MASSAMOORDENAARS MOGEN NIET
ZONDERMEER VERDWIJNEN
HU en de HILLTOPS
Dr. L.de Jong: Drama's blijven leven
Niet achterom
kijken, maar
juist vooruit
vorst
Esterel met kleine verrassingen
Rokken zeer kort
117 SLACHTOFFERS
ONHERKENBAAR
St.-Pieterspenning en pastoorsfiets
grootste zorg van de bisschoppen
met Rhythm en Blues-sound
PAGINA S
DE LEIDSE COURANT
DINSDAG 25 JANUARI 1966
(Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM. De oorlogs
misdadiger verdienst straf. De
massamoordenaar en zijn mede
plichtigen moeten weten, dat zij
zich niet aan de gerechtigheid kun
nen ontrekken. Het blijft een ont
zaglijk gevaar voor de toekomst,
wanneer de mensen zouden dulden,
dat zo'n oorlogsmisdadiger zonder
meer verdwijnt. Dit is niet achter
om kijken naar 25 jaar geleden,
maar juist vooruit. Het gaat hier
om de bescherming van de op
groeiende generaties".
doelt hiermee op de arrestatie van dr.
Wilhelm Harster en Willy Zöpf, twee
potentiële nazi-schuldigen en van Ger-
trud Slottke, de boekhoudster van de
dood. Het is ook het antwoord op de
vraag, waarom een dr. H. Fischböck
achtervolgd wordt en waarom de nazi
processen ook tegen deze in Nederland
beruchte figuren door blijven gaan,'.De
mensheid moet aantonen, dat wie dit
uithaalt zijn straf krijgt".
Wat bezielt die Nederlander, die dr.
L. de Jong na het lezen van deze be
richten woedend opbelt, of het nu ein-
delljk niet genoeg is. Maakt deze Ne-1
derlander kortsluiting met het verle
den? Kent hij de Europese geschiede
nis van de laatste 25 jaar niet meer?
Weet hij soms ook niet, dat in allerlei
landen nazifiguren of nazi-aanhangers
blijven doorwroeten: in de politiek, in
het maatschappelijk leven, in de open
bare mening?
Dr. L. de Jong weet wel beter. Al 2C
jaar lang komen in zijn stille kamer
aan de Amsterdamse Herengracht de
oorlogsdrama's steeds weer tot leven.
De Silbertannemoorden op onschuldige
Nederlanders, het martelen en dood
schieten van verzetsstrijders, het roven
en plunderen en het geestelijk en licha
melijk provoceren van vele honderd
duizenden. Met als meest-afgrijselijke
climax in dit drama de moord op mil
joenen Europese joden.
Namens jongeren
Maar: „Dit rechtspreken achteraf
kijkt niet achterom, maar juist voor
uit". Het is het rechtspreken uit naam
van de ouderen en ook namens de Jon-
Keven. „Wij mogen van hen niet eisen
dat zü deze episode ten volle aanvoelen.
Voor hen geldt, wat voor ons bij
voorbeeld de eerste wereldoorlog is: 't
Treft je als een vreemd verhaal, waar
je bulten staat. Wél moeten we de jon
geren leren, dat 19401945 een zinvol
stuk geschiedenis Is, waarvan de bete
kenis duidelijk moet worden", zegt dr.
De Jong.
Harster, Zöpf, Fischböck, Gertrud
Slottke zijn persoonlijk verantwoorde
lijk voor de beroving, het leegplunde
ren, de deportatie en de dood van tien
duizenden joodse Nederlanders. Zij kun
nen er niet onderuit. De stukken va:
wijzen het onomstotelijk uit, ze kregen
opdracht uit Berlijn, voerden uit, gaven
zelf bevel. Of werkten mee aan deze
operatie ..volgens het dienstrooster van
de treinen".
