i groot NORTH STATE minnaar] Concilie-oppositie probeert opnieuw vertragingstactiek ZWART ALS EEN KANARIE Meerderheid wil stemming 1 Soekarno: j 't is weer tijd voor H.M. ,Snellius' zigzagt 42.000 mijl over zee Kolder van het zouteloze soort NKV: gedegen maar moeilijk te verteren DINSDAG 21 SEPTEMBER 1963 DE LEIDSE COURANT PAGINA 9 (Van onze concilieredacteur dr. A.v.d.Weijer) ROME. Het debat over de vrijheid van godsdienst nadert zijn eind. Zal 't eindelijk met 'n stemming worden bekroond, zodat we al thans in grote lijnen weten waar we met dit onderwerp aan toe zijn? Of zal de opposdtie er andermaal in slagen, de stemming naar een latere datum te verschuiven? Naar verluidt wordt er op hoog niveau overlegd, wat thans met de vrijheid van godsdienst moet gebeuren: de gedachtenwisseling voor gesloten verklaren en het schema naar de commissie terugsturen, zonder dat de koppen van voor- en tegen standers zijn geteld, of wel eindelijk de stemming houden, die men nu al jaren lang heeft proberen te vermijden. Pessimisten houden er ernstig reke ning mee dat de tegenstanders zich an dermaal gaan bedienen van hun beken de vertragingstechniek. Het secretari aat voor de eenheid, dat de tekst zal moeten gaan bijwerken, komt dan voor de grootste moeilijkheden te staan. Het kan namelijk niet weten, welke richting het concilie uit wil. Zoals wij in een in leidend artikel reeds hebben gezegd, zijn de interventies, die in de aula wor den gehouden, allerminst representa tief voor het standpunt van het wereld episcopaat. De oppositie heeft name lijk de gewoonte alle mogelijke indivi duele bisschoppen in het veld te sturen, ten einde de kracht van haar tegen stand zo groot mogelijk te doen schij nen. De meerderheid daarentegen be perkt zich er over het algemeen toe en kele mensen namens de grote groepen te laten spreken. Telt men de interven ties van voor- en tegenstanders bij el kaar op, dan krijgt men de indruk, dat de oppositie ongeveer even sterk is als haar tegenpartij. Maar de werkelijke verhoudingen liggen totaal anders. Al leen kan niemand zeggen, hoe ze pre cies liggen. Daarvoor wordt nu een maal een stemming vereist. Ons inziens zou het volkomen fout zijn, indien aan de wens van de min derheid tegemoet werd gekomen. Het concilie moet binnen enkele maanden worden beëindigd. Wil de commissie tijdig met de definitieve lezing van de tekst gereed komen, dan moet zij nu weten waar zij aan toe is en moet dus nu worden gestemd. Anders zouden wij over enige tijd wel eens een herhaling kunnen gaan krijgen van de ellende, die we met dit schema nu al twee keer hebben gehad: dat men de zaak „niet rijp" acht en dat men het beter oor deelt de beslissing nog wat uit te stel len. Tot het volgend jaar of wellicht tol Sint-Juttemis Bovendien dient naar onze mening duidelijk te worden vastgesteld, dat een grote meerderheid van het concilie geen verdere concessies aan de meerderheid wenst te doen, tenminste niet als deze een verwatering van het schema zouden inhouden. Er is intussen al genoeg water bij de wijn gedaan, de tekst heeft al genoeg van haar profe tische zeggingskracht verloren. Nemen wij bijvoorbeeld de passage, waarin aan de burgerlijke overheid het recht wordt toegekend, om bepaalde gods dienstige uitingen te verbieden „als de ze de publieke orde verstoren of de pu blieke moraliteit schenden of de réch ten van anderen met voeten treden". Voorstanders achten deze formulering verre van gelukkig, omdat ze naar twee kanten verkeerd kan worden uit gelegd. In overwegend katholieke lan den kan de burgerlijke overheid zich erop beroepen, om minderheden in haar vrijheid van godsdienst te beknotten. En in overwegend