Hot medisch gebeuren in onze tijd
N ederlandse
chemicus kroop
in huid van
rattenvanger
van HAMELN
Wilt U iets weten?
KRANTENBEZORGERS gevraagd
AKTIEVE BEZORGERS
Duite succeeds
ZATERDAG 26 JUNI 1965
DE LETDSE COURANT
PAGINA 14
„ALLES IS ZO HEEL ANDERS PAN VROEGER"
(Van een onzer verslaggevers)
HAMELN De rattenvanger uit 1284 pijpt hier de voorbijganger
op bijna iedere straathoek tegen. Hij pronkt in de souvenirwinkels
al voor één Mark en voert de 130 Hamelnse kinderen in het
stadsmuseum op honderden afbeeldingen met zich mee naar het
onbekende. De Nederlandse chemicus Jonker lacht maar wat,
wanneer hij 's morgens de uitpuilende rattenvangersetalages in
de Duitse stad Hameln passeert. In zijn aktentas draagt hij het
contract van de gemeente met zich mee: in 1965 proberen alle
ratten te verdelgen en daarna nog tien jaar nacontrole uitoefenen
voor idem zoveel geld. Hoeveel dat is, daarover zegt de directeur
openbare werken Herr R. Gross beminnelijk: de gemeenteraad
moet het bedrag nog goedkeuren, ziet u. Maar het is 62.000 Mark.
En intussen pijpt de rattenvanger van praktisch iedere gevel zijn
verleidelijk lied.
Sprookje uit
dertiende eeuw
werd moderne
werkelijkheid
Ja. die sage uit de 13de eeuw, zucht
Herr Gross, wat doe je ertegen. Het
is net of Hameln nog steeds het aards
paradijs voor mijnheer en mevrouw
rat is. Maar ik kan u met de hand
op mijn hart verzekeren, dat wij hier
evenveel of even weinig ratten heb
ben als andere Duitse steden aan het
water.
Op zijn bureau balanceert een. fraai
beeldje van de middeleeuwse heer
rattenvanger op een zuiL We halen
het iets te begerig naar ons toe en
Herr Gross speelt er voorzichtig mee.
Van een van onze beste kunstenaars,
mompelt hij verontschuldigend.
Zojuist lazen we in de hal van het
gemeentehuis: „Anno 1284 am Tage
Johanni et Pauli war der 26 Juni durch
einen Peiper mit aüerley Farve be-
kledet gewesen CXXX Kinder ver-
ledet binnen Hameln geboren to Cal-
varie bei den Koppen verloren".
Ja, ja, zegt Herr Gross, niemand weet
het precies. Sommigen zeggen, dat
ronselaars een aantal jongemannen
voor vreemde krijgsdienst gevorderd
hebben of voor de befaamde kinder
kruistocht. Anderen betwijfelen dat.
Zij denken, dat deze jongens en meis
jes meegevoerd zijn ter kolonisatie
van de oostelijke Germaanse gewes
ten.
Dit laatste is natuurlijk een verruk
kelijke uitleg voor de Westduitse po
litici. De huishoud- en industrie
school van Hameln heeft dit snel uit
gebuit. Onder een prachtig muurreliëf
van de rattenvanger staat tenminste
in 1284 werden 130 burgers van Ha
meln naar het oosten weggevoerd. In
1945 keerden velen uit het oosten weer
naar de thuishaven terug. Het waren
er, zeggen de stadskronieken, 16.000.
Vluchtelingen uit oostelijk Duitsland,
die in Hameln beschutting vonden,
ver van de communistische overwel
digers.
En intussen pijpt de rattenvanger uit
1284 rustig verder. In de zomermaan
den verschijnt hij in levende lijve op
het historische stadhuisplein verge
zeld van de jonge ratjes. En duizen
den toeristen uit Europa en Amerika
vermaken zich met dit kostelijk
schouwspel. De man uit 1284 kreeg
voor zijn strijd tegen de ratten geen
cent van de middeleeuwse schout en
schepenen en uit wraak pijpte hij 130
kinderen met zich mee naar het on
bekende, zegt de stadsarchivaris.
Chemicus Jonker lacht er maar wat
om. In de 20ste eeuw is de fluit ver
vangen door blokjes rattenvergif en
die werken wel zo doeltreffend. Zon
der gevaar voor de kinderen uit Ha
meln.
Maar de rattenvanger van Hameln
blijft zijn historische plicht doen. De
Nederlandse letterkundige Anthonie
Donker schreef er een boekje over met
tekeningen van Rie Kramer. Maar ook
de grote Goethe werd erdoor geïnspi
reerd en in Frankrijk, Ierland, Bel
gië, China enz. enz. staat „De ratten
vanger van Hameln" nog steeds op het
boekenlijstje van duizenden kinderen.
„Nee", lacht Herr Stadtsdirektor Gross,
„ze lopen bij ons nog niet over tafels
en stoelen. Al zou dat lekker klinken
voor dit verhaal". De Nederlandse 'che
micus Jonker vecht met zijn zes man
nen nu al enige maanden tegen de
ratten van Hameln. Of hij van de zo
mer nog gaat kijken naar 't spel van
zijn middeleeuwse collega? „Natuurlijk.
Misschien kan ik er nog wat van leren.
Want ratten zijn precies onkruid. Zijn
ze hier uitgeroeid dan steken ze daar
hun kop weer boven de modder uit".
Wat ©en arts er van denkt
Dit is de betiteling van de
nieuw© rubriek, die de redactie
vandaag bij u introduceert. In
deze rubriek zal namelijk de
aandacht van u lezers
worden gevestigd op de meest
uiteenlopende facetten van het
„medisch gebeuren" in het hui
dige tijdsgewricht (u ziet, hoe
zelfs de woordkeuze in deze
rubriek een medische geest
idemt)
Niet dan na lang aarzelen heeft
.huisarts" (deze titel zal de onder
tekening zijn van alle artikelen in
deze nieuwe rubriek) deze lang niet
gemakkelijke taak op zijn schouders
genomen. Hij capituleerde pas, toen
de redactie hem een aantal brieven
van lezeressen en lezers ter hand
stelde, in welke brieven met de
grootste aandrang om een medische
rubriek werd gevraagd. Ik („huis
arts" ga nu voortaan „in de eerste
persoon" spreken) geef u enkele
uittreksels van deze naar vorm en
inhoud zeer gevarieerde brieven.
Daar is dan eerst een brief, gesteld
in rustige betoogtrant:
„Ik waardeer uw krantdie op alle
gebied goed bij is, maar ik mis nog
steeds één rubriek, namelijk een
medische. En toch is er heden ten
dage zo'n ontstellend groot aantal
vraagstukken op medisch gebied, die
niet vragen, maar schreeuwen om
een toelichting. Zouden ovèr véle
van deze talrijke problemen geen
interessante en boeiende artikelen
te schrijven zijn en zouden die ar
tikelen niet in de belangstelling lig
gen van de doorsneelezer f"
Laat ik beginnen met te constateren
dat het belang van een goede voor
lichting op allerlei gebied in onze te
genwoordige gemeenschap (met haar
zo sterk veranderde en nog steeds
veranderende structuur) door nie
mand wordt ontkend. Waar deze
structuurveranderingen ook aan de
medische sector niet zijn voorbijge
gaan, is dus medische voorlichting
zeer nuttig zo niet noodzakelijk.
Vandaar deze medische rubriek.
J. P. v. R. te Leiden. De doek, die
de stencilmachine bevochtigt, is ver
vaardigd van rubber of van zijde.
C. v. W. uit Oudewetering vraagt
de kortste weg per rijwiel van Oude
wetering naar Oisterwijk: Oude We
tering - Alphen - Bodegraven -
Gouda - Haastrecht - Schoonhoven -
Schelluinen - Gorinchem - Woudri-
chem - Neerandel - Biesheuvel -
Eethen - Besoij en - Loon op zand -
Schoorstraat - Udenhout - Oister
wijk, een afstand van ongeveer 120
km.
J, S. te Noordwijk, een route naar
de Afsluitdijk: Noordwijk - Noord-
wijkerhout - de Zilk - Aerdenhout -
Haarlem - Spaarndam - Westzaan -
Wijde Wormer - Purmerend - Eters-
heim - Schardam - Hoorn - Keern -
Nibbixwoud - Midwoud - Medemblik
langs de vaart naar Kreileroord -
langs de Hoge Kwelvaart naar Af
sluitdijk. Dit is een route, die niet
over hoofdwegen voert. Terug kunt
U langs Cornwerd - Makkum - Wor-
kum - Hindelopen - Staveren - pont
naar Einkhuizen-Hoorn etc., of het
hele IJsselmeer rond via Sneek -
Meppel - Zwolle - Harderwijk - Hil
versum - Vinkeveen - Ter Aar -
Leiden, maar dat is een heel eind om.
Mej. A. F. te Sassenheim. Een
route van Sassenheim naar Den Hel
der per fiets: Sassenheim - Lisse -
de Zilk - Vogelenzang - Aerdenhout -
Overveen - Haarlem Driehuis -
Velsen - Beverwijk - Wijk aan Zee -
Castricum aan zee - Egmond a/d
Hoef - Wimmenum - Bergen - Cat-
rijp - Haze - Callantsoog - Den Hel
der. De vertrektijden van de boot
naar Texel zijn van 30/5 t/m 11/8:
6.30 uur (alleen werkdagen), 7.30 t/m
20.30. Alleen vrijdag 22.00 van Texel
naar Den Helder: 6.00 (alleen werk
dagen). 7.00 t/m 20.00. Alleen vrij
dag 21.00. In deze dienstregeling, die
dus een uurdienst behelst, vaart geen
pont om 12.30 uit Den Helder en om
12.00 vanaf Texel.