Zij kunnen er niet onderuit. De lijn
van het beruchte Referat IVB4
Eichmann liep lijnrecht naar Den Haag
naar het bureau van Harster, naar Zöpf
De Surinaamse Postadministratie
zal op 16 februari een serie
van acht gewone frankeerzegels
de zogenaamde vogelserie, uit
geven. Deze dient ter vervanging
van de thans in omloop zijnde
vruchtenserie. De ontwerpen van
de serie (prijs 78 cent, Nederlandse
muntzijn van Stuart Robles de
Medina. De zegels stellen voor:
roodborstje (1 cent - groen,
blauwgroen, oranjerood, zwart),
grietjebie (2 cent - donkerblauw,
lichtblauw, geel-bruin)kieng Set
mauve paars, rood. zwart),
steenduif cent - lichtgroen,
donkergroen, bruin, zwart), blauw-
foortje (5 cent - lichtgeel, donker
geel, blauw, zwart), kolibrie
(6 cent - beige, bruin, geel,
blauw), anijsvink (8 cent
lichtgrijs, donkergrijs, blauw,
zwart), boontjedief (10 cent -
groenachtig geel, groen, bruin,
zwart).
of geen
vorst
DE BILT - Het KNMI deelt
mede: Een nieuwe depressie ten
zuidwesten van Ierland is in de
nacht van maandag op dinsdag
tamelijk diep geworden en om
vangrijk, maar zijn verplaatsings-
K.N.M.1. Oostelijke
DEELT
MEDE: Wind
snelheid nam af. De frontale re
genzone drong dinsdagochtend tot
de omgeving van Londen door.
Welke koers de depressie volgt is
nog onzeker, maar het is niet
waarschijnlijk dat de depressie in
ons land een belangrijke veran
dering in de weerstoestand zal
bewerkstellingen. De wind blijft
de komende 24 uur oostelijk zodat
vooral in de noordelijke provincies
nog tamelijk koude lucht uit Duits
land binnenstroomt, terwijl in het
zuiden van het land de tempera
turen enkele graden bovèn het
vriespunt blijven. De neerslag
kansen zijn opnieuw het grootst
in het zuiden en zuidwesten van
het land. Omdat de wind in kracht
toeneemt zal de mist worden
verdreven.
(Van onze moderedactrice)
PARIJS. Ook in Parijs is de jacht
op modenieuws voor het zomerseizoen
begonnen. Om zeker te zijn. dat ze niet
zouden veronachtzaamd worden, lurlden
Esterel en de ontwerper van de Griekse
koninklijke familie, Jacques Deses. reeds
zondag hun show voor een zeer beperkt
publiek, zodat heel wat journalisten pas
Esterel, de troubadour-ontwerper-aan
drijver van de herenmode, kreeg waar
voor zijn geld. Zijn verzameling liep over
van verrassingen, die bij nader inzien
nog niet zo gek waren. Hiertoe behoorden
onder meer zeer korte zomershorts, die
omlaag gerold kunnen worden tot
Bermudalange zomerse broekjes. De toe
schouwers hielden even de adem in voor
een veiligheidssysteem op het strand,
naar Esterel: een tweedelig badkostuum,
de b.h., die als een gordijntje dicht
geschoven kon worden.
Maar wat vooral opviel bij de col
lectie was de zin voor kleur en harmo
nische contrasten.
Dit alles gebeurde in Tatti's filmstudio
in het Bois de Vincennes. Bij Deses
onder meer kleren en kostuums in half
om halfkleuren: lichtgrijze en donker
grijze flanel bijvoorbeeld.
En verder een hele reeks avond-
Japonnen, die met hun bijbehorende
capes en mantels de geschiedenis van het
kostuum door de eeuwen heen wilden
illustreren: gevleugelde victories, Ro
meinse toga's, klassieke Griekse gedra
peerde modellen en verfijnde romantiek.
Deees kan al zijn koninklijke cliënten
tevreden stellen. Als voorbeeld van kleur:
een japon in met bloemen bedrukte
mousseline met citroenkleurig sjaal
effect aan de rugzijde.
Voor de jongeren
Feraud en Yorn hielden maandag de
openingsvertoningen. Ze wilden niet
onderdoen voor de meest doordrijvende
Italiaanse ontwerpers: de rokken blij
ven tot 5 cm boven de knie.
Geometrie blijft ook nu nog aan de
orde, maat de figuren worden al iets
afgerond. Cirkels, halve cirkels, afge
knotte punten en dan verkregen door
stiksels, steunen de collectie van Fe-
Wie van frou-frou houdt, zal licht
bedrogen uitkomen bij deze eerstelingen.
Slechts een zeer ver verwijderde re-
minicentie aan de Vivu Maria-kleding
van de beroemde film.
Nieuw in Parijs, maar we hebben het
reeds gezien in Rome: gekleurde kou
sen met horizontale ringen, doch alleen
aan de voorzijde, In dezelfde kleur als
japon of mantel, of bedekt met nopjes,
zoals destijds de ouderwetse marquisette,
gordijntjes. Ook hier in Parijs lage
schoenen in lakleder en in hoofdzaak
wit en rood Dat zijn de eerste berich
ten. De week is echter nog jong en er
kunnen misschien toch enkele hogere
of lagere akkoorden tevoorschijn ko
men dan alleen maar deze reeds be
kende modemelodietjes. Het woord op-
art heb ik er voor de gelegenheid uit
geweerd. Dat was vanzelfsprekend.
Hoe zou men in deze tijd mode kunnen
maken zonder dit moderne woord le
gebmiken.
en naar Slottke. En Fischböck, de nog
onvindbare Fischböck, speelde daarin
een even grote zo niet grotere als
officiële plunderaar rol. Sommigen,
zoals Harster, zijn in Nederland al ge
straft, maar te licht. De justitie had
kort na de oorlog nog geen inzicht en
overzicht van hun preciese daden, van
de nazi-organisatie tot verdelging van
de joden, of van de Duitse functionaris
sen, die er speciaal mee belast waren.
De sporen slachtoffers en archieven
van de speciale verdelgingsbureaus
waren uitgewist en het duurde jaren
voordat de wereld zich het verschrikke
lijke beeld kon vormen van deze mas
samoord met voorbedachte fade op
miljoenen Europese joden.
Zij wiston
„Zeg niet dat Harster en consorten
niet wisten, wat met de joden gebeur
de". De vertrouwelijke stukken, die
Berlijn met deze figuren wisselde, lie
gen er in ieder geval niet om. En dan:
„Hadden zij soms geen geweten?" al
dus dr. De Jong.
„Zij wisten, dat zij een misdaad be
gingen. Het blijkt uit hun daden. Depor
tatie en vernietiging werden in 't diepst
geheim georganiseerd. De nazi's heb
ben verder hun uiterste best gedaan al
le sporen uit te wissen. Zo is het ar
chief van het „Reichssicherheitsamt"
waar 20.000 mensen werkten, verbrand.
Ook de slachtoffers moesten verdwij
nen en daarom gaf Himmler later op
dracht de stoffelijke resten van de in
Rusland doodgeschoten joden weer op
te graven en te verbranden. De as werd
in de rivieren uitgestrooid. En na de
oorlog hebben ze alles gedaan zichzelf
onvindbaar te maken. Ze doken onder
in het Duitse leger of verdwenen met
valse papieren naar Spanje en Zuid-
Amerika. Dit doen mensen niet, wan
neer ze zich van geen misdaad of
schuld bewust zijn. Zij hebben systema
tisch en welbewust hun best gedaan
zich aan de justitie te onttrekken".
Wat we nu nodig hebben is: een on
afhankelijke rechter, die aan de hand
van documenten en getuigenverklarin
gen deze moord moet bewijzen. „In we
reldoorlog II werden miljoenen joden
met voorbedachte rade vernietigd. Moe
ten de daders vrij blijven rondlopen?
Of moet de wereld weten, dat wie dit
uithaalt zijn straf krijgt? Het gaat im
mers om de toekomst van de mens
heid". Daarom blijven mannen als dr.
L. de Jong en ir. Wiesenthal met hun
medewerkers doorgaan met het opsta
pelen van de bewijslast tegen iedereen
die medeplichtig is aan deze grootste
massamoord uit de geschiedenis.
CHAMONIX (UPI) Over een gebied
met een doorsnee van anderhalve kilo
meter liggen de kleine brokstukken van
de verongelukte Indiase Boeing-707 op de
hellingen van de Mont Blanc. Gidsen en
reddingsploegen hebben gemeld dat de
meeste van de 117 slachtoffers onherken
baar verminkt zijn. Het is zelfs uiterst
onwaarschijnlijk dat alle slachtoffers ooit
gevonden zullen worden. De bergingsploe-
gen hebben te kampen met een kou van
30 graden en een dikke sneeuwlaag. Bij
de top woeden zware sneeuwstormen. Het
zal wel eens tot de lente kunnen duren
eer de bergingswerkzaamheden zijn vol
tooid.
Bij hun terugkeer in het nabijgelegen
Chamonix hadden de mannen enkele
plastic zakken bij zich. waarin zidh stof
felijke resten van enige slachtoffers be-
Bezit Bisschoppelijk
Museum te Haarlem
naar Utrecht
UTRECHT (KNP) Dooi- mgr. dr. J.
A E. van Dodewaard. bisschop van Haar
lem. optredend voor het bisdom Haarlem,
en mgr. prof. H. J. H. M. Fortmann en
dr. G. A Wellen, optredend in hun functie
van voorzitter en secretaris van de stich
ting Aartsbisschoppelijk Museum te
Utreaht, is een contract, getekend, waarin
in beginsel de kunstschatten van het Bis
schoppelijk Museum te Haarlem in bruik
leen worden overgedragen aan het aarts
bisschoppelijk Museum te Utrecht., De
verwezenlijking van dit bruikleen zal
echter eerst mogelijk zijn, wanneer het.
Aartsbischoppelijk Museum in overleg met
de gemeente Utrecht passende ruimte ter
expositie van de collectie in Utrecht kan
vinden. Onderhandelingen zijn hierover
gaande, zowel met het stadsbestuur van
Utrecht als met het Rijk.
De collecties zullen te zijner tijd ge-
exposeerd worden onder de naam van
„Museum van Religieuze Kunst". Voorals
nog echter zal het. Bisschoppelijk Mu
seum gehuisvest, blijven in het huidige
pand. Jansstraat 69 te Haarlem
Promotie in Rome van
priester uit Lisse
ROME (KNPi Gisteren is cum laude
gepromoveerd aan het pauselijk bijbel
instituut te Rome de heer A. J. Simonis
uit Lisse. priester van het bisdom Rotter
dam. De titel van zijn proefschrift luidde:
Die Hirtenrede im Johannes Evangelium.
Versueh einer Analyse von Johannes 10.
1-18, nach Entstehung, Hintergrund und
Inhalt. De promotor was prof. dr. I de
la Potterie S J.
ROTTERDAM
slacht runderen 200. gebruikve
vette kalveren Ho. gr&sga 1 ver ei
tere kalveren 1173. paarden 2:-
aohapen of lammeren 128. weide
6, en 13 bokken of geiten
rslacht runderen extra kwal 425-
r 396—415 2e 340—360. 3e 325- 34c
al 2S5—300.
lelkkoeieii 1050—1450, vare koeten S5o—
vaarzen SU» -950. pinken 5767uo.
-en 375—550. nucht kalv 15o— ltiu.
wiizigd .vaarzen en pinken
del kalm. prijzen stabiel, graskalv
leta minder, handel redelijk, prijah,
katv even ruimer handel traag, pr
Kdi-ukt nuchtere kalv aanv iets rui
ndel stijf, niet geh. prjjsh .slechtpan
vonden. Bij het zoeken op de bergwand
zijn ook de resten van vijftien apen ge
vonden die bij de ramp van gisteren om
het leven kwamen. De dieren waren be
stemd voor Europese dierentuinen.
Over de oorzaak van de ramp is nog
steeds niets bekend. De gezagvoerder van
het toestel. J. T. d'Souza, een van de be
kwaamste piloten van Air India, en twee
de vlieger van het toestel waarmee paus
Paul us in 1964 naar Bombay vloog, had
toestemming gekregen te landen op het
vliegveld van Genéve. Het kan zijn dat de
piloot zich in de hoogte vergist heeft, het
is ook mogelijk dat de hoogtemeter on-
Twee mensen zijn aan de dood in het
vliegtuig ontsnapt. Een passagier, een
Australiër, was onverwacht in Beiroet, de
laatste halte voor de ramp. uit het vlieg
tuig gestapt. Ook was daar een stewar
dess uitgestapt, omdat zij zich niet goed
voelde. De stewardess, de Zwitserse Doris
Ludy, had toestemming gekregen een dok
ter te raadplegen.
Laatste Nederlands concilie in 1924
(Van een onzer redacteuren)
UTRECHT. Het Nederlandse concilie, dat de
bisschoppen in hun laatste brief hebben aange
kondigd, wordt het vierde in de rij. Het eerste
werd gehouden in 1565 als uitloper van het concilie
van Trente. Daarna volgde een onderbreking van
precies driehonderd jaar, die voor het grootste deel
samenviel met het bisschoploze tijdperk, dat in
1702 werd ingezet. Het tweede concilie (1865) mag
beschouwd worden als ,,'n demonstratief sluitstuk"
van de opbouw van de in 1853 herrezen Nederlandse
kerkprovincie en als een openlijk getuigenis van
het herstel van de goede betrekkingen met Rome.
