Geen grote kansen voor Europa
Wat de minister niet
zag
Grotere vrijheid
in woningbouw
In Luxemburg wacht moeizaam gesprek
fictieve
Veel
aanvragen
Ben Bella: „in
uitstekende
gezondheid
Eenheid van de vijf
zwaar op de proef
P. v.d. A. BEWONDERT
MOED VAN KVP
!5.r>*
IATERDAG 15 JANUARI 1966
DE LEIDSE COURANT
PAGINA 5
Toen prinses Margaret van Engeland gisteren in de Norman Undercroft
in Londen een tentoonstelling opende, droeg zij een grappig rond dopjedat
een beetje Noors aandeed. De tentoonstelling behelst een groot aantal schatten
uit de Westminster Abbey.
Prof. dr. F. Hartog bepleit
(Van onze correspondent
AMSTERDAM Prof. dr. F. Ilartog.
koogleraar In de economie te Groningen,
leeft tijdens een vergadering van de N.V.
lgemene Bouweentrale in Amsterdam
pleidooi gehouden voor grotere vrij-
leid in de woningbouw. Hij haakte o.m. in
ip de mening van minister Bogaers dat
grote stuwmeer om aanvrage van
ijksgoedkeuring in de sector van de on
gesubsidieerde woningbouw, grotendeels
fictief is.
„Dat zou best kunnen zijn", gaf hij toe,
„maar is dit niet het beste argument om
de zaak vrij te geven? Vergeten moet niet
worden, dat een vergunningenstelsel op
Eiohzelf vraagvergrotend werkt door de
psychologische invloed. Wanneer er b.v.
rantsoenbonnen uitgereikt zouden warden
voor kersenbonbons, zou de vraag daar
naar ongetwijfeld stijgen, en wie houten
nijlpaarden wil gaan verkopen kan ze
bet best eerst gaan rantsoeneren."
Prof. Hartog meent, dat de overheid op
het punt van de kwalitatieve verbetering
van woningen slechts zeer ten dele aan
de behoefte heeft voldaan, omdat zij
daarnaast nog op geheel andere en in
een andere richting voerende doelstelling
moest letten. De institutionele beleggers
hebben deze gemengde gevoelens tegen-
over de kwaliteit van de woningbouw niet.
j Hun belang wijst duidelijk in de riohting
van kwaliteit en soliditeit. Waarom zou de
overheid moeizaam, en met twijfelachtig
resultaat zelf doen. wat het particuliere
initiatief bereid is voor zijn rekening te
„Als de conceptie van de welvaartstaat
zo ver gaat. dat de overheid het particu
liere initiatief ver-dringt inplaats van aan-
vult, is het zeer de vraag, of men niet
over zijn doel heen schiet."
Prof. Hartog zag nog een ander punt.
waar de institutionele beleggers, in het
bijzonder- de pensioenfondsen en levens
verzekeringsmaatschappijen, meer kun
nen bieden als zij maar voldoende arm
slag krijgen bij de woningbouw. „Ik bedoel
bet waardevast maken, althans meer
waardevast maken van particuliere pen-
PARIJS. (U.P.I.) -
De familie vai
Acbmcd Ben Bella
de in gevangen
schap vertoevende
ex-president van
Algerije, heeft gis
teren een briel
van hem gekregen
waarin hij schrijft
dat hij „in uitste
kende gezondheid-
verkeert.
Het is Ben Bella's tweede brief voor
zover aan de buitenwereld bekend - - sinds
hij zeven maanden geleden door zijn
vroegere medestrijder tegen het Franse I
kolonialisme, kolonel Houari Boumédienne
werd afgezet en gegijzeld.
sioenen en andere uitkeringen. Om dit te
kunnen doen is beleggingsmateriaal nodig,
dat een zekere waardevastheid heeft. De
kwaliteitsbouw is in dit opzicht een zeer
aantrekkelijk object. Zoals het nu is, wor
den de particuliere pensioenen en lijf
renten in snel tempo uitgehold. Als er
niets aan wordt gedaan, zal dit de staat
voor de noodzaak plaatsen de AOW steeds
verder op te trekken, om de ontwaarding
van de uitkeringen van bedrijfs- en on
dernemingspensioenfondsen te compen
seren met alle gevolgen van dien voor het
premiepercentage en eventueel de belas
tingheffing. Het beste is natuurlijk het
voor-komen van de geldontwaarding, maar
als dit niet lukt. moeten wij trachten, zo
goed mogelijk de gevolgen op te vangen.
