VERKIEZINGSSTRIJD IN
V.S. VOOR DE DEUR
m
iülW
Democratisch koppel
Johnson-Kennedy
Geen duidelijke
kandidaat bij
Republikeinen
HOOFDPIJNPOEDERS
ROOK - KANKER
„Ik wil er naar toe en gaan werken op
de plaats waar men mij neerzet"
Inzet op het
platteland
Voor oud-leerlingen
R.K. ULO Leiden
ZATERDAG 18 JANUARI 1964
DE LEIDSE COURANT
PAGINA 5
NIEUWE KANS
VOOR NIXON
Goldwater probeert nu van ultra
rechts wat meer naar het midden te
peddelen maar het is duidelijk, dat
zijn tegenstanders hem b.v. met het
boven aangehaalde geschrift om de
oren zullen slaan.
TWEE MAANDEN na de gruwelijke 22ste november 1963, de
dag waarop president Kennedy werd vermoord, begint het poli
tieke leven in de Verenigde Staten weer tot rust te komen. Maar
het wordt tegelijk weer in beweging gebracht door de naderen
de verkiezingsstrijd die eind deze maand zal losbreken. Immers,
de Republikeinse kandidaten voor het presidentschap, Barry
Goldwater en Nelson Rockefeller, hebben na de -'-^d van pre
sident Kennedy een politieke wapenstilstand var maanden
afgekondigd, teneinde de nieuwe president L Johnson
alle kans te geven de teugels in handen te nemen.
Alle politieke geleerden zijn het er over eens, dat de start van
de „man uit Texas" voortreffelijk is geweest; hij heeft in de
kritieke overgangsfase een verkwikkende rust en zelfbewust
heid aan de dag gelegd en dat heeft er zeker toe bijgedragen,
dat de emotionele golfslag in het Amerikaanse leven weer tot
bedaren is gekomen. Bovendien toont Johnson een geweldige
werkkracht en aktiviteit en dat weet het Amerikaanse volk
altijd zeer te waarderen; het ziet graag een 'working president'.
JOHNSON
NIEUWE TERMIJN
VOOR „L.B.J."?
Met dat al doemt de verkiezings
strijd toch wel danig op (3 november
1964 gaat men ter stembus; de z.g.
„voorverkiezingen" beginnen wel
dra) en daarmee rijst een menigte
vraagtekens. Vraag één is wel of pre
sident Johnson ook voor een volgende
ambtstermijn in het Witte Huis zal
zetelen. Over het antwoord behoeft
niemand lang na te denken: dit zal
haast zeker het geval zijn. De De
mocratische Partij zal haar kandidaat
op de conventie van augustus '64 in
Atlantic City (New Yersey) aanwij
zen en het lijkt wel onwaar
schijnlijk, dat zjj haar eigen president
dan zal passeren. Daar komt bij. dat
„LBJ" bij het Amerikaanse volk snel
populair begint te worden hij ver
scheen in één week vijf maal voor
de TV zodat hij ook een beste kans
maakt de verkiezingen te winnen. Nu
al heeft hij een voorsprong op zijn
Republikeinse rivalen. En als de be
hendige politicus die Johnson is, ook
nog enige wetten door het Congres
kan krijgen, dan kan hij het Ameri
kaanse kiezersvolk recht in de ogen
zien.
En wie wordt Johnson's „running
mate", zijn vice-president? Hier val
len vier namen: Robert Wagner, bur
gemeester van New York; Sargent
Shriver, directeur van '-.et Vredes-
korps (en zwagen van president Ken
nedy); Edmund Brown, gouverneur
van Californië, enRobert F.
Kennedy, broer van de vermoorde
president, thans minister van jus
titie.
WAT DOET
ROBERT KENNEDY
R. KENNEDY
Voor Robert Kennedy zou het een
manier zijn om de aansluiting met de
top niet te verliezen en in 1968 een
serieuze gooi naar het presidentschap
te doen. De naam „Kennedy" in het
Democratische koppel zou al enorm
veel stemmen trekken. Al blijft het
de vraag of Lyndon Johnson de jon
ge Kennedy naast zich wil hebben;
het schijnt niet. zo te boteren tussen
beide mannen, zeker niet sinds Ro
bert Kennedy de affaire Baker aan
het licht bracht, een geruchtmakende
zaak waarbij ook president Johnson
betrokken is.
Men acht het vrijwel uitgesloten
dat Robert Kennedy reeds nu een
run naar de hoogste post wil onder
nemen, al gingen vlak na de moord
op president Kennedy vele stemmen
in die richting op en al heeft presi
dent Kennedy zelf eens verklaard:
„Juist zoals ik me in de politiek be
gaf, toen mijn broer Joe sneuvelde,
die door de Kennedy-familie naar
voren was geschoven voor een poli
tieke carrière, zo zal Bobby mijn
taak overnemen als mij iets zal over
komen. En als Bobby sterft, zal de
vierde zoon Teddy (thans senator)
die taak weer overnemen". Maar Ro
bert Kenendy heeft tégen, dat de
Democratische partij in dat geval
haar regerende president opzij zou
moeten schuiven.
Een goed president zou de jonge
Kennedy (36) zeker kunnen worden:
hijis precies op de hoogte van de
doelstellingen van zijn broer, stond
altijd pal achter hem tijdens crises
en is minstens zo begaafd als hij.
Niemand zou de fakkel van John
Kennedy's „New Frontiers"-politiek
beter kunnen overnemen dan juist
Bob Kennedy. Maar Kennedy heeft
zich nog niet uitgesproken, hoewel
het nauwelijks voorstelbaar is, dat
Robert z'n hoofd zo maar in de schoot
zal leggen. Daarvoor is hij een te
groot vechter en daarvoor is ook de
Kennedy-familie te dynamisch.
EEN NEGATIEVE
SENATOR
HANDICAP VOOR
ROCKEFELLER
Nelson Rockefeller staat bekend
als een liberaal, een gematigd-pro
gressief politicus. Een formidabel
kandidaat die zichzelf de das heeft
omgedaan door te scheiden en ver
volgens te hertrouwen met een even
eens gescheiden vrouw. Dit kan een
onoverkomelijke handicap worden
omdat de Amerikanen in het Witte
Huis graag een goede huisvader zien
en een voorbeeldige „First Lady".
Maar Rockefeller strijdt voor een
dubbel doel. Als hij de race voor het
Republikeinse kandiaatschap al niet
kan winnen, dan wil hij toch probe
ren om Goldwater de weg te ver
sperren; de gouverneur uit New York
heeft de conservatieve senator uit
Arizona al het een en ander in het
gezicht geslingerd: „woordvoerder
voor extreme en verdwaasde recht-
sen" en „hij dreigt de gevangene te
worden van de rechtse extremisten
en rassenhaters".
Welnu, Goldwater houdt er nóg
een gevaarlijke taktiek op na: hij
heeft voorgesteld de negers in het
Noorden maar te negeren en te po
gen het hele Zuiden voor de Repu
PER ETUI VAN 6 EN 11
blikeinse Partij te winnen: „de ne
gers in het Noorden stemmen ons
toch niet en de Democratische Zui
derlingen lopen wel naar ons over".
(Dit laatste dan vooral vanwege de
rassenpolitiek van de huidige rege
ring). En vooral deze laatste stelling
heeft Rockefeller in de aanval ge
jaagd. Hij zal de partij waarschuwen,
dat dit een gevaarlijke strategie is;
het zou de Republikeinse Partij com
promitteren en er met opzet een
„Partij van de Blanke Man" van
maken.
NIXON
Als de strijd tussen Goldwater en
Rockefeller onbeslist eindigt, heeft
Rockefeller tenminste voor een goede
zaak gevochten en is de weg vrij
voor een compromis-kandiaat: Ri
chard Nixon b.v.: de vroegere vice-
president die in 1960 door John Ken
nedy werd verslagen en later door
Edmund Brown werd geklopt toen
hij gouverneur van Californië pro
beerde te worden. Nixon heeft wel
9teeds gezegd, dat de politiek voor
hem heeft afgedaan, maar hij heeft
zich toch keer op keer over belangrij
ke kwesties uitgesproken.
Ook zijn daar nog de gouverneurs
van Michigan en van Pennsylvania,
George Romney en William Scranton
dde als mogelijke „tussenfiguren"
worden beschouwd. Maar zij genie
ten nauwelijks nationale bekendheid.
Op de Republikeinse Conventie die
in juli '64 in San Francisco zal wor
den belegd, zal „de" kandidaat naar
voren treden, maar als Johnson in de
komende maanden één of meer vitale
wetten krijgt aangenomen (belasting
wet, ziektewet voor ouden van da
gen „Civil Rights" wet, wet voor
federale steun aan het onderwijs)
zal de Republikeinse kandidaat het
extra moeilijk krijgen.
F. P. M.
Geen twijfel mogelijk
De staatssecretaris van Sociale Za
ken en Volksgezondheid, dr. A. J.
H. Bartels, heeft over het in de Ver
enigde Staten uitgebrachte rapport
over de gevolgen van het roken voor
de gezondheid gezegd in het bijzon
der getroffen te zijn door de ernst
van de conclusies, ook wat de aan
tallen betreft. Het gaat hier niet om
honderden of duizenden slachtoffers
maar om vele tienduizenden van wie
mag worden aangenomen dat zij ten
offer vallen aan het roken van siga
retten.
De conclusies van het Amerikaan
se rapport bevestigen overigens, al
dus de staatssecretaris, het stand
punt dat door de Nederlandse over
heid en de Nederlandse Volksgezond-
heidsautoriteiten reeds vóór de pu-
blikaties van het rapport is ingeno
men.
Volgens dr. Bartels mag er na de
recente publikaties geen twijfel meer
bestaan over het duidelijke verband
tussen het roken van sigaretten en
het ontstaan van kanker op verschil
lende plaatsen van het menselijk li
chaam. Evenmin kan het verband
tussen het roken van sigaretten en
het ontstaan van chronische bron
chitis en verschillende andere ern
stige ziekten thans nog worden ont
kend.
KAPELAAN JAN ZEIJERVELD GAAT NAAR GHTT.T
IDEALIST DIE ALS EENLING
ALLES ZELF MOET OPKNAPPEN
„DE KERK IN ZUID-AMERIKA maakt een grote omwenteling
mee. In de landen van dat grote continent vindt een revolutie
plaats (en dan bedoel ik niet die operette-revolutietjes tussen groe
peringen die de macht willen bezitten), die zich vooral op het plat
teland met zijn verpauperde bevolking afspeelt. Bij de groei naar
de nieuwe maatschappij, die met het oude patroon heeft afgerekend
moet de Kerk aanwezig zijn om de moeilijkheden op te vangen"
Dit zegt kapelaan Jan P. J. Zijerveld. Het is natuurlijk heel erg
mooi als een Nederlandse kapelaan zich zo begaan vóelt met de
veranderende maatschappijstructuur van de Latijns-Amerikaanse
landen, maar doorgaans is daarmee deze fraaie kous af Zo niet
bij kapelaan Zijerveld. „Het Westen heeft een grote opdracht
men spreekt hier niet meer van een christelijke deugd in de
ontwikkelingslanden. Hier moet ook de Kerk aanwezig zijn en
daarom moeten wij niet verder praten, maar iets doen Ik wil er
naar toe en werken op de plaats, waar men mij neerzet".
GOLDWATER
In het Republikeinse kamp is de
situatie veel gecompliceerder. Op dit
ogenblik strijden twee rivalen om
de voorrang: senator Barry Gold
water uit Arizona en gouverneur
Rockefeller van de staat New York,
twee „uiteenlopende" Republikeinen.
Goldwater is uiterst conservatief,
Rockefeller gematigd progressief. De
senator uit Arizona houdt er schier
middeleeuwse denkbeelden op na
waarachter toch nog vele Amerika
nen aandraven. Hij heeft ooit een
boek gepubliceerd waarin hij zijn
(negatieve) politieke credo uit de
doeken doet: 1) Tenzij het bewezen
kan worden* dat het buitenlandse
hulpprogramma de Amerikaanse be
langen ten goede komt is het in strijd
met de grondwet; 2) Overheidssteun
aan het onderwijs is in strijd met de
grondwet, hoe gewenst die steun ook
moge zijn; 3) Do inkomstenbelasting
is immoreel; 4) Er bestaat geen enkel
constitutioneel recht waarop neger
studenten die een blanke school wen
sen te bezoeken zich kunnen beroe
pen; 5) De Verenigde Naties dient
opgegeven te worden. Het is een ge
deeltelijk communistische organisatie.
Van recentere datum is Goldwa-
ters advies om tegen het communis
tische blok een totale economische
blokkade af te kondigen. Hij heeft
een afkeer van federale bevoogding,
is de kampioen van het individualis
me. Hij wil de subsidie aan de land
bouw afschaffen en beweert, dat de
Zuidelijke staten hun neger probleem
zelf maar moeten opknappen, zonder
hulp van Washington. Van Verplichte
ziekenfondsverzekeringen voor lu
iaarden wil hij niets weten. Hij is te
gen regeringsbemoeiing met prijzen,
tegen de macht der vakverenigingen,
tegen.... Waarmee hy natuurlijk
grote kiezersblokken als vakbonden,
bejaarden, landbouw en progressief-
onafhankelijken tegen zich in het
harnas heeft gejaagd.
l^APELAAN JAN ZIJERVELD, in
1933 te Sassenheim geboren en
sinds 1946 een Leidenaar, gaat naar
Chili. We wisten ook niet precies, of
we hem met „pater" moesten aan
spreken. want in onze ogen kreeg hij
al de status van missionaris en zo
iemand pleegt meestal een pater te
zijn. „Nee", zegt Jan Zijerveld, „ik
ben doodgewoon kapelaan; heel ge
woon ben ik op Hageveld en War
mond geweest. In 1961, na mijn
priesterwijding, kwam ik als kape
laan in Berkel en Rodenrijs onder
de rook van Delft". Sinds Kerstmis
is hij nu „zonder werk" (en zonder
inkomsten). Van de week heeft hij
zijn visum voor Chili gekregen en
half februari hoopt hij in het vlieg
tuig naar Santiago de Chile te stap
pen. „Die zie ik niet meer terug",
verzucht zijn vader, dokter C. R.
Zijerveld.
„ZOU JE HET WEL DOEN"
Al geruime tijd geleden stapte Jan
Zijerveld naar mgr. Jansen in Rot
terdam. Nu kan je met mgr. Jansen
hee» erg goed praten, maar toen hij
hoorde, dat kapelaan Zijerveld naar
de andere kant van de oceaan wilde
keek hij toch wel bedenkelijk „Zou
je het wel doen?" vroeg de bisschop,
zoals de meesten trouwens die van
de plannen hoorden. Een bisschop
is wel de laatste om een van zijn
werkers te willen verliezen, de pries
ters liggen hiei in Nederland waar
lijk niet voor het opscheppen.
„Zou je dat nou werkelijk wel
doen?" vroeg ri.gi Jansen aan zijn
kapelaan uit Berkel Maai deze had
zijn besluit gemaakt en de bisschop
stemde toe Kapelaan Zijerveld is
een van de eerste seculieren in Ne
derland, die naar Zuid-Amerika
gaan. Hij heeft in Chili een kennis
zitten, ook een jonge priester, die 5
jaar geleden daar begon te werken.
Hij vertrekt straks samen met een
Utrechtse collega.
„Je zit als kapelaan, die er in z'n
eentje op uit trekt, altijd een beetje
m eer, uitzonderingspositie", zegt Jan
Zijerveld. „Als je tot een congregatie
behoort, weet je niet beter, of vroeg
of laat word je uitgezonden. En op
een seminarie van het bisdom wor
den je ideeën ook niet in de richting
van missionaire arbeid in een vreemd
land geleid". Jan Zijerveld zal het
inderdaad allemaal zelf moeten op
knappen en als hij niet zo'n vurige
jonge en vasthoudende idealist was.
zou er van zijn wensen weinig te
recht komen.
OMSCHAKELING
Van oktober tot Kerstmis heeft Jan
Zijerveld stage gelopen in Leuven,
waar hij studeerde aan het Zuidame
rikaans College. Hier krijgen jonge
ren, priesters en leken, die naar La-
tijns-Amerika willen, een opleiding.
Kapelaan Zijerveld heeft hier de taal
geleerd en zich voorbereid op een
volledige omschakeling, een instelling
op een heel andere wereld Hij is er
ook veel in contact geweest met
Zuidamerikanen, die hem wel over 't
een en ander konden inlichten.
pE EERSTE VIJF JAAR blijft hij
nog een priester van het bis
dom Rotterdam. Dat is niet alleen
een morele steun in de rug, maar hij
kan na enkele jaren ook nog beslis
sen of hij terug wil of niet. Maar on
danks deze ..background" staat Jan
Zijerveld straks in dat 4000 kilo
meters lange land als een enkeling,
die zich helemaal alleen moet aan
passen. „Ik denk niet. dat het ge
brek aan comfort het ergste is; ik
zal wel moeten wennen aan dat heel
andere cultuurpatroon", zegt kape
laan Zijerveld.
„Arbeid adelt: heet het hier in Ne
derland. Daar in Zuid-Amerika werkt
niemand."
„Het ene deel van de Kerk moet
het andere helpen". Als kapelaan Zij
erveld zijn gedachten formuleert doet
hij dit met een duidelijke overtui
ging, zonder enige aarzeling. „Zuid-
Amerika is wat priesters aangaat
een bodemloos vat. Het instituut Edu-
cación Rural (instituut voor platte
landsontwikkeling), dat zijn „werk
gever" wordt, zendt niet in het wilde
weg priesters uit. Het zou niets hel
pen. Men sluit aan op bestaande
praktische punten en belangrijke
plaatsen. Jan Zijerveld zal als een
soort aalmoezenier tussen de verschil
lende centra heen en weer reizen.
Hij zal bezinningsdagen organiseren,
veel les geven en ook radio-uitzen
dingen verzorgen. Vanuit een zend
station worden onderwijzende uit
zendingen gegeven, die in de dorpen
via een ontvangapparaat worden op
gevangen.
„Alles draait daar om het platte
land, dat ontwikkeld moet worden:
betere landbouwmethodes, huishou
delijke voorlichting aan meisjes,
technische opleiding voor jongens, 't
aankweken van gemeenschapszin.
„Op het platteland van Zuid-Ameri
ka", zo zegt Jan Zijerveld, „vindt
de werkelijke revolutie plaats. Hier
worden de onde denkbeelden, zoals
het eeuwenoude grootgrondbezit,
doorbroken en verdrongen door nieu
we. Onvoorstelbaar groot is de ar
moede van de vele duizenden, die
naar de steden trekken, waar zij
een beter bestaan denken te vinden.
Hier komen de landarbeiders in nog
groter ellende terecht. In deze roer
selen zit de Kerk met een gewel
dig gebrek aan priesters".
REVOLUTIE
1I7IJ HIER IN NEDERLAND horen
zo af en toe wel eens wat over
de miserabele toestanden voor de
grote massa's in de meeste Latijns-
Amerikaanse landen. De verontrus
ting hierover wordt sterker, vooral
in kerkelijke kringen. In Chili heeft
een bisschop zijn paleis ter beschik
king van de armsten gesteld en weer
anderen verdelen hun eigen en ker
kelijke landerijen onder de boeren
of stellen voor, hun gouden borst
kruis te vervangen door een houten.
De bezittende klasse evenwel schijnt
vaak nog doof en blind voor het so
ciale onrecht. Als deze mentaliteit
niet verandert zal alleen een bloedi
ge revolutie in deze ontwikkelings
landen een uitkomst brengen.
De bevolking met het voor hen
glanzende voorbeeld van Cuba voor
ogen, waar Castro besliste: koppen
er af en de grond verdelen is
een gemakkelijke prooi voor 't com
munisme. De bisschoppen verwach
ten evenwel geen heil van 'n marxis
tisch antwoord op de sociale uitda
ging. maar van de sociale leer van
de Kerk en meer nog van het Evan
gelie. Ook kapelaan Zijerveld deelt
deze mening. Ook hem laat het lot
van hen die lijden, zowel geestelijk
als naar het lichaam, niet met rust.
Hij wil daar, ver van zijn geboorte
grond en allen en alles wat hem
dierbaar is, zelf wat aan gaan doen.
Dat is zijn enige beweegreden. Er
mag in Zuid-Amerika niet getalmd
worden. Nóg kan de revolutie on
bloedig blijven door het beoefenen
van de werken van barmhartigheid
en het bestreden van materiële en
morele noden. Jan Zijerveld gaat
aanpakken. Hij doet het helemaal
alleen. Voor wie hem kunnen be
grijpen en ongeveer kunnen nagaan
wat zich daar aan de andere kant
afspeelt: girorekening 76862, t.n.v.
Zijerveld, Leiden.
Rokende vrouwen en
eventuele gevolgen
Twee Amerikaanse kankerspe
cialisten, dr. Joseph F. Frau-
meni en dr. Frank E. Undin,
hebben vandaag de aandacht
gevestigd op het veelvuldiger
voorkomen van miskramen,
doodgeboren en vroegtijdig
geboren kinderen bij vrouwen
die roken. Beide deskundigen,
die verbonden zijn aan het na
tionaal kankerinstituut te Beth-
seda (Maryland), hebben aan
het Engelse medische week
blad „The lancet" geschreven,
dat zij ook hebben bevonden,
dat de verhouding tussen man
nelijke en vrouwel. kinderen
van rokende vrouwen aanmer
kelijk veranderd is. Onder
rooksters worden meer geboor
ten van vrouwelijke kinderen
waargenomen. Deze sexever-
houding werd volgens hen ver
anderd doordat het roken „do
delijke met de sexe verband
houdende mutaties kan ver
oorzaken". De verandering is
sterker dan bij de kinderen
van de vrouwen van Hirosji-
ma en Nagasaki die aan atoom
straling waren blootgesteld,
aldus de specialisten.
MEER VOORKEUR VOOR
ROOKCOUPé'S
Uit een door de Nederlandse Spoor
wegen ingestelde enquête is geble
ken, dat er bij de reizigers een dui
delijke voorkeur bestaat voor rook-
coupé's.
In december werd een onderzoek
gehouden waaruit bleek dat de be
zettingsgraad van de rookcoupé's ho
ger ligt dan die van de niet-rook-
compartimenten.
Het blijkt dat deze voorkeur het
duidelijkst aan het licht treedt wan
neer de treinen niet overbezet zijn
en de reizigers keus kunnen maken
uit de twee coupé-mogelijkeden.
„De Senior" houdt
zesde reünie
Men schrijft ons:
Mocht een jaar geleden het lus
trum worden aangekondigd, komