Begroting Leiden voor '65 is rond
DITLEIDSE MILJOENENNOTA"
BEROEP OP SALDIRESERVE VAN 135 MILLE
De financiële verhouding
tussen Rijk en Gemeente
ENKELE BLADZIJDEN UIT HET
HUISHOUDBOEKJE VAN DE STAD
Verhoging van eigen gemeentelijke
inkomsten is zeer noodzakelijk
1
Goldwater over
bejaardenzorg
en kernwapens
DINSDAG 25 AUGUSTUS 1964
DE LEIDSE COURANT
PAGINA S
Burgemeester en wethouders van Leiden hebben de leden van de
gemeenteraad dezer dagen de gemeentebegroting en de begrotin
gen der bedrijven voor het begrotingsjaar 1965 aangeboden. De
gemeentebegroting is sluitend. Ze wijst dus geen tekort aan, zij
het dan, dat een nogal fikse greep is gedaan uit de saldireserve,
een greep van 134.452,Het is dit jaar dus weer en nog gelukt,
hoewel het, aldus de heer P. S. Harmsen, wethouder van finan
ciën, wel met het jaar moeilijker wordt. De grootste moeilijkheden
levert het loon- en prijspeil. Nimmer is vooruit te zeggen hoe daar
van de ontwikkeling zal zijn. En deze ontwikkeling is in absolute
zin van invloed op de hoogte van de gemeentelijke uitgaven, waar
mee de inkomsten nimmer gelijke tred houden; het is niet moge
lijk de stijging van de inkomsten aan te passen aan die der uit
gaven. De laatste jaren heeft men dan ook kunnen constateren,
dat, wanneer het begrotingsjaar nauwelijks is begonnen, de begro
ting (in strijd met de bedoelingen van de wetgever) niet meer
reëel is en op losse schroeven komt te staan. Onder meer wordt
dit geïllustreerd door de ontwikkeling ten aanzien van de begro
ting voor 1963. Was de primitieve begroting voor dat jaar, met
inbegrip van 543.883,- voor onvoorziene uitgaven, sluitend, het
beeld van de rekening 1963 toont niet alleen een stijging van de
post onvoorzien tot 645.451,23 dus ruim een ton hoger
maar sluit bovendien af met een nadelig saldo t.o.v. de primitieve
begroting van ruim een miljoen. Moge het het college van b. en w.
dan al gelukt zijn de primitieve begroting voor dit jaar eveneens
sluitend te maken, niemand kan het beeld van de definitieve reke
ning nog voorzien.
De grootste inkomstenpot in het
gemeentelijke huishoudboekje wordt
gevormd dor de uitkeringen uit het
gemeentefonds. Over de ontwikkeling
van die financiële verhouding tussen
rijk en gemeenten mede in ver
band met de steeds groeiende moei-
INVLOED VAN
STIJGEND PRIJSPEIL
men, dat verschillende inkomsten
uit het gemeentefonds thans nog niet
vast staan, zodat het beeld nog enige
wijziging zou kunnen ondergaan.
Maar in elk geval staat vast, dat
het nadelige exploitatie-saldo over
dat jaar zeer aanzienlijk zal blijven.
Men heeft voorts moeilijk kunnen
bevroeden, dat zó spoedig na de uit
vaardiging van de „Wet kapitaals
uitgaven publiekrechtelijke licha
men" reeds moeilijkheden zouden
ontstaan op de kapitaalmarkt. Deze
moeilijkheden zijn geleidelijk toege
nomen en thans bepaald zeer groot
Thans reeds is het rentepercentage
op de kapitaalmarkt van het sombere
jaar 1957 overschreden. Ook de rente
op de geldmarkt steeg tot een hoogte
als in geen jaren het geval is ge
weest. Hoewel dit verschijnsel niei
nieuw is, ziet de Nederlandse samen
leving zich op het ogenblik voor een
oplossing van het vraagstuk geplaatst
en de gemeenten zullen een flink
aandeel in die oplossing moeten leve
ren.
STIJGING VAN
LONEN EN SALARISSEN
Ook de grote stijging van salaris
sen en lonen plaatst de gemeente
voor moeilijkheden. Dit wordt nog
geaccentueerd doordat prijsstijgingen
daardoor niet konden uitblijven en
dan ook niet zijn uitgebleven. Op de
andere kosten, die mede het begro
tingsbeleid bepalen, is dat natuurlijk
van invloed geweest. Zo moeten
ondanks het streven van de gesub
sidieerden om hun eigen inkomsten
te verhogen bijna alle subsidies
worden verhoogd.