En het derde concilie (1924) werd bijeengeroepen
om de bepalingen van 't nieuwe kerkelijke wetboek
in 1917 gepromulgeerd, op Nederland toe te passen.
VOOR VROUW
NIETS DAN
VERBODEN
Uit dit overzicht blijkt wel, dat alle
bepalingen om op gezette tijden provin
ciale concilies te houden, in ons land
niet veel hebben uitgehaald. Hier ging
men er alleen toe over op de grote
keerpunten der geschiedenis: na het
concilie van Trente, na het herstel van
de hiërarchie en na de invoering van 'n
nieuw kerkelijk wetboek.
Aan deze traditie blijven onze bis
schoppen ook nu getrouw: zij roepen 't
vierde Nederlands concilie bijeen, om
dat opnieuw in de groei van het kerke
lijke leven een beslissende wending Is
gekomen. Het aggiornamento van Jo
annes XXIII en van het Vaticaans con
cilie vraagt om een aggiornamento van
de Nederlandse Kerk. even consequent,
even moedig en even charismatisch. Dit
zal dan ook het hoofdthema van de ko
mende kerkvergadering zijn.
Tijdsdocument
Wie de akten en besluiten van het
derde concilie van Utrecht (1924) na
slaat, gaat zich geleidelijk een beeld
vormen van wat zo'n nationaal conci
lie betekent. De dode letter van de
kerkelijke rechtsbepalingen komt onder
zijn ogen tot leven. Hij ziet concrete
mensen worstelen met de problemen
van hun tijd en daarvoor oplossingen
suggereren. Hij komt namen tegen, die
nog altijd klank hebben, en bepalingen,
die nog altijd bekend in de oren klin
ken, ook al worden ze niet alle meer
nageleefd. Maar aan het eind van de
lezing kan hij toch maar één conclusie
trekken, namelijk dat het hoog tijd
wordt, in een nieuw concilie orde op za
ken te stellen.
Het 3e Nederlandse concilie kwam
op 22 september 1924 in de me-
tropolitane kerk te Utrecht bijeen onder
voorzitterschap van aartsbisschop Hen-
ricus van de Wetering. Verder waren
als stemgerechtigden aanwezig de bis
schoppen Callier, Schrijnen, Hopmans
en Diepen, de internuntius Orsenigo en
en abten van Cuyk, Berne, Vijlen, Oos
terhout en Loilbosch.
Geen stemrecht hadden de elf afge
vaardigden van de kathedrale kapittels,
de drie representanten van de diocesa
ne clerus en de twaalf hogere oversten
van exempte clericale orden. Het bureau
van het concilie bestond uit two secre
tarissen en een ceremoniarius. De con
cilievaders kregen tegelijk met de uit
nodiging een uitvoerige tekst voorge
legd, die het nieuwe kerkelijke wet
boek op de voet volgde. Zij was opge
steld door een commissie van vijf des
kundigen, een uit elk diocees.
De titels der hoofdstukken geven al
thans enige indruk van de materie die
op het concilie werd behandeld: over
de clerici, over de religieuzen, over de
leken, over de sacramenten, over de
heilige plaatsen en tijden, over de god
delijke eredienst, over 't kerkelijk leer-
verslaggevers
DEN HAAG. Buiten de
grenzen van 't Nederlandse
beat-centrum Den Haag.
waar '/-Ij 300 fanleden
hebben, is de beatgroep. Hu
en de Hilltops nog nauwe
lijks bekend. Waarschijnlijk
zal 't nu niet zo lang meer
duren, want dezer dagen
werd er in drie uur tijd van
deze jongens, onder leiding
van producer Fred Haayer.
het eerste plaatje opgeno
men. dat over ongeveer drie
weken op de Nederlandse
markt verschijnt.
Hoewel de groep één geheel
vormt, mag de topattractie
wel de thans 19-jarige zan
ger Hu genoemd worden
Hij heet in het dagelijkse
leven Hans van der Toren
uit Rijswijk en stamt uit
een nogal muzikale familie.
Ongeveer zeseneenhalf jaar
geleden trad hij met zijn
oudste zusje op onder de
naam „The Two Rascals".
Thans viert zijn jongere
zusje. Polly, (bescheiden)
triomfen in de Haagse
„Beatsisters". Na de eerste
stappen op de ladder van
je kleinkunst bij ..d'Oprech-
te Amateurs" te hebben ge
zet. kwam hij bij de ..Hill
tops" (toen nog „The Spit
fires"). die bestaan uit:
Fred de Wilde (slaggitaar).
Werner den Heyer (sologi
taar). Mike Scholten (bas
gitaar) en Henk van Meer
beek drummer)
Onder leiding van de heer
K. K. van Oudsheusden.
zelf een veteraan op amu-
sementsgebied en bekend
als Charles Oud. werd er
hard geoefend om op het
juiste peil voor een plaatop
name te komen. Onlangs
achtte hij deze tijd geko
men en via Jacques Senf.
manager van de „Golden
Earrings", werd er een
proefopname gemaakt, die
resulteerde in de plaat ..Cry
me river* met aan de ach
terkant een eigen werkje
van de heer Van Oudsheus
den „I need your lovin"
..Cry me river", valt t
beetje „uit de toon" in de
beat wereld, omdat er t
zeer sterke Rhythm'
Blues-sound in te bemerken
valt. Een sound, waar
de enorme stem van Hans
zich echter uitzonderlijk
goed leent. Misschien bete-
Zanger Hu creëerde voor
zijn groep 'n aparte plaats
in Nederlandse beatwereld.
kent deze eerste plaat voor
Hu en de Hilltops, een door
braak naar het succes, waar
zij zo hard voor gewerkt
hebben.
Opvallend is, dat het hoofdstuk over
de clerici 65 pagina's telt en dat over
de leken slechts 3, die bovendien nog
uitsluitend handelen over de godvruch
tige broederschappen, waar leken zich
kunnen verenigen. Maar dat mag nie
mand verwonderen, ook daarin was het
concilie een zuivere weerspiegeling van
het kerkelijk wetboek, dat al even
min aandacht besteedde aan de situa
tie van de leek in de Kerk.
Alles bij elkaar komt men na lezing
van de stukken tot de conclusie, dat op
het derde concilie van Utrecht de
grondslag is gelegd voor de oerdegelij
ke, enigszins rechtlijnige maar zeker
niet onwerkzame pastoraal, zoals we
die in de vooroorlogse jaren gekend
hebben. Men komt er alle gangbare In
stellingen tegen vanaf het katechismus-
onderricht op de lagere scholen, de col
lecte voor de Sint-Pieterspenning en de
pastoorsconferentie tot aan de brand
kast in de sacristie en de armenban-
ken achter in de kerk (met steunen,
zegt de tekst, wanneer dit tenminste
zonder bezwaar kan geschieden). Hoe
men over een en ander ook denkt, vast
staat wel, dat hier aan de clerus een
pastorale handleiding werd geven,
die op de hoogte was van haar tijd en
die tot ver in het buitenland de faam
van de Nederlandse zielzorg heeft ge
vestigd.
Schatrijke roomse leven
Natuurlijk herkent men in tal van
voorschriften de sfeer van het rijke
roomse leven. Bepaald wordt, dat al
le clerici gekleed zullen gaan in 'n lan
ge zwarte jas (ad genua produeta, dit
is tot de knieën reikend). Zij mogen
gebruik maken „van een voertuig, dat
gemeenzaam bicyclette wordt ge
noemd (rijwiel, rijwiel met motorver-
band)", maar niet van „een voertuig,
genaamd motorfiets". Het is aan gees
telijken absoluut verboden te baden op
publieke plaatsen, hijvoorbeeld aan het
zeestrand.
Het concilie voegt er de volgende ver
klarende tekst aan toe: „Gemakkelijk
immers wordt die priester veracht, die
zich zozeer onder de leken mengt, dat
hij als het ware een van hen wordt.
Daarom wensen wij, dat priesters niet
naar bijeenkomsten gaan, waar ook
vrouwen komen, tenzij van te voren is
aangekondigd, dat de vrouwen zedig ge
kleed moeten zijn, bijvoorbeeld doordat
in de convocatie vermeld staat: de da
mes moeten verschijnen in gesloten
kostuum".
Het spelen met kaarten is hun toege
staan maar alleen op voorwaarde, dat
zij het spel niet te lang rekken, niet
toegeven aan winzucht en op geen enke
le wijze de grenzen der matigheid over
schrijden. „Als zij tot middernacht of
zelfs langer hun spel voortzetten, dan
is dat niet passend voor priesters, die
de andere morgen het heilig offer moe
ten opdragen".
