„Prinsjesdag" in Londen:
FEEST VAN
WONDERLIJKE TRADITIE
HET LAGERHUIS VERZET ZICH
TEGEN KONINKLIJKE INMENGING
OUD-LEIDEN VERTELT VAN TOEN
Met wat slagroom
doet u wonderen!
VRIJDAG 30 OKTOBER 1964
DE LEIDSE COURANT
PAGINA 17
VRIJHEIDSZIN en een streven naar onafhanke
lijkheid van het staatsgezag -zijn kenmerkend
voor het Engelse binnenlands politieke leven.
Daarom zeggen de Engelsen met een zekere.trots:
De koningin opent als soevereine het parlement,
maar het volk is en blijft heer en meester in en
door zijn parlement. Öf zoals een journalist
het eens formuleerde: de leden van het parlement
zouden liever in lompen gekleed gaan dan hun
privileges en die van het parlement prijs te geven.
Evenals in Nederland is in Engeland op „Prins
jesdag" de voorlezing van de troonrede („Speech
from the Throne") de belangrijkste gebeurtenis.
In vroeger eeuwen was de troonrede een schets
van de staatkundige denkbeelden en plannen van
LORDS WILLEN NIET VERBLIND
de soeverein, die hij door de volksvertegenwoor
diging in wetten wilde laten vastleggen. Maar
sedert het koningschap in Engeland op constitu
tionele leest werd geschoeid was en is er natuur
lijk geen sprake meer van een troonrede met een
absolutistisch karakter. De troonrede is in Enge
land (evenals in Nederland) een samenvatting
van de politieke richtlijnen en plannen van de
regering, die in de nieuwe zittingsperiode aan
het parlement ter beoordeling zullen worden
voorgelegd. Wel is het de koningin, die de troon
rede voorleest, maar dit betekent geenszins, dat
zij het stuk zelf opstelde en een overzicht gegft
van haar plannen eii denkbeelden.
WORDEN ALS MARIONETTEN
IN HET JAAR 1958 zond men de
plechtigheden op de Engelse Prins
jesdag voor het eerst uit via de TV
en de radio. Dat was een nieuwig
heid, die heel wat voeten in de aarde
had aleer ze de goedkeuring van de
Engelse volksvertegenwoordigers kon
verwerven. Waarom? De leden van
het Lagerhuis zowel als de leden van
het Hogerhuis (de Lords) stonden
er namelijk op, dat hun privileges
zeer duidelijk tot uiting kwamen in
geluid en beeld. De heren verlang
den beter nog: eisten in koor
en zonder onderscheid van partij, dat
in de troonrede met de grootste na
druk zou worden gezegd, dat dit
staatsstuk slechts plannen en denk
beelden van de regering bevatte en
dat die denkbeelden en plannen pas
kracht van wet konden krijgen na
dat de volksvertegenwoordiging er
(eventueel) haar goedkeuring aan
zou hebben gehecht. Zo is het se
dertdien gebleven.
Weldra vindt in Londen de
plechtige opening plaats van
het parlement. Ook dit jaar
weer wordt het schouwspel van
de „Engelse Prinsjesdag" door
radio en televisie uitgezonden.
Miljoenen luisteraars en kij
kers zullen dan hun toestellen
op Londen afstellen om de
pracht van de adel te aanschou
wen en de vrijheidszin der
burgers gesymboliseerd te zien.
v.
Koningin Elizabeth betreedt, bege
leid door haar echtgenoot, prins
Philip, het Hogerhuis, waar de ope
ning van het parlement zal plaats
vinden.
zienlijke leden" (van dat Huis) te
verzoeken, zich bij haar te voegen
in het Hogerhuis. De koningin stuurt
„Zwarte Roede", omdat zij als rege
rend vorstin het Lagerhuis niet mag
betreden. In het Lagerhuis valt de af
gezant van de vorstin een allesbe
halve. hartelijke ontvangst ten deel.
De hoofdbode opent de deur en smakt
die-deur méteen hard diqht, als hij
„Zwarte Roede" ontwaart. Pas nadat
deze afgezant voor de derde maal
heeft geklopt en de bode van het
Lagerhuis er zich van overtuigd
heeft, dat „Zwarte Roede" niet door
soldaten wordt vergezeld, mag hij
het Lagerhuis betreden en de ko
ninklijke boodschap overbrengen.
Deze formaliteit is een herinnering
aan de laatste maal, dat een rege
rend vorst het Lagerhuis betrad. Dat
Was' in 1642. Koning Karei I kwam
toen binnen met een gewapend ge
leide om vijf hem onwelgevallige
leden te arresteren. Dit incident
bracht de Engelsen tot op de rand
van een burgeroorlog ter verdedi
ging van hun rechten, vrijheden en
voorrechten.
Nadat „Zwarte Roede" de wens
der vorstin bekend heeft gemaakt,
begeven de leden van het Lagerhuis,
voorafgegaan door hun voorzitter
de „Speaker" en de scepterdra
ger zich naar het Hogerhuis. De scep
ter moet beslist mee, want zonder
deze is geen zitting van het Lager
huis mogelijk.