Wethouder P. S. Harmsen, die de
Leidse portefeuille van financiën
beheert
Secretarieleges enz.
135.000,—
195.000,—
archiefleges
1.100,
1.500,—
leges brandweer
2.000,
2.400,—
ziekenvervoer
7.500,
8.250,—
eerste hulp-dienst
1.500,—
2.250,—
opbrengst baden
26.500,—
40.000,—
leges bouwvergunningen
75.000,—
110.000,—
leges bureau voor huisvesting
16.000,—
24.000,—
precariorechten
120.000,—
182.000,—
reclame-obj ecten
18.000,—
27.500,—
haven- en liggelden
50.000,—
70.000,—
markt- en staangelden
116.000,—
150.000,—
straatbelasting
724.000,—
941.000,—
rioolbelasting
1.012.750,—
.315.750,—
huur grossierscentrum
23.000,—
27.849,—
rechten ophalen huisvuil
250.000,
500.000,
rechten ophalen bedrijfsvuil
75.000,—
97.000,—
rechten ledigen beerputten
12.000,—
16.000,—
belasting op de honden
27.000,—
42.000,—
vermakelij kheden belasting
45.500,—
(vastrechttarieven)
38.000,—
2.730.350,—
3.797.999,—
uitkering elektriciteitsfabriek
1.908.268,—
2.483.793,—
totaal
4.638.638,—
6.281.792,—
Zoals reeds in de aanhef vermeld,
heeft de stijging van het prijspeil
in de afgelopen jaren mede haar
Ka„T.r>,- invloed op het thans afgesloten De openbare behandeling van de
lijkheid de begroting in evenwicht te dienstjaar 1963 doen gelden. Als ge- begroting door de raad zal ongeveer
brengen en te houden valt thans volg daarvan moest dat jaar worden half december plaats vinden, na een
nog niets te zeggen. Verschillende afgesloten met een nadelig exploi- schriftelijke niet openbare be-
factoren van deze verhouding zijn /J!" £,i.078'122,03: ^e' ba"delin,f! °P 22 september a.s. en
bovendien gebonden aan bepaalde ï,j het verslag van de secties etnd okto-
voorwaarden, b.v. uitkering weten- drag in Eanmerkln8 worden geno- ber/begm november,
schappelijk onderwijs (voor Leiden
van grote betekenis) of z.g. ongewoon
be volkings verloop.
We zullen onze lezers niet vermoeien met ellenlange reeksen cijfers, die
in de lijvige boekdelen van de financiële experts der gemeente zijn opge
nomen. Wij willen veel meer enkele bladzijden daaruit opnemen, die
toch een zij het natuurlijk niet volledig beeld geven van de astro
nomische bedragen, waarom het bij een gemeente van circa honderd
duizend inwoners gaat. Zo kunnen we b.v. in de begroting lezen dat de
gemeente, alles bij elkaar bijna 2000 werknemers in dienst heeft, waar-
Jeugdver blij ven voor f 32.580,-. Het
Leidse studiefonds komt uit de bus
met 22 mille en de Leidse muziek
school met niet minder dan 206 dui
zend gulden.
Een groot bedrag is bestemd voor
de sport n.L voor de sportstichting
sportttrreinen niet minder dan ruim
voor aan bruto-lonen, inclusief de vele sociale voorzieningen, een bedrag ean half miljoen, waarbij dan nog
van bijna 22 miljoen moest worden uitgetrokken, zonder de wedden c.a.
van de burgemeester, de secretaris en de ontvanger. Een en ander be
tekent dat een werknemer in dienst van de gemeente, aan de stad ge
middeld ruim 11.200 kost.
Er is echter een kant aan de zaak,
die Leiden maar moeilijk kan ver
werken. Op 14 juli 1964 is er een
K.B. gepubliceerd, op grond waar
van de jaarlijkse algemene uitke
ring uit het gemeentefonds voor
kerngemeenten in bevolkingsag
VASTE SCHULDEN
224 MILJOEN
Door de grote stijging van het ge
raamde ultgavenpeil voor 1965 t.o
den, aangezien zij er van overtuigd
- - zijn, dat inwilliging van zulk een
glomeraties wordt verhoogd. De van dat der primitieve begroting over verzoek thans wel uitgesloten is. Het
ministers van financiën en bin- 1964, een stijging, die niet gepaard gevolg zou zijn, dat Gedeputeerde
nenlandse zaken zijn van oordeel. verh°S,nf van Staten de begroting zouden terug-
«««- do mK°m8ten uit het Gemeentefonds, zenden met de opdracht haar aan te
dat die regelmg echter voor de zaï men niet kunnen ontkomen aan passen aan de beschikbare middelen,
grootste agglomeraties kan gelden verhoging van de eigen gemeente Daarom is het beter reeds nu te stre-
en hebben daarom bepaald, dat lljkc inkomsten. Deze bestaan uit ven naar verhoging van de tarieven
slechts gemeenten met tenminste Ieges' rechten voor diensten, huren van de eigen gemeentelijke inkom-
150 duizend inwoners voor de ver- en gem«ntelUka belastingen. sten en naar matiging van de uitga-
fünincr in nnnmerkinv komen De- vraag rijst of een zodanige in Xfn' ^aj 0Vur *e ^even aan de
fijning in aanmerking komen. De komstenvcrh de eni opl*ssing illusie dat een beroep op het rijk
-- - - succes zou hebben.
ze gang van zaken is derhalve voor zou - moeten zjjn Men kan (^ok een
Leiden, dat op 1 januari van dit begroting met een aanzienlijk tekort
jaar 98.806 zielen telde, maar toch vaststellen met de mogelijkheid, dat
een sterke centrumpositie inneemt
bijzonder teleurstellend.
is nauwkeurige mededelingen daar stellen,
over te verstrekken, geven B. en W.
de gemeente aan de regering het
verzoek zou kunnen doen om een
aanvullende bijdrage uit het gemeen
tefonds.
Hoewel B. en W. pogingen in 't
werk zullen stellen de regering GEEN GOEDKEURING
van de onbillijkheid van deze grens
B. en W. van Leiden hebben ge
te overtuigen, zal het g j meend een dergelijke begroting, ge- B
of dat zal lukken, aldus wethou- paard met een zodanig voorstel aan een overzicht van de geraamde op-
der Harmsen. de regering, niet te moeten aanbie- brengsten volgens de begroting 1964
In gecomprimeerde vorm ziet de begroting voor 1965 met de verschillen t.a.v. die voor 1964, er als volgt uit:
eens f 52.400,- komt voor de sport
stichting bad- en zwemmen.
En dat alles zijn dan alleen de
bedragen van twintig mille en meer,
de bedragen daar beneden hebben
wij maar nog niet eens genoemd.
DE BEDRIJVEN
De vaste schulden, die de gemeen- Dat de openbare nutsbedrijven en
te Leiden heeft aangegaan en oor- andere gemeentelijke instanties nu
spronkelijk ruim 272 miljoen gul- njet direct melkkoetjes zijn van de
den bedroegen, zullen per 1 ja- stad, bewijst bet lijstje van baten en
nuari van het komende jaar nog lasten met de voor het merendeel
f 224.314.930,33 bedragen, onderver- nadelige saldi daarvan, zoals die in
deeld als volgt: obligatielenin- <je begroting zijn geraamd,
gen (oorspronkelijk f 39.120.000,-)
f 28.005.000,-;
bekentenis
f 147.438.172,79; Rijks voorschotten tn
voor woningen f 55.120.299,52) f lasten bedragen n.l.
f 48.700.850,93 en rijksvoorschotten f !'n?q mq'" waartegenover •■slechts
werkfonds (f 513.783,11) f 170.906,61. p-SfS" J- fSïL °S
Dat betekent per inwoner, gerekend Sf"1 ca' kost, l7.7'200;".' d?
naar het getal daarvan per 1 januari ontsmett.ngsdienst
1964, dat Leiden een vaste schuld ^J'I„30f'^^eQ,,„kasbfhe? en kr.e?,.tt-
heef van pl.m. f 2270.-. i rannn e G™e™«*Ulke
K Werkplaats f 14.000 en het gemeen
telijk grondbedrijf f 213.731.-.
Daarentegen is voor het gas- en
Aan te verlenen subsidies is voor electriciteitsbedriif een overschot ge-
1965 begroot een bedrag van raamd van bijna twee en driekwart
f 2.323.257,- (in 1964: f 1.898.984,- be- miljoen, het slachthuis levert een
u a. i j j j c groot en in 1963 uitbetaald klein winstje op van vijf mille en
Het ligt dan ook m de bedoeling en die van 1965. opdat de raad zich f 1.573.599,-) de rekening „Financierinssfonds"
van B. en W. de raad zo spoedig mo kan onenteren over de orde van de toont ppn epraamd batie saldo van
gelijk de nodige voorstellen tot wij- grootte, waarin B. en W. hebben ge- Wanneer de raad met de raming ~02 940
ziging van de betreffende verorde- dacht. Deze opsomming moet dus voor *965 accoord gaat, dan zullen
ningen voor te leggen. Hoewel he* worden gezien als een oriëntatie in b;v- de stichting schooltandverzor-
VOORSTELLEN VERWACHT
1 Dan zien we b.v. dat de dienst van
if 177 «>77 7QR rtï Sociale Zaken de gemeente niet min-
(f kiiksl?o7rLhn«e3n der dan vijf en een kwart miljoen
SUBSIDIES
zelfsprekend thans nog niet mogelijk de richting, welke B. en W. zich voor- 8|nS. de Leidse schouwburgvereni
ging en 't schoolmelkcomité elk 20
mille ontvangen, het Wit-Gele en het
WAT KOST EEN LEERLING
OPENBAAR ONDERWIJS?
Omschrijving
Begroting 1965
Verschillen t.o.v. 1964
Inkomsten
Uitgaven
Nadelig
Voordelig
memorie
memorie
-
-
621.671,—
3.843.465,—
692.149,—
2.719.361,—
2.719.361,—
103.603,—
879.311,
148,348
13.675,—
753.691,
164.826,—
666.959,—
1.124.089.
114.017,—
7.882.024,—
8.989.682,—
240.054,—
2.767.364,—
7.050.317,—
347.612,—
Eigendommen, niet voor openb. dienst bestemd
356.381,
246.855,—
57.621,—
Openbaar gewoon lager onderwijs
1.465.220,
2.203.312,—
10.418,
Openbaar voortgezet gewoon lager onderwijs
77.070,
120.900,—
495,
4.090,—
Openbaar uitgebreid lager onderwijs
694.905,—
1.388.923,—
320.616,—
Openbaar buitengewoon lager onderwijs
404,130,—
846.244,—
172.083,—
Openbaar kleuteronderwijs
543.790,—
643.302,—
31.273,—
Bijzonder gewoon lager onderwijs
132.992,—
1.403.314,—
45.172,—
Bijzonder voortgezet gewoon lager onderwijs
7.550,—
99.321,—
15.830,—
Bijzonder uitgebreid lager onderwijs
52.206,—
911.615,—
195,133,
Bijzonder buitengewoon lager onderwijs
18.132,
484.198,—
75.767,
Bijzonder kleuteronderwijs
340.071,
476.983,—
17.195,—
Lager onderw., niet vallende onder de par. 1 tm 11
Middelbaar en voorbereidend hoger onderwijs
27.820,
324.127,—
18.330,—
2.118.455,-
2.505.197,—
172.630,—
Nijverheidsonderwijs
2.262.307,—
2.292.055,—
287,—
Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen, niet
vallende onder de par. 1 t.m. 15
296.632,—
2.900.144,—
520.419,—
2.442.934,—
8.251.387,—
856.766,—
3.641.693,
67.882,—
632.528,—
1.449.510,
13.131,—
78.727,—
Algemene uitkeringen en bijdragen
20.111.304,
3.435.203,—
2.993.078,—
3.073.078,—
50.000,—
Overige inkomsten en uitgaven
731.007,—
733.423,—
485,—
Onvoorziene uitgaven
596.537,—
30.558,—
Saldo nadelig
54.941.844,—
54.941.844,—
4.224.346,—
4.224.346,—
BINNEN HET RAAM VAN HET Groene Kruis resp. 33 en 56 mille, Tenslotte, om het daar dan bij te
DFKKTNrqPFTirFNTArF de °Penbare bibliotheek Reuvens latan. kunnen m in de begroting le-
DEKKINGSPERCENTAGE f 200.414,-; de r.k openbare lees- zen wat de exploitatiekosten rijr per
zaal f 58.000,-; en K. Si O. leerling, die een inrichting van open-
De bedragen der gedachte verho f 90.725,-; de commissie jeugdvoor- baar 'aaer onderwijs bezoekt, Oe-
gingen blijven binnen het raam van stellingen f 25.200,-; de speeltuinver- w°°n openbaar lager onderwijs, ge-
het dekkingspercentage van de kos enigingen f 31.700- en de jeugdbe- v°lkd door een gemiddeld aantal van
ten, ten tijde van de laatste vaststel weging en jeugdzorg in het algemeen 3800 leerlingen, kost f 84.30 per leer
ling der tarieven, zodat van een in f 246.378,-; de Leidse buitenschool 120 VGLO-leerlingen f 140,41
tnnsieke verzwaring van de lasten f 21.250,- en het kleuterdagverblijf duizend ULO-gangers f 119,27 per
voor de betrokkenen ten opzichte „Margriet" f 66.500,-; de Huish. en leerling.
v al"» ihv" wordan p" gezinsvoorlichting f 47.000,-; nazorg Gemiddeld 220 leerlingen bezoeken
^r,ok™;ife" d„erg6ïka verswaring e.d. f 38.600,-; interkerkelijke ge- een BLO-school voor zwakzinnige
„T a fe" zinszor8 1 38.000,-; kath. gezinszorg kinderen (kosten per kind f 205,96),
hlww.1 in gr la6" f 39 000.-1 hijzonder maatsch. ge- 40 leerlingen een BLO voor gebrek-
meentelyke heffingen in het alge zmswerk f 34.647,- en het kath. soc. kige kinderen 1863,50 per kind)
meen, ruet onverantwoord ZIJn Te char, centrum f 22.675,-; de Ver. v. en een pedologische BLO wordt be-
meer niet, om<Jat deze heffingen in vreemdelingenverkeer staat op de zocht door een gemiddeld aantal van
verschillende gevallen ver beneden lijst voor f 43.150,-; de Leidse Jeugd- 60 kinderen, hetgeen f 691,75 per
het maximum blijven, dat krachtens actie voor f 25.520,. en de Leidse kind kost.
de wet mogelijk zou zijn.
Om een voorbeeld te noemen: met
de heffing van de straat- en riool-
belasting wordt beoogd een billijke
bijdrage te vorderen in bepaalde, ten
laste van de gemeenten komende
kosten. Het dekkingspercentage van
genoemde belastingen bedraagt
ook na de voor te stellen verhogin
gen slechts circa 35 van de
kosten, terwijl de minister van bin
nenlandse zaken heeft verklaard, dat
De republikeinse kandidaat voor
ken, de grootte van een mortier moe
ten hebben. „Zij moeten niet krach
tiger zijn dan veel van onze con
ventionele wapens", zo zou hij heb
ben gezegd.
De Amerikaanse minister van de
fensie, McNamara, had eerder deze
week gezegd, dat de president vol
ledige zeggenschap over de kern
wapens moet behouden.
Alabama steunt
geen democratische
kandidaten
De afgevaardigden van Alabama
een belastingopbrengst van 85 van het Amerikaanse presidentschap, se-
de ten laste van de gemeente ko- nator Barry Goldwater, zegt in een
mende kosten door hem nog als een rede tot de senaat, dat hij het Ame-
billijke bijdrage wordt beschouwd. rikaanse stelsel van sociale verze.
keringen verbeterd wil zien en zal
DE VERSCHILLEN stemmen voor een wetsontwerp om
de uitkeringen met vijf procent te
De verschillen in de ramingen 1964 verhogen. In dit stelsel past echter
en 1965 zijn als volgt: (de eerste ko- volgens hem niet de medische zorg
lom voor 1964 en de tweede voor voor bejaarden, als door de regering-
1965) Johnson voorgesteld. Dit zou 'n te
In de eeleidebrief waarmee B en z^®re last, betekenen voor het so- naar de democratische partijconven-
W de begroting 1965 aan de raads- £lal?-ve.rzekenn8sPr°P'amma, aldus tie in Atlantic City hebben zondag
leden hebben toegezondS en waar- Go'dw?!er- geweigerd zich onder ede te verplieh-
aan wij nu en de eerder gopubliceer financiële commissie van de ten de door de democratische con-
de gegevens hebbeiTïnfleend m^en hMtt Ta^daS 1 het wets" ventie te kiezen ka™iMaten te steu-
zij dlthStgetb'ontwerp waarbij de uitkeringen met nen. Zij wilden de eed van trouw
gemeSn\"SgLtód e? XET* W°rden Verh°°gd g0ed" ft"' De «T
Skehe^sifreleig4tomeZn 'zij""dTI; h F"a kril?gen de omgeving en sloot zondag alleen°deS geloofsbrie-
rhfer^tH h£ *r] barnatte ^rkennen^ahf'zij'1 d^e ^d
Sn wSrf ïvïï v? layft^e.keer dens een besloten zitting van een hadden getekend.
nu republikeinse politieke commissie Men verwacht nu, dat de delega-
de landsregermg zich voor aanzien- heeft gezegd, dat de kleine, taktische ties van Alabama en MississiDni die
lijke problemen ziet geplaatst, de ge- kernwapens waarover naar zyn me- geheel uit blanken bestaan na' de
meenten hun deel daarvan hebben ning de opperbevelhebber van de conventie in Atlantic City hun steun
over te nemen." NAVO zou moeten kunnen beschik- aan Barry Goldwater zullen geven