niet-katholieke landen kan zij een gevaarlijk instrument wor den in de handen van machthebbers, die de Kerk als een schadelijke lastpost beschouwen. Een beroep op de publieke orde en de publieke moraliteit is oh zo gauw gedaan. We denken slechts aan het anachronistische processieverbod, dat in ons eigen land overigens een voorbeeld van openheid in religieuze zaken nog altijd voor juist wordt ge houden. Consequenties Kardinaal Seper van Zagreb heeft 't concilie aan de hand van een concreet feit laten zien, waartoe dergelijke res tricties in de. landen achter het ijzeren gordijn kunnen leiden. Een van zijn priesters is onlangs gevangen genomen, omdat hij tijdens een godsdienstoefe ning de aandacht had gevraagd voor de missionarissen in Kongo, die door communisten waren vermoord. Het Ti- toregime noemde dit een gevaar voor de publieke orde en zette de priester gevangen. Wat zal de Kerk straks moe ten zeggen, wanneer een dergelijk ge val zich opnieuw voordoet? Zal Tito niet elk protest naast zich kunnen neer- Adviescommissie filmkeuring (Van onze parlementaire redactie) DEN HAAG Minister Smallen- hroek (Binn. Zaken) zal een commissie Instellen die hem van advies moet die nen over de vraag, wat er moet gebeu ren ten aanzien van de bestaande plaat selijke nakeuring van films en of er verdere wijzigingen in het filmkeuring stelsel moeten komen. Dit blijkt uit de begroting van minister Smalienbroek voor 1966. Zoals bekend ls bij de behandeling van een wetsvoorstel tot wijziging van de bioscoopwet in december 1962 door de Tweede Kamer een amendement inge diend, dat beoogt de mogelijkheid van plaatselijke nakeuring te laten verval len. Naar aanleiding daarvan besloot de Kamer toen de behandeling van het wetsontwerp te schorsen. Minister Smallenbroek merkt thans op, dat het zonder meer veranderen van de bepalingen inzake de nakeuring geen bevredigende oplossing zou bie den. Het vraagstuk van de nakeuring kan zijns inziens slechts gezien worden tegen de achtergrond van de filmkeu ring in het" algemeen. Hij vindt het een „gevoelige materie" en wil zich daar om thans door een adviescommissie na der laten voorlichten. In dat geval hoeft er volgens de mi nister geen bezwaar tegen te bestaan de behandeling van de wijziging van de bioscoopwet voort te zetten. leggen en met het conciliedocument in de hartd kunnen bewijzen, dat hij het volste recht heeft om deze dingen te Wij zeggen dit alleen maar om dui delijk aan te tonen dat het concilie in zijn behoefte om de scherpe kantjes van de verklaring af te slijpen, steeds verder van huis kan geraken. Niet al leen ten koste van de godsdienstvrij heid der niet-katholieken maar ook ten koste van haar eigen godsdienstvrijheid. De tijd dat wij een dubbele standaard konden aanleggen, een voor onszelf en een voor de anderen, is voorbij. Nu geldt in de volle zin van het woord: „Met de maat, waarmee gij anderen meet, zult gij ook zelf worden geme ten". Daarom hopen wij, dat nu bij stem ming eindelijk de grens zal worden ge trokken, waarachter geen concessies meer mogelijk zijn. Zegt het concilie met een meerderheid van tweederden der stemmen ja op de huidige tekst, dan gaan alle amendementen die met de grondteneur van het stuk in strijd zijn de prullebak in. Slechts ware ver beteringen van de tekst kunnen door de commissie worden aanvaard. Het con cilie kan niet langer voor zijn verant woordelijkheid terugdeinzen: dit is de harde noot die eindelijk moet worden gekraakt. Een paar honderd Misschien valt het allemaal mee en blijkt de oppositie minder sterk te zijn, dan ze zich in de afgelopen week heeft willen doen schijnen. Maar het is ook niet uitgesloten, dat de computers van