De Weduwe
Sir Nicholas (Miki) Sekers geeft
wereld volop stof tot spreken
op het zijspoor
TEXTIELKONING LIET
SCHOUWBURG BOUWEN
IN TUIN VAN ZIJN HUIS
„Ik ken alle
kunstenaars, ze
doen 't voor Miki"
MEER BEGRIP
IS DE
GROOTSTE
HULP
DE LEID SE COURANT
SIR NICHOLAS:
Hongaarse dribbelaar
werd textiélmagnaat.
Zelfs de grootste kniesoor kan moeilijk
volhouden, dat Nicholas Sekers de wereld
geen stof tot spreken geeft. Deze kleine,
bewegelijke dribbelaar, die kortgeleden
met wondervoetballer Stanley Matthews
tot Sir werd verheven „waar ik het aan
te danken heb, is me een raadsel, maar
ik ben er wel verrekte trots op" heeft
zelfs aan de grote zaal van Rotterdam-
Hilton nauwelijks voldoende om alle ge-
interesseerde vaderlanders voor zijn
superbe lapjes te houden. Het zijn er dan
ook wat: zeventig soorten in 2300
kleurendessins dragen de roem van zijn
textielfabrieken over de gehele wereld uit
en voortdurend plakken de Sekers-ont-
werpers nog nieuwe dessins aan zijn
stoffige regenboog, die zelfs de grote
Franse modekoningen inspireert tot gloed
volle creaties. Couturier Edward Molyneux
heeft sinds 1947 Sekers-stoffen in zijn
collectie en ook Christian Dior weet al
jaren, dat het met Sekers goed garen
spinnen is.
moeten er ook van kunnen genieten.
Daarom heb ik die schouwburg in mijn
Nicholas zelf „Miki voor zijn talloze
vrienden" vindt 't eigenlijk vanzelf
sprekend, dat zijn bedrijf als kroepoek
uitdijt, want in zijn familie is het al
eeuwen een fraaie traditie, dat de kleine
Sekers-muizen voortdurend zakelijke
mammoets baren. In Hongarije stond
zijn vader in de dertiger Jaren aan het
hoofd van *n gigantische textielfabriek
even buiten Boedapest en ook zijn ooms
rookten zonder uitzondering een forse
fabriekspijp.
NUL KOMMA NUL
Toen Nicholas in 1938 naar Engeland
emigreerde „Je moet niet altijd op
je vaders schouder blijven leunen", zegt
hij achteraf was het voor hem een
uitgemaakte zaak, dat ook zijn eigen
leven verder aan de bekende zijden
(katoenen, nylon en wollen) draad zou
hangen. In het landelijke noorden van
het Britse eiland, even buiten White
haven in Cumberland begon hij beschei
den met een handvol machines en een
groep toegewijde getrouwen Zijn markt
aandeel was aanvankelijk nul komma
nul, maar met slimme vasthoudendheid
•n een ijzeren wilskracht wist hij zijn
greep op de Europese textielhandel jaar
na jaar te verstevigen. Nu. na 27 jaar
staat hij welgemutst aan het hoofd van
een wereldonderneming, die 24 uur per
dag (uitgezonderd de zondag) door ploe
gen in continuedienst aan de praat
wordt gehouden. Zijn fabriek is de
grootste producent van doorgeweven
stoffen en ook in de woningstoffering
en meubelbekleding heeft hij zich in de
na-oorlogse jaren snel en doortastend
naar de top gewerkt.
Met fraaie dochter Christine, breedge
schouderde schoonzoon Baudrain en zijn
topontwerper die indertijd ook de flat
van de Beatles heeft ingericht) was hij
Rotterdam om in navolging van
Caesar na het komen en het zien gelijk
te overwinnen. Hij bediende zich daar
bij van een opmerkelijk soort Engels,
waarin rijkelijk paprika was gestrooid.
