HAZERSWOUDENAAR BOUWDE GROTE
EN KLEINE MOLENS BIJ DE VLEET
NIEUW POLDERGEMAAL te BOSKOOP
IN GEBRUIK GESTELD
Laten we wèl wezen
Model van „De Rooie Wip" voor
New Yorkse wereldtentoonstelling
mm "1
ZATERDAG 18 APRIL 1964
DE LEIDSE COURANT
PAGINA 11
AMSTERDAMS burgemeester mr. v.
Hall heeft New Yorks burgemeester
R. F. Wagner donderdag namens het
ANVV en de Amsterdamse delegatie
in New York een op schaal (1:80)
vervaardigd model overhandigd van
de molen „Rooie Wip". „Het model
is gemaakt door een inwoner van
Hazerswoude", zo besloot de nieuws-
lezer van het ANPWelke Hazers-
wouder dat is? De leden van de ver
eniging „De Hollandsche Molen" zul
len onmiddellijk het antwoord klaar
hebben, en wellicht ook enkele in
woners van het dorp: de heer G.
Sepers uit de Tuinstraat natuurlijk
„Modelbouw van molens en ma-
quetten" staat er te lezen op het vi
sitekaartje van de heer Sepers (72
jaar). In naam heeft hij het vak, van
timmerman, maar, zoals hijzelf zegt,
is hij nog een van de weinigen in
ons land, die in staat is een nieuwe
molen te bouwen en de werkteke
ningen te maken. Daar moet je heel
wat voor geleerd hebben, zal de at
tente lezer zeggen. „Nou, ik heb zes
jaar lagere school gehad", zo verdui
delijkt de Hazerswouder, „uit mijn
hobby is mijn beroep gegroeid!"
Maar goed, wat heeft een en ander
nu met die gebeurtenis in New York
te maken? De heer Sepers („Ik kan
wel een dag lang over molens pra
ten") heeft ons het verhaal geheel
uit de doeken gedaanHet begon
eigenlijk met een opdracht van de
Heinekens Bierbrouwerijen. „Deze
Nederland voorop bij
viering 300 jaar New York
Tot haar verbazing heeft de Neder
landse delegatie die in de V. S. Am
sterdam tracht te „verkopen", ontdekt,
dat juist dit bezoek het gemeentebe
stuur van New York heeft geïnspireerd
om ernst te maken met de viering van
het 300-jarig bestaan van het voormalige.
Nieuw-Amsterdam, een feit dat door de
voorbereidingen van de wereldtentoon
stelling volledig op de achtergrond
dreigde te raken.
Donderdag werd de eerste perscon
ferentie door de gemeente gehouden
over dit onderwerp, waarbij ook de
Nederlandse journalisten waren uit
genodigd. Op de vraag van Amerikaan
se journalisten wanneer de feestelijk
heden eigenlijk beginnen, werd geant
woord, dat Nederland hier voorop gaat
door de aanbieding van een echte wa
termolen aan New York. Dat gebeurde
donderdagochtend, toen burgemeester
mr. G. van Hall zijn New Yorkse collega
Robert F. Wagner een schaalmodel van
de Hazerswoudse windmolen aanbood.
„Het wapen van New York, gedateerd
1664, vertoont vier molenwieken, maar
er staat in heel New York geen molen.
Daar zullen wij verandering in brengen"
aldus mr. Van Hall bij de aanbieding
van het geschenk.
De feestelijkheden ter herdenking
van de overdracht van Nieuw-Amster
dam door Peter Stuyvesant op 8 sep
tember 1664 aan de Engelsen, zijn ver
spreid over dit jaar en het begin van
1965. Een van de eerste belangrijke on
derdelen komt eveneens van Nederland
se zijde, nl. het galaconcert dat het
Concertgebouworkest onder leiding van
Haitink op 24 april geeft in Lincoln
Center. Een van de feestelijkheden zal
worden bijgewoond door president
Johnson, nL de vlootschouw van his
torische schepen op 16 juli op de Hud
son.
Gisterochtend bood burgemeester Van
Hall de eerste Amsterdamse paspoorten
aan tijdens een lunch voor travel wri
ters in het Waldorf Astoria hotel aan
schrijvers die het toerisme naar Neder
land door hun werk hebben bevorderd.
