caballero
GROTE WERVINGSAKTIE VAN DE LEIDSE COURANT
De
Noorse
hoofdstad
OPNIEUW ZES JAAR VOOR
TILBURGSE GIFMOORD
anders
dan
andere
ontstond uit een pre-historische nederzetting
PAGINA 12
Steeds meer mensen beseffen de
waarde van een goed katholiek
dagbladzoals
DE LEIDSE COURANT thans is
HELP UW KRANT GROOT MAKEN EN
BRENG EEN NIEUWE ABONNEE AAN
Voor deze aktiviteit ontvangt U een
LUXE KALENDERBLOK CADEAU
(100 vel prima schrijfpapier voorzien van vloei-
•r)
Ondergetekende:
Geeft als abonnee van
De Leidse Courant op:
plaats
adres
plaats
constante kwaliteit 25 stuks f 1,25
Dit formulier na invulling opzenden aan Bureau De Leidse
Courant, Afd. Abonnementen, Papengracht 32, Leiden.
Betaling zal geschieden per week
maand x
kwartaal
x Doorhalen wat niet verlangd wordt.
p I I I Antillen: ms „Pr. der Nederk
Scheepsberichten s™e:
OSLO
Vervolg van pag. 11
Een lichtpunt in de zestiende
eeuw was de ontluiking van de
Noorse houthandel, die tot op de
huidige dag is blijven bestaan. Ne
derlandse, Engelse, Franse en ook
Spaanse schepen gingen Oslo aan
doen om hout te halen. Hierdoor
werd het internationale karakter
van Oslo's handel versterkt.
Na de grote brand van 1567 wa
ren er stemmen opgegaan om Oslo
te verplaatsen naar Akershagen
onder de muren van slot Akers-
hus (zoals men Akersnes was gaan
noemen). De burgers waren het
niet eens met die plannen en wis
ten te bereiken, dat de stad op de
oude plaats werd herbouwd. Een
halve eeuw teisterden zware bran
den tot tweemaal toe (in 1611 en
1624) de herbouwde stad. Toen liet
de koning zich niet meer vermur
wen door de wensen der burgers.
Christiaan IV decreteerde, dat de
stad zou worden herbouwd aan de
overzijde van de Akers-rivier dicht
bij slot Akersbus. De oude naam
Oslo zou verdwijnen en de stad zou
voortaan heten Christiania. Zelf ont
wierp de koning een rechthoekig
stratennet, een bouwplan volgens
„blokken", dat later zo kenmer
kend voor vele Noord-Amerikaan-
Gestrande Zweed
weer vlot getrokken
Het Zweedse vrachtschip „Carmen"
dat gisteravond rond zeven uur in
de Nieuwe Waterweg vastliep en
stremming van de scheepvaart ver
oorzaakte is vannacht om een uur
door zes sleepboten vlot getrokken,
en bevindt zich nu in de Waalhaven
in Rotterdam.
De oorzaak van de stranding is
nog onbekend. Misschien is men aan
boord misleid door de mist, die
woensdagavond de scheepvaart zeer
belemmerde. De Zweed was uit zee
op weg naar de Waalhaven in Rot
terdam. Het schip dat 18.000 ton
meet is geladen met erts en auto's.
Aanvankelijk lag de „Carmen"
dwars op de Waterweg gekluisterd
maar twee sleepboten slaagden erin,
het schip in de stroomrichting te
trekken. Het lostrekken is bijzonder
vlot in zijn werk gegaan, want men
had gerekend dat met het opkomend
tij om vier uur de Zweed los te krij
gen.
se steden zou worden. Bovendien
liet Christiaan fortificaties aanleg
gen. Een zware muur moest de stad
tegen aanvallers beschermen. Het
eeuwenoude Oslo werd door die
nieuwbouw tot een voorstadje van
het (toen) moderne Christiania-
Akershus. Het had een oppervlakte,
die niet veel groter was dan die
van het park om het tegenwoordige
koninklijke paleis.
DE LAATSTE EEUWEN
IN DEN BEGINNE was Christia
nia (vergeleken bij andere steden
uit die tijd) een zeer moderne stad.
Stenen huizen van een of twee ver
diepingen golden toen als aantrek
kelijke woningen. Vooral de nieu
we huizen met balcons waren zeer
gezocht. Toch liepen er door vele
der „moderne" straten sloten of
greppels die nu eens droog waren
en dan weer met water gevuld. Het
huisvuil belandde er in. Zulke klei
nigheden deerden toen de mensen
niet. Zij hadden immers geen begrip
van hygiëne en wisten niet, aan
welke gevaren zij zich blootstelden.
Het spreekt vanzelf, dat besmette
lijke ziekten in het „moderne"
Christiania vrij spel hadden. Boven
dien deden oorlogen en burgertwis
ten het hunne om het leven niet
duurzaam aangenaam te maken. Bij
dit alles kwam, dat aan de buiten
rand van Christiania wijken ont
stonden, waar de allerarmsten en
het uitschot der stad huisden. In
die stegen en sloppen heersten ten
hemel schreiende toestanden. On
danks al die bezwaren en onvol
maaktheden slaagde Christiania er
toch binnen een eeuw in om de
vroegere welvaart van Oslo te even
aren.
Ook het zielental der bevolking
nam toe. Tegen het einde der ze
ventiende eeuw bleek Christiania
reeds in een te nauw vel te steken.
Daarom slechtte men in 1686 de
stadsmuren. Er ontstonden nieuwe
woonwijken. Toen bleken er in de
stad circa 7.500 en in de buiten
wijken ongeveer 2.500 mensen te
wonen. Toch waren, al was Christi
ania toen dus een vrij grote stad,
zowel als stadsbeeld als de leef
wijze der bevolking (naar onze
maatstaf) nog primitief. De hoofd
commissaris van politie (die het
bevel voerde over een corps van
acht man!) moest bij voorbeeld de
burgerij herhaaldelijk vermanen
om geen varkens los te laten lopen
in de straten. De politiemannen
waren tevens brandweergasten. Bo
vendien hadden zij tot taak om ie
der uur de juiste tijd luidkeels om
te roepen, 's Nachts plachten zij
waarschuwingen en berispingen toe
te schreeuwen aan lawaaierige of
verdachte voorbijgangers. Ja, een
aantal van die waarschuwingen en
berispingen hadden zij op rijm ge
zet en die rijmpjes zongen zij dan
om de burgers tot rust en orde te
vermanen.
In de negentiende eeuw ontwik
kelde Christiania zich meer en meer
tot handelsstad en regeringscen
trum. Er was een vrij talrijke en
welgestelde koopmansstad ontstaan,
die zich wist te handhaven. De in-
en uitvoer namen gestadig toe. Een
aantal industriële bedrijven kwa
men tot ontplooing. Er kwamen
goede straten en wegen tot stand.
Christiana's functie als Noors mid
delpunt werd in de hand gewerkt
door de opening ener universiteit
in 1813 en door de kort nadien
plaatsgevonden hebbende scheiding
van Denemarken en Noorwegen.
Christiania leefde toen niet langer
in de schaduw van Kopenhagen,
ook al bestond er nog' een perso
nele unie tussen Noorwegen en
Zweden. De Zweedse koning was
namelijk na de Napoleontische oor
logen tevens koning van Noorwegen
geworden.
Drie keer had Christiania sedert
1624 zijn grenzen ruimer moeten
trekken, alvorens de stad in 1924
zijn driehonderdjarig bestaan luis
terrijk vierde. Het einde van die
feestelijkheden betekende echter
tevens de verdwijning van de naam
Christiania, want van 1 januari 1925
af herkreeg Christiania zijn oude
naam Oslo. De grond waarop vroe
ger (dus vóór 1624) Oslo stond,
was inmiddels reeds lang bij het
stadsbeeld van Christiania inge
lijfd. Het herstel van de oude naam
was een symbolische daad. Oslo's
middeleeuwse faam en roem moes
ten voortbestaan in de naam der
hoofdstad van Noorwegen. Zo kon
het gebeuren, dat deze hoofdstad in
1924 zijn 300-jarig en in 1950, dus
een kwart eeuw later, zijn negen-
honderdjarig bestaan herdacht!
EN THANS
SEDERT 1 JANUARI 1948 be
hoort Oslo tot de wat oppervlakte
betreft grootste steden op aarde.
Op die dag werd namelijk het
Akerdistrict bij de stad getrokken.
Toen maakte de oppervlakte der
stad de sprong van ruim 16 km2
naar 450 km2. Daardoor ook lig
gen thans binnen de stadsgrenzen
bossen met een oppervlakte van
320 km2! Bovendien liggen op het
stadsgebied nog enige meren en
percelen akkerland. Oslo is dus een
echte buitenstad! Het is ook een
moderne stad, want 40 procent van
alle huizen en gebouwen zijn niet
ouder dan 35 jaar. De oorlog bracht
weliswaar zware verwoestingen met
zich, doch toen die hersteld waren,
was Oslo weer een der prettigste
woonsteden van Europa geworden.
Bovendien is Oslo een cultureel
centrum van grote betekennis. Oslo,
de plaats waar in prehistorische tij
den uiterst primitieve Europeanen
een kleine nederzetting bouwden,
is thans op hoog niveau een brand
punt van kunst, wetenschap, eco
nomisch leven en staatskunde.
ACMAEA 1 dec. te Port Said;
ALAMAK 1 dec. 589 zo Halifax naar
New York; ALCOR 2 dec. van Lo-
renco Marques naar Durban: ALKES
30 nov. te Beyrouth; BOVENKERK
1 dec. van Port Said naar Genua;
CALAMARES 30 nov. van New Or
leans naar Armuelles; GAROET 1
dec. 180 o Kaap Guardafui naar
Aden, 3 dec. te Aden verwacht; JA
GERSFONTEIN 1 dec. van Port Eli
sabeth naar Kaapstad; KENNEMER-
LAND 2 dec. te Paranagua ver
wacht; KLOOSTERDIJK 2 dec. te
Tampico verwacht; KOPIONELLA
30 nov. te Djakarta; KORATIA 1
dec. 150 o Mogadiscio naar Durban;
KORENDIJK 1 dec. te New York;
LADON 1 dec. te Antwerpen; LOP-
PERSUM 1 dec. 100 wzw Bermuda
naar Houston; MAASDAM 1 dec, 100
w Landsend naar Southampton;
MAASHAVEN 1 dec. van Bremen
naar Londen; MEDON 2 dec. te Am
sterdam; MEMNON 1 dec. 60 no Cu
ba naar Nassau; MONTFERLAND
1 dec. van Buenos Aires naar San
tos; MUSILLOYD 1 dec. te Bey
routh; NASHÏRA 30 nov. van Mar
seille naar Piraeus; OVERIJSEL 2
dec. van Dar es Salaam naar Zanzi
bar; PARKHAVEN 30 nov. van Lis
sabon naar Rio de Janeiro; ROT
TERDAM 2 dec. van San Juan naar
St. Thomas; SARPEDON 1 dec. 720
ozo Bermuda naar Amsterdam; WIL
LEM RIJYS 1 dec. 700 zw Callao naar
Callao.
ZEEPOST
Met de volgende schepen kan zee
post worden verzonden. De data,
waarop de correspondentie uiterlijk
ter post moet zijn bezorgd, staan,
tussen haakjes, achter de naam van
het schip vermeld.
Argentinië: ms „Cap San Marco"
(6/12), ms „Laennec" (8/12); Aus
tralië: ms „Oriana" (10/12); Brazi
lië: ms „Cap San Marco" (6/12);
Canada: ss „Maasdam" (6/12), ss
„Nieuw Amsterdam" (8/12), ms „Pr.
Willem V" (9/12); Chili: ms „Bang-
gai" (6/12); Kenya, Oeganda, Tan-
ganjika: ms „Africa" (10/12); Ned.
Eerste veroordeling gehandhaafd
Het gerechtshof in Tilburg heeft
gisteren arrest gewezen in de zaak
van de Tilburgse gifmoord en de 51-
jarige vrouw O. van H. uit Tilburg
veroordeeld tot zes jaar gevangenis
straf met aftrek en terbeschikking
stelling van de regering. Op 18 no
vember had de advocaat-generaal bij
het hof bevestiging geëist van het
vonnis van de rechtbank in Breda,
dat de vrouw eveneens tot 6 jaar ge
vangenisstraf met aftrek en terbe-
MGR. DR. W. M. J. KOENRAADT
AFGETREDEN
Mgr. dr. W. M. J. Koenraadit, vica-
sis generaal, heeft de bisschop van
Breda verzocht per 1 januari 1965
te worden ontheven uit al zijn func
ties, uitgezonderd die van rector van
het moederhuis „Maria Mater Dei" in
Breda. Mgr. G. de Vet heeft dit ver
zoek ingewilligd onder dankbetuiging
voor de zeer vele belangrijke diens
ten, die mgr. Koenraadt in de loop
der jaren aan kerk en bisdom heeft
bewezen. Tegelijkertijd heeft mgr.
Koenraadt 't Nederlandse episcopaat
ontslag gevraagd uit de verschillende
landelijke en diocesane functies die
hij bekleedt.
Een haarlok van Napoleon is gis
teren in Saint Brieuc in het Franse
departement Cotes-du-Nord op een
openbare verkoping voor 5.300 fr.
(ongeveer 4000 gulden) verkocht.
schikkingstelling had veroordeeld
wegens moord op haar man, de 55-
jarige ploegbaas van de Ned. Spoor
wegen Haneveer, met een landbouw-
vergif (parathion).
Ontkend - bekend - ontkend
De vrouw heeft eerst de giftmoord
ontkend. Later heeft ze bij de poli
tie in Tilburg een volledige bekente
nis afgelegd, die ze echter bij de
rechtbank in Breda weer heeft inge
trokken. De advocaat-generaal was
van mening, dat de bekentenis zo
uitvoerig en gedetailleerd was, dat ze
niet gefantaseerd kon zijn.
De man had zich regelmatig ten
opzichte van zijn vrouw ernstig mis
dragen en een geestelijke had haar
daarom aangeraden zich van tafel en
bed te laten scheiden, doch deze
suggestie heeft zij afgewezen. In een
putje bij het huis zijn scherven van
flesjes gevonden, die parathion had
den bevat. Zowel aan de koffiepot
als aan kopjes zijn sporen van dit
vergif gevonden. De advocaat-gene
raal achtte zelfmoord uitgesloten. De
man heeft gedurende een jaar regel
matig vergiftigingsverschijnselen ver
toond. Verscheidene malen is hij in
een ziekenhuis opgenomen, waar zijn
toestand telkens weer verbeterde.
Bij de bepaling van de strafmaat is
rekening gehouden met de persoon
lijkheid van het slachtoffer en van
de vrouw, die verminderd toereken
baar is.
(9/12)^n Suriname: ïs N,Oranjestad"
(8/12); Verenigde Staten van Ame
rika: ss „Nieuw Amsterdam" (8/12),
ms „Soestdijk" (9/12); Z.-Afrika
(Rep.) m.i.v. Z.W.-Afrika: ms „Pre
toria Castle" (6/12), ms „Oostkerk"
(9/12).
Inlichtingen betreffende de ver
zendingsdata van postpakketten ge
ven de postkantoren.
Exportheffing op
tulpen- en
narcissenbloemen
Nu de Europese commissie een be
schikking heeft uitgevaardigd waar
in West-Duitsland wordt gemachtigd
compenserende heffingen te leggen
op de invoer van tulpen- en narcis
senbloemen uit Nederiand, tenzij Ne
derland zelf de betrokken heffingen
oplegt, is in overleg met de Duitse
autoriteiten besloten van deze laat
ste mogelijkheid gebruik te maken.
De minister van Landbouw en visse
rij heeft inmiddels schriftelijk zijn
goedkeuring verleend aan de veror
dening van het produktschap voor
siergewassen .exportheffing bol-
bloemen West-Duitsland 19641965
I".
De nu getroffen regeling strekt ter
vervanging van de seizoenregeling
welke sedert 1959 in bilateraal ver
band tussen Duitsland en Nederland
was overeengekomen. Deze regeling
gold jaarlijks ruwweg voor het tijd
vak medio december tot medio maart.
In dit seizoen worden tulpen- en
narcissenbollen tot bloemen gefor
ceerd, „getrokken", en als snijbloe
men verhandeld. De Duitse trekkers
verkrijgen Nederlandse bloembollen
(exportkwaliteit) voor iets hogere
prijs dan de prijs waarvoor de Ne
derlandse trekkers hun grondstof
kunnen betrekken. Bij invoer in de
Duitse Bondsrepubliek zouden de in
Nederland getrokken bolbloemen
vanwege de goedkopere grondstof
tegen een lagere prijs kunnen wor
den aangevoerd dan mogelijk is bij
de in Duitsland van Nederlandse bo-
len getrokken tullen en narcissen.
Om wille van een eerlijke concurren
tieverhouding werd derhalve tel
kenmale over genoemd tijdvak het
prijsverschil door compenserende
heffingen genivelleerd.
In de afgelopen zomer heeft de
Europese commissie tegen deze bila
terale regeling op grond van het ver
drag van Rome bezwaar gemaakt.
Na Nederlands-Duits regerings-
overleg heeft de bondsrepubliek,
hierin ondersteund door de Neder
landse regering, in Brussel verzocht
een EEG-regeling toe te passen die
in overeenstemming met het verdrag
is en hetzelfde compenserende effect
heeft.
KORTE COl.F
Een felle brand heeft woensdag
avond gewoed in de chemische fabriek
Denka te Kootwijkerbroek, tussen
Stroe en Voorthuizen. De brand was
het ergst in het oude gedeelte in de
fabriek, waarin veel emballagema
teriaal was opgeslagen. Over een
lengte van dertig meter van het fa
briekscomplex woedde het vuur en
dit gedeelte brandde geheel uit. De
brand is vermoedelijk veroorzaakt
door een oliekachel, die overdag ge
bruikt was voor droogwerkzaamhe-
den. De schade beloopt waarschijn
lijk enige tonnen.
Bij een aanrijding is de 63-jarige
bromfietsbestuurder A. Stokhof op de
Bos en Lommerweg te Amsterdam
ernstig gewond geraakt. Hij is aan
zijn verwondingen bezweken.
In Newport News in de Ameri
kaanse staat Virginia is gisteren de
28ste Polaris-onderzeeboot in dienst
gesteld. De naam van het vaartuig
is „Sam Rayburn", naar de overleden
voorzitter van het huis van afgevaar
digden die een vriend van president
Johnson was.