Vaticanum II een flink aantal tegen stemmen krijgen te registreren. Een bekend deskundige op oecumenisch ge bied heeft mij zojuist nog verzekerd, dat de vereiste meerderheid van twee derden der stemmen in leder geval wordt gehaald. En over de eventuali teit ..dat een paar honderd tegenstem men zei mij een nlet-katholiek: „Maak je daarover geen al te grote zorgen. Wij vinden dat niet zo erg. Als maar duidelijk komt vast te staan dat de meerderheid ons de vrijheid van gods dienst wil geven. Dan zijn wij content". Revolutie liet sporen na f NEW-YORK (UPI) President Soe-* karno heeft zichzelf ln een autoblo- grafisch artikel dat in het tijdschrift* J Esquire is verschenen „een groot min-J naar" genoemd. „De eenvoudigste* J manier om mij. Soekarno, te typeren bereikt men door te zeggen: hij is een* groot minnaar. Hjj houdt van zijn* land, hij houdt van zijn volk, hij mint* de vrouwen, hij houdt van de kunst* Jen bovenal, hij houdt van zichzelf,* aldus de 64-jarige Indonesische pre-* J sident. JSoekarno heeft goedgevonden dat zijn* naam werd afgedrukt onder het inj J Esquire afgedrukte artikel dat een* onderdeel vormt van een „autobiogra- *fie verteld aan Cindy Adams", die In* november in New-York zal verschij-* nen. Mevrouw Adams, de echtgenote J van de acteur Joey Adams, heeft in* een periode van vijf maanden eenï J groot aantal interviews met Soekarno* gehad, zowel in Djakarta als te Bogor Adverthiiflè) lligtvoetj GANGETJE - TEL. 40941* Soekarno zegt verder dat hij van me aning ls dat het zijn plicht als revo-' lutionair is de inspiratie te zoeken* *dle noodzakelijk is om een land op* te bouwen en dat het om zulks met* succes te bekronen noodzakelijk is van* alles te houden wat er binnen zijn* gezichtsveld komt. Hij geeft echter* toe dat de inspanningen die de leidingJ wvan een revolutie hu eenmaal vergen.* Jhern niet ongemoeid hebben gelaten* „Ik heb al zes jaar niet geslapen",* zo zegt hij. „Ik kan niet meer slapen* ik lees de hele nacht en ik denk* de hele nacht en om vijf uur ben ik* Jweer op. Voor de eerste maal in mijn* leven heb ik slaappillen ingenomen.* Jlk ben moe, erg moe Soekarno geeft toe dat hij ook zijn* ★fouten heeft.. „Nieirïandin de moderne* Jbeschaving inspireert zo hevig tot pro-* en contra-emoties als Soekarno. Ik* Jwordt vervloekt als een schurk aanbeden als een god", zo zegt de* president. Hij zegt dat hij wordt be-J ledigd door aantijgingen waarin hij* wordt gehouden voor een werktuig* Jvan de communisten. „Laten we dit* eens en voor altijd vaststellen", zo* Jzegt hij: „ik ben geen communist, ik* ben het nooit geweest en ik zal het* J nooit worden ook. Zal ik mijn hoofd* moeten buigen voor Moskou? Een ieder* *die ooit in de nabijheid van Soekarno* is geweest weet dat hij te veel ego* bezit om een slaaf te worden van wie* dan ook behalve dan van zijn volk." J MAAN BETER BEKEND Sextant en leeg bierflesje blijven nog onmisbaar (Van een onzer verslaggevers DEN HAAG De 100 opvarenden van H.M. opnemlngsvaartulg Snellius hebbeu op hun tocht van 42.000 mijl over de Noord Atlantic een paar opmerkelijke zaken ge leerd: een sextant blijft voorlopig, on danks de allermodernste apparatuur een onmisbaar navlgatlelnstrument en een leeg bierflesje houdt nog altijd zijn waarde voor het vaststellen van de zeestromen. Niet dat de opvarenden daarom alleen het tienvoud hebben leeggedronken van de 7000 flesjes die zij bij dc Azoren over boord gezet hebben. Daar niet van. Ze hebben op die 42.000 zeemijlen tussen 22 en 49 graden noorderbreedte ook wel wat anders aan het hoofd gehad dan het staal van de sextant. Er ls in de afgelopen maanden met H.M Snellius onder commando van de lt. ter zee lc