
de twaalfde eeuw door de do
minicanermonnik Fried rich Speciale productie
i houten daken:
landse kaas, alle specialiteiten
die van vader op zoon zijn
overgegaan. In de dorpsscho
len wordt de kinderen zelfe die
speciale produktia van boter,
kaas en brood geleerd.
Maar dat hebt u zo langzamer
hand wel allemaal gezien. U
wilt naar het strand. Dat kan,
en hoe. Götland heeft einde
loze stranden van blank, fijn
zand. U zult er echter niet al
leen zijn want de bevolking
van Götland, een dikke vijftig
duizend zielen, verdubbelt ze
ker ln de hoogaomermaanden.
Windmolens
Dichtbij het vasteland de
ferry boot brengt u er ligt
Oland. Hemelsbreed gemeten
ls Götland niet ver van Oland
verwijderd maar de eilanden
verschillen als de dag en de
nacht. Götland rijst als een
fort uit zee op, Oland ligt er
weids en uitgestrekt bij. De Al-
var, een terrasvormige „bult"
Van kalksteen domineert in het
overigens vlakke eiland, dat
prat gaat op de zeldzame'bloe
men en de fijne kwaliteit van
o.a. komkommers, uien, noten
en bonen die de beste van Zwe
den zijn. En op de windmolens,
waarvan er zeker vierhonderd
zijn en die voor een groot deel
worden bewoond door kunste
naars. Ook daar is een fraai
zandstrand en het vakantie
vertier ls er ook goed vertegen
woordigd, evenals de campings.
Maar u moet niet vreemd op-
kljken..*lBi fen mlnlatuurgolf-*
baan vlak naast een Viking-
Mehler geschreven romanti- Op uw wandelingen zult u de zelfgekamde boter en de Göt- „natte Nederlander".
Wellicht komt u in Stockholm en hebt zelfs hele gezinnen. Men moet wel lid
u een paar uur over. Of u wilt er over- zijn van de eigen jeugdherbergorgani-
nachten en de avonduren nuttig be- satie of bij de „herbergvader" een in
ternationale jeugdherbergkaart kopen.
steden. Telefoonnummer 221840 draai-
en en u hoort in het Engels wat Stock
holm die dag te bieden heeft. Telefoon
nummer 221850 en u krijgt de inlich
tingen in het Duits.
De oversteek van Duitsland naar Zwe
ien gaat per veerboot; route Trave-
münde Trelleborg. Er kunnen 800
passagiers op en een groot aantal au
to's. Aan boord bevinden zich een res
taurant en een cafetaria. De schoor
steen van de boot is ingericht als „uit
kijktoren" van panoramavensters. De
tocht duurt ongeveer zeven uur. Over
dag van Travemünde naar Trelleborg,
s nachts in omgekeerde richting. De
Duitse en Zweedse spoorwegen zorgen
voor aansluiting zodat ook de treinrei
zigers geen tijdverlies hebben.
In de Zweedse jeugdherbergen is niet
alleen de jeugd welkom. Deze „van-
drarhem" zijn meer trekkershuizen
dan wat wij jeugdherbergen noemen.
Ouderen kunnen er eveneens terecht,
Niet alleen trekkers kunnen
recht, ook zij, die per auto reizen. Als
er plaats is.
Velen worden afgeschrikt door de hoge
levensstandaard in Zweden. „Het is
me te duur", zeggen ze. Inderdaad,
Zweden is niet goedkoop maar het is
in een grote stad als Stockholm toch
zeer goed mogelijk te lunchen voor
een drie rf vier gulden, inclusief. De
lunch bestaat uit brood met boter,
glas melk (koffie iets duurder) en een
warm gerecht en wordt geserveerd in
zelfbedieningsrestaurants van onder
andere het concern SARA. De VVV
heeft de adressen en u kunt ook bellen
339255 (tot 15 uur) en men verschaft
u de adressen per draad.
Nog meer goedkope mogelijkheden in
Stockholm. U kunt vrij gebruik ma
ken van alle gemeentelijke sportvelden
en als u uw vorm wilt behouden, kunt
u ook nog een trainingsuitrusting te
leen krijgen. De gemeentelijke open-
luchtbaden zijn ook gratis toegankelijk
evenals een zeer groot aantal musea
(op bepaalde dagen en uren). Het
openluchtmuseum Skansen staat niet
op de lijst van gratis musea maar met
nog vier andere beroemde attracties
stadhuis, Wasamuseum, beeldentuin
Millesgarden en museum Waldemarsud
de) hebt u genoeg aan een knipkaart
van ongeeer zes gulden. Dan hebt u
meteen de grootste toeristische attrac
ties bezocht. U kunt u meteen laten
vervoeren per bus of tram ook per
„dubbeldekbus" met goed uitzicht op
de bovenste etage en daarvoor neemt
u 'n toeristenabonnement van vier kro
nen per dag of elf kronen per drie da
gen met onbeperkt vervoer. Voorts wor
den door het gemeentebestuur tiental
len gratis amusementsprogramma's
aangeboden in cle open lucht. De VVV
Stockholm weet V
ur, aankomst Go-
Terug van Goten-
aankomst in Am-
Per 1 april gaat de Finnair met
Super-Caravelles een dagelijkse dienst
Brussel - Amsterdam - Gotenburg-Hel-
sinki onderhouden. In de voorlopige
dienstregeling van deze vliegdienst
staat het vertrek in Amsterdam aan
gegeven om 9.35 1
tenburg 10.50 uur.
borg om 15 uur ei
sterdam 16.55 uur.
