4
In driekwart eeuw
gingen 3 koninklijke bruiden
Beatrix voor
1 0,
Emma
Ivoire satin peplum voor Juliana
Huis met een geheim
Wit drap dargent en tule voor Wilhelmina 1
ATERDAG 22 JANUARI 1966
DE LEIDSE COURANT
PAGINA
c
0
I (D
Huwelijken
Binnenkort zullen wij onze prinses op haar huwelijksdag volgen, haar
japon beschrijven, haar japon bewonderen, haar ontroering bespieden.
En de werkelijke en gefantaseerde anekdotes onthouden.
Van onze moderedactrice)
JEN HAAG Al driekwart eeuw is
Nederland het land van de regerende
loninginnen. Drie vrouwen gingen Beatrix
roor in een vorstelijk huwelijk: haar
noeder die nog prinses was op haar
rouwdag; haar grootmoeder, al twee
aren koningin toen zij als twintigjarige de
iruid werd en haar overgrootmoeder, de
atere koningin-regentes Emma, in 1879
loningin geworden door haar huwelijk
met koning Willem III. Vier vrouwen van
toge geboorte, vier huwelijken, vier va-
iaties in de benadering daarvan door het
toeziende volk, wisselend in de gemoeds
bewegingen naar de wisseling van de
tijden. Onze tijd is reëel, wars van senti
mentaliteit, tot ontluisterend toe
maar als een bruid haar voet op de loper
zet, verrijst een begraven gevoel in ons
lart en een lang verbannen blik keert
terug in de ogen. Met een mateloze
romantische nieuwsgierigheid, die theore
tisch niet meer in onze dagen past, wordt
Vitte zijde
met goud
doorstikt
voor
In het familieslot te Arol-
sen werd Adelheid Emma,
Prinses van Waldeck en
Pyrmont, de vrouw van
de Koning der Nederlan
den en Groothertog van
Luxemburg die meer dan
driemaal zo oud was als
zijn 20-jarige bruid. Er is
geen foto, geen schilderij,
geen tekening gemaakt
van de bruid, het paar, de
plechtigheidno£ minder
ran het bruidstoilet. Lang
heeft men gemeend dat
een portret van de jonge
koningin, getooid met dia
deem en vorstelijke paru
re, was gemaakt op haar
huwelijksdag, maar op het
Koninklijk Huisarchief ligt
het bewijs dat de foto
een jaar nadien werd ge
maakt; zij heeft het er
zelf achterop geschreven.
Buitenlandse geïllustreer
de bladen van die tijd
maakten niet eens melding
van het huwelijk; alleen
lUtustration schreef dat
de zojuist gehuwde konin-
ging „trés douce, trés
bonne, trés simple, trés
spirituelle" was, zeer lief,
zeer goed, zeer eenvoudig,
zeer gevat; dat zij voor
treffelijk Frans sprak,
maar geen Nederlands...
Over haar trouwjapon
geen woord.
Maar het huwelijk van
Koningin Emma werd dan
ook zuiver als een familie
feest beschouwd. „Zeer
huiselijk" wil intussen niet
zeggen „zonder pracht en
praal". Geëscorteerd door
heren in gala-uniformen
en groot tenue met nauw
sluitende witte pantalons,
schitterden vorstinnen en
„Zij was zeer lief, zeer goed, zeer eenvoudig, ze er gevat", schreef een geïllustreerd blad in 1879
over koningin Emma. bij haar huwelijk. Maar over haar trouwjapon geen woord Er rest
ons geen afbeelding ook van Emma op haar trouwdag. Deze is genomen in de bruidsdagen.
de dames uit hun gevolg
in lange, zeer gedécolle
teerde sleepgewaden, met
kostbare colliers, Brussel- met rozen doorvlochten,
se kant, stroken en strik- De hofdames der jeugdige
ken. Alle kapsels waren koningin droegen als in-
prinses Beatrix, de bruid van het jaar in
Nederland, gevolgd tot in haar gedachten.
Als dat zou kunnen. Maar we zullen weten
hoever haar sleep reikt en hoeveel bril
janten er schitteren in haar diadeem. We
willen het levensboek van anderen lezen,
maar ook zien hoe de bladzijden zijn ge
ïllustreerd. En dat kan voor de drie die
Beatrix voorgingen.
signe een door een gouden
krans omgeven E.
