TROONREDE
nieuwe
waarschuwt tegen
kosten - stijgingen
Richtlijnen Europese samenwerking
Onderdrukking inflatoire neigingen
Verdeling vermogensaanwas
Woningbouw en wegen voorrang
DINSDAG 15 SEPTEMBER 1964
DE LgIDSE COURANT
PAGINA 7
H.M. de Koningin heeft heden de Staten-Generaal geopend met
het uitspreken van de Troonrede:
|n mei 1965 zal het twintig jaar geleden zijn, dat Nederland werd
bevrijd. Veel van hetgeen gedurende vijf zware oorlogsjaren was
vernield of beschadigd, is in deze periode hersteld. Dank zij ge
zamenlijke inspanning en groeiende welvaart werden belangrijke
vernieuwingen tot stand gebracht. Het geestelijke en culturele
leven kregen weer ruime kansen tot ontplooiing.
Zij die de jaren voor de tweede wereldoorlog hebben gekend, zul
len soms terugdenken aan die moeilijke tijd, toen maar weinig
mogelijk was van wat nu werkelijkheid is geworden. Grootse
plannen zijn in alle sectoren van het maatschappelijk leven ver
wezenlijkt of nog in uitvoering.
De plaats van ons Rijk temidden van de volkeren en de verhou
dingen binnen het Koninkrijk verschillen in belangrijke mate van
die van voor de oorlog. Bijna tien jaar geleden werd in het Konink
rijk een nieuwe rechtsorde gevestigd. De beginselen die daaraan
ten grondslag liggen, hebben hun waarde bewezen.
Met België en Luxemburg kwam een nauwe samenwerking tot
stand. Opgenomen in het Atlantisch bondgenootschap zien wij uit
naar de niet slechts economische eenwording van Europa;
een eenwording volgens -democratische beginselen, van een Europa
dat meer omvat dan de zes landen die thans reeds verenigd zijn
in de Europese Gemeenschappen.
Remming op conjunctuur
Europese samenwerking
Het Atlantisch verdedigingsstelsel blijft voor het behoud van onze
vrijheid en de wereldvrede onmisbaar. Het is noodzakelijk, dat
tussen de Atlantische samenwerking en de Europese integratie een
nauw verband wordt bewaard.
De Regering zal zich ook in het komende jaar inspannen vooi .e
voltooiing en de uitbreiding van de Gemeenschappelijke Markt en
voor de versterking van de structuur van de Europese Gemeen
schappen. Vergroting der bevoegdheden van het Europees Parle
ment acht zij noodzakelijk.
Op verscheidene terreinen wordt in de Europese Économische Ge
meenschap voortgang gemaakt met de ontwikkeling van een ge
coördineerd of gemeenschappelijk beleid, ondanks tegenstellingen
tussen de deelnemende landen.
De voorbereiding van het gemeenschappelijke vervoerbeleid stuit
op moeilijkheden. Tot dusver heeft het Nederlandse standpunt nog
onvoldoende instemming gevonden. De Regering zal waken voor
de belangen die hier niet slechts voor Nederland maar ook voor
de Gemeenschap als geheel op het spel staan.
Bij. de voorbereiding van de gemeenschappelijke handelspolitiek
zal de Regering vooral pleiten voor verdere vrijmaking van de
internationale handel. Grote waarde hecht zij aan het welslagen
van de onderhandelingen over een algemene vermindering van
invoerrechten en andere handelsbelemmeringen. In deze zoge
naamde „Kennedy-ronde" zal zij ijveren voor een positief optre
den van de Europese Gemeenschap.
Wereldhandel
Het is verheugend, dat in het internationale overleg de problemen
van de ontwikkelingslanden steeds meer aandacht krijgen. De
wereldhandelsconferentie heeft uitdrukking gegeven aan het
groeiende inzicht, dat er een directe relatie bestaat tussen ontwik
keling en handel; een inzicht dat ook aan het Nederlandse ont
wikkelingsgebied ten goede zal komen. Aan het bilaterale element
in de hulpverlening zal enige uitbreiding worden gegeven; activi
teiten van het bedrijfsleven in bepaalde ontwikkelingslanden kun
nen daardoor worden gestimuleerd. Onverminderd blijft het beleid
gericht op vergroting van de ontioikkelingshulp en een meer doel
matige aanwending van de hiervoor beschikbare middelen.
Het verheugt de Regering, dat een betere verstandhouding met
Indonesië tot stand kwam. Een geleidelijke uitbreiding der cul
turele en economische samenwerking alsmede van de technische
hulpverlening ligt in het verschiet.
Inflatoire neigingen
De Regering acht het echter ongewenst, dat het evenwicht te een
zijdig langs de monetaire weg wordt afgedwongen. Om deze reden
is de rijksbegroting voor 1965 zodanig opgesteld, dat van de rijks
financiën een remmende werking op de conjunctuur uitgaat. De
uitgaven van de lagere overheid mogen eveneens maar in beperkte
mate toenemen. Ook voor het particulier verbruik is matiging ge
boden. Met het oog hierop en om nieuwe kostenverhogingen zoveel
'mogelijk te voorkomen, zal een loonstijging in het komende jaar
binnen nauwe grenzen moeten blijven. Voortzetting van het prijs
beleid is mede daarom noodzakelijk. De Regering zal het toe
juichen, wanneer door toepassing van bestaande vormen van
winstdeling niet leidend tot bestedingsverruiming doch gericht
op bezitsvorming de welvaart der werknemers bevorderd kan
worden.
In deze opzet past de voorwaarde die gesteld is ten aanzien van het
tijdstip van de invoering van de voorgenomen belastingverlaging.
In deze opzet past eveneens de wijze van financiering van de op
trekking tot een sociaal minimum van de uitkeringen krachtens
de Algemene Ouderdomswet en de Algemene Weduwen- en
Wezenwet.
Verdeling vermogensaanwas
Aan de voorbereiding van verdere wettelijke maatregelen die
"samenhangen mht.de invoering van de arbeidsongeschiktheidsver
zekering wordt met kracht gearbeid. De Regering blijft streven
naar de totstandkoming van een volksverzekering voor zware ge
neeskundige risico's, die vooral door haar bredere financiële
grondslag aan de gezondheidszorg een nieuw perspectief zal
kunnen geven.
Een nota over het beleid inzake de volksgezondheid is in voorbe
reiding.
De Regering zal aan de Sociaal-Economische Raad advies vragen
omtrent het vraagstuk der verdeling van de vermogensaanwas in
de onderneming. Eveneens zal zij aan de Raad nader advies vra
gen omtrent een aantal beleidsvragen op het terrein van de pu
bliekrechtelijke bedrijfsorganisatie en ondernemingsraden.
Ter versterking van de positie van het midden- en kleinbedrijf zal
het beleid mede gaan omvatten de subsidiëring der individuele
voorlichting.
In de landbouw voltrekken zich ingrijpende structurele wijzigin
gen, die een grote inspanning van het agrarisch bedrijfsleven ver
gen. De Regering zal deze ontwikkeling met een veelomvattend
structuurbeleid blijven ondersteunen.
De Regering heeft maatregelen in overweging ter versterking van
de concurrentiekracht van de visserij.
Woningbouw
De bouwnijverheid vertoont een verheugende expansie. De Rege
ring blijft, binnen de eisen door de sociaal-economische omstan
digheden gesteld, streven naar een verdere opvoering van de pro-
duktie, in het bijzonder die van woningen. Bij het thans bereikte
produktiepeil moet het mogelijk worden geacht, dat in 1964 meer
dan 95.000 woningen gereed komen. Voor 1965 zal het beleid ge
richt zijn op het in uitvoering nemen van 95.000 tot 100.000 wo
ningen, afgezien van de zogenaamde vrijetijdsbouw. Rationalisatie
en industrialisatie van de woningbouw, alsmede continuïteit in de
produktie, zullen worden bevorderd.
Versnelling wegenbouw
Zowel om economische redenen als uit een oogpunt van verkeers
veiligheid is het nodig de vernieuwing en uitbreiding van het rijks
wegennet te versnellen. Voor de periode van 1965 tot en met 1970
heeft de Regering hiervoor een programma opgesteld. Financie
ring zal voor het grootste gedeelte plaats vinden uit de algemene
middelen. Om het gewenste tempo in de uitvoering te bereiken
zullen door de weggebruikers extra gelden moeten worden opge
bracht. Ter verzekering van de continuïteit zal voor de financie
ring een rijkswegenfonds worden ingesteld. Een daartoe strekkend
wetsontwerp zal U eerdaags worden aangeboden.
Voor het ruimtelijke ordeningsbeleid is de steeds verdergaande
verstedelijking van ons land een centraal vraagstuk geworden. De
Regering ziet het als haar taak tot nieuwe activiteiten te inspi
reren en medewerking te verlenen aan het zoeken van op de toe
komst berekende oplossingen.
Bij de vernieuwing van het privaatrecht neemt het ondernemings
recht een belangrijke plaats in. Na kennisneming van het in het
najaar te verwachten rapport van de commissie, voor dit onder
werp ingesteld, zal de Regering haar standpunt bepalen. Wette
lijke maatregelen worden voorbereid tot afschaffing van het pre
ventieve overheidstoezicht op verenigingen.
Grondivet in discussie
De Regering acht een gedachtenwisseling in brede kring over een
herziening van de Grondwet van belang. Zij zal daarom publikatie
van een proeve van een nieuwe Grondwet bevorderen.
De belangrijke plaats van de wetenschap in de maatschappij van
heden en haar betekenis voor het toekomstig welzijn van ons volk
maken het gewenst het gebruik van de beperkte mogelijkheden
beter te coördineren. De Regering wil daarom overgaan tot in
stelling van een Raad voor het Wetenschapsbeleid. Een wetsont
werp terzake zal U binnenkort bereiken.
De eerste fase van de werkzaamheden voor de invoering van de
wet op het voortgezet onderwijs kon binnen het gestelde schema
ten uitvoer worden gebracht. De Regering vertrouwt, dat in het
komende jaar het overleg over de uitvoeringsmaatregelen tot een
voolopige afronding kan komen.
Televisie
Na de verschijning van het rapport der Pacificatiecommissie over
de bezetting van het tweede televisienet zal op korte termijn een
ontwerp van een nieuwe omroepwet aan U worden voorgelegd.
De Regering staat op het standpunt, dat voor de toelating tot het
omroepbestel en ten behoeve van de verscheidenheid der pro
gramma's de nieuwe technische mogelijkheden zoveel mogelijk
dienen te worden benut. Zij streeft ernaar spoedig een oplossing te
vinden voor het vraagstuk van de reclame in radio en televisie.
Indien de gunstige proefresultaten worden bevestigd zal een aan
vang worden gemaakt met de invoering van een landelijk centraal
antennesysteem.
Moge God U, leden van de Staten-Generaal, in het komende par
lementaire jaar de wijsheid en de kracht schenken om in vrucht
bare samenwerking met de Regering die beslissingen te nemen,
die ons Koninkrijk tot zegen strekken.
Ik verklaar thans de gewone zitting der Staten-Generaal voor ge
opend.
SOBER STUK
talingsbalans de bekende hoofdele- Dat de woningbouw weer een extra genfonds, te weten de verhoogde hef-
menten zijn. Na zoveel vermaningen accent kreeg stemt, te zamen met de fing in de vorm van tolgelden. De
H,. kan niemand meer zeggen niets te verklaringen in het eigen begrotingsr exacte uitwerking van die gedachte
et hoofdkenmerk van de vandaag hebben gehoord hoofdstuk van minister Bogaers, tot zal men pas bij de indiening van 't spe-
door H.M. de Komngm uitgespro- j-L -
de gerede verwachting, dat in het ko- cifieke wetsvoorstel kunnen aantref-
ken Troonrede is wel de grote sober- r\e Troonrede is overigens duidelijk mend jaar ook deze beleidssector een fen en daarom nu geen uitgewerkte
heid, welhaast het tegendeel van de LS een program voor de tweede fase maximale aandacht zal behouden. De kritiek. Met het heffen van de tolgel-
overladenheid met hele en halve plan- Van de kabinetsperiode-Marijnen. Ze regering poogt terecht de woning- den, als een toch wel wat archaïsch
nen van de regering, die in sommige ademt een rustige zelfverzekerdheid,
voorgaande jaren dit plechtig staats- mag terugzien op belangrijke zaken, voeren, waarbij het verdienstelijk is,
stuk vulden. Die terughoudendheid in die al werden volbracht of in de dat wèl een plafond van dat aantal
bouwproduktie naar de 100.000 op te begrip, zal de overheid in alle geval
uitermate sober moeten zijn.
Aankondigingen inzake een nieuw
mededelingen en verklaringen, ten- parlementaire molen gestopt en geeft van tegelijk in aanbouw zijnde wo- omroepbestel nemen we met een
Ci i?t (parlementaire) toehoorders een aantal punten voor de verdere ningen zal worden aangehouden. Het korrel zout, men kan zeggen: het
slechts een beperkte keuze uit de afronding aan. Dat geldt met name goede kan hier immers in bijzondere wordt de hoogste tijd! Overigens: lof
voornaamste beleidssectoren te bie- voor het sociaal beleid: verdere uit- mate de vijand van het beste zijn! voor een pittig staatsstuk, dat hope
Hpn pn vr»r»rnl nm Hp7p vpHp Haar* ij ut- .1. ...1 J 0 1 _.r
Het sociaal-economische beleid der Regering is thans bovenal ge
richt op het bereiken van ontspanning op de arbeidsmarkt, het
herstel van het evenwicht op de betalingsbalans en het voorkomen
van nieuwe kostenstijgingen. De vraag naar arbeidskrachten over
treft reeds gedurende enige jaren in belangrijke mate het aanbod;
«en verschijnsel dat zich in de Europese Economische Gemeen
schap vrij algemeen voordoet. Mede als gevolg van de omvang
rijke loonsverhogingen aan het begin van dit jaar namen de be
stedingen krachtig toe. Dit heeft geleid tot een groot tekort op de
betalingsbalans en tot een opwaartse druk op de prijzen. Indien
deze inflatoire ontwikkelingen voortduren, gaan zij ernstig gevaar
opleveren voor het groeitempo van onze economie op langere ter
mijn.
Om de genoemde doelstellingen te verwezenlijken zal het naar het
oordeel van de Regering noodzakelijk zijn, dat de stijging van de
nationale bestedingen in belangrijke mate achterblijft bij die van
de produktie. Naast de verdere doorwerking van de beperkende
maatregelen die de Regering reeds heeft genomen, draagt ook de
toenemende schaarste aan middelen op de geld- en kapitaalmarkt
tot deze aanpassing bij. De invloed hiervan op de investeringen
wordt thans merkbaar.
den en vooral om deze rede haar bouw van de verzekeringen, studie
primaire karakter van plechtige ope- en. verdere aanpak van zaken
ning van het nieuwe staatkundige vermogenswinstdeling e.d.
jaar niet te doen verliezen, is zon
der twijfel toe te juichen. Mits na-
tuurlijk de vroegere kwaal niet vol
slagen in het negatieve verkeert en
zaken, waarnaar de belangstellende
politicus en^zijn achterban met ge
paste nieuwsgierigheid uitzien, om den
wille van eventuele kritiek op de
lengte van dit stuk achterwege wor
den gelaten. We hebben de indruk
een beetje, dat men met deze rede
ongeveer op de grens is aangekomen
en dat toch niet naar nog meer ver
sobering behoort te worden gestreefd.
Ook voor het staatshoofd is het geen
aangename taak een Troonrede te
moeten uitspreken, waa.rvan men na
het aanhoren moet constateren, dat
enkele essentiële vragen onbeant
woord werden gelaten. Voor ditmaal
is onze grief nog niet zo hevig, al
hadden we graag enkele woorden
aan de gebeurlijkheden op het terrein
van het Maatschappelijk Werk (Bij
standswet!) bijvoorbeeld gewijd ge
zien.
len we ons in geen geval laten
verleiden. Hoofdzaak is, dat deze
Troonrede een frisse en energieke
indruk maakt, al moet men er ook nu
weer de min of meer obligate ver
klaringen in lezen, die telkenjare
deel ervan uitmaken: verklaringen
aangaande NAVO, EEG, Benelux e.d.
Een opvallend kenmefk is voorts
ook de sterke parallel van de Troon
rede met de miljoenennota en toe
behoren. In beide stukken worden
de waarschuwingen naar voren ge
schoven voor een voorzichtig finan-
Minder gelukkig zal menigeen zijn lijk de parlementaire belangstelling
als met de bijverschijnselen van het en bedrijvigheid helpt levendig hou-
door de regering aangekondigde we- den.
cieel beleid, waarbij zorg om de ar- Tijdens de lunch in de tot Mensa verbouwde Twentse boerderij, sneed prins Bernhard onder goedkeurende
beidsmarkt, de lonen, prijzen en be-
blikken van alle aanwezigen een enorme krentewegge aan.