In alle exprestreinen in Zweden - be
vinden zich zelfbedieningswagens
waar behalve dranken ook sandwiches,
koeken en een beperkt aantal lichte
gerechten verkrijgbaar zijn. Comple
te maaltijden worden alleen in de res
tauratiewagens verstrekt. De zelfbe
dieningswagens kunnen honderd reizi
gers per uur „verwerken".
Over de taal behoeft men zich in Zwe
den geen zorgen te maken. Overal
wordt Engels gesproken de kinde
ren leren het al op de lagere school
en veelal ook Duits.
Moeilijkheden met maaltijden bestaan
evenmin. De enige moeilijkheid kan
wellicht het kiezen zijn. De Zweedse
keuken is „nogal uitgebreid". Voor een
lunch heeft men een keuze uit vijftig
verschillende koude schotels (vis,
vlees, salades e.d.Dan zijn er nog
de warme schotels en vele broodsoor-
gestoofde grijze tot roodachtig bruine
rotsen, die door vele vakantiegangers
worden geprefereerd om er op te liggen
bruin bakken. Je komt er niet zo „plak
kerig" vandaan als van het zandstrand,
beweren ze. Akkoord, leder zijn meug.
Misschien hoort u ook tot die categorie
liefhebbers. Zo ja, dan Ls ook het laat
ste bezwaar dat men zou kunnen hebben
tegen Marstrand naar het verleden ge
jaagd.
Sniögen, ook al rust
Het is het eiland om te relaxen, om
volkomen rust te hebben. Er lopen geen
schreeuwende ijscomannen of llmona-
deventers, geen vrouwen die met schel
le stem meloenen aanprijzen. Wie per
ongeluk bij zijn bagage een transistor
radio heeft, piekert er niet over het ge-
over het eiland te laten waaien.
Lekker luieren, zwemmen ln het kris
talheldere water dat dan wel niet zo
•m is als in „het zuiden" maar zeker
verfrissend. En de zèewind zorgt
zelfs op de warmste dag voor afkoeling.
Wat hoger dan Gothenburg ligt nog
>'n wonderbaarlijk eilandje, Smögen.
Ook al niet om een uitbundige vakantie
te vieren met nightclubs en feest tot in
de kleine uurtjes. Maar wel iets voor de
rust. Er wordt wel beweerd dat Smögen
het mooiste „haventje met kade" ter
wereld heeft. Het zij zo. In elk geval zal
de rustzoekende vakantieganger zich
thuisvoelen tussen de hQuten huizen,
die soms tot vijfhonderd jaar oud zijn.
Gastvrije huizen, zoals heel Zweden
gastvrij is. Het is niet zo moeilijk om
connecties aan te knopen met een vis-
n een dag met hem mee te gaan.
Vergeet de hengel dan niet. Het is bo
vendien mogelijk een boot te huren. Op
de wijde plas is nog minder lawaai dan
het minste gerucht dat Smögen kan
voortbrengen.
In Zweden wordt gezegd, dat iedereen
m de westkust kan vinden wat hij
zoekl. In het deel van Gotenburg tot
Strömstad bij de Noorse grens liggen
plaatsjes van velerlei aard. Plaatsjes,
die wèl bescheiden mondain vermaak
bieden: plaatsjes die iets van de kust
verwijderd liggen bij de bosseneen
plaats als Lysekin van waaruit de fer
ryboot de vakantieganger naar het ro
mantische schiereiland Fiskebückstil
brengt, een plaats als Gotenburg. die
alles biedt wat de verwende gast be
geert. inclusief zoals het Zweedse
„De Bilt" zegt 2111 zonuren per jaar.
mfortabele boot vijfenzestig keer in de schutsluis
Drie dagen duurt de
boottocht van Goten
burg naai* Stockholm of
omgekeerd. Een aparte
manier om van kust
tot kust te varen en
Zweden-in-doorsnee te
zien. De tocht voert de
passagiers langs histo
rische ruïnes en kaste-
len. door het groene
landschap en de bossen.
Met het klernp ma
comfoi'tahele schip o
dergaat men de sens
tie vijfenzestig keer
«shut
bivf
keren, Overigens geen het Va
ramp want men krijgt twee i
dan volnn gelegenheid J zoetwat
het schip te verlaten en ropa. I
de omgev'ng te verken- wordt
nen. Als men de tocht stena bereikt,
ln Gotenburg begint de boot het Vl4tf-
ir I stoomt men de Ghta- oversteekt, In Vadbtena
i- 1 li vier. op naar Kungsilv. I krijgt men enige yren
.- I In TrollhAttan ontmoet i de gelegenheid de stad
n j men de eerste schut- die wel genoemd
dan doemt i wordt het „prentnriet-
rneer op. up I kaartenstadje" te be-
ïet grootste j zichtlgen. Niet weinig
?er urn lu- passagiers olijven in
een kanaalhet aantrekkelijke Vad- bereiken,
ilgens Vad- I stena en wachten op de j midden in ue stad aan
olgend? hooc om dei komt, vlak bij het fa
•is naar Stockholm te meuze scadhuis.
vervolgen Die reis gaat
vervolgens naar Norr
köping en vandaar la
veert het schip Lussen
de eilandjes d"or naar
het kanaal van t-'ödcr-
talje om vJn het Mhla-
•kholin te