Tussen de bedrijven door belde hij ook
nog Hólland-Festival promotor Peter
Diamand, die hij in schurende volzin
nen feliciteerde met zijn benoeming in
Edinburgh. ,Hello Peter, here is Mike,
I am very, very happy". Hij keek ge
amuseerd opzij naar zijn dochter, die
heet sereen heel mooi zat te wezen en
namens haar neusde hij even later in
het postaal hoorntje: „And ml doughter
is also very happy, very happy. Peter"
Vervolgens maakte hij een snelle af
spraak voor dezelfde dag. want rust gunt
kleine Miki zich niet. Een ander zou
aan het leiden van een textielfabriek
als de zijne de gladde handen meer dan
vol hebben, maar Sir Nicholas vond het
nog niet genoeg en liet in de tuin van
zijn landhuis in Wihtehaven een com
plete schouwburg zetten, die tot de
fraaiste kunsttempels van Engeland ge
rekend wordt. Het interieur van deze
fors uit de kluiten gegroeide hobby
bestaat uit zachtrose wanden en somp
tueuze zetels in dezelfde kleur De foyer
is uitgevoerd in groene zijde Terzijde
van schurend lachende Miki: „Er was
geen bliksem te beleven in dat White
haven en dat zat me al lang niet lekker
Als Je een goed concert wilde beluiste
ren moest je naar Londen en dat kan
ik nou wel doen, maar mijn arbeiders
tuin laten bouwen. Ik ben nu eenmaal
gek op theater en ik beschouw dat hele
project dan ook als leuk speelgoed"
In zijn theater at Rose hill is vanaf de
opening in 1959 een indrukwekkende rij
van befaamde kunstenaars opgetreden.
Miki kent de meesten persoonlijk en
mag ze zijn persoonlijke vrienden noe
men Met een vuurvaste glimlach kan
hij dan ook zeggen: „Als Je eens in
Londen komt, dan geef Je maar een gil
Ik zorg dat je de schouwburg binnen
komt"
In de binnenzak van zijn onberispelijk
maatkostuum (neen, neen geen Sekers-
stofje) heeft hij een lange lijst met de
namen van de artiesten, die in het
Rosehilltheater de inwoners van White
haven in verrukking hebben gebracht.
Onder hen zijn Yehudi Menuhin, Peggy
Ashcroft, Claudio Arrau. Myra Hess,
Lill Kraus, Peter Pears, Sus ana y José,
het Amadeus kwartet, Joan Sutherland,
de Solisten van Zagreb. Cilly Wang,
Nan Merriman, Teresa Berganza, de
Wiener Solisten, het Nederlands kamer
orkest, Victoria de los Angelos en het
kamerorkest van Moskou. „Ik ken die
mensen", zegt Sekers. „en als ik ze bel,
dan is het gelijk „Ha. die Mike" Dat is
ook de reden, waarom ze de moeite
nemen om naar Noord-Engeland te
komen. Voor het geld hoeven ze het
De inrichting van het Theater at
Roschill is weelderig en somptueus.
Wanden van rose zijde in de zaalgroene
zijden muren in de foyer. De stoelen
zijn de beste schouwburg zetels ter
wereld.
echt niet te doen, want in Londen
krijgen ze meer dan het dubbele Maar
al die artiesten doen het voor mij
Voor Miki".
CREATIEVE KANT
Hij kijkt zegevierend om zich heen en
zegt dan: „Dat theater past volkomen
in mijn zakelijk beleid. Ik houd van
exclusiviteit. Ik houd van de creatieve
kant van het vak. Muziek maken is
creëren, stoffen maken ook. mooie stof
fen tenminste. Ik vina het afschuwelijk
om bij alles, wat je doet te denken:
„Het is voor de massa, het hoeft niet
zo goed te zijn". Ik maak doelbewust
dure stoffen, omdat er altijd mensen
zijn, die meer geld over hebben voor
iets moois, iets apart. Ik heb ook ooit
achter het geld aangejaagd. Er zijn
tijden geweest, dat ik van de ene dag
in de andere leefde, maar ook toen
hield ik star vast aan mijn principes.
Je ziet zelf, dat ik niet heb misgegokt.
Ik heb een fijne fabriek, een heerlijke
familie, een prachtig huis met twintig
kamers, een schouwburg in de tuin
En ik amuseer me best. Ik vind het
bijvoorbeeld een geweldige mop. dat er
bij jullie in Nederland een regering ten
val kan worden gebracht vanwege zijn
televisiebeleid. Dat tekent een volk In
Wenen zou dat onbestaanbaar zijn.
Daar valt een regering alleen, op zijn
schouwburgbeleid.
Ik heb er overigens geen bezwaar
tegen, dat jullie in Holland zo verliefd
zijn op de televisie, want dat oetekent,
dat het huiseliik volk is.
En iemand, die (huis blijft, heeft eerder
behoefte aan mooie gordijnen dan een
Fransman, die op straat leeft Ik zal
je straks de collectie laten zien. 2300
kleuren.