Een daarvan ls de toenemende drang
naar waardevaste uitkeringen en beleg
gingen. en daaraan kan, blijksen het voor
gaande, tegemoet worden gekomen door
ruim baan te maken voor kwaliteitswo
ningen door die instellingen, wier taak het
is om te zoeken naar nieuwe uitkerings-
vormen, welke passen in de tegenwoordige
en voor de toekomst te verwachten om
standigheden. Het, alternatief voor de
overheidswon ingbouw in de betere klasse
is niet particuliere huisjesmelkerij en
versnippering van de bouwactiviteit, want
de institutionele belegger-s zijn alleen ge
ïnteresseerd in grote complexen en het
op peil houden van hun bezit."
De vergadering van de N.V. Algemene
Bou>v Centrale was belegd om mededeling
te doen van de oprichting van drie dooh-
ter-N.V.'s. Door deze stap bereerst de ven
nootschap ABC Vastgoed thans het hele
pakket van diensten, dat nodig is om ra
tioneel bouwen en veilig beleggen te be
werkstelligen.
(Van onze speciale verslaggever)
LUXEMBURG De kleinste hoofstad der Eu
ropese gemeenschap bereidt zich voor op de ont
vangst der ministers van Buitenlandse Zaken,
die maandag en dinsdag een poging gaan doen
om de Europese wagen weer los te wrikken. Men
bespeurt er nog weinig van voorbereidingen
voor deze nieuwe ronde in het politieke gevecht
van de vijf tegen De Gauüe. Zelfs in de ouder
wets huiselijk ingeriehte vertrekken van pre
mier Werners ambtszetel heerst nog een alle
daagse rust. De staatspresident, zoals het hoofd
der regering hier heet, heeft nog tijd over om
ons te ontvangen en ons te zeggen, dat hij nog
wel enige hoop koestert, dat de dingen weer in
het rechte spoor gebracht kunnen worden. Meer
dan dit halve gram optimisme kan er echter niet
af.
Werners voorzichtigheid kenmerkt de stemming,
die aan de vooravond van de eerste overleg dei-
zes landen na de breuk van juni 1965 in de gele
deren der nationale delegaties heerst. Daar is
men niet geneigd aan te nemen, dat de nogal
duidelijke waarschuwing, die De Gaulle bij zijn
herkiezing heeft meegekregen, al aanstonds zal
resulteren in een sierlijk bijdraaien naar de
koers, die het verdrag van Rome heeft uitgestip
peld. De Fransen hebben in Europese kring een
grote reputatie als onderhandelaars. Men weet
dat, als zij al bereid zijn de tegenpartij een klein
stukje tegemoet te komen, zij zich voor deze be
reidheid duur laten betalen. Niemand verwacht
dan ook van de Luxemburgse bijeenkomst klin
kende resultaten. Het zal al als een succes wor
den beschouwd, wanneer er de aanzet kan wor
den gevonden voor een normale hervatting van
het overleg tussen de zes landen. De harde eco
nomische noten, waarop men zich in Brussel
de tanden stuk gebeten heeft, zullen in Luxem
burg nauwelijks ter tafel komen. Moeizame en
ingewikkelde problemen als de financiering van
de landbouwmarkt, de synchronisatie van het
samenleggen van landbouw en industrie, de ge
zamenlijke houding in het slepende handelsover
leg met Amerika in Genève, blijven in dit ge
sprek buiten schot.
Zij kunnen bezwaarlijk gevoerd worden zonder
de deskundigen, die deze keer met huisarrest in
Brussel moeten blijven.
In Luxemburg gaat het uitsluitend om de poli
tieke grondslagen van de gemeenschap en om
het herstel van het vertrouwen, dat zo deerlijk
geslonken is sedert De Gaulle heeft verklaard,
dat zijn nationale souvereiniteit ongerept moet
blijven. Die stelling botst al onmiddellijk met de
eis van het verdrag, dat de zes regeringien aan
zekering houden. Zij zullen overigens wel niet
nalaten te wijzen op de betrekkelijke waarde
van zo'n belofte van goede trouw, want als punt
je bil paaltje komt zal iedere regering voor zich
wel uitmaken wat zij als zaak van levensbelang
beschouwt.