Hoe de officiële Nederlandse Kerk in
1924 tegenover de vrouw stond, komt
duidelijk aan het licht, wanneer men 't
register consulteert onder het trefwoord
„mulierea" (vrouwen). Daar worden
de volgende onderwerpen opgenoemd:
haar omgang met geestelijken: aan
welke voorwaarden zij moeten voldoen
als zij bij geestelijken inwonen; dat zij
door de kapelaan niet op zijn kamer ont
vangen mogen worden; dat de kerkgang
haar aanbevolen wordt; waar men haar
biecht mag horen; in de kerk moeten
zij het hoofd bedekt hebben en zedig ge
kleed zijn; waar het de gewoonte is
haar in de kerk van de mannen te
scheiden, nioet deze gewoonte gehand
haafd worden; zij mogen niet worden
toegelaten tot het zangkoor; zij moeten
ook in processies van de mannen ge-
Geschilderd portret van mgr. H. J.
van de Wetering, die als aarts
bisschop van Utrecht het laatste
Nederlands concilie heeft voor
gezeten.
scheiden worden; zij mogen niet wor
den aangenomen als kosteres, tenzij bij
zusters; zij mogen geen gevaar voor ver
leiding scheppen; zij moeten zedig ge
kleed zijn; meisjes moeten bij het ka-
techismusonderricht van de jongens ge
scheiden worden. Aldus een letterlijke
vertaling van alle thema's die onder het
trefwoord „mulieres" worden opge
noemd.
Joden een gevaar
Minder onschuldig is, wat er wordt
gezegd over de otugang met niet-ka-
tholieken, in het bijzonder met joden.
Als reden waarom elke gemeenzaam
heid en vertrouwelijke omgang met jo
den vermeden moet worden, geven de
handelingen op „dat zij zeer ver ver
wijderd zijn van het kruis Christi, voor
gelovigen een eer en voor hen een er-
De pastoors wordt opgelegd ervoor te
zorgen, dat christenen „het niet wagen
zich in dienst van joden te stellen, bij
voorbeeld als knechten en dienstboden".
Soms kan een oppervlakkig contact ge
duld worden maar alleen „als er geen
enkel gevaar bestaat voor bederf
geloof en zeden". Dit contact mag ech
ter niet gebaseerd worden „op laag
winstbejag". En tenslotte moet worden
gewaakt tegen omstandigheden „wa
in gelovigen de steun en de hulp
joden nodig zouden hebben".
Wij citeren deze passages niet
oude koeien uit de sloot te halen, m
alleen om te laten zien, hoe noodzake
lijk het is, in een nieuw provinciaal
concilie orde op zaken te stellen. Want
ook al zijn heel wat bepalingen in de
loop der tijd krachteloos geworden,
misschien zelfs uitdrukkelijk afgeschaft
de wetgeving van 1924 als totaliteit
staat, minstens formeel, nog altijd o
eind. En dat is bepaald een anachro-
Toen het derde Nederlands concilie
afgelopen was, heeft men overeen
komstig de bepalingen van de codex
alle besluiten naar Rome opgestuurd,
om de goedkeuring van de Heilige
Stoel te verkrijgen. Rome ging over
algemeen met de getroffen regelingen
akkoord, had alleen hier en daar iets
gewijzigd.
Bijzondere lof werd de Nederlandse
bisschoppen toegezwaaid „omdat zij 'n
expliciet gebod hadden uitgevaardigd
om jaarlijks het feest van pauskeuze
en pauskoning te vieren" alsmede
dat zij hadden voorgeschreven dat i
de pauselijke gezant in alle omstandig
heden voorrang moest worden verleend
op de residerende bisschoppen". Ken
nelijk werd dat door Rome als een zeer
belangrijk voorschrift beschouwd. Een
typisch trekje dat nog eens duidelijk
onderstreept hoe de verhoudingen tus
sen de Romeinse curie en de plaatse
lijke bisschoppen toentertijd lagen.
Binnenkort zal dan heel deze
wetgeving op de helling komen te
staan. Over enkele jaren, waar
schijnlijk in 1967, komen de bis
schoppen, abten, hogere oversten
en andere afgevaardigden bijeen,
om het vierde Nederlandse concilie
te houden. Wij zien deze gebeurte
nis met belangstelling tegemoet.
En maken ons nu reeds op om de
voorbereidingen met de grootste
aandacht te volgen?