De bruid was gekleed in
witte zijde, met goud door
stikt; de vier meter lange
sleep, door hofdames ge
dragen, werd geheel be
dekt door een sluier die op
het haar was gehecht met
een myrthenkrans waar
onder volgens sommigen
een diadeem, volgens an
deren briljanten spelden
schitterden. Zij droeg een
kort schoudermanteltje van
hermelijn. „In deze japon
kwam haar fraaie gestalte
nog beter uit...", tekent
een journalist aan. En
voorts: „Haar bleek ge
laat teekende de aandoe
ning die zich in dit plech
tig uur van haar scheen
meester gemaakt te heb
ben, waaraan zij eenige
malen lucht gaf tijdens de
rede van de predikant",..
Op de enige foto die van
het paar in de bruidsdagen
werd gemaakt, is de licht
zijden verlovingsjapon te
zien: een caraco, afgezet
met kanten stroken en
passement met een nauwe
tot de grond reikende rok,
aan de voorkant gelegd in
platte plooitjes die als een
strook uitspringen op de
voet. Een overrok met
passement en franje blijft
aan de voorkant boven
kniehoogte maar wordt
aan de achterzijde ge
fronst tot een fraaie tour
nure om zich vervolgens
met draperieën te storten
in een sleep.
Zijne Majesteit bracht
voor zijn aanstaande bruid
een „zeldzaam eigenaar
dig" geschenk mee: „een
gouden toiletdoos met alle
daarin behorende behoef
ten van massief goud".
Op de huwelijksdag droeg
zij het door de koning ge
schonken medaillon met in
het midden een grote dia
mant en zijn gegraveerd
portret, omgeven door
kleinere briljanten waar
boven een diamanten
kroon.
Geen koninklijk diadeem voor Juliana. Zij wilde zijn als elke andere bruid, niet als de huwende troonopvolgster. Geen
opvallende tekenen derhalve van de waardigheid van kroonprinses of het moest zijn de kostbare armband, geschenk
van Nederlands Oost-Indië.
De bruid Juliana heeft iets in
haar houding van „eigen karak
ter": ik wil gelukkig zijn als elke
andere bruid, niet als de huwende
troonopvolgster. In vergelijking
met andere vorstenhuizen uit die
tijd en zelfs vandaag, een moderne
houding. Op 7 januari 1937 geen
koninklijke diadeem, geen in het
oog vallende tekenen van de waar
digheid van kroonprinses behalve
de armband, het geschenk uit
Oost-Indië. De huid van de slanke
pols bloesemt tegen de ivoren zijde
van de driekwart mouw met klok
kende volant (met het oog op de
armband zo gemaakt), het fraaiste
detail van dit bruidstoilet.
De mode van 1936 staat nog te
dicht bij het heden. „Antiek"
heeft onze bewondering, „ouder
wets" onze vertedering, maar „uit
de mode" wordt esthetisch afge
wezen zolang we er nog geen „his
torisch kostuum" in kunnen zien.
De satijn is afkomstig van de
Parijse firma Bianchini Férier.
Het model is eenvoudig, met dra
perie aan de hals. aan de voorkant
van de rok en herhaald aan de
mouw. Vanaf de schouders golft
een manteau de cour die door
vier kinderen in het wit gedragen
wordt. (Men zegt dat de japon
geheel gevoerd is met flanel opdat
de prinses geen kou zal vatten.)
De tulen sluier is in Parijs ge
borduurd met een rand van zilve
ren rozen; evenals de vijf briljan
ten rozen die schitteren tussen de
krans van oranjebloesem op het
hoofd, zijn ze het embleem van het
geslacht waaruit Bernhard, Prins
van Lippe-Biesterfeld en Prins der
Nederlanden, stamt. Aan de cein
tuur zijn levende oranjebloesems
gehecht, deels afkomstig van het
Loo, deels uit Italië van daar
wonende Nederlanders.
De prinses koos voor haar
bruidsmeisjes de kleuren van de
regenboog in pasteltinten, als
teken van het verbond tussen
hemel en aarde. De japonnen heb
ben hetzelfde model als het bruids
gewaad; handschoenen, fluwelen
haartooi en schoenen zijn in de
zelfde kleur maar in donkerder
nuance geverfd door de Regen
boog.
Alle japonnen, ook die van de
bruid, werden vervaardigd door
dé Haagse firma Kühne onder
leiding van mevrouw Strauss. De
bruidsmeisjes die uit alle wind
streken kwamen, zonden hun
maten op en konden pas de laatste
dagen passen, tweemaal evenals
de prinses zelf.