Hoe dan ook, een formele mogelijkheid om zon
der gezichtsverlies uit deze moeilijkheid te ko
men is er. Of die kans gebruikt zal worden zal
het einde van dit jaar hun veto jegens beslui
ten der gemeenschap zullen verliezen. De Gaulle
heeft dit onaanvaardbaar genoemd en ook het
betrekkelijk Europees getinte votum van het
Franse volk heeft hem er niet toe gebracht dit
harde woord terug te trekken.
De vijf andere regeringen zijn aan de voor
avond van de bespreking echter nog eensgezind
van mening, dat aan deze wezenlijke bepaling
van het verdrag niet getornd mag worden.
Diplomatie
Wie daaruit besluit, dat op dit punt een verge
lijk niet mogelijk is. vergeet dat de diplomatie
vaak een kunst is die aan het magische grenst.
In de zes hoofdsteden is men het er in beginsel
al wel over eens hoe men moet trachten deze
cirkel vierkant te maken. Men zal in Luxemburg
proberen het erover eens te worden, dat de Eu
ropese ministerraad geen meerderheidsbeslis
sing zal opdringen aan een land, dat zijn levens
belang daardoor geschaad acht. De Fransen wil
len dit zwart op wit, de vijf andere willen het
liever bij een plechtige, doch ongeschreven ver-
wel afhangen van de vraag of de ministers erin
zullen slagen het onderling vertrouwen te her
stellen.
Daarmee zit men dan In de kern dor zaak en
meteen in de hoogste regionen der politiek.
Frakrijk >vil de vijf andere landen dringen tot
een gemeenschappelijke buitenlandse politiek,
uiteraard uitgaande van de erkenning dat het
daarbij zelf de eerste viool moet spelen. Couve
de Murville zal vermoedelijk komen zeggen, dat
zonder die hoge overeenstemming een gemeen
schappelijke handelspolitiek geen grondslag
heeft. De andere landen speuren achter deze ar
gumenten een toeleg om zich al te zeer te distan
tiëren van de Atlantische partners, voornamelijk
van Amerika. De thans regerenden in de vijf lan
den zijn daarvoor niet te vinden en zij hebben dat
nogal duidelijk te verstaan gegeven. Niettemin
neemt, men hier aan, dat De Gaulle een poging
zal wagen op dit punt een breekijzer onder de so
lidariteit der anderen te leggen.
Het derde grote knelpunt is de positie van de
Europese commissie en haar Brusselse appara
tuur. Zelfbewustheid en ministeriële stijl van
Hallstein en Mansholt hebben De Gaulle geprik
keld
Hij wenst de nu in Brussel opschietende toren
huizen niet te zien als zetel van een groeiend
Europees bewind. Hij wil alle macht in handen
laten van de nationale regeringen en Hallstein
en zijn mannen degraderen tot uitvoerende amb
tenaren, spelenderwijs „technocraten" ge
noemd. De 5 andere landen zien in de Europese
commissie de motor der integratie en ze willen
haar bevoegdheden niet wezenlijk beknotten, 't
Is hen zwaar genoeg gevallen in te stemmen met
het feit, dat de heer Hallstein in Luxemburg niet
mee aan tafel zal zitten. Dat is een eerste con
cessie aan Parijs. Andere concessies zijn wel
mogelijk op het gebied van de „stijl" die men zich
in Brussel heeft aangemeten.
Die zou minder pompeus en ceremonieel kun
nen worden. Voor een versobering biedt zich een
ongezochte gelegenheid als men zou besluiten
de al lang geklonken fusie der drie gemeenschap
pen voor te voeren. Aangenomen wordt dat De
Gaulle dan een Italiaan op Hallstelns stoel
zou willen zetten. De vijf tegenvoeters van de
generaal willen proberen te verhinderen dat bij
die gelegenheid meteen ook alle poten onder de
ze stoel worden weggezaagd. Maar zij bevinden
zich doordat zij Hallstein en Brussel hebben
achtergelaten hier bij voorbaat in een zwakke
positie. Hier biedt zich in elk geval een goede
aanvalskans van Frankrijk op de eenheid der
vijf.
vijf.
