Verpleegsters- en zieken-
verzorgstersopleiding
in 't Academisch Ziekenhuis
KINDERHOEKJE
VRIJDAG 31 DECEMBER 1965
DE LEIDSE COURANT
PAGINA 9
VERPLEEGSTER GEEN DIENSTMAAGD VAN DE ARTS!
iStraks een universitaire opleiding tot verpleegster
W W yrrvw-
waardering voor elke riekenhulawerker
mag worden gesteld dat de verpleegster
naast de arts de belangrijkste en een
voortdurend ln belangrijkheid toenemen
de rol speelt In het ziekenhuis. Helaas
moet iy nog strijd voeren om In het zie
kenhuis en daarbuiten die plaats te ver
overen, waarop zjj overeenkomstig haar
verantwoordelijkheid recht heeft".
Mogelijk speelt hierbij het feit dat de
meeste artsen mannen zijn en de verple-
genden vrouwen, een rol. De emancipa
tie is nog steeds niet voltooid. Het pres
tige van de arts is vaak legendarisch en
hij speelt vaak ongewild de rol van held
en redder der mensheid. De verpleegster
daarentegen wordt nog te vaak gezien
als de dienstmaagd van de arts. Geluk
kig is er in dit opzicht een doorbraak en
ontwikkelt zich meer en meer een bijna
aan de arts gelijkwaardige relatie.
Dokter Jongsma Is een groot voor
stander van een opleiding op universi
tair- of para-universitair niveau voor
hen, die op grond van hun onderwijs of
diploma's recht hebben op universitaire
studie, temeer omdat de groep die deze
opleiding heeft gevolgd, het gehele be
roep zal verheffen tot een aanvaardbaar
niveau. Voorts bepleit hij meer waar
dering van de arts voor de verpleegster:
„Laat de arts, vooral de jongere in op
leiding toch niet vergeten, dat een er-
r vw t varen hoofdverpleegster vaak een kli
nische blik heeft, waaraan hfl niet kan
tippen. Wederzijdse waardering en res-
staan. Het werk Is niet te regelen; het peet voor eikaars kwaliteiten en tact-
moet zo vlug mogelyk afgewikkeld nor- volle correcties van beide zijden bepalen
den, wanneer het zich voordoet. de werksfeer in de afdelingen van het
ziekenhuis. De heer-dienstmaagd ver-
Er zal ook nog veel moeten verande- houding van arts en verpleegster gaat
ren wil de verpleegster de plaats krijgen j langzamerhand verdwijnen. V.
die haar toekomt. Maar dat
•al bij
de jongere generatie gaat de tendens
gelukkig meer in de richting van kame
raadschap. Vele verpleegsters menen
dat het goed is de dokter vriendelijk te
plagen. Deze opvatting is verre te pre
fereren boven die van een serviele be
nadering van de arts als een ongenaak
bare godheid. Bij de opleiding van de
student tot arts zal aan deze zo belang
rijke relatie arts-verpleegster meer dan
tot nu toe aandacht moeten worden be
niemand is om de kast- j steed. Ditzelfde geldt voor de opleiding
wat ander echt huis- tot verpleegster aldus dokter Jongs-
andering ten goede komt, dat zij nu en
zeker in de toekomst meer sociale waar
dering zal krijgen dat staat vrijwel vast.
Een aantal gecompliceerde problemen
belemmeren de vooruitgang van de ver
pleging, zij zijn en dat is de moeilijk
heid echter niet zomaar op te lossen.
Een klein voorbeeld: het is zeker niet de
bedoeling dat de verpleegster huishou
delijk werk verricht. Daarvoor is zij niet
opgeleid. Als
jes te soppen
met patiënten leren omgaan
Van oudsher is de verpleging een typisch vrouwelijk en dienend be
roep geweest. Vóór de vrouwen-emancipatie was het vooral voor
vrouwen uit de beter gesitueerde kringen een mogelijkheid om zich
buitenshuis te bewegen en een eventuele sociale bewogenheid gestalte
te geven. Namen van koninginnen en prinsessenvan vrouwen zoals
Florence Nightingale en een overstelpende reeks van doktersromans
hebben de verpleging een zoet-romantisch waasje gegevenalsof men
in dit vak alleen maar over een dosis charme, een beminnelijke glim
lach en zachte handen zou moeten beschikken. Dat is natuurlijk niet j.
waar. Evenpiin is de veronderstelling juist, als zou-=de verpleegster een
beter soqrt dienstmeisje zijn, iemand, die niet zoveel hersens hoeft te
hebben om haar vak uit te kunnen oefenen
wettelijk erkend - geeft de bezitster het
recht haar beroep uit te oefenen in he'
ziekenhuis en verpleeginrichtingen, waar
zij werkzaam kan zijn als assistente. Het
salaris van een gediplomeerd zieken-
verzorgster bedraagt voor 21-jarigen en
ouder 359.— tot 520.—.
houdelijk werk te verrichten, dan moe
ten de beschikbare krachten dat doen
en in veel gevallen zal de verpleegster
dat werk dan maar verrichten. Dit blijft
echter een noodtoestand en de zieken
huis-directies vinden het allesbehalve
ideaal! Tegenover de nadelen staan een
groot aantal voordelen. De verpleegster
is de onmisbare schakel tussen patiënt
en arts, ze verricht uiterst dankbaar
werk door het leed van anderen te ver
zachten en zij heeft een dynamisch en
boeiend vak.
Wederzijdse waardering
het Academisch
j ziekenhuis gaat zoals uit een gesprek
j met hem spoedig al bleek de verple
ging zeer ter harte. Hjj heeft zich jaren
met de problematiek van het verpleeg
stersvak bezig gehouden en zegt
in ..Acta Hospitalia" over:
„Zonder iets te kort te doen
Verpleegsterstekort
Volgens een rapport van de „Inter
national Labour Organisation" is de be
hoefte aan verpleegsters 33,2 op 10.000
inwoners, maar de verhouding in ons
land is heel wat ongunstiger, nï. 14 ver
pleegsters op een dergelijk inwonertal.
Het ziet er niet naar uit dat er in de
toekomst verbetering in zal komen;
gaat men van een verwachte bevolkings
toeneming van 25'r uit, dan zal ook het
aantal eerste-jaars moeten toenemen
met dit percentage. Het aantal 18-jarige doet op de samenleving,
meisjes uit wier midden leerlingen moe- j kleine, tegenprestatie mag
Het verpleegsterstekort, een Interna
tionaal probleem dat zich nu al schrij
nend manifesteert in ziekenhuizen, die
bepaalde afdelingen niet kunnen gebrui
ken omdat er geen personeel genoeg is,
wordt echter niet veroorzaakt door on
voldoende belangstelling voor dit beroep.
Vanaf 1 januari 1956 nam het aantal
verplegenden in de algemene ziekenhui
zen in acht jaar tyd toe van 25.440 tot
33.657. Het aantal verpleegsters dat met
succes de opleiding voor het diploma A
voltooide was het eerste halfjaar van
1965 ruim 22% groter dan in de eerste
helft van 1964.
Dienstplicht voor meisjes
Bovendien zal de behoefte aan ver
pleegsters in de komende jaren steeds
groter worden, door minder werkuren,
zelf langere vakanties, intensievere opleidin
gen en medisch-wetenschappelijke ver-
Zieken verzorgster
NAAST de universitaire opleiding tot krijgt zij les in anatomie, hygiëne, vee
arts en specialist waarmee de me- 1 dings- en dieetleer, ethiek en moet zij
disehe faculteit is belast en.de opleiding I af en toe praktisch werken. Later ko-
tot verpleegster en doktersassistente zijn int;
ln het Academisch Ziekenhuis verschil
lende opleidingen voor medische en pa
ra-medische beroepen, zoals analiste,
radiologisch laborante, electro-encepha-
lografiste, heilgymnaste en doktersassis- j
Ziekenhui)
Er zijn nog steeds ouders die denken die deel hebben uitgemaakt van een
dat het „zonde" is om een dochter met j grotere groep, maar waarvan er tijdens
het diploma van de middelbare school de J de opleiding veel zijn afgevallen. Dit kan
verpleging ln te laten gaan, maar zij re- verschillende oorzaken hebben, bijv. door
aliseren zich niet dat men om een ver- de selectie, te weinig donrzettingsvermo-
pleegstersopleiding met succes te kun- gen of omdat men trouwt. Wanneer
nen volgen, toch over een behoorlijk ver- men eenmaal gediplomeerd verpleegster
stand moet beschikken. Alvorens men jn dan kan men alle kanten op. M<
verpleegster is en het verpleegsterski
I de ziekenverzorgstors-, verpleegsters- on
j doktersassistente-opleiding, zo als die
door het Academisch Ziekenhuis in J.el-
den worden georganiseerd, zijn op aan-
vraag brochures te verkrijgen die een
Indruk geven, wat deze beroepen om het
I lijf hebben en welke kant men er mee
„U bent een moderne vrouw. De
directie van het AZL is daarvan door
drongen. Zij biedt u een moderne oplei
ding die voortdurend aan de eisen van
de tijd wordt aangepast een opleiding
voor het leven. Voor ontspanning is
ruimschoots gelegenheid in personeels
vereniging, toneelvereniging, tennis- en
volleybalclubs. In de ruime gezellige con
versatiezaal is radio, pick-up en natuur
lijk tv. U krijgt de beschikking over een
eigen kamer waarin u zich kurn terug
trekken en die u naar eigen inzicht een
persoonlijk karakter kunt geven Dat
staat er in het boekje dat het AZL over
de verpleegsters- en ziekenverzorgsters-
opleiding heeft uitgegeven. Met glim
lachende zusters die sereen naar een
injectienaald opblikken, die het tennis
racket hanteren en zich vrolijk babbe
lend in de conversatiezaal ophouden. Dat j
kunnen facetten zijn van de verpleging,
maar zij benadrukken andere aspecten j
van de verpleging te weinig.