GEEN HAAST
ALS DE EERSTE MINISTER het
Hogerhuis betreedt, loopt de lei
der der oppositie naast hem. Na de
Eerste Minister volgen de andere ka
binetsleden in volgorde van belang
rijkheid. Elk hunner schrijdt voort
naast zijn „tegenhanger" in de op
positie. De Lords blijven zitten tij
dens de troonrede. De leden van
het Lagerhuis horen de voorlezing
staande aan. Na de troonrede ver
heft de koningin zich van haar troon.
Allen gaan dan eveneens staan. Als
de stoet het Hogerhuis verlaten heeft,
keren de leden van het Lagerhuis
terilg naar hun eigen vergaderzaal.
Dit is in feite weer een demon
stratie van hun betekenis en onaf
hankelijkheid. Immers, zij gaan dan
onmiddellijk een wet behandelen, die
niet in de troonrede vermeld is. Als
„symbool" kiezen zij een volkomen
verouderde wet, die nooit verder is
gekomen dan het eerste stadium van
behandeling. Waarom doet het La-
Koffie, cake, pudding, vla-flip, vruchten alles wordt nóg
lekkerder en nog gezelliger met slagroom. (Tomatensoep ook,
met een wolkje ongeklopte slagroom). Vraag morgen zo'n
"huiselijk" flesje slagroom aan uw melkman!
(Advertentie)
gerhuis dit? Om duidelijk te de
monstreren, dat de vorstin het Huis
niet kan dwingen om wetten in be
handeling te nemen, en ook om er
de nadruk op te leggen, dat een wet
slechts aan de orde wordt gesteld als
het Lagerhuis de tijd daarvoor ge
komen acht. Na deze „symbolische
onafhankelijkheidsverklaring" staakt
het Lagerhuis zijn, eveneens symbo
lisch, „verzet" en komt de troonrede
aan de orde. „Om misverstanden te
voorkomen" leest de voorzitter het
staatsstuk nog eens langzaam en dui
delijk voor. En dan is de nieuwe zit
tingsperiode begonnen.
De opening van het Engelse par
lement is een boeiend, kleurig
schouwspel, dat gedrenkt is in
deels zéér oude tradities en cere
moniën. De „Moeder der Parlemen
ten" is zeer gesteld op deze tradities
en uiterlijke luister. Zo af en toe
gaat er wel eens een stem op, die de
afschaffing bepleit van de oude,
schilderachtige Londense „Prinsjes
dag", en de opening van het parle
ment eenvoudiger wil doen geschie
den. De overgrote meerderheid van
het Engelse volk is het echter met
die vereenvoudigers niet eens en
wenst de. Prinsjesdag in Londen, zijn
aloude vorm tot in lengte van da
gen in stand te houden.
Rapport over
bestraffing
zedendelicten
rens te beslissen of eventuele wijzi
gingen in het wetboek van strafrecht
voor wat betreft de bestraffing van
zedendelicten en in het bijzonder van
het souteneurschap gewenst zijn.
Een effectief vervolmgsbeleid tegen
de prostitiié of haar 'cliënten achtte
hij in de praktijk niet uitvoerbaar.
Binnen enkele weken zal het rap
port van de commissie-Stoffels met
betrekking tot het bestraffen van ze
dendelicten verschijnen, aldus de mi
nister van Justitie, mr. Y, Scholten,
tijdens de behandeling in openbare
commissievergadering van de begro
ting van zijn departement.
Dit rapport zal worden gepubli
ceerd, waarna de minister gedurende
enkele maanden de reacties van de
publieke opinie wil afwachten alvo-
H.M. de Koningin zal op 4 no
vember des avonds in Utrecht een
vergadering bijwonen .van de Stich
ting Nederlandse Federatie' van Vrou
welijke Vrij willigershulp verlening.
Deze vergadering wordt gehouden
in het kader van het 12Va-jarig be
staan van deze stichting.
H.M. keert in de loop van deze dag
uit Londen terug.
MENIGEEN VROEG en vraagt zich
af, of dat alles niet reeds blijkt
uit de gebruikelijke formulering:
„Voorstellen zullen U worden ge
daan of „U zal gevraagd wor
den Zeker, was (en is) het
antwoord van de volksvertegenwoor
digers, die formulering laat geen
twijfel bestaan, maar bedenkt U wel,
dat die formulering voor een lezer
misschien duidelijk genoeg is, maar
heel wat minder duidelijk voor luis
teraars en vooral voor kijkers. Luis
teraars immers horen wat er gezegd
wordt vaak maar ten dele. En de
kijkers, die de vorstin, haar gevolg
en de edelen en edelvrouwen in
prachtgewaden zien, zouden wel eens
helemaal niet kunnen letten op die
formulering. Daarom moest in 1958
en in alle jaren nadien duidelijk en
onmiskenbaar blijken, dat nu ja,
dat het parlement de baas is in En
geland.