Nu het om zo hoge politieke zaken gaat zou het
niet verbazen indien ten overvloede ook nog de
territoriale verbreding van de gemeenschap ter
sprake zou komen. In Engeland heeft men in de
laatste maanden weer opmerkelijke belangstel
ling getoond en vele Europese ministers laten
niet na telkens op te merken, dat een nieuwe
start op een brede basis gericht moet zijn. Zoals
men ziet: politieke stof genoeg om in een twee
daagse zitting niet aan de stokkende economi
sche problemen der gemeenschap toe te komen.
Het zou al veel gewonnen zijn als men ln Luxem
burg een modus vond om daarover het gesprek
voort te zetten.
(Van een onzer verslaggevers) i
DEN HAAG. Voor het stor-
ten van beton ligt de grens bij min i
vier graden. De metselaar krijgt
al eerder moeilijkheden. Op veel
bouwwerken lag gisteren het werk i
dan ook stil, want het vrolijke j
zonnetje en het tot rust gekomen i
windje konden niet verdoezelen
wat De Bilt constateerdeop het I
mooiste moment yan de da,g vroor
het met een gemiddeld landelijk
cijfer van -4.
In het kader van de verletbest rij ding
werd op diverse projecten in den lande
nochtans doorgewerkt, o.m. in de Haagse
Denenburg. Daar kwam gisterochtend om
half tien minister Bogaers een kijkje
nemen. Geleid als het ware door de mees
terhand van een regisseur kwam op dat
moment een betonauto voorrijden. die
prompt zijn grijze brei begon uit te spu
wen. Het vroor op dat moment 6 graden.
De betonauto is dan ook niet meer terug
gekomen en de betonstorters hebben zich
de verdere dag bezig gehouden met het
schoonhakken van de vloeren en het op
ruimen van de rommel. Dit veranderde het
beeld van de bedrijvigheid nu het vertrek
van de minister aanzienlijk.
Langs de enige trap, die door plastic
kouvrij werd gehouden, zocht de minis
ter het hogerop. Daar trof hij op de eerste
etage de Haagse metselaar J. Groos. die
met de uitlaatpijp van een heteluchtkachel
in zijn rug in overhemd met opgestroopte
mouwen rusteloos en in een aanstekelijk
tempo binnenmuren uit het niets optrok
Hij heelt tegen de minister gezegd, toen
deze hem hiernaar vroeg: „Voor mij is het
hier wel gunstig, excellentie. Met zeven
Starfilm te Amsterdam heeft van Caltex
opdracht gekregen een film over
Australië te vervaardigen, met als titel
..Destination Australia". Deze 30-minu-
ten lange film is bedoeld om een in
zicht te geven ln het leven van alledag
in Australië en zal in samenwerking
met de Australische maatschappij cine-
sound worden geproduceerd.
kinderen en een tientje per dag minder
vind ik vorstverlet een ramp".
Hij had nog maar één wens. n.l. dat
de uitkering bij vorstverlet even hoog zou
worden als het normale loon. Hij kan toch
niet. helpen, dat het vriest. De bonden
hebben het op hun programma staan. En
weliswaar zit hij nu beschut achter plas-
ticramen. maar in heel de maand novem
ber. toen storm en regen door de beton-
karkassen joegen, heeft hij ook de ver
toornde weergoden moeten weerstaan.
De Rotterdamse opperman J. v. d. Berg
kwam ook tot een opgewekt gesprekje met
de minister Deze had tegen hem gezegd:
„Het is hier wel uit te houden". En hij
had geantwoord: „Zeker, mijnheer de
minister, maar ik moet steeds heen en
weer. van binnen naar buiten. Daar wordt
een mens ziek van. Buiten liggen de ste
nen vastgevroren. Ik moet ze eerst los
slaan. Boven in de warmte moet ik ze
stapelen en dan moet ik weer de kou in".