Hollen of stilstaan
ordt.
t ge
makkelijkste beroep gekozen. „Veel (lie- I
nen, weinig verdienen", „Voortdurende
confrontatie met dood en misère", „wei-
nig waardering", dat zijn zo de nadelen j
die in het oog springen, maar zij horen
by het vak, ze zijn Inherent aan de me
dische beroepen, waarin men het ene
ogenblik nooit weet, wat men in het
andere zal doen, omdat de patiënten
dat bepalen. Het is ook: hollen of stil-
Onse beste wensen in 1966
Foto-ciné JAN WOLFSLAG n.v.
Uw fotohandelaar ook in het komende jaar
Breestraat 123, t.o. Stadhuis
Haarlemmerstraat 102, t.o. Bata
tuurlijk op te lossen. Prof. dr. P. Mun
tendam, de vroegere directeur-generaal
van de volksgezondheid, zag een oplos
sing in een eventuele arbeidsdienstpllcht
voor meisjes, die medicijnen studeren.
Hij is van mening, dat van een meisje
dat aan de universiteit studeert en
daarmee 'n niet onbelangrijke aanspraak
en relatief
'orden ver-
,Ze kosten handen vol geld, het
I rendement komt er in veel gevallen niet
1 uit omdat ze trouwen of hun studie
vroegtijdig afbreken" aldus deze hoog
leraar, die een verplicht ziekenhuisjaar
voor meisjes zou willen hebben, na het
kandidiaaf sexamen.
Tegen dit verplichte ziekenhuisjaar
zijn nog al wat bezwaren. De argumen-
I tatie dat veel meisjes hun studie afbre
ken geldt niet meer als een meisje een
maal haar kandidaats heeft gehaald. Is
zij eenmaal zover, dan zal zij in de
j meeste gevallen haar studie wel afma-
I ken. De opvatting van prof. Muntendam
dat het verplicht stellen van een jaar
werken In het ziekenhuis die meisjes zou
1 afschrikken, die toch geen serieuze plan-
i nen met hun studie hebben, gaat ook dan
alleen maar op, wanneer dit ziekenhuis-
j jaar in de eerste studiejaren wordt ge-
j pland. Een ander bezwaar tegen deze
„dienstplicht voor meisjes" is, dat meis
jesstudenten zich toch al in een moeilijke
j situatie bevinden. Nog steeds krijgen zij
als verwijt te horen: „Wat heb je aan je
j kennis als je trouwt?" en door het zie-
(Advertentie) kenhuisjaar zien zij hun studie weer met
Telefoon 21851
Telefoon 32778
een jaar verlengd. Maar het grootste be
zwaar tegen deze verplichting is wel, dat
men by de verzorging van hulpbehoeven
den geen mensen in kan schakelen die
het gedwongen en tegen hun zin in doen.
Vooral voor de verpleging is naast vak
kennis, ook hart voor het werk en toe
wijding nodig!
Pliilippijnse verpleegsters
Een ANDERE MANIER om het ver
pleegsters-tekort op te vangen Is 't
voorstel om de zgn. „getrapte opleiding"
In te voeren. Dit zou inhouden dat som
mige meisjes met enkele Jaren voort
gezet onderwjjs „praktykverpleegster"
zouden kunnen worden, Ml'LO-leerlln-
gen verpleegster en de VHMO-leeriingen
na een korte opleiding een voortgezette
opleiding kunnen volgen voor docenten,
directrices, etc.
Vier ziekenhuizen in Nederland heb
ben hun tekort aan verpleegsters door
„invoer van buiten af" aangevuld. Sinds
enige tijd werken in deze ziekenhuizen
een kleine honderd Philippijnse verpleeg
sters, die naar Nederland zijn gevlogen
om hun overbelaste collega's wat werk
uit de handen te nemen. Zij zijn naar
Nederland gekomen nadat prinses Bea
trix bij een bezoek aan Manilla ln no
vember 1962 hoorde dat daar jaarlijks
tientallen gediplomeerde verpleegsters
van de Philippijnen naar de Canadese en
Amerikaanse ziekenhuizen vertrokken.
De oorzaak hiervan was het aanzienlijke
vrouwenoverschot dat de eilanden heb
ben en de geringe werkmogelijkheden
voor vrouwen, waardoor vele de verple
ging kozen. Het Academisch Ziekenhuis
heeft een twintigtal Philippijnse ver
pleegsters in dienst en de acclimatisering
is vrij goed .verlopen. Er deden, zich na
tuurlijk bepaalde problemen voor; er
waren taalmoeilijkheden; men moest
voor' deze kleine, tengere en donkere
meisjes warme kleding ln kindermaten
kopen en zij voelden zich aanvankelijk
niet zo erg thuis, maar iedereen mag
deze verpleegsters met hun goed humeur
en correcte optreden heel graag lijden.
Alleen zij blijven de Nederlandse pa
tiënten erg groot vinden!
leny van brussel
Ellie Kerkvliet, Hazerswoude:
KERSTMIS
In het stadje Nazareth woonden twee
mensen, Maria en Jozef. Jozef was
timmerman. Nu werd er in Jeruzalem
een volkstelling gehouden. Alle men-
heen, uit de hele om-
OPLOSSING STERRENPROBLEEM
mag dragen, moet men een opleiding
van ca. drie jaar gevolgd hebben, waarin
zowel aan theoretische als praktische
vakken de nodige aandacht wordt be-
Het Academisch Ziekenhuis organi
seert zoals de meeste ziekenhuizen
een volledige verpleegstersopleiding en
heeft de beschikking over leslokalen en
een zustershuis waar de leerling-ver
pleegsters intern moeten verblijven.
Voor de verpleegstersopleiding stelt 't
AZL als eis dat men tenminste achttien
Jaar moet zijn en als opleiding MULO
moet hebben.
Het eerste jaar zijn de leerling-ver
pleegsters intern, het tweede en derde
jaar kunnen ze ontheffing daarvan krij
gen. Tijdens hun eerste jaar krijgen ze
een salaris van 209 - per maand, be
nevens voeding, inwoning en bewassing.
In het Academisch Ziekenhuis heeft men
sinds kort de verpleegsters-opleiding op
drie-en-een-half jaar gesteld, omdat de
kraamopleiding die vroeger facultatief
was -en in vele ziekenhuizen nog is
er thans verplicht bijgetrokken is. Wan
neer een meisje zich opgeeft voor de
verpleegstersopleiding van het AZL dan
zal zij eerst een proeftijd, een pré-klini
sche periode moeten doormaken, die haar
een indruk geeft, van wat haar toekoms
tig beroep om het lijf heeft en de directie
in staat stelt te beoordelen of zij er ge
schikt voor is. Tijdens die drie maanden
werken op een der klinische af
delingen, in de polikliniek of op de ope
ratie- of röntgenkamer.
Er bestaat de mogelijkheid om een
leidende functie te krijgen; hogere ver-
pleegstersscholen organiseren daarvoor
stafcursussen. Men kan ook buiten het
ziekenhuis een werkkring zoeken als
wijk-, school-, bedrijfs- of scheepsver-
pleegster.
- Voor meisjes en vrouwen die zich tot j
de verpleging vóelen aangetrokken,
maar niet de vereiste schoolopleiding
hebben of opzien tegen de lange ver- j
pleegstersopleiijing bestaat er de moge-
I rijkheid om ziekenverzorgster te woi n.
De voornaamste taak van een zieken- j
verzorgster is het praktische verpleeg- i
werk.
De opleiding hiervoor duurt twee jaar,
waarbij eveneens een pré-klinische perio-
de van drie maanden is inbegrepen.
