„Vrees voor geheime dienst sprookjes
VERONTWAARDIGDE MINISTER-PRESIDENT
Teveel boerderijtjes
plagen onze landbouw
Pijn over standsverschil bij de dokter
Cats: Ik
sta achter
keuze van
Beatrix
Flauwvallers bang
trein te missen
ONDANKS 300
JAAR SLAVERNIJ
GEEN HEKEL
aan NEDERLAND
Koekoek
lachertjes
Kladderaars
gegrepen
JONGEN
DACHT
SCHILD
STROOM
STORING
TE ZIJN
Recept erin, poeder eruit
DONDERDAG 11 NOVEMBER 1965
DE LEIDSE COURANT
PAGINA
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG Met verontwaardi
ging heeft minister-president nir. Cals
gisteravond tijdens de voortgezette de
batten over de toestemmingswet in de
Tweede Kamer stelling genomen tegen
de argumenten, dat slechts 66.000 hand
tekeningen tegen het huwelijk zouden
zijn verkregen, omdat men niet voor
zijn mening durfde uitkomen. Er zou
zelfs vrees voor een geheime dienst
hebben bestaan. De minister-president
hoonde de voorstelling van zaken weg:
dat zijn sprookjes, alle volksvertegen
woordigers hebben de taak die uit de
wereld te helpen. Vervolgens ging nir.
Cals opnieuw en diepgaand in op de
bezwaren tegen de lieer Von Amsberg,
die zijn ingediend door de PSP en de
vier leden van de PvdA, op sommige
punten bijgevallen door de communls-
Het ging hier om de opvoeding in
Duitsland en het hebben gedragen van
de uniform van de Wehrmacht. Mr.
Cals hanteerde dezelfde argumenten
van de tegenstanders: men kan dat een
jongen van 13 of 17 jaar niet kwalijk
nemen. Er is dus geen schuld bij de
heer Von Amsberg. Waar het om gaat,
aldus de minister-president, is de vraag
of hij qua mentaliteit gaaf is. Want die
mentaliteit is beslissend. Mr. Cals had
er het volste begrip voor, dat de heer
Von Amsberg niet overal met open ar
men zal worden ontvangen. Dat hoeft
ook niet. „Toen ik voor 't eerst hoorde
van de plannen van de prinses heb ik
ook gezegd: een Duitser? Wat jam
mer. Maar na een gesprek van drie
uur en bestudering van zijn anteceden
ten kon ik ook zeggen: gelukkig, ik kan
helemaal achter de keuze van de prin
ses staan", zei mr. Cals.
Dat de heer Von Amsberg de later
bekend geworden feiten niet zelf heeft
verteld tijdens bijvoorbeeld het televi
sie-interview verklaarde de minister
president aldus: hij heeft niet op goed
kope wijze willen afgeven op het natlo-
naal-socialisme en toch heeft hij zich
toen duidelijk uitgesproken. Bovendien
waren die feiten bekend. Maar de te
genstanders hebben van de feiten on
voldoende kennis genomen.
Geen propaganda
Premier Cals zei, dat de heer Mozer,
zelf uit Duitsland gevlucht en later Ne-
f Advertentie)
Gevolmachtigd minister
van Suriname:
Minister-president
goedkeurings wet
derlander geworden, maandag bij hem
is geweest met een brief van
Duitse ambassadeur in Israël. Deze
kent de heer Von Amsberg al sinds
1945. Deze ambassadeur schetste hem
als een man, die vastbesloten, over
tulgd en met voor zijn jeugd verwon
derlijke helderheid het vervloekte Nazi-
beleid heeft veroordeeld. Hij wilde zich
reeds toen inzetten voor een democra
tisch Duitsland. Ook volgens de joodse
Duitse advocaat, bij wie de heer Von
Amsberg heeft gewerkt, heeft hij on
dubbelzinnig het Nazisme veroordeeld.
„Ik hoop, dat zij, die dit alles in en
buiten deze Kamer niet wisten, er eer
lijk de consequentie uit zullen trekken",
zo voegde premier Cals aan zijn mede
delingen toe.
De minister-president ontkende, dat
het kabinet „propaganda-acties" voor
het verloofde paar zou hebben opgezet.
Het heeft juist op soberheid aangedron
gen. Noch de prinses, noch de lieer
Von Amsberg, noch het kabinet hebben
in deze" Iets georganiseerd. Integendeel,
wij hebben verschillende campagnes
moeten afhouden. Alleen het bezoek
aan de elf provincies, in totaal slechts
enkele dagen durend, heeft het kabinet
niet kunnen tegenhouden. Men heeft 'n
heel verkeerd Idee van de voorgeschie
denis als men meent, dat dit alles in
De verwijten, als zou het verloofde
paar kabinet en volksvertegenwoordi
ging voor voldongen feiten hebben ge
plaatst, werden door premier Cals zon
der meer van de hand gewezen. Het is
wel waar, dat er door het publiceren van
de bewuste foto een dwangpositie ont
stond, maar op de eerste plaats voor
de betrokkenen zelf.
Sprekend over Amsterdam als de
plaats van de huwelijksvoltrekking zei
de premier, dat het kabinet alle facto
ren tegen elkaar heeft afgewogen. Het
heeft er moeite mee gehad. Amster
dam is meer dan welke andere stad
ook getroffen door de moorden van de
Nazi's in het bijzonder onder de joden.
Maar Den Haag heeft ook zijn Waals-
dorpervlakte. Men kan het onnoemelijke
leed, dat aan ons volk is toegebracht
niet ln cijfers gaan uitdrukken. Daarom
MINISTER DE JONG:
Inspectie in
Nunspeet
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG Minister De Jong van
Defensie vindt, dat de grondige inspec
tie van militairen, zoals deze op 23 ok
tober j.l. In Nunspeet werd gehouden,
beter door meer dan een inspecteur te
gelijk kan worden gehouden. Dit is dan
ook aan de betrokken militaire autori
teiten medegedeeld. Dat tijdens deze
inspectie 22 soldaten zijn flauwgevallen
dan wel uitgetreden, is vooral een ge
volg van liet feit, dat deze militairen
bang waren dat de bewegingsvrijheid
In het weekeinde verloren zou gaan.
Aldus heeft de minister schriftelijke
vragen van Kamerleden Beerekamp
(CHU) en Wieldraaijer (PvdA) beant
woord.
De angst voor verlies van de bewe
gingsvrijheid was gegrond op geruchten
en op een op zichzelf gerechtvaardigde
mededeling van de commandant, be
last met de herhalingsoefeningen van
het 224ste genie-bataljon, aan de kader
leden, dat niet zou worden geschroomd
de enkeling, die tijdens de inspectie op
tenue en uiterlijk voorkomen een zeer
slechte indruk zou maken, in de kazer
ne te houden om orde op zaken te stel
len. Deze mededeling is door de kader
leden aan de troep doorgegeven. Uit 't
wat lage begintempo van de inspectie
trok men de conclusie, dat de inspectie
geruime tijd na het vertrek van de ver-
loftreinen zou eindigen, aldus de minis
ter.
De inspectie duurde ruim een uur.
Koningschap De Volksuniversiteit
te Den Haag organiseert op vrijdag
12 november en 3 december om 20.00 uur
lezingavonden in Pulchri Studio aan het
Lange Voorhout. Tijdens beide avonden
zal dr. Ernst van Raalte een lezing hou
den over het onderwerp „Ontwikkeling
en moeilijkheden van het Nederlandse
koningschap".
Aan het gedeelte van het bataljon, dat
bij de inspectie het laatst aan de beurt
zou komen, werd na de eerste medede
ling van flauwvallers opdracht gegeven
door marcheren in beweging te blijven.
De inspectie werd tenslotte door tijd
nood tussentijds beëindigd en niet op
grond van de lichamelijke conditie van
de militairen. De minister zegt voorts,
dat de inspectie niet verschilde van an
dere soortgelijke bij herhalingsbatal
jons, alleen werd nu de controle uitge
voerd door een persoon, te weten de
chef-staf van de commandant.
houdt het kabinet na zorgvuldige afwe
ging aan Amsterdam vast.
Voor het tumult en dreigementen
van een kleine groep kan en mag ove
rigens geen enkele regering wijken.
De regering heeft wel rekening gehou
den met de gevoelens van hen, die ern
stig bezwaard waren.
Taak Claus
In antwoord op een vraag van drs.
Schmelzer (KVP) over het toekomstige
werkprogramma van de heer Von Ams
berg zei premier Cals, dat er zeer veel
werk aan de winkel is. Het zullen echter
niet op de eerste plaats bezoeken zijn.
De heer Von Amsberg voert vele be
sprekingen, waarop dan vaak bezoeken
volgen. Zo gaat hij nog, of is al ge
weest bij de Deltawerken, de voorzit
ters van het Concertgebouworkest en
het Residentie-Orkest, de vakorganisa
ties, de middenstandsbonden, de land
bouworganisaties, kerkgenootschappen,
de Staatsmijnen, de Zuiderzeewerken,
de havens van Rotterdam en Amster
dam en dergelijke. Hij bereidt zich dan
ook met ernst voor op zijn toekomstige
functie. Hij heeft evenals vele leden
de koninklijke familie een dagelijks
leven, dat gevuld is met vele en zware
taken. De buitenwereld, aldus de pre
mier, ziet de glans van de gouden
koets, de vlaggen en het avondkostuum,
r voor de betrokkenen is het een
inspannende en zeer vermoeiende last,
die nauwelijks ruimte laat voor eigen
vrije tijd. Vooral geldt dit vooor de ko
ningin.
Weet het Nederlandse volk wel wat
de koningin aan werk verzet? Met wel
ke ijzeren plichtsbetrachting zij haar
werk vervult? Tenslotte richtte pre
mier Cals zich tot degenen, die venvij-
aan het adres van leden van het
koninklijk huis hadden gemaakt toen
hij verklaarde, dat prinses BeatrLx be
ter dan wie ook op haar taak is voor
bereid. Het is misplaatst haar verwij
ten te maken. Die horen thuis bij het
kabinet.
De minister-president maakte nog
bekend, dat de heer Von Amsberg,
zijn huwelijk, geen enkele functie,
bij welke instelling ook, zal
Von
Minister Samkalden (Justitie) zei in
antwoord op vragen hieromtrent, dat de
regering bewust het voorvoegsel „von"
naam van de heer Von Amsberg
niet heeft willen veranderen in „van".
Het Is namelijk geen gebruik bij natu
ralisaties wijzigingen in vreemde na-
aan te brengen. De regering wil
zich wat dit betreft liever aan de be
staande praktijk houden. Mochten er
kinderen geboren worden uit het huwe
lijk van prinses Beatrix, dan zal het
naamvraagstuk opnieuw voor een defi
nitieve oplossing aan de orde kunnen
komen.
Minister Samkalden zei voorts tot de
heren Geertsema en Koekoek, dat het
kabinet wil vasthouden aan de verle
ning van de titel prins der Nederlan-1
aan de heer Von Amsberg aan de
vooravond van diens huwelijk. Dit is in
1937 ook ten aanzien van prins Bern-
hard gebeurd. De heer Geertsema had
liever gezien, dat deze titel aan de
heer Von Amsberg verleend zou worden
de vooravond van de troonsbestij
ging door prinses Beatrix.
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG I>e waarnemend gevolmachtigd minister van
Suriname, dr. Elnaar, heeft gisteravond In de Tweede Kamer
een bijzondere noot gegeven aan het debat over de toestem
mingswet voor het huwelijk van prinses Beatrix. De Kamer
hield ev ende adem in toen de heer Einaar terstond ln het
begin van zijn rede zei: „Zich na de redevoering van de
Kamerleden te hebben afgevraagd, of men hier ln Nederland
nu alleen rekening houdt met het koninkrijk binnen Europa.
Ik heb geen woord gehoord over de contacten met de parle-
„Ik ben er ook zeer verbaasd over dat de Kamerleden ken
nelijk menen, dat het koninkrijk-nieuwe-stijl alleen uit Neder
land bestaat. Als dat zo is, kunnen wij beter terugkeren tot
oude koloniale verhoudingen", aldus de heer Einaar. Hij zei
voorts dat men ln Suriname ondanks 300 Jaar slavernij tot nu
toe geen hekel heeft aan Nederland en de Nederlanders. Dan
moet u ook geen hekel hebben aan Claus", zei de heer Einaar
onder gelach en applaus van vele Kamerleden en een deel
der pubiieke tribune.
De heer Einaar zei voorts ons land reeds lang en door en door
te kennen. Hij liet hierop volgen: „U ziet hier de dingen niet
in grote lijnen, maar altijd in kleine lijnen. Is men vergeten
dat wij een koninkrijk in nieuwe stijl zijn?". De heer Einaar
keerde zich vervolgens tegen „het interveniëren in het huiselijk
Voor een bijzondere noot in 't debat rond de goedkeuringswet
zorgde de gevolmachtigd minister van Suriname, dr. Einaar,
die even herinnerde aan oude koloniale verhoudingen.
leven van de koninklijke familie". Hij besloot met op te mer
ken. dat het Huis van Oranje de verbondenheid vormt tussen
de drie rijksdelen. Nederland. Suriname en de Nederlandse
Antillen. De heer Einaar hoopte dat prinses Beatrix, eenmaal
koningin zijnde even populair zal zijn als thans het geval is.
De regering en staten van Suriname 6temmen van harte met
het voorgenomen huwelijk in.
De gevolmachtigd minister van de Nederlandse Antillen, de
heer Lampe, betuigde de Instemming van de regering en staten
van dit koninkrijksdeel met de toestemmingswet. Hij wenste
prinses Beatrix een lang en gelukkig huwelijk toe.
(Van onze parlementaire redacteur)
I DEN HAAG Zo
als bij elk debat
van betekenis zorg
de de Boerenpartij
weer voor de nodige
lachertjes. Ditmaal
dreigden de lieren
Koekoek en Harm-
sen tegen de toe-
I stemmingswet te
I dat 'zij vreesden,
dat dc heer Von
Amsberg vóór het
I landbouwschap zou
zjjn. Alle pogingen
m de heer Koekoek
duidelijk te maken, dat een mening van
de heer Von Amsberg noch over het
landbouwschap, noch over b.v. de mam
moetwet iets ter zake doet, faalden. Het
fraaie vertoning zijn geweest,
wanneer de heer Koekoek op die gronden
tegen zou hebben gestemd. Zijn fractie
genoot Voogd had n.l. al de hele dag met
een fraai oranje strikje in zijn revers
gelopen.
premier Cals
ARNHEM (KNP) Gisteren is op
61-jarige leeftijd in het St.-Elisabeth-
ziekenhuis te Arnhem overleden father
dr. Adr. van Vliet, regionaal vertegen
woordiger van de algemene overste van
Milihill voor Nederland.
Na '45 helft
minder
boerenzoons
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG De landbouw worstelt
volgens dr. A. Maris, na 1 december
optredend als directeur van het land-
bouw-economlsch instituut, met twee
grote problemen. Het zün de trage groei
van de hedrijfsgrootte en 't teveel aan
eenmansbedrijven. Hij vindt vooral het
te grote aantal eenmansbedrijven eco
nomisch en sociaal onverantwoord.
,Weg met Claus' -
(Vai
nze correspondent)
Rillerig Onprettig?
Pas dan op!
Neem bijtijds 'ASPR0',
'ASPR0' bevat alles om Uw
verkoudheid snel en doel
treffend te bestrijden.
UêVfooM* Cf)
ENSCHEDE In Enschede hebben
enkele mensen ln het openbaar bun me
ning bekend gemaakt over het huwelijk
van prinses Beatrix met Claus von Ams
berg. Op diverse gebouwen in de binnen
stad stond vanmorgen met grote witte
letters geschilderd: „Clauss hrrauss",
„Weg met Claus" of „Weg met Clauss".
Verdacht van deze muurschilderingen
werden in de afgelopen nacht omstreeks
half vijf twee jonge journalisten (19 en
25 Jaar) van het Vrije Volk aangehouden
en op het politiebureau Ingesloten. Vast
gesteld is bij onderzoek dat de jongens
uit „gevoelsovertulglngen" deze muren
hebben beklad. Inmiddels zijn dertig
mensen van de gemeentelijke reinigings-
dienst vanaf vijf uur vanochtend tot ruim
elf uur bezig geweest de witte muurverf te
verwijderen.
De beide journalisten zijn vanmorgen
op staande voet ontslagen. De verf waar
mee gekladderd werd was gestolen uit de
kantoren van het Vrije Volk. waar men
bezig is met onderhoudswerkzaamheden.
teitscriteria kunnen volhouden: sociaal
omdat de ondernemer van dergelijke
bedrijven geen vakantie kan nemen,
nooit vry heeft en de volledige zorg al
leen moet dragen. De vraag moet daar
om, aldus dr. Maris, eerst beantwoord
worden hoe men grotere produktleeen-
heden moet krijgen.
Bij de eenmansbedrijven speelt bo
vendien de onderlinge samenwerking
een grote rol. Dit geldt liiet zozeer de
dagelijkse werkzaamheden als wel de
organisatorische aspecten van deze sa
menwerking. Daarbij behoren uiter
aard ook de bedrijfsverzorglngsdien-
sten. Bovendien lost specialisering ver
schillende problemen van het een
mansbedrijf op. „De landbouwproble
matiek is daarmee van een kwantita
tief een kwalitatief vraagstuk gewor
den", aldus de nieuwe directeur van 't
LEI.
Tijdens een overzicht over de werk
zaamheden van het 25-jarig landbouw-
economisch instituut vertelde dr. Maris
gisteren ln I)en Haag dat de agrarische
beroepsbevolking na 1945 met 40 pro
cent verminderd I». Het totaalaantal
landarbeiders liep met zelfs 60 procent
terug. Het aanlal boerenzoons met 50
procent en het aantal hedrjjfslioofden
met 20 procent.
„Een spectaculaire daling", meende
dg. Maris, „vooral wanneer men daar
naast weet dat de netto-arbeidsproduk-
tivlteit met 60 procent gestegen is en
dat de agrarische sector nog altijd
zorgt voor netto anderhalf miljard gul
den op de betalingsbalans."
CONWAY K'PI-Reuterl In Con
way ln dc Amerikaanse stunt New-
Hampshire woont een il'Jndf ton
getje dat er vast \an oudnlfl was
dat h(| de oorzaak Is grwesM van
de monsterstoring In het Ameri
kaanse llchtnet op de oostkust. Het
jongetje. Jay lloiinsell, was dins
dagmiddag »an school op weg naar
huls en. zoals jongetjes die van
school naar huis gaan plegen te
doen. had hi| ren stok gepakt en
daarmee tegen hekken, bomen en
telegraafpalen geslagen.
Om twee minuten voor half zes
trof Jay met zijn stok een licht
mast. cn precies op dat ogenblik
gingen im hem heen de lichten
uit.
Jay's moeder heeft er tijd voor no
dig gehad om haar zoontje ervan te
overtuigen dat de oorzaak von de
plotselinge duisternis elders lag.
Sabotage Is niet de oorzaak geweest
van de storing ln de elektriciteits
voorziening. waarvan vrijwel het
gehele noordwesten van de V.S. en
delen van Canada dinsdagavond te
lijden hebben gehad. Dit ls op een
persconferentie in Washington mee
gedeeld door Josepli C. Swidler,
voorzitter van de federale commis
sie voor de energievoorziening, die
het door president Johnson gelaste
onderzoek naar de oorzaak van de
storing leidt.
De federale commissie voor ener
gie (FPC) die door president John
son is belast met het onderzoek naar
de oorzaak van dc grote storing,
heeft verklaard dat de kans op een
herhaling zeer gering ls maar dat
„er geen garantie is dat het niet
opnieuw zou kunnen gpbeuren".
De voorzitter van de FPC, Joseph
C. Swidler. zei dat hU en andere
deskundigen uit de regering en
industrie bezig waren vast te stel
len of de uitgebreide storing ln de
elektriciteitsvoorziening was te wij
ten aan een mechanische of men
selijke vergissing. „Misschien zullen
wU nimmer naguan waar het is
begonnen", zei hij.
PROVO GAF
BRANDALARM
IN KAMER
(Van onze parlementaire redacteur
DEN HAAG - - Een aantal provo's,
dat op de publieke tribune van de
Tweede Kamer 'n plaatsje had gekre
gen om de debatten over de toestem
mingswet t voor het huwelijk van prin
ses Beatrix bij te wonen, heeft gepro
beerd de orde in het Kamergebouw te
verstoren. Kort voor het debat ge
schorst werd. even over half zes. heeft
een van hen een ruitje van het brand
alarm in- slagen en vervolgens de
alarmknop ingedrukt. Daardoor wordt
automatisch de Haagse brandweer ge
alarmeerd, terwijl tevens zesmaal een
sirene het alarm door het gehele ge
bouw bekend maakt.
De storing was van zeer beperkte
aard, omdat de vergadering normaal
doorgang kon vinden. Intussen hadden
leden van dc rjkspolitie de betrokken
nozem spoedig met zijn vrienden ge
vat. ZIJ werden uit het Kamergebouw,
waar zij zich kennelijk toch slechts ver
veelden. verwijderd en zullen een pro-
ces-verbual krijgen.
(Van een onzer verslaggevers)
DEN HAAG De huisarts ls de v:
dcrlijkc autoriteit, heerser in het gchein
zinnig gebied tussen leven en dood, ter
minste ln de ogen van de ziekenfond;
verzekerden. De verhouding met de arts
is wel heel wat koeler als men zich ver
gelijkt met de particuliere patiënten. De
fondspatiënt voelt zich dan achteruit
gezet. Bijna de helft van alle zieken
fondsverzekerden slellen heel duidelijk,
dat ze het gevoel hebben anders te wor
den behandeld.
Dit zeggen de fondspatiënten, die zijn
geënquëteeid in het kader van een psy
chologisch onderzoek, dat liet algemeen
Nederlands ondPrling ziekenfonds heeft
Ingesteld De huisarts met een voorkeur
voor een fondspraktijk vindt men alge
meen ideaal. De arts met een particu
liere praktijk komt er veel slechter af
De motivering „om het geld, wie gauw
rijk wil worden" aan het adres van
laatstgenoemde is overheersend. Sommi
gen noemden een particuliere arts een
specialist, ln tegenstelling met de zieken
fondsarts. die men vooral als een gewoon
hulsarts ziet. In het gescheiden spreek-
1 uur ziet men een stands- en welstands-
Heel weinig (maar 7'/,) reugeerden
negatief over het ziekenfonds als sociale
i instelling. Zij zagen er een „winstgevend
bedryf' ln. De meesten vinden het een
prachtige instelling
De tandarts is een man die bij de
meeste mensen nog steeds de stuipen op
het lijf jaagt: men is bang van hem.
Eenderde van de patiënten meende bij
de tandarts een verschil in behandeling
te ontdekken
Uit een onderzoek bleek verder een
kleine voorkeur voor de hulp van een
huisarts bij een bevalling. De verhouding
hulsarts-vroedvrouw was 47 33.
De controlerend geneesheer is niet po
pulair bfj de ziekenfondsverzekerden.
..Het is een hoeman", „een baantjesjager",
ja zelfs „smeerlap", aldus geënquêteerden.
De ziekenfoiidshode komt er goed af.
Men ziet hem als ren onbeduidende fi
guur, die „steeds op tijd komt" en „wat
van de ziektewet af moet welen".
De apotheker als persoon Is over het algemeen voor de ziekenfondsverzekering een
onbekende, hetgeen hem tevens onbemind maakt. Veertig procent had geen goed
woord voor hen» over. Wat betreft de behandeling In de apotheek had men veel
aakelijke en concrete klachten, maar deze liggen minder op het persoonlijke vlak.
Zestig procent had een positieve instelling tegenover de apotheek. Men ziet de
apotheek als een soort automatiek, waar men het recept Ingooit en waar dan het
medicijn moet uitrollen. Een belangrijk wrijvingspunt bleek de bezorging van
medicijnen (30 proeent).
De apotheek verslijten tv