In een goed huwelijk richt het heengaan van de echtgenoot een
verwoesting aan waaruit de vrouw nooit meer als de oude kan te
voorschijn komen. Wanneer is de slag het hardst? Als het huwelijk
nog jong is? Als de kinderen beginnen op te groeien? In de tijd
dat de zorgen het talrijkst zijn? Of als de echtgenoten na een leven
van samenwerken met elkaar vergroeid zijn? Altijd even hard. Voor
het verlies van de geliefde man is het altijd te vroeg. Maar voor
de jongere vrouw zijn de problemen het talrijkst
Er is ln de westerse wereld de laat
ste jaren een belangstelling aan het
groeien voor het weduweprobleem.
In ons land prerd kort geleden begon
nen met een uniek experiment: de
wens constante begeleiding en steun te
geven op materieel, opvoedkundig en
geestelijk terrein bracht te Amers
foort een kon takt groep All As taande
Moeders tot stand. De groep onder
vindt groot succes en inspireert ande
ren; het bisdom Breda is zeer geïnte
resseerd.
Uit de naam van de groep zou men
kunnen afleiden dat de problemen
van de weduwe-als-moeder prevale
ren. De groep strekt haar zorgei ver
uit, tot over de moeders die, om wel-
Dit is de schouwburgdie doordouwer Miki in de tuin van zijn huis in WhUehave:
liet bouwen. „Aardig speelgoed?, mgd A# eeifr
ke reden dan ook, hun kinderen moe-
ter grootbrengen zonder vader. Maar
het team deskundigen dat met de
geestelijke leider samenwerkt, laat
vermoeden dat de problemen van de
weduwe-als-vrouw eveneens aan de
orde komen. Het moet voor de verge
ten men mag welhaast zeggen on
begrepen weduwe een grote ver
lichting betekenen door de KAM in
staat te worden gesteld, het hart uit te
storten tegenover deskundigen die
kunnen luisteren. Het moet ook een
troost zijn anderen te ontmoeten die
dezelfde, of nog grotere zorgen dra
gen. Want een van dc bitterste kanten
van de weduwestaat is de afkeer en
de onmacht van de medemens tegen
over het aanhoren van de problemen.
Onmacht tot blijvend mededogen
Wij zijn allen in staat tot spontane be
wogenheid en mededogen. Maar geen
mens die niet zoekt te ontkomen aan
de ontmoeting met blijvend leed; het
Is bijna onmogelijk blijvend medege
voel op te brengen. Wij willen er een
streep onder zetten, maar de weduwe
blijft voortdurend herinneren aan dat
leed, alleen al door haar bestaan. De
afkeer, die de niet eindigende confron
tatie wekt, wordt door haar soms als
een onbegrijpelijke barrière gevoeld.
De vrouw verliest met haar man als
kameraad, de minnaar, de bescher
mer, de financier. De kinderloze
vrouw verliest haar reden van be-
staaD, haar achtergrond, haar we
reld. De moeder verliest haar medeop
voeder.
De kameraad
Er is geen vriendschap in de wereld
die kan vergeleken worden met de ka
meraadschap tussen man en vrouw,
de twee enigen die elkanders leven mo
gen en kunnen leven. In welke relatie
is het samen-zwijgen even welspre
kend als het gesprek? In welk ver
band is het werken voor de ander
zinvoller en het offer vreugdevoller?
„Ik ben een omgehakte boom. Tegen
de stronk is gezegd: leef verder
Ieder mens voelt instinctief dat het le
ven na het verlies van deze kameraad
verminkt is. Twee vriendinnen zijn sa
men incompleet, te meer als zij over
zijn gebleven uit complete huwelijken.
De twee vrouwen op een vakantie zijn
op een of andere manier minder dan
het echtpaar. Hoe bovenmenselijk
moeilijk is het voor de weduwe met
een andere vrouw te gaan samenwo
nen.
De vrouw zonder man is een lastig ge
val in de samenleving. „Kom van
avond eens gezellig bij me", vraagt
we, „Ad is vanavond niet thuis". Het
snijd! door de ziel. Het zou zo heerlijk
zijn weer eens in een huis te komen
waar Ad wel thuis is, met sigarenas
krasse uitdrukking, met man
nenpraat en hoffelijkheid.
„Wie moeten we voor haar vragen"
overleggen de echtgenoten die een
feest organiseren en de weduwe is zich
dit overleg bewust. In een gezelschap
alleen binnenkomen, blijft jarenlang
en marteling, op de drempel is de
vrouw geneigd om te kijken naar hem
die y ir vroeger begeleidde.