klasse F. Brabander heel wat gaan de geweest. De reis stond in het teken van de wetenschap, de militaire strategii en de maritieme specialiteiten en wen bekend als het „Navado-project". Daar voor waren vele onderzoekingen nodin naar bijvoorbeeld het oceaanwater, dc- oceaanbodem, de zwaartekracht en het aardmagnetisme op de oceaan. Voor dit alles werkte de Kon. Marine samen met dc universiteiten van Lelden, Utrecht, en Am sterdam, de technische hogeschool to Delft, het KNMI te De Bilt. het TNr en met Amerikaanse en Engelse militaire deskundigen. Voor de onderzoekingen werden tal vat moderne apparaten aan boord geplaatst waarmee men onder meer ook meer da' 200 foto's van de oceaanbodem maakU 55000 zwnartekrachtmétingen verrichtte ruim 1700 keer de watertemperatuur ko opnemen en waarmee men zelfs bodem monsters van ruim twee meter omhoo: wist te halen. „Kernen waarin 100.000ei jaren zeegeschiedenis verborgen liggen", aldus commandeur ir. W. Langeraar, hoofd van de hydrografische dienst, gis- j termiddag in Den Haag, tijdens het reis verslag van de commandant van het schip en van de projectleider de lt. ter zee le klasse J. P. H. Huijskens. „Zelfs de vogel trek werd uitvoerig bestudeerd, omdat vogels nog altijd de beste navigatoren ter wereld zijn". Vandaag komen allen die aan dit reus achtig onderzoek meegewerkt hebben, of het gestimuleerd hebben, in Den Haag bijeen voor het trekken van de eerste con clusies. Daarna wijdt men zich in mili taire- en wetenschappelijke, kringen aan het verder uitwerken van de tienduizen den gegevens, ieder op zijn eigen terrein. „We weten op het ogenblik meer van grote stukken maanoppervlak dan van grote stukken oceaan. We moeten er mee doorgaan, de oceaan is in alle opzichten bijzonder interessant", stelde commandeur Langeraar voorlopig al vast. Luister naarst is weer lijd voor North State", met de Dutch Swing College Band o.f.v. Peter Schilperoort vla Radio Veronica za. 11.15 en 18.45u, zo. 10.30 en 18.45a, Eis 4 jaar voor Chaams gemeenteontvanger DEN BOSCH (ANP) De advocaat- generaal bij het gerechtshof in Den Bosch jkhr. mr. Witsen-Elias heeft vandaag jaar gevangenisstraf geëist tegen de t malige gemeente-ontvanger van Chaam, de 46-jarige J. R. Hij heeft in de jaren 1961 tot en met 1964 uit de gemeentekas van Chaam rond 103.000 gulden verduis terd. Régine Crespin soliste bij Concert gebouworkest Nero come une canarino, Zwart als een kanarie, heet het stuk van de Italiaan Aldo Nicolaj, dat Ensemble gisteren in de Koninklijke Schouwburg opvoerde. Het is een niet onaantrekkelijke, dwaze titel, die zou kunnen wijzen op een wat kolderiek spel, geschreven door een geestig man. Dat heeft Misser bij Ensemble DEN HAAG. De Franse sopraan Régine Crespin. die mag gelden als een de grootste zangeressen van deze tijd, is soliste op het eerste abonnementscon- van het Concertgebouw-Orkest in de Kurzaal op zaterdag 2 oktober. Zij heeft ssen geoogst in alle grote muziek centra en trad om. vorig jaar op tijdens het Grand Gala du Disque te Amsterdam. In Schevenlngen zal zij de Romance uit de Damnation de Faust van Berlioz en Ravels Shèhèrazade ten gehore brengen. Het orkest, dat onder leiding staat van Bernard Haitink speelt voorts Ton de Leeuws „Nritta" ln eerste uitvoering en het programma wordt gecompleteerd door Berlioz' Ouverture Le Corsaire en Brahms' 'e Symfonie. Het stuk heeft min of meer een tendens, het wil min of meer aantonen, ■aartoe een gemechaniseerde weredd leiden kan. Het speelt zich af in. zo'n toekomstige gemechaniseerde wereld. Er wordt daar voortdurend pseudo-weten- schappelijk over gesproken, men heeft het bijvoorbeeld over uitvindingen, die nog gedaan moeten