De voorlezing van de troonrede
geschiedt in het Hogerhuis. Daar moe
ten dus de camera's en microfoons
worden opgesteld. De Lords keken
•bedenkelijk en er zijn er, die ieder
jaar na 1958 bedenkelijk hebben ge
keken. Waarom? Zij wilden pas toe
stemming geven voor dat moderne
gedoe, nadat zij de plechtige verze
kering hadden ontvangen, dat zij niet
zoals zij vreesden door de TV-
lampen „verblind zouden worden als
marionetten op het toneel"! Dit klinkt
velen vermoedelijk erg ouderwets
en oud-heertjes-achtig in de oren.
Niet ten onrechte, maar men moet
toch wel bedenken, dat die eis van
de Lords wel degelijk een aanwijzing
was voor de bijzondere betekenis, die
zij hechten aan de functie van volks
vertegenwoordiger en aan de hoog
heid van de volksvertegenwoordiging.
EEUWENOUD GEBRUIK
IEDER JAAR weer geeft het Lager
huis een demonstratie van zijn
betekenis, belangrijkheid en onaf
hankelijkheid bij de opening van het
parlement. Die demontsratie op
Prinsjesdag is niet meer dan een for
maliteit, die zijn oorsprong vond in
een incident van ruim drie eeuwen
geleden. Maar het is een hoogtepunt
van de Prinsjesdag!
Nadat de koningin in vol ornaat
in het Hogerhuis plaats h'eeft geno
men op de troon zendt zij de „Dra
ger van de Zwarte Roede" naar het
Lagerhuis om de „trouwe en aan-
De koninklijke stoet op weg naar
het Hogerhuis voor de plechtige ope
ning van het Engelse parlement.
Nu men thans doen
de is de Lammenschans-
weg een geheel nieuw
aanzien te geven, kunt
u op bijgaande foto van
een jaar of veertig ge
leden, onderscheiden
het bruggetje, dat ge
bouwd was over de
sloot, welke langs het
Philosofenpad liep en
uitmondde in de Zoe-
terwoudse Singel. Dat
was in de tijd, dat de
Korevaarstraat, toen
Zijdgracht geheten, nog
niet door de Jan van
Houtburg met de Zoe-
terwoudse Singel was
verbonden.
Het terrein, waar nu
de Lammenschansweg
ligt tot ongeveer de Le
liestraat, werd toen in
genomen door de bui
tenplaats „Zuiderzicht",
terwijl verder alles nog
weiland was. Dat bui
ten behoorde aan de fa
milie de Graaff. Er be
vond zich daar tevens
het woonhuis van de fa
milie en de tuinmans
woning. De ingang was
gelegen aan de Zoe-
terwoudse Singel. In de
oorlog 1940-1945 werd
door de Duitse overheid
bevolen, dat er geen
namen van straten
mochten herinneren aan
het Koninklijk Huis,
vandaar dat in die tijd
de Prinses Wilhelmina-
straat veranderd is in
Zuiderzichtstraat, doe
lende alzo op genoem
de buitenplaats. Na de
oorlog is het weer Prin-
ses Wilhelminastoaat ge
worden. U ziet dus dat er in die
veertig jaren heel wat veranderd
is, want ook de electrische tram, die
uit de stad komendie, over de Kore
vaarstraat, de Jan. v. Houtbrug en
de Lammenschansweg naar Den
Haag reed, is ook al weer verdwe
nen, waarvoor thans bussen in de
plaats zijn gekomen.
Hoewel niet tot de gemeente Lei
den behorende, is het toch wel aar
dig u een foto te laten zien van de
vroegere ophaalbrug over de Rijn
bij het Haagse Schouw. Het gebouw
links is het buitenhuis van de fami
lie de Kok, die in de wintermaan
den het pand Rapenburg 48 bewoon
de, waar thans de St. Janschool is
gevestigd. De gehele buitenplaats is
tegenwoordig herschapen in de be
graafplaats „Rhijnhof" en het voor
malige woonhuis dient thans als au
la. Zoals overal elders is ook het
kruispunt bij het Haagse Schouw
een zeer druk en gevaarlijk punt,
want het verkeer komt hier van vier
richtingen. Dat was natuurlijk vroe
ger ook zo, doch toen betrof het
slechts een rijtuig, een kaasbrik of
een fiets, want in het begin van de
ze eeuw, toen deze foto werd ge
maakt, was er hoegenaamd nog geen
snelverkeer.
J. A. VREEBURG
P.S. Is een der lezers eventueel
in het bezit van een foto van het ca
fé, dat voorheen gelegen was aan de
Witte Singel tussen Herenstraat en
Schelpenkade en dat de naam droeg:
„Het Groene Hekje"?
Dit café was zogenaamd de stam
kroeg van de jagers, wier paarden
de schuiten voorttrokken door de
Vliet van Den Haag naar Leiden en
terug.