Een vrouw alleen op bezoek in een ge
zin, blijft pijnlijk alleen. Samen met
haar man hoorde zij er bij, nu niet
meer De aanvankelijke belangstel
ling voor haar verlies verflauwt; zij
maakt minder deel uit van een gezel
schap; zij raakt op een zijspoor; zij
ontmoet steeds minder mannen in
haar leven.
De minnaar
Getrouwde vrouwen zijn dikwijls ja
loers. Lang niet altijd ten onrechte.
Want de weduwe heeft niet alleen
haar kameraad verloren, ook haar
minnaar. Maar hierover spreekt men
niet. Hoe vreselijk het is de geliefde
te verliezen, brengt men niet onder
woorden. Niemand zou die woorden
ook willen horen. Het is gemakkelij
ker een plechtig gezicht te zetten dat
aanneemt: voortaan leeft zij met
haar smart in een woestijn van inge
togenheid. Alsof men verwacht dat zij
naar de geest, het zwart niet meer
zal afleggen.
Mocht de weduwe op den duur niet in
getogen blijven dan maakt men zich,
aile emancipatie ten spijt, vrolijk over
de vrouw die laat merken dat zij zou
willen hertrouwen en men spreekt
gauw schande over het lustige weeuw-
tje. Voor de weduwnaar in dezelfde
omstandigheden is veel eerder mede
lijden en begrip.
De moeier verliest haar mede-opvoe
der en komt dikwijls voor grote pro
blemen te staan, speciaal wanneer de
kinderen groter worden.
De beschermer
„Als mijn man doof, blind en stom
was geworden, maar nog naast mij
leefde, zou zijn invloed als bescher
mer blijven bestaan, maar hij is er
niet meer en de wereld laat zien dat
ik omvergelopen kan worden".
Zonder opzet houden de mensen min
der rekening met de vrouw-alleen. Dat
geldt nog meer voor de weduwe dan
voor de ongetrouwde vrouw omdat
de laatste in onze maatschappij mees
tal een werkende vrouw is die in haar
positie, hoe eenvoudig die ook wezen
mag, enige autoriteit bezit. De wedu
we is de onbeschermde en wordt ge
makkelijk beschouwd als de onmach
tige, die niet voor vol hoeft te worden
aangezien. Het is moeilijk zich hier
boven uit te werken en het lukt dan
ook alleen maar door iets aan te pak
ken buiten de begrenzing van het ei
gen huis.
De financier
Het verlies van de financier is voor
iedereen duidelijk, want het is een
tastbaar en omlijnd verlies, in cijfers
nauwkeurig uit te drukken. Het is dan
ook snel uit te rekenen op welke leest
de nieuwe situatie moet geschoeid
worden. Toen het in vroeger tijden zo
weinig vrouwen mogelijk was zélf de
kost te verdienen, moet het een ramp
voor de familie zijn geweest, die de
weduwe financieel vooruit moest
helpen. En het moet rampzalig ge
weest zijn voor onze ondersteunende,
eenzame grootmoeders.
De opvoeder
Het verlies van de medeopvoeder
houdt een zorg en een geluk in. Want
het wil zeggen dat deze weduwe kin
deren heeft. De kinderloze heeft met
haar man alles verloren, haar hele re
den van bestaan. De bodem is onder
haar voeten weggeslagen en zij heeft
geen prikkel om er zich bovenuit te
werken.
De weduwe met kinderen heeft 'n ge
vecht te leveren, op alle fronten. Het
schr-' haar toe dat zij het zonder kin
deren gemakkelijker zou hebben;
maar zij krijgt niet veel tijd hierover
na te denken, zij moet tot haar heil
vooruit. Wel zal zij ondervinden dat
aan de kinderen een vaderfiguur ont
breekt en dat dit gemis een stempel
op hen zal drukken voor het leven.
Hulpmiddel tot geluk
Een stokoude grootmoeder schreef
een brief aan haar kleindochter die
weduwe werd. Zij had een groot vel
papier moeizaam volgeschreven,
maar in het midden was een witte
rechthoek uitgespaard waarin met
hoofdletters stond geschreven AR
BEID.
Zij had al zo veel vrouwen zien neer
slaan. Zij had er ook velen zien op
staan en met dit sterke ilpmiddel
zien rangeren van het zijspoor naar
de grote lijnen van het intermenselijk
contact.