Anders
Een heel ander vraagstuk (en dit
vraagstuk heeft mijn levensgrote be
langstelling) komt naar voren in een
brief, ondertekend door een bejaar
de vrouw:
„Telkens weer als ik in contact kom
met mijn huisarts, treft het mij, dat
alles zo heel anders is dan vroeger
(laat ik zeggen: vóór de oorlog). Ik
xoil niet zeggen dat de medische ver
zorging onvoldoende is (de weten
schap is met grote sprongen vooruit
gegaan en de dokters kunnen voor
hun patiënten méér doen dan vroe
ger), maar de vroegere sfeer is er
niet meer, geen meeleven in de zor-
DE ijEIDSE COURANT vraagt voor Ledden en Oegstgeest
Hoge honorering. Bijzondei geschikt voor scholieren.
„Aan den lijve"
Iets concreter is een volgende brief
schrijver, die het belang van een
medische voorlichting graag „aan
den lijve" zou willen ondervinden:
„Overal hoor je, dat er een griep
epidemie vanuit het oosten naar ons
land komt opzetten. Je wordt ge
waarschuwd voor de naderende vij
and. Je kunt je vijand echter op de
meest doeltreffende wijze bestrijden
als je hem kent. Weten we eigenlijk
wél wat griep isf En wat is het ver
schil tussen gewone griep en A-
griept (Om van Spaanse griep maar
niet te spréken). Kun je iets doen
om aan de klauwen van het griep-
monster te ontsnappent Schrijft u
daar eens iets over en menigeen zal
u dankbaar zijn."
Ook u krijgt wat u vraagt. Nu ech
ter de zomer voor de deur staat en
de koesterende zonnestralen de le
venskansen van de griepbacillen
tot een minimum hebben terugge
bracht is het niet de tijd voor een
griepbespreking. Tegen de tijd dat
uw griepmonster zijn kop dreigt op
te steken zal ik uw weetgierigheid
zo volledig mogelijk bevredigen.
Laten we nu eens een huismoeder
aan het woord laten:
„Zo langzamerhand wordt de premie
van de vrijioillige verzekering van
het ziekenfonds zó hoog, dat het voor
vele gezinnen een grote zorg wordt.
Ik zou wél eens ivillen weten (ik hoor
het Jules de Gorte al zingen) op
welke wijze deze enorme bedragen
besteed worden en of er kans be
staat dat er een einde komt aan de
ze telkenjare terugkerendle premie
verhoging".
Van mijn kant is er 't grootst moge
lijke begrip voor bovenstaande ont
boezemingen van deze zorgzame en
bezorgde moeder. Zonder dat zij 't
weet, snijdt zij een onderwerp aan,
dat bijzonder actueel is. Prof. dr. J.
Stolte heeft kort geleden bij het aan
vaarden van het ambt van bijzonder
hoogleraar in de leer van het zie
kenhuiswezen in Tilburg behartens-
waardige woorden over dit onder
werp gesproken. Om de begrijpelij
ke belangstelling, die er ongetwij
feld bij velen voor dit vraagstuk be
staat, zal ik binnen niet al te lange
tijd op dit onderwerp nader ingaan.
gen van het gezin, geen rustig ge
sprek over al deze dingen ik weet
niet goed hoe ik dat allemaal moet
zeggen, maar ik voel dat het niet zo
goed is als vroeger. Ligt dit aan mij
Of hebben anderen dat gevoel ook
Ik zou hierover wél eens iets in uw
krant willen lezen."
Nu, mevrouw, als u uw krant goed
gelezen had, zou u zeker al eens iets
over dit onderwerp tegengekomen
zijn. Het staat namelijk in het mid
delpunt van de belangstelling van
vele mensen. Kort geleden is er zelfs
een studiedag in Nijmegen gehou
den, waarop 't huisartsen-vraagstuk
„van verschillende kanten" is be
licht. In Utrecht is pas zelfs een
huisartsen-centrum opgericht. De re
dactie is zo overtuigd van het belang
van deze zaak, dat zij mij gevraagd
heeft mijn eerste artikel aan dit
vraagstuk te wijden. Dus... even ge
duld.