Hofkapper Conrad maakte de
prinses een eenvoudig kapsel, in
het midden gescheiden, twee zij-
golven en achter in de hals in
rolletjes opgestoken.-
Alle groepen van de Oostindi-
sche bevolking van allerlei land
aard hadden een bijdrage (maxi
mum van vijf gulden) gegeven
voor de armband van briljanten
en platina. De Nederlandse kroon
wordt erin geflankeerd door twee
garoeda's (de vogel van het ge
luk), de rand is versierd met oud-
Javaanse motieven, ontleend aan
de Boroboedoer. Meer dan 1700
blauw-witte briljanten van de
firma Asscher werden gebruikt
door de ontwerper en uitvoerder
N.V. Bouman, Amsterdam.
Na het huwelijksdiner werd op
het paleis Noordeinde gedanst.
Men dacht dat de jonggehuwden
vertrokken waren, maar onver
wachts dansten zij in reistoilet
nog eens rond, waarbij de prinses
haar boeket tussen de gasten
wierp... zo wil het verhaal.
„De Hollanders geven hun dochter ten
huwelijk", schreef de Figaro. Maar het is
een KONINGIN die op 9 februari 1901 met
Hertog Hendrik von Mecklenburg-Schwe-
rin, Prins der Nederlanden in het
huwelijk treedt in alle denkbare statie.
De bruidegom is aan haar zijde, de nog
jonge moeder in haar onmiddellijke nabij
heid, stoeten van gasten zijn bijeen op de
achtergrond, en toch lijkt het mooie, prille
koninginnetje door haar grote waardigheid
en hoogste rang een eenzaam figuurtje.
Het lange sleepkleed van zilverbrokaat is
met paarlen en zilveren bloemen bestikt
door de afdeling fijn kunstnaaldwerk van
de Amsterdamse School voor Kunstnijver
heid. De japon valt open over een „devant"
van tule waarop slingers van oranje
bloesem zijn aangebracht; het corsage
heeft een sluitstuk van briljanten. Naar
de mode van de tijd is de japon wijd gedé
colleteerd en heeft korte vleugelmouwtjes.
De rok is vrij smal maar loopt uit in een
lange zware sleep. De even lange sluier
is met edelstenen en oranjebloesem ver
sierd en bekroond door een koninklijke
diadeem, een hoge bruidstooi die wij in
onze hedendaagse mode weer bijzonder
waarderen. Het boeket bestaat voorname-
Het bruidstoilet van Wilhelmina. De foto die nooit eerder gepubliceerd is toont het: een la
sleepkleed van zilverbrokaat, bestikt met paarlen en zilveren bloemen. De japon valt open over e
„devant" van tulen, waarop slingers van oranjebloemen. Een sluier met edelstenen, bekroond door e
koninklijke diadeem, een boeket van orchideeën.
lijk uit orchideeën, bijeengebracht door ij|
een kweker uit Baarn.
Aigrettes en edelstenen fonkelen in de M
kapsels der vorstelijke gasten, bont en
hermelijnen sorties liggen om de schou- *5
ders, tedere kleuren bloeien tussen het
zwart en goud der uniformen. In de gouden M
koets rijdt het paar met koningin Emma
naar de kerk, in de glazen koets de groot-
hertoginnen. „Waar liefde woont, gebiedt jg
de Heer den zegen", citeert de predikant t
Na de plechtigheid wordt Cour en Déjeu-
ner (met 10 gangen) ten hove gehouden
Met een mantel over het keurig reistenut
vertrekt de koningin naast haar gemaal. I
kushanden werpend, op huwelijksreis naar
het Loo.
Als een geschenk van alle standen werd
de koningin een kostbare set juwelen met
briljanten en saffieren aangeboden. De
diadeem in renaissancestijl: in het midden
een briljant groter dan een duivenei om
geven door saffieren en meer dan 800
briljanten a jour gezet. Twee gelijke arm
banden, elk met een saffier in het midden,
en een halssieraad dat weer als de diadeem
was ontworpen met een saffier als hanger.
De briljanten waren in Amsterdam bijeen
gezocht en de sieraden door Nederlandse
artiesten ontworpen en vervaardigd.
En achter dit naambord in de Bossche Torenstraut schuilt het geheim van de
bruidsjapon van prinses Beatrix. Het modehuis Linette met aan het hoofd
mevrouw L. Bergé-Farwick, is voor de verhulling van het geheim, gelijk aan
een sterke burcht met ondoordringbare muren. Reserve en discretie behoren
bij de tradities van het huis, dat sinds lang relaties met Soestdijk op
modegebied onderhoudt. Relaties die nu zeer versterkt worden door het
voortdurend contact tussen Den Bosch en Soestdijk in deze tijd van passen
