SOEKARNO'S EERSTE LIEFDE: EEN NEDERLANDSE
In Tunesië
Ik zal nooit communist
kunnen zijn
Mijn moeder haatte de
Nederlanders
leert nieuwe generatie breken met de oude
ATERDAG 4 DECEMBER 1965
DE LE1DSE COURANT
wt/ÊiFMÊÊKBÊmmÈUÈMtÊÊKÊÊÊÊÊÊÊÊmÊÊÈtMÊHÊttm
(Van t
verslaggevers)
deel L
,MUn moeder baatte de Nederlanders
in deze haat heb ik van haar mecge-
t 2Qekregen", aldus zegt president Soekarno
n h zijn zo juist verschenen memoires. Bot
fr boven op verhaalt hij hoe zjjn eerste
Rika MeelhujAen was. een
ids meisje dat hjj ft Soerabaja
irde kennen. De jonge Soekarno
14 jaar oud. „Ik verloor mjjn hart
Rika", aldus het Indonesische staats-
loofd, en ik moet zeggen, het maakte mij
achtigIk was gewoon verliefd
dit meisjeik droeg haar school
iken. en ik wandeldde met opzet langs
huis in de hoop haar ergens
Ik vertelde niemand dat ik
ierliefd op haar was. Ik was bovendien
loodsbang. dat mijn ouders er achter
len komen. Ik was er namelijk zeker
Un vader woedend zou
mij de les zou lezen, als hQ wist dat
erliefd was geworden op een blank
isje. Alhoewel ik er grote behoefte
iad hem over Rika te vertellen weerhield
angst mij en bleven mijn woorden
jteeds in mijn keel steken".
'pen. Dan vertelt Soekarno, hoe hij op
1 liddag samen met Rika ging fietsen
n zij ergens een hoek omzeilden
zij pardoes op Soekarno's vader
het fa. „Mijn vader was beleefd, maa
De knapste
schrij'fster die ik
ooit heb gezien
Bij de uitgeversmaatschappij
Bobbs-MerriU in New-York zijn de
herinneringen van president Soe
karno verschenen. Ze zijn te boek
gesteld door de Amerikaanse jour
naliste en cabaretière Cindy
Adams, die de lange monologen
van Soekarno in vele gesprekken
kon optekenen. De ontboezemin
gen werden genoteerd vóórdat Soe
karno betrokken raakte bij de laat
ste staatsgreep, die van 30 septem-
Cindy Adams is de vrouw van
de komiek Joey Adams. Waarom
Soekarno deze knappe Amerikaan
se zoveel „geheimen" openbaarde,
staat in het eerste hoofdstuk
„Deze opgeruimde, sjleke Ameri
kaanse dame hield mij in haar ban
gevangenZe scheen zelfs enige
sympathie voor Indonesië en zijn
problemen te koesteren. En daar
bij is zU nog de knapste schrijf
ster die ik ooit heb gezien
Joey en Cindy ontmoetten Soe
karno voor het eerst in 1961, toen
Joev een reis maakte door Zuid-
Oost Azië. Cindy ging mee om re
portages voor een Amerikaanse
dagbladcombinatie te maken. Daar
bij arrangeerde Clndv een Inter
view met de president. Eenmaal
weer thuis, kreeg zij van Soekarno
de uitnodiging hem te helpen bij
het schrijven van zijn levensver
haal. Joey kreeg de belofte van
Soekarno „dat hij heel ere op Cin-
reen risico en <*-■. Nlet'e-
min werden hfi en e'»,-rnn
de vrienden. vm<«i m—i,
rilde bij de gedachte later naar huls te
moeten gaan en te moeten aanhoren
wat hij te zeggen had en misschien een
straf te zullen krijgen", aldus Soekar
no. Hij verhaalt dan dat, toen hy die
avond thuis kwam, zijn vader niets an
ders zei dan dat hij blij was dat de jon
gen omgang had met een Nederlands
meisje omdat hem dit goed van pas zou
komen bij het leren van de Nederland
se taal.
Zonder uit te weiden over hoe het af
liep met Rika, vertelt president Soe
karno verder hoe hij andere Nederland
se meisjes leerde kennen en renslotte
opnieuw verliefd werd op een meisje
dat Mien Hessels heette. „Ik voelde mij
bijzonder aangetrokken tot Nederlandse
meisjes", aldus president Soekarno.
„Ik verlangde met hen vaste verkering
te hebben. Het was de enige manier
om mij als Indonesiër over het blanke
ras te doen gelden en hen als blanken
naar mijn wil te zetten. Dat is tenslot
te altijd ons doel, is het niet? De man
met de bruine huid tracht de baas te
zijn over de man met de blanke huid.
Het is een doel dat men nastreeft. Een
blank meisje te bemachtigen en haar
te dwingen dat zij naar mij verlangde,
werd gewoon een zaak van persoonlijke
trots. Een jongen die er goed uitziet
heeft altijd veel vriendinnen. Ik dus ook.
De meisjes vonden het zelfs niet erg,
dat ik ongelijkmatige tanden had. Maar
ik moet toegeven, dat ik met opzet ach
ter blanke meisjes aanzat
Waanzinnig
De Indonesische president zegt eerst,
na Rika dus, een dochter van een van
zijn "h.b.s.-leraren in Soerabaja, Pau
line Gobee, het hof gemaakt te heb
ben. Daarna een meisje genaamd Lau-
Maar tenslotte zou Mientje Hessals
zijn hart in liefde doen ontbranden. „Ik
waanzinnig verliefd op deze blon-
ose gekleurde tulp. Ik zou in staat
geweest zijn mijn leven voot- haar op
te offeren als zij mij daarom gevraagd
hebben. Ik was toen achttien jaar
Soekarno vertelde hoe hij met
Mientje wilde trouwen en hoe hij de
moed bijeen schraapte naar haar vader
gaan en hem om de hand van zijn
dochter te vragen. Hij trok schoenen
n zijn zondagse pak en hij oefende
de spiegel hoe hij deze delicate
zaak zou aanpakken.
?en vieze inlander als Jij?",
viel de vader van Mientje Hessels uit
toen de jonge Soekarno voor hem stond.
„Hoe durf je het in je hoofd te halen
mijn dochter aan te raken. Donder op.
smerig beest...!", aldus president Soe
karno in diens memoires. „Kunt u zich
voorstellen hoe verslagen ik me voelde?
Ik dacht, lieve God lk kom hier niet
overheen. En ik wist dat ik nim-
in het - diepst van mijn hart mijn
engelachtige godin, Mien Hessels. zou
kunnen vergeten". Later, gedurende de
jaren van de Japanse bezetting, Soe
karno was inmiddels 41 jaar oud gewor
den, liep de Indonesische president in
straat van het toenmalige Batavia.
Hij stond voor een winkelraam te kijken
toen hij zijn naam hoorde roepen. Hij
keek om en zag een Nederlandse vrouw
staan. Hij herkende haar niet. maar het
zijn liefde uit de h.b.s.-tijd. Mien
Hessels. Soekarno schrok hevig en
schrijft thans: „Mijn droomprinses had
zich in een heks veranderd. U kunt zich
niet voorstellen wat een onelegant, dik,
slordig en onaantrekkelijk mens deze
Mientje Hessels was geworden. Zij had
zich blijkbaar niet verzorgd". (Het was
het eerste jaar van de Japanse bezet
ting). Soekarno zegt zich snel omge
draaid en uit de voeten gemaakt te
hebben. „Ik dankte God dat hij mij
voor zo'n vrouw had behoed. De
scheldpartij van haar papa bleek een
zegening te zijn geweest. Ik dankte God
voor zijn hulp", aldus president Soekar-
Soekarno's herinneringen zijn ongetwij
feld een openhartig verhaal geworden.
De Indonesische president gooit letter
lijk zijn leven voor de lezer open. Van
zijn eerste zoen als veertienjarige jon-
Soekarno met
een jongen die er goed uitziet
gen voor het Nederlandse meisje Rika
Meelhuysen tot zijn perikelen in het la
tere huwelijksleven worden op minu
tieuze wijze uiteengezet en tot op de
draad toe uiteengerafeld.
Bevrijding
Maar er zijn ook andere kanten aan
Soekarno's memoires. Naast het einde
loze terugkeren naar affaires met vrou
wen beschrijft de Indonesische presi
dent zijn strijd tegen het kolonialisme
en de bevrijding van zijn land zoals
nimmer eerder door een Indonesiër
aan de top Is geschied. Door het hele
boek loopt de draad van Soekarno's
tactiek: hof naar buiten eens zijn met
een gesloten akkoord, uitsluitend om
tijd te winnen, zodat hij naderhand
zijn eigen wil kan doordrijven.
Het akkoord met Nederland 'n federa
tie van Indonesische staten te stichten,
werd door Soekarno bekrachtigd met het
doel later op een meer geschikt tijdstip
een eenheidsstaat te stichten. De sa
menwerking met de Japanners diende,
aldus Soekarno, om de Indonesiërs te
leren schieten en hun de kans te bie
den een eigen leger onder Japanse lei
ding op poten te zetten en zowe| de Ne
derlanders als de Japanners te kunnen
n. Soekarno beseft dat hij voor een
collaborateur van de Japanners werd
uitgemaakt, doch het kon hem niet
schelen. Hij had maar één doel, de on
afhankelijkheid van Indonesië te be
werkstelligen. Hij heeft steeds getracht
bloedvergieten te voorkomen. Toen zijn
strijdkrachten in hevig gevecht met de
Engelsen waren gewikkeld in Soeraba
ja, vloog de president naar Oost-Java
om zijn guerilla's de wapens te doen
neerleggen.
Soekarno's hele politieke leven is ge
baseerd geweest op een afwisseling van
geven en nemen om 't uiteindelijke re
sultaat, de Merdeka van Indonesië te be
reiken. Hij beschrijft hoe een jonge
a-elijke guerrilla met een zak bij
hem kwam en zei. „Bapak, ik heb ge
vochten en een trofee voor u meege
bracht". „Wat heb je daar dan?", vroeg
Soekarno. En de jonge vrouw haalde j
het afgehakte bebloede hoofd van
een Nederlander te voorschijn.
Soekarno schrijft. „Zij gooide het voor
mijn voeten. Ik schreeuwde uit alle
macht: donder op"
Linkse socialist
„Ik ben een linkse socialist. Niet een
communist. Ik ben zelfs geen gecamou
fleerde communist. Ik zal nooit een
communist kunnen zijn", aldus Soekar- j
Poolse studenten
heeft altijd veel vriendinnen
no. De Indonesische president zegt ech
ter van de communistische landen niets
anders dan vriendschap en steun te
hebben ondervonden. Bij een bezoek aan
Moskou kwam premier Kroetsjev door
de koude naar het vliegveld. De Russi
sche premier maakte een lange
reis door Indonesië en het Russische
staatshoofd bracht een officieel bezoek.
„Toen ik in 1960 een bezoek aan presi
dent Eisenhower op het Witte
Huis bracht liet de Amerikaanse presi
dent my bijna een uur wachten in een
zijkamer. En toen ik uiteindelijk aan
stalten maakte om te vertrekken kwam
hij opdagen zonder zich zelfs te veront
schuldigen". Soekarno beschrijft hoe de
enige gesprekken die Eisenhower wist
te voeren, over films en filmacteurs han
delden. President Kennedy was geheel
anders. „Hij nam mij mee in een vlucht
per helikopter en vroeg terloops of ik
zo'n toestel kon gebruiken. Hij zond
mij er een en ik gebruik het hier nog
altijd. Met Kennedy had ik onmiddel
lijk een waardevol en diep contact. HIJ
had beloofd in 1964 een bezoek aan In
donesië te zullen brengen. Eindelijk zou
een Amerikaanse president voet op
Indonesische bodem zetten. Ik begon
direct een speciale bungalow te ontwer
pen die de Kennedy's tijdens hun be
zoek aan Djakarta zou moeten behui-
zen. Helaas is door de vroegtijdige
dood van de president niets meer van
dit bezoek gekomen". Soekarno voegt
eraan toe, „Was Kennedy er nog ge
weest dan zouden de betrekkingen tus
sen Indonesië en Amerika nimmer zo
slecht geworden zijn als zij thans
Van Mook
Naar verwacht kon worden trekt Soe
karno van leer tegen de berucht gewor
den kapitein Westerling die bij het zo
genaamde „pacificeren" van Celebes dui
zenden Indonesiërs zou hebben vermoord.
„Evenmin zal ik lt.-gen. Van Mook ver
geten". aldus Soekarno. „die aan Neder
landse NICA-soldaten de opdracht gaf
een burgerhospitaal van ons te plunde
ren en te vernietigen. Van Mook meen
de dat onze guerilla's er gebruik van
maakten. Hij camoufleerde zijn vergis
sing door ook de vrouwen en kinderen
te laten vermoorden. Zelfs een oude
man die ziek te bed lag en zijn handen
in de lucht hield werd doodgeschoten."
Na wijlen luitenant-generaal Van
Mook van genocide te hebben beschul
digd beschrijft de Indonesische presi
dent hoe hij het leven van de Japanse
opperbevelhebber generaal Imamoera
heeft gered. Van Mook hield Imamoera
gevangen en geruchten wilden dat hij
zou worden gefusilleerd. „Ik had Ima
moera vele malen tijdens de bezetting
gesproken", aldus Soekarno. „Hij was
een gentleman in de beste militaire tra
ditie van zijn land. Hij was geen sla
ger of massamoordenaar. Ik zond mijn
guerilla's met een boodschap naar zijn
gevangenis. „Indien u zulks wenst zal
ik mijn vrijwilligers zenden om u uit de
gevangenis te bevrijden" Maar Ima
moera antwoordde, dat hij niet schul
dig was aan oorlogsmisdaden. Dank u
president, maar ik blijf waar ik hen.
antwoordde hij. Daarop telegrafeerde ik
Van Mook, dat wanneer Imumoera een
haar zou worden gekrenkt, ik voor de
wereld bekend zou maken welke oor
logsmisdaden in de naam van Van
Mook in Indonesië waren gepleegd".
Soekarno voegde aan deze passage toe
„Imamoera kreeg tien Jaar. Soekarno
redde zijn leven".
olgei.de
ickar-
iidors linddei
taar voorzien. I)e Hol-
eeii aardige naam voor
hun oorlogsdaden bedacht, zy noemden
het politiële acties. Als Ik het goed be-
grUp, is het de arbeid van de politie om
bandieten gevangen te nemen en mis
dadig*
els, bonu
dyn
miet neer
moderate wapens over de hoofden van
een jong geboren natie, dat Is geen poli
tiële actie. Dat Is oorlog. Een totale oor-
(Van een speciale
verslaggever)
THINESIE vertoont nog alle
kenmerken van een onder
ontwikkeld land. De bezoeker
zal zich niet lang blindstaren
op de fel-witte groepen blok-
terlge gebouwencomplexen, die
van uit de lucht gezien, zo'n
leuk contrast vormen met de
blauwe Middellandse Zee. Die
overwegend witte en pastel-
klerige blokken ln groene vlek
ken over golvend land met
daarboven de Noordafrikaanse
zon. kunnen er voor noorder
lingen inderdaad aanlokkelijk
Mooi en vooral exotisch, maar
als men gewend geraakt aan
de palmbomen met de ananas
achtige stammen en men de
luxe achter zich laat, dan
wordt Tunesië het ontwikke
lingsgebied. het nog arme.
wroetende land.
Er valt nog zo ontzettend veel
te doen, om de viereneenhalf
miljoen mensen (van wie on
geveer 750.000 in de hoofd
stad Tunis en omgeving) een
welstand te geven, die ge
deeltelijk zou beantwoorden
aan Europese maatstaven.
Een eeuwenlange isolering
heeft tot gevolg gehad, dat
nog talrijke lieden de ele
mentaire ontwikkeling missen,
dat het nationaal inkomen nog
miniem is, dat de lonen karig
met boekentassen en de hon
derden scholen, die werden
opgericht en uitgebreid. Maar
dat is de komende generatie,
want anderzijds zijn er nog de
„beroepslezers en -schrijvers"
in de souks. De ongeletterde
mensen komen er bij de man
om een formulier of een brief
te laten lezen, terwijl hij daar-| lijke luizige kamelen langs de
vrouwen velen nog schuw wegen en in de kleine steeg-
gesluierd met het witte ge-ije».
waad van hoofd tot enkcis Tunesië heeft ongetwijfeld 'n
wat „henna" (poeder voor het zwaar klimaat, maar ook een
roodkleuren van het haar) teserie betere maanden waarin
verkopen en de sachia of ty-1 landbouw werk best mogelijk
pische Tunesische rode fez zo hg. Wel bestaan er middelen
aanlokkelijk mogelijk te bor- om hct voedseltekort te ver
stelen. Maar het is allemaal helpen, maar deze armoede
zeer primitief. wordt evenwel hier en daar
Hetzelfde geldt voor de huls- slechts uitgedrukt door echt
vesting. In de omgeving van bedelen.
de hoofdstad ziet men een Heel voorzichtig nadert een
bijna Ideale woonwijk reeds vrouw met een kindje op do
grotendeels voltooid kleine gr - I
rleflijkr witte buisjes met pre
cies ile ruimte, waarvan de
Afrikaanse mens houdt, omdat
hy meer In de openlucht leeft
dan wy.
Maar dat is voor de beter
gesitueerden, want ln dorpen
als Dr. Chabane merkt men dc
erg bekrompen huisvesting
van de gezinnen, die over het
algemeen zoveel kinderen tel
len, dat men zich afvraagt
waar ze allemaal moeten sla
pen. In de lage witte geveltjes
z'lr. de deuren meestal maar
openingen met een grauw stuk
stof als afsluiting kinderen
dragen plunjes, die bij ons
Levensritme
als lome
tred van
kamelen
Dc Medina of oude stadswijk t'an Tunis
zijn. de huisvesting nog niet na, in opdracht van de klanl.
veel verder staat dan dc tijd ln sierlijke Arabische Icttfci-
van de hut, de hygiëne veel het stuk invult of rt«- brief
te wensen overlaat met als beantwoordt,
gevolg de dreiging van ziek
ten vooral oogziekten, tu- fippn wpp|Hp
bcrculose en dat de manier ^®en Wee,Qe
van werken, de verkcersmid-j Dikwijls voelt men zich al-
delen enz. grotendeels primi-| rf,peaan onwennig tussen
tief blijven. aI dic '«eden. want een heel
I gewoon pak is al blijk van
rijkdom Nog rekening ge-
Analfabeten houden m. t het verslui ln
Toch werd er in de tien jaren, kleding in Noord-Afnka, zijn
na de Tunesische onafhanko- er weinig tekenen van weelde
lijkheid veel gepresteerd. Mei op de razend drukke „A
verbetenheid hebben de auto- j Habib Bourgulbu" te Tunli
rit ei ten zich erop toegelegd, noch in de Medina «of oude
om voort te bouwen op het stad), of op het platteland D.
fundament, dat de Franse ko-klassiek bekende souks met
lonisatie voor de ontwikkeling hun wirwar van tapijten, tex-
van Tunesië legde. Overal jtiel. souventers. opschik
Werd het onderwijs gestimu-|en voedingsmiddelen ademen
leerd; kleine aanwijzing hier-.geen welstand Dc handelaars
voor de hele troepen kinderen, beijveren zich om toeristen
die we overal gezien hebben binnen te krijgen, om inlandse
gen komt het aan, Die r
moeten naast de ontwikkeling j
van bet ambachtswezen leren
hun landbouwproduktie te
verbeteren. Vooral de buiten
bevolking is te gelaten in haar
armetierig en loom bestaan QMETYl hasCl
waarin het ritme precies -
aangegeven wordt door dr
slaperige tred van dc lande-