De minister stelde voor het. werk even over
te nemen. Waarop opperman antwoord-
de: „Ik wil wel ruilen, niet voor even. maar
i voor altijd". Overigens vond de opperman,
dat de minister eigenlijk om zeven uur
had moeten komen, toen het nog zeven
graden vroor en er bij het schijnsel van
een lamp geploeterd moest worden. Om
j half tien zag het werk er aanzienlijk op
gewekter uit. omdat het een mooie dag
i ging worden.
De minister sprak omdat het toeval
lig zo uit kwam niet met de gebroeders
Den Broeder, resp. afkomstig uit Monster
en Poeldijk. Zij gunnen de metselaar zijn
kachel, zijn plasticafscherming en zijn
volle loon. maar hij moet. wel bedenken,
dat die kachel er niet staat voor hem.
maar voor het materiaal. De cement moet
op temperatuur blijven, anders laat ze
zich niet voegen. De timmerlieden moeten
het zonder kachel doen. want het hout
en de spijkers bevriezen niet. Zij hebben
in de kou de glasloze ramen moeten be
spannen met plastic. Daarna verhuisden
zij voor hun werk weer naar de tweede
étage, waar de spanten voor het beton
gesteld moesten worden. Daar werden geen
kouwerende plastichoezen opgehangen.
Daar had de natuur nog vrij spel. En daar
is de minister niet geweest.
En daarom redeneerden zij zo: „Wij
werken liever dan dat we in de vorstverlet
lopen, want voor die paar tientjes meer
in de week willen we graag kou lijden.
We hebben dit werk dan ook aangenomen
na de toezegging van de baas. dat dit een
doorwerkproject was. Dat betekent, dat
de arbeiders in aanmerking komen voor
speciale voorzieningen, d w z. dat zij bij
voorkeur in afgeschermde ruimten kunnen
werken, dat zij een vorstpak krijgen en
eventueel een bakje koffie erbij. Tot nu
toe hebben we van alle drie voorzieningen
niets gemerkt. O ja, toch. we vergissen
ons. Op de ochtend, dat de minister kwam.
verscheen de baas met vorstpakken op
het werk. We konden er allemaal één aan
trekken. Maar toen zijn we solidair ge
weest en hebben we met zijn allen afge
sproken ook op die dag geen vorstpak aan
te doen. Het is de minister misschien niet
opgevallen, maar we liepen allemaal ge
woon in ons colbertje".
De meeste bouwvakkers begrijpen ook
niets van de doorwerkdagen op basis van
vrijwilligheid. Strikt genomen mag ieder
een dan wegblijven met dien verstande,
dat driekwart van de mannen aanwezig
moet zijn. En de samenstelling van deze
driekwart moet weer zodanig zijn. dat er
toch weer een werkploeg uit ontstaat, die
voortgang van het werk kan garanderen.
Maar dit gaat gepaard met zoveel vijven
en zessen en passen en meten, dat het
resultaat vaak is, dat degenen, die door
wil werken, niet hoeft te komen en dat zij
die liever thuis blijven, noodgedwongen
moeten komen.
Ook andere timmerlieden vertelden
ons, dat bij de bestrijding van de vorst
verlet de „timmerman altijd de klos is,
omdat hout niet bevriest". Want we
denken: „Het gaat de
heren niet om de mens. maai- om het
materiaal." Willeke Albert! was het via
de luid schallende radio-Veronica geheel
met de sprekers eens: „Toe. leer me nu
ook om jou te vergeten".
En dan nog een heel pikant puntje:
moet de aannemer van een doorw erk -
project er niet voor zorgen, dat het toilet
verwarmd blijft? Het hele zaakje In
Denenburg bleek bevroren en omdat er
na de laatste altijd nog weer een laatste
er het maar op had gewaagd, had zich
een poel van ellende opgehoopt. De
mannen konden ook niet als hondjes
handelen. Daar was de grond te hard
voor. Zij houden het nu op tot thuis of
gebruiken een krant, die zij nadien ineen
vouwen tot een pakketje, waarvan het
uiterlijk niets te vermoeden heeft om
trent het innerlijk.
Eén bouwvakker vond het werken bij
vorst volkomen zinloos: „Wat wilt u, ik
krijg met die kou 's morgens mijn wagen
niet gestart."
Reacties op KVP-rapport
Stemmenverlies
is mogelijk
(Van onze parlementaire redacteur)
DEN HAAG. Hoewel dp andere
politieke partijen in ons land nog geen
gelegenheid hebben gehad het KV.IV
rapport over de grondslagen van de
partij te bestuderen zijn enkele partij-
bestuurders toch bereid geweest een
voorlopig commentaar te verstrekken.
Dr. J. G. Tans, voorzitter van de P.v.d.A.
is van oordeel, dat de K.V.P. niet heeft
1 bewezen, dat het socialisme in Nederland
j de staatsgemeenschap overwaardeert en
dat daarom de handhaving van een
i katholieke partij wenselijk en nuttig is.
i In het politiek gebeuren van de laatste
1 twintig jaar is een dergelijk bewijs ook
niet te vinden, zei dr. Tans.
Ten aanzien van de plannen van de
K.V.P. om een initiatief te nemen tot
oprichting van een werkgroep, waarin
christenen uit alle politieke milieus de
partijvorming in ons land moeten gaan
bestuderen, stond dr. Tans positief. Hij
vond het wel mogelijk, dat aan een der
gelijke studie niet alleen leden van de
christelijke partijen, maar ook van de
P.v.d.A. deelnemen. De (katholieke)
socialistische partijvoorzitter had waar
dering voor de moed, die de K.V.P. met
het publiceren van dit rapport heeft op
gebracht. Het gevolg van liet rapport
kan zijn, dat veel meer katholieken bij
de verkiezingen een politiek bewuste
keuze gaan doen. Dit kan leiden tot een
andere keuze dan de K.V.P. Er is moed
voor nodig om dit vlak voor twee ver
kiezingen te durven stellen, aldus dr.
Tans.
Mi-, W. Scholten, adj.-secretarie van
de C.H.U., vond niets nieuws in de
paragraaf waarin de kerkgebondenheid
wordt verworpen. De C.H.U. kan zich
zeer goed vinden in de nieuwe formu
lering, die zich richt op het luisteren
naar elk vermaan van kerkelijke zijde,
waarbij de politici zich laten leiden en
inspireren door de christelijke visie op
mens en maatschappij.
Realistisch
Zo heeft de C.H.U. de zaak altijd ge
steld, aldus mr. Scholten. De politici
moeten op eigen verantwoordelijkheid
kunnen handelen. Als er in dit K.V.P.-
rapgport een zekere groei ls te ontdek
ken, dan is het een groei, die in elk
geval geen verdere veiwijdering brengt.
De C.H.U.-secretaris achtte het juist en
realistisch, dat de K.VJ». de mogelijk
heid om op korte termijn tot één chris
telijke partij te komen ontkent. Maar
"B r 7 0
heel belangrijk ls, aldus mr. Scholten,
dat de drie christelijke partijen in de
praktische politiek elkaar begrijpen en
met elkaar rekening houden. Dat is veel
belangrijker dan het streven naar een
fusie, waar de kiezers helemaal geen
prijs op stellen, omdat zij geestelijk in
een verschillend klimaat leven. Als de
wil om elkaar te begrijpen aanwezig is
kunnen ongelukken, zoals in het voor
jaar van 1965 zijn gebeurd, in de toe
komst worden vermeden. De op te rich
ten werkgroep zal. naar het oordeel van
mr. Scholten. voorlopig weinig concreets
kunnen opleveren. Tenslotte betreurde
de heer Scholten het, dat ln het rapport
de term „vooruitstrevende christenen"
voorkomt. Aan het gebruik van dit soort
termen, waarvan men niet weet, wat er
mee bedoeld wordt, hechtte mr. Schol
ten geen enkele waarde.
T elefoongesprekken
met schepen
DEN HAAG (ANP) PTT stelt met
ingang van 17 januari a.s. een nieuw
landelijk speciaal dlenstnummer (0014)
in gebruik voor het aanvragen van en
het verkrijgen van inlichtingen over te
lefoongesprekken met schepen. Dit
nummer dient tevens te worden ge
bruikt voor het aanvragen van de zo
genaamde marifoongesprekken. De op
roepen op 0014, die kostenloos zijn, zul
len worden beantwoord door de telefo
niste van het rljkskuststatlon Scheve-
ningen-radlo te IJmuiden.