Men moet om tot deze opleiding te wor
den toegelaten tenminste achttien jaar
zijn en enkele jaren voortgezet onderwijs j
hebben genoten. Naast de verpleegtech- j
nische scholing wordt er ook veel aan
dacht besteed aan de algemene vorming 1
van de leerlinge zelf, hetgeen uiteraard
ook bij de verpleegstersopleiding het ge
val is. Er worden lessen gegeven in ver
pleegkundige vakken, ziekteleer en op
sociaal en psychologisch gebied, maar
daarnaast staan er ook excursies, hand
arbeid, gymnastiek- en kooklessen op
het leerprogramma.
Het diploma ziekenverzorgster - thans
trek. Ook Jozef en Maria moesten er
heen, dus gingen zij op weg. Ze na
men de ezel mee, daar kon Maria op
zitten, want de weg was lang. Toen
zij de hele dag hadden gelopen, vroe
gen zij overal in de herbergen of ze
er konden slapen, maar er was nergens
plaa'ls. Jozef vond dal heel erg, want
Maria zou al heel gauw haar kindje
krijgen. Tenslotte gingen ze maar
naar een stal en daar is Jezus toen
j geboren.
Jos de Heiden, Leiden:
DE LAATSTE DAGEN VOOR
KERSTMIS
Het is nu bijna Kerstmis. We heb
ben op school een kerstboom, een
kerststal en een mooie ster. We heb
ben ook wat voor de zieke kinderen
gemaakt, 't is van gips en versierd
met takjes. Mooi hoor! We hebben
ook wat voor ons zelf gemaakt van
gips. Maar mijn vader zei: „Ik wil
niet graag die rommel in huis!"
En mijn moeder zei: „Ach laat nou
voor een keertje". Toen vond mijn
vader het ook goed. M'n moeder zette
het stukje bij het Kerststalletje en
toen vader het stukje zag, vond hij
het ook mooi. Ik heb ook nog dingen
geplakt om thuis in de kerstboom
le hangen.
We hebben ook een pick-up met
Kerstplaten, die draaien we dan. We
I schieten nu flink op en ik ga nu graag
naar school.
Lenneke Tielmich, Leiden:
O, wat hebben We het leuk op
school, de laatste dagen voor Kerst
mis. De 'juffrouw heeft een kerst
boom gekocht en toen we 's maandags
op school kwamen stond er een ver-
sierde boom. Wat vonden we dat
mooi. Er hingen ook gekleurde lamp-
was één
STERRENPROBLEEM
fig. c.
De oude professor heeft aan de nach
telijke hemel een nieuw sterrenbeeld
ontdekt. Het bestaat uit 18 sterren,
die, als men ze met 11 goede, rechte
lijnen verbindt, vier hoofdletters vor
men, die de naam zijn van het sterren
beeld ALEA.
Piet Is daarbij de dlrekteur en heeft
een groot nummer met zijn Teddy in
gestudeerd. Teddy heeft bij alle num
mertjes een taak!
HANS EN DE ..WINDBREUK'
De herfststormen had
den danig huisgehou
den en toen Hans door
't bos liep, zag hij veel
omgewaaide bomen,
waarvan de wortels in
de lucht staken.
„Zo'n boom, die door
de storm geveld is,
noemt men een „wind
breuk", legde vader uit.
lampje kapot en toen konden
branden. De juffrouw kocht n
lampjes en toen hingen er drie snoe
ren. Er kwam een meneer op school
het kapotte lampje te maken
niet bijna alleen maar
uwe ren?" vroeg Hans weer.
„Omdat hun wortels
c Jliaivcil C1| vlak onder 't aardop-
toen kon opeens alles branden. We I Perv'ak liggen (A). Bij
hebben ook een kerststalletie maar andere bomen (Bl groei-
hel Kindje ligt er nog niet in. de wortels dieper in
We hebben ook een kerslukie se- de bodem en bovendien
maakt van gips en we Baan ook voor I hebbe,n vele, feb boo'd-
aieke mensen iets maken. Ja. de laatste \vortbl 1 middenwortell,
dagen voor Kerstmis hebben we hel c,e ieP in de aarde
op school heel leuk dringt. Dat sparren ook
Volgende week gaan we verdwmet kunnen VofieTtwSu"
daar slechts een dun
laagje aarde tegenaan
ligt, begrijp je nu zeker ook al
Dag allemaal.
zontaal groeien
„Ja, omdat hun wortels niet diep „Juist, Hans!"
TANTE JO en OOM TOON j in de grond dringen, maar meer hori-1