De volgende briefschrijver heeft mij
wél even de schrik op het lijf ge
jaagd:
„...dat het nou maar eens uit moet
zijn met die geheimdoenerij over
P.O. en „de pil", en dat wij nou icél
eens precies willen weten hoe de za
ken ervóór staan. En dan liefst niet
allemaal geleerde woorden, maar
duidelijke kost."
Voorlichting nodig
Deze (ik mag wel. zeggen: uitdagen
de) brief heeft in ieder geval dit
voordeel dat zo'n brief voor mij een
gerede aanleiding is om even in te
gaan op Je vraag op welke wijze
„Wat een arts er van denkt" wil
gaan voorlichten.
Dan wil ik er met nadruk op wijzen
(en dan ben ik in gezelschap van het
r.-k. Artsenblad, dat aan de onder
havige materie aandacht heeft be
steed) dat medische voorlichting
„gevoeliger" is dan voorlichting op
andere terreinen.
Ik zou dat woord „gevoeliger" wil
len vertalen door „meer kwetsbaar"
en ter verduidelijking willen stellen:
wanneer een minder goede voorlich
ting in het medische vlak ligt, is er
een grotere kans op gevolgen van
bedenkelijke aard dan bij een min
der goede voorlichting op vele andere
gebieden. Dit verschijnsel vindt zijn
oorzaak in het feit, dat medische
voorlichting uiteraard een grotere
kans heeft tereoht te komen in de
persoonlijke verhouding tussen arts
en patiënt. Naarmate deze kans gro
ter is (bijvoorbeeld door de aard van
bet te bespreken onderwerp „in
Kwestie" zal een grotere voorzichtig
heid (bij het trekken van conclusies,
het geven van adviezen enz.) be
tracht moeten worden. En als we
dan nog bedenken dat vele in onze
rubriek te bespreken onderwerpen
niet „zuiver medisch" zijn, maar
dat bijvoorbeeld de moraal vaak 'n
hartig woordje zal moeten meespre
ken bij de stellingneming in de pro
blemen, dan is her zonder meer be
grijpelijk, dat ik bij onze laatste
briefschrijver (met zijn eisen van
„precies willen weten" en „duidelij
ke kost") graag op een tikje mati
ging zou willen aandringen.
Actueel
Wat u in deze rubriek zult vinden?
Niet op de eerste plaats beschrijvin
gen van ziektebeelden, al zal van
zelfsprekend een artikel over bepaal
de, in de algemene belangstelling
staande ziekten (bijvoorbeeld kan
ker, reuma) zeker niet mogen ont
breken. Onze rubriek zal zich ech
ter in hoofdzaak bezighouden met
„algemene medische zaken", actue
le problemen in de verhouding tus
sen „de medische wereld" en de sa
menleving, verhouding tussen huis
arts en patiënt, tussen specialist en
patiënt en... (je moet maar durven)
tussen huisarts en specialist. En als
we dan nog de aspecten noemen van
zuigelingenzorg, schoolartsendienst,
bejaardenzorg, kraamzorg, dan is
nog lang niet alles genoemd van
datgene dat op populaire (althans
niet te wetenschappelijke) wijze aan
u kan worden voorgeschoteld.
Deze inleiding is wat lang geworden,
maar... een atleet die heel ver wil
springen, neemt een lange aanloop.
HUISARTS
Berlijn is geen bekend of erkend modecentrum geweest tot op heden.
Maar sinds kort gaat de Berlijnse mode-industrie enige naam maken
in het buitenland. Niet alleen door het scherpe concurreren, maar
zeker ook door de goede kwaliteit van de stoffen en de opvallend
mooie verwerking hiervan.
De eerste modeshow die de Berlijnse couturier Horst Mandel tijdens
de „Fashion Week" in New York organiseerde, bleek een groot succes.
Men boekte zelfs zulke goede zakelijke resultaten, dat besloten werd
de Amerikaanse markt in de toekomst precies zo te bevoorraden a.s
die binnen de bondsrepubliek. Reeds nu behoren de belangrijkste
modehuizen van de 5th Avenue tot Horst Mandel's cliënten
Bijgaande fotp. toont ons een groen-rose getint jeugdig costuum van
Franse Alpaca Tweed, ontworpen door Horst Mandel persoonlijk. Het
kraagloze jasje heeft een schuingesneden pas langs de hals. Bij de
sluiting lijkt het alsof de voorpanden tegen elkaar vallen. Het rech-
tervoorpand heeft geen extra aangeknipte overslag, het linkervoor
pand heeft daarentegen bij dit pakje een „onderslag".
De twee rijen moderne bolle knoopjes geven een aardig effekt. Het
jasje heeft een vloeiende lijn en de zakjes zijn in de coupenaad en
zijnaad meegestikt, wat de afkledende lijn ten goede komt. In de rok
zijn enige plooien tot op heuphoogte ingestikt.
(■Nadruk ver-boden}