De paspoorten geven de houders spe
ciale rechten bij een bezoek aan ons
land.
maatschappij wilde een molen heb
ben voor de wereldtentoonstelling
in New York, die volgende week
wordt geopend door president John
son. Op het laatste moment ging dat
niet door. In oktober 1963 kwamen
ze van het Ministerie van Landbouw
bij me voor een model van een mo
len, die geplaatst zou worden op de
tentoonstelling „Die Grüne Woche"
in Berlijn in het Nederlands pavil
joen". Enfin, het model vervaardig
de de heer Sepers en de molen, een
getrouwe kopie van de Rooie Wip,
trok van 24 januari tot en met 2 fe
bruari aller aandacht in Berlijn.
Film en televisie hebben Hazerswou-
des mooiste en oudste molen in mi
niatuur op het celluloid vastgelegd.
EEN PAAR WEKEN geleden belde
de Eindhovense molenbouwer Gilis-
sen de heer Sepers. „Hebt u een mo
delletje van een wipmolen?" zo
vroeg hij. „Ik heb er wel een", was
Sepers' antwoord, „maar die is kapot
teruggekomen van het Ministerie, die
het heeft gebruikt voor een keuze
van een molen voor de Grüne Wo
che. Vraag aan de Eindhovense zijde:
„Kunt u hem nog repareren voor 12
april?" Nou, daar stond de heer Se
pers-.Zijn gezondheid was niet te
denderend, maar toch: „Ik maakte
het molentje (de Rooie Wip) en had
het op tjjd klaar". Ondertussen is dit
molentje al weer aan burgemeester
Wagner van de Amerikaanse stad
overhandigd en was het wonder, dat
de Hazerswoudse molenbouwer iet
wat trots in de huiskamer zat met
zijn echtgenote toen hij daarvan
hoorde?
Overigens: de overhandiging don
derdag was in feite nog maar sym
bolisch. De volgende maand zal in
Amerika een echte molen arriveren,
volkomen een nabootsing van de
Rooie Wip. De wieken in hoogste
stand zullen een lengte van veertien
meter hebben. De molen zal een
plaats krijgen in de New Yorkse wijk
„Flushing Meadows", naast het ter
rein van de wereldtentoonstelling.
New York zal dan de eerste waterr
molen binnen de veste hebben. De
molenbouwer uit Eindhoven bouwde
de watermolen op naar Sepers' mo
del!
IN HET BEGIN schreven we het al:
de heer Sepers heeft echt niet voor
molenbouw gestudeerd. „Nee, geleerd
heb ik het helemaal uit mijn hobby.
Als jongen van een jaar of zestien
werkte ik bij de firma Dekker, in
ons land bekend molenbouwer. Goed,
je bekeek zo het een en ander en
toen ging ik in mijn vrije tijd aan
het bouwen. Mijn eerste werkstuk
vraagt u? Nou, dat was eenmui
zenmolen Dat was in 1907. Goed,
bij mij leefde het idee het grote pre
cies in het klein na te maken. En
molens (er waren er vroeger ont
zettend veel in ons dorp!) hadden
mijn hart gestolen".
Het is bij de heer Sepers toen
steeds meer Crescendo gegaan in zijn
hobby. In de loop der jaren heeft hij
honderde molens op schaal gemaakt.
Ze staan overal in de wereld te pron
ken als sieraad of wat dan ook. Maar
ook de molenbouwers maken van de
diensten van deze man gebruik: „Ik
maak een model, soms naar eigen
ideeën, en lever er de tekeningen b(j.
Kijk, hier heb ik bijvoorbeeld zo
iets", zo zei hij, wijzend op een mi
niatuurmolen, „dat heb ik zo zelf
in elkaar gefabriceerd". En hü doet
dan uit de doeken, welke maten,
welke symmetrie en wat dan ook van
belang zijn. Enfin, hij heeft zo heel
wat paltrokmolens, standerdmolens,
wipmolens en noem de typen maai
op, nagemaakt. En men kan de mo
lens, fabrikaat Sepers, vinden in
Brits Columbia, Frankrijk, Zwitser
land, Afrika, Indonesië, Roemenië,
enz. Ook in de huiskamer van een
oud moedertje in Strijen. Hij maakte
een model van de molen „De Vrede"
in deze plaats. Jaren lang had ze er
in gewoond, tot haar zoon de „zaak"
overnam. Het moedertje was gehecht
aan de molen. Nu heeft ze het mo
del in haar huiskamer staan. Een
ander voorbeeld: bij de tewaterlating
van het schip „Amstelmolen" werd
de kapitein een model van de echte
Amstelmolen aangeboden. Nog steeds
staat het in de kajuit van de gezag
voerder van het schip
HIJ HEEFT ook al heel wat publi-
katies op zijn naam staan, de model
bouwer (hij maakte ook de maquette
van de in aanbouw zijnde Raiffeisen-
bank). In tijdschriften van hobbyis
ten, van molenaars, enz. Ook voert
hij een levendige correspondentie:
een tijdje terug zo'n veertig brieven
tegelijk beantwoorden naar aanlei
ding van een ingezonden stuk in een
weekblad nam hij er ook nog bij
Nog niet zo lang geleden werden er
door de PTT molenpostzegels uitge
geven. „Die van dertig cent, dat is
mijn model", zo zei hij ons erop wij
zend. „O, ja en dan wordt de Leidse
molen „De Valk" binnenkort mu
seum. Ik heb verschillende gereed
schappen voor de molenbouw en en
kele modellen toegezegd!" En dan
weer: „Op de binnenkort te houden
tentoonstelling van de Visserij bond,
de Navito, zullen ook weer een paar
van mijn modellen staan!"
Noem de molens in ons land op en
de heer Sepers weet ze vrijwel alle
„thuis te brengen". Vele, waaronder
ook de „Rijn en Lek" te Wijk bij
Duurstede (Ruysdael maakte deze
onsterfelijk). Hij is klein begonnen:
„Ik weet nog goed, dat ik een mo
lentje op de bleek naast ons huis
aan de Rijndijk had. Toendertijd, ja,
da's een poos geleden, kwamen er al
toeristen in ons dorp. Hun oog viel
erop en zo begonnen de bestellingen
eigenlijk". Overigens heeft hij niet
alleen het kleine geëerd: op Texel
en in Boskoop staan er wipmolens
van zijn hand. Samen met een col
lega bouwde hü een kleine wipmolen
op de schuur van de firma Dekker.
Enfin, we kunnen zo wel doorgaan,
maar zeker is, dat Nederland in hem
eén groot molenbouwer heeft. „Mo
lenmakers zyn er nog wel. Maar ook
by de jongeren dreigt dit vak zijn
aantrekkingskracht te verliezen".
Niettemin hoopt hü, dat de Neder
landse molen zijn goede faam zal
blijven genieten. Aan hem zal het
niet liggen, maar ja: „De jaren be
ginnen bü mij ook te tellen!" Een
hoogtepunt is in elk geval zeker, dat
zün molen, model naar de Rooie Wip,
in Amerika de faam van ons land
in de bestrijding van het water in
ere zal houden. Wellicht zit er voor
de gemeente Hazerswoude een pers
pectief je in om nog eens vriend
schapsbanden aan te knopen, wan
neer de grotere molen, die binnen
kort per Convair zal worden ver
voerd over de grote plas, is gearri
veerd, vriendschapsbanden met New
York, zogezegd.
Bij de foto:
Dit is een getrouwe kopie van de
molen de Rooie Wip. Burgemeester
Van Hall overhandigde dit type aan
zijn ambtsgenoot Wagner van New
York.
Mr. T. A. van Dijkenlid van G.S., verrichtte
de opening onder grote belangstelling
Voordat de voorzitter van de Verenig
de Polder aan de oostzüde van de Gou
we, de heer Th. Brans, de talrüke aan
wezigen uitnodigde voor een bezoek aan
het nieuwe gemaal dat door mr. T. A.
van Düken, lid van Ged. Staten offi
ciéél in gebruik zou worden gesteld, gaf
de heer Brans in hotel „Florida" een
historisch overzicht van de totstandko
ming van de bemaling in Boskoop.
Reeds in 1543 kwam men in Boskoop
tot overeenstemming om te komen tot
een gemeenschappelijke bemaling het
geen de grondslag betekende voor de
Verenigde Polder. In 1576 was alles in
kannen en kruiken en werd de eerste
bemaling een feit. Dit geschiedde door
middel van een kleine windmolen langs
de Gouwe en iets verderop een grotere
windmolen, welke stond op de plaats
waar nu het nieuwe gemaal is verre
zen. Wij komen dus straks op een his
torisch stukje grond te staan, aldus de
heer Brans. In 1942 werd de dijk tus
sen de polders van de Verenigde Polder
en polder Rijneveld doorgebroken en
sindsdien worden deze polders gezamen
lijk bemalen.
Na de tweede wereldoorlog heeft de
boomkwekerij zich sterk ontwikkeld en
werd de drainage van de kwekerijen
sterk aanbevolen. Dit had echter een
ongunstige invloed op het polderpeil.
Mede door de tendens van het dempen
van meerdere sloten moest het polder
bestuur alle aandacht schenken aan de
waterlozing want hoe kleiner de wa
terberging hoe sneller een te hoog peil
zou worden bereikt. In 1960 begon men
met plannen voor een vergroting van
de bestaande capaciteit en daarbij werd
veel steun ondervonden van het Hoog
heemraadschap van Rijnland.
Na deze uiteenzetting begaf het ge
zelschap zich naar het gemaal alwaar
de heer Brans uitleg gaf en tevens de
mededeling kon doen dat bij K.B. van
29 nov. 1963 aan de polder een wapen
is verstrekt. In het schild staat in het
linker bovenkwartier het wapen van
Rijnland, in het rechterbovenkwartier
het wapen van Boskoop, links onder
het wapen van Reeuwijk en rechts on
der het wapen van het geslacht Brede-
rode hetwelk oorspronkelijk het wapen
van Randenburg was.
In de grote moderne machinehal van
het nieuwe gemaal stelde mr. v. Dijken,
door het in werking stellen van de
twee grote machines, het nieuwe gemaal
in gebruik en werd het geheel door al
len bezichtigd. Vooral het automatisch
werkende krooshekreiniger had aller
belangstelling.
Terug in Florida hield de heer Van
Dijken een korte toespraak. Vervolgens
richtte de heer Brans zich tot de bou
wers en allen, die aan de totstandko
ming van het nieuwe gemaal en toebe
horen hebben medegewerkt. Hij dankte
hen allen voor hun prestaties en mede
werking. De secretaris/penningmeester,
de heer P. R. de Man, noemde hü de
man met de twee rechterhanden, die
zich door een lawine van papier heeft
moeten werken en 21 vergunningen en
toestemmingen heeft moeten verzorgen.
Als blijk van waardering, mede voor al
zijn werk gedurende zijn 22-jarige se
cretariaatschap, ontving de heer De Man
een fraaie actetas. Voor de echtgenote
van de heer De Man waren inmiddels
bloemen thuis bezorgd.
Mr. F. M. Schokking, dijkgraaf van
Rijnland, zei in een toespraak o.a. dat
het Hoogheemraadschap met moeite de
toestemming tot de bouw heeft gegeven
omdat, wanneer alle polders een derge
lijke installatie zouden aanschaffen
Rijnland zelf grote investeringen zou
moeten doen voor de bemaling van
eigen boezem. Hij hoopte dat de samen
werking bestendig zou mogen bhjven,
tot welvaart van de streek.
Ook burgemeester Verkerk voerde het
woord en de heer K. Grootendorst,
voorzitter van de polder Rijneveld ver
bond aan zijn gelukwensen een pleidooi
voor samenvoeging van de beide pol
ders. De tijd is er nu rijp voor. Een leuk
intermezzo was dat de echtgenote van
de heer Brans het woord vroeg en sprak
namens alle echtgenoten van de be
stuurdersleden. Zij waren wel niet uit
genodigd doch hadden zelf het initia
tief genomen om naar „Florida" te ko
men omdat zij toch wel belang stellen
in het werk van hun mannen. Namens
genoemde dames bood mevr. Brans
twee kleuren etsen, voorstellende enke
le rozen, aan voor de bestuurskamer in
het nieuwe gebouw, waardoor daar
steeds bloemen zullen zün. Het bestuur
was kennelijk verrast met deze geste.
De heer Jan van Nes sprak namens
de polder Laag Boskoop en de heer L.
v. d. Dool dankte allen voor de mede
werking bij de bouw ondervonden doch
hij wilde in het bijzonder mevr. Ver-
weij, de echtgenote van de machinist
dank brengen voor de verzorging welke
het gehele personeel tijdens de bouw
heeft ondervonden. De heer P. Krom
hout, heemraad van de Verenigde Pol
der liet zijn dankwoord vergezeld gaan
van een fraaie bloemenbak met een
Keltum pleet houder.
De heer Brans, die de sprekers ieder
persoonhjk reeds had beantwoord, dank
te ten slotte allen nogmaals voor hun
belangstelling.
HET NIEUWE GEMAAL
Ter vervanging van het oude stoom
gemaal dat omstreeks 1880 werd ge
sticht en dat dus vele jaren zy'n dienst
aan de Verenigde polder heeft verleend,
is thans dit moderne dieselgemaal ver
rezen dat behalve de polder van de Ver
enigde Polder, waaronder Randenburg
onder de gemeente Reeuwijk, ook de
polder Rijneveld zal bemalen. Het is
een modern gebouw waarin aan de
zuidzijde de motoren en de pomp-appa-
ratuur zijn ondergebracht terwijl dit
gedeelte aan de westzijde een grote
glaswand heeft. Aan de noordzijde is
een woonhuis voor de machinist-sluis
wachter verrezen met daaronder een
ruime werkplaats.
Uitvinding
Iets geheel nieuws is de automatische
krooshekreiniger. Dit is een uitvinding
van de sluiswachter-machinist A. L.
Verweij. Door deze uitvinding is het
niet meer nodig dat de machinist of an
der personeel met een z.g. sloothaak
het vuil dat voor het krooshek is komen
aandrijven, moet verwijderen. Bij een
bepaald verval, wanneer dus het vuil
zich te veel ophoopt, wordt langs elec-
tronische weg de motor in werking ge
steld waardoor het rooster omhoog gaat
met daarop het vuil, dat als het ware
wordt opgeschept, en op een zekere
hoogte kantelt en het vuil op een trans
portband stort, welke eveneens weer
automatisch in werking komt. Deze
doet het vuil dan op een stortplaats be
landen waar het verder kan worden
bewerkt en/of afgevoerd. Onder de ar
chitectuur van het architectenbureau
Dekker te Hazerswoude, die ook het
gehele ontwerp heeft vervaardigd, heeft
de heer Verweij zijn vinding zelf ver
vaardigd.
De installaties, zijnde twee schroef-
pompen, elk met een capaciteit van
125 m3 per minuut, aangedreven door
twee stationaire 4 cylinder 4-takt Stork
Ricardo dieselmotoren, elk met een ver
mogen van 86 PK, werden geleverd door
N.V. machinefabriek Hoogenlande v/h
Pannevis en Zoon te Utrecht. De cen
trale verwarmingsinstallatie werd aan
gelegd door J. P. v. d. Broek te Boskoop.
De nieuwe installatie zal dienen voor
de bemaling van:
De Verenigde Polder a.d.
oostzijde van de Gouwe, groot 601 HA
De Polder Rijneveld, groot 368 HA
in totaal 969 HA
De totale kosten werden destijds ge
raamd op 675.000,--, doch door de pro
vinciale subsidie komt hiervan ten laste
van de polder 574.000,--.
Op de foto - Het lid van Gedeputeerde
Staten van Zuid Holland mr. Van Dij
ken stelt door het overhalen van een
handel het nieuwe gemaal officieel in
werking.
BOSKOOP
Ergerlijke baldadigheid
SCHAFTWAGEN VAN DE
FA. VERMEULEN VRIJWEL
GEHEEL VERNIELD
Vrüdagmorgen kwam het perso
neel van de fa. Vermeulen, die be-
stratingswerken uitvoert nabij het
viaduct over Rijneveld, tot de on
aangename ontdekking, dat de schaft-
wagen zeer ernstig was beschadigd.
Met grote stenen waren vrüwel alle
ramen stuk gegooid terwül bij onder
zoek bleek dat men over de wagen
heen en weer had gelopen. Ook bin
nen was de ravage groot, tengevolge
van de ingevallen stenen. De politie,
van een en ander in kennis gesteld,
stelde onmiddellijk een onderzoek in
waarbij al vlug werd ontdekt dat men
hier te doen had met een stel jeug
dige knapen in de leeftijd van 14 a
15 jaar. Deze zullen van hun wan
daden wel meer vernemen.
Willem van Cappellen (Ome Keesje) hoopt 20 april 1964 zijn 75ste ver
jaardag te vieren. Op 22 april zal Willem van Cappellen voor de VARA-
microfoon nog eens „De brand in de Jongejan" voordragen, waarbij hij
acht verschillende personen zal uitbeelden.
In Utrecht raakte een oud man te water. Toen de politie arriveerde,
die door enkele omstanders was gewaarschuwd, stonden een twintig
tal „nieuwsgierigen" op de kant naar de drenkeling te kijken als gold
het een vermakelükheid.
Dit lezende kreeg ik goesting hartgrondig te vloeken. Hoe is 't in
Godsnaam mogelijk, dat er onder die twintig nu niet één was, die
om het dan maar voorzichtig te zeggen de helpende hand KON
bieden.
Tja, onder ons Nederlanders zün heldenfiguren dun gezaaid. We zün,
laten we wèl wezen, liever blöó Jan dan döó Jan.