worden, over de moderne psychologie en zo verder enzo- t. Gebeuren doet er intussen heel .weinig. De intrige draait om twee nog niet gelijkgeschakelde mensen, die ouder wets gebleven zijn, speciaal wat hun gevoelens betreft, namelijk een weduwe, die zich reeds drie mannen zag ont vallen, en die dat niet ontmoedigd heeft en commissaris van politie, die dit met zijn speurend vernuft merkt. De commissaris meent met zijn speurend vernuft ook te merken, dat de vrolijke, zij het niet altijd vrolijke, weduwe haar drie echtelieden door vergif een beetje geholpen zou hebben op de weg naar het hiernamaals. Zijn opmerkzaamheid wordt door de weduwe begrijpelijker wijs iets anders opgevat. Het is jammer voor Ensemble, die hiermee het seizoen opende, dat liet stuk zo weinig vaart heeft en niet beter dan het is. Ina van Faassen als de jonge weduwe, de Vlaming Roger Corens als commissaris, speelden zeer aanvaard baar en troffen de toon beter dan Aldo Nicolaj met zijn vreemde naam zelf. Ze werden in hun simpele bedrijvig heid door de „moderne" vrouwen van Adèle Bloemendaal en Hélène Meurs, mitsgaders Johnny Kraaikamp en Chris Baay als hun gezellen en enkele an- I deren, die allen hun best deden om er I iets van te maken. j Trouwens iedereen deed naar de mate van beschikbaar vermogen zijn best. j Willy Collewijn, Bas Avetaath en' James Manuél, die het balletwerk van Helen LeClerq, dat eraan te pas komt, uit voerden, en vooral had dat gedaan de ontwerper van de decors en kostuums Uberto Bertacca, die uitstekend waren en verrassend met een vernuftige scène wisseling. Pietro Privitera, die als gast regisseur optrad, heeft aan de opvoe ring werkeRjk zorg besteed. Het lag beslist niet uitsluitend aan hem, dat zijn zorg en die van de anderen niet tot een groter resultaat voerden. Niet alleen in Nederland blijkt het schrijven van wer kelijk goede stukken moeilijk. JosP. Kunstzaal Heuff, Hoflaan 7 Wasse- lar, exposeert van 25 september tot i met 14 oktober aquarellen van Maar ten Kemper en glasunica uit Leerdam. In Rio lof voor „Amsterdam" RIO I)E JANEIRO (UPI) De Franse filmregisseur Jean-Luc Godard heeft de organisatoren van hel filmfestival van Rio de Janeiro laten weten dat hij hij nader Inzien van deelneming afziet, „omdat het is georganiseerd onder een regering die mijn vriend Joao Goulart heeft verdreven en die bij voortduring democraten vervolgt". Ex-president Goulart is in maart 1964 afgerot door een coup van burgers en militairen, die vonden dat hij teveel naar links afdreef. De Franse filmactrice Yvette Mimieux is van het festival weg gelopen omdat ze door organisatoren en pers behandeld werd als „een beginne- Ungetje". Ze was voorts boos dat van de reeks acteurs en actrices van wie haar gezegd was dat ze komen zouden Claudia Cardinale, Sllva Koscina, Sophia Loren, Robert Mitchum, Sean Connery enz alleen La Cardinale aanwezig bleek te zijn. De Nederlandse korte film „Amster dam" van Herman van der Horst heeft echter groot succes geboekt op dit film festival. Na afloop van de twintig minu ten durende documentaire gisteravond bracht het publiek Van der Horst's schep ping een staande ovatie. Vandaag noemde het dagblad „Correlo da Manha" de film een „miniatuur mees terwerk" „Het is een gedicht van beelden en geluiden", aldus het blad. „De korte film van Herman van der Horst schijnt het eerste kunstwerk te zijn dat op het festival is vertoond". Aldo Nicolaj ook wel bedoeld, maar hij is er helaas niet in geslaagd het waar te maken. Er zijn ongetwijfeld pogingen tot geestigheid te bespeuren in zijn stuk. maar ze zijn nogal ingewikkeld en tegelijk zouteloos. TONEELGROEP ENSEMBLE Auteur; Atdo Nioolaj VertaJing; Joop van Hulzen Retcle: Pietro Privitera Choreogimfle: Helen le Clerq Decor* en kostuums: Uberto Bertacca Hoofdpersonen Gilda Toschl Ina van Faassen Pietro Bon Roger Coorens Fauna Adèle Bloemendaal Bros Johnny Kraaykamp Nlabe Heieen van Meurs Irenco Chris Baay Gouden harp voor Eddy Christiani en B. Silbermann AMSTERDAM. (A.N.P.). Tijdens de zesde jaarlijkse reünie van het Comité (van het Bureau voor Muzlekaut«ur*recht voor Nederlandse Amusementsmuziek „Conamus", heeft BUMA-dlrecteur, mi-. J. van Nus. de „Gouden Harp" uitgereikt aan Eddy Christiana, gedurende veertig jaar zanger van het Nederlandse lied, en aan de componist-dirigent Benedict Sil bermann. De „Gouden Harp" is de door „Conamus" Ingestelde onderscheiding voor bijzonder verdienstelijke figuren op het gebied van de lichte muziek. Ook werden de winnaars bekendgemaakt van de Conamusprijsvraag voor Neder landse kinderliedjes, die eveneens uit han den van mr Van Nus hun prijzen ontvin gen. De eerste prijs (f. 500.-) verwierf Hans Peters «Den Haag) voor zijn „Var kentje Valentijn". De tweede en derde prijs (tezamen f. 500,-) worden gedeeld door mej. Pien zur Mtihlen (Den Haag), die „Canon van de kat en muls" lnaond en Gerard den Braber (Hulzen) voor diens „Marietje van Meijeren". De jury die hun liedjes koos uit 450 inzendingen bestond uit Horman Broekhuyzen. Lo van der Werf en Wim Quint Verscheidene prominenten uit de we reld van de vaderlandse lichte muziek woonden de reünie bij Ferrle Wlenneke met zijn orkest en het Hammondorgel trio van Eddv de Jong zorgden voor de muzi kale omlijsting. Roger Coorem. DC-6 pechvogel thuis via omweg UTRECHT (ANP) Het Nederlands Katholiek Vakverbond noemt de miljoe nennota een gedegen stuk werk. Het was te verwachten, aldus het NKV. dat deze regering, na bekendmaking van zo'n am bitieus regeringsprogramma, de rekening hiervoor spoedig zou presenteren. Het NKV noemt het een moeilijk te verteren zaak om na een recente belastingverla ging thans geconfronteerd te worden met een belastingverhoging. Een verhoging van de indirecte belas tingen leidt in het algemeen tot prijs- vcrnoguigen en gezien de reeds thans merkbare en nog te verwachten stijging van de kosten van levensonderhoud, is liet tijdstip waarop de indirecte belustin- gen worden verhoogd, bepaald niet ge lukkig. Weliswaar heeft de regering de «hte- eerstc levensbehoeften ontzien, maar toch moet de invoering van omzetbelasting op textiel en schoeisel als een bijzonder ern stige zaak worden gezien, zowel voor het SCHIPHOL (ANP) Na een n Ijke vliegtocht van Barcelona naai )üsneldorf zijn de 46 in Spanje ge- itrande Nederlandse vakantieganger!, anoclitend per bus uit Duitsland op ®Hect dat deze belasting heeft op de kos de Spaanse charter- Dü8J kampende bedrijfstakken, □hol" I Het vo'8ens de regering 2 Belangstelling van de Indonesische jeugd is er genoeg als regisseur Hans Keiler en cameraman Ed r. d. Elsken aan het filmen zijn voor de Multatulidoounventaire van de Nederlandse Televisie Stichting. Mèt scenarioschrijver H. A. Gomperts verblijven zij momenteel voor 1 maken van opnamen in Indonesië. Later zal er nog in Duitsland en ons land worden gef ilmd. vermijden. De hele nacht heeft deur- dende harmonisatie binnen de EEG. ucht waarder Tabbers uit Hoofddorp met het NKV «^der een verzwakking van de een assistent en een opperwachtmees- onderhandelingspositie van ons land. Het de rijkspolitie tevergeefs op j anticiperend op besluiten die In EEG- '-'""ikkeerd om de DC-7 bij verbaQd nog genomen moeten worden en de ketting te laten leg- waar°P Nederland bepaald voor vooruit I behoeft te lopen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1965 | | pagina 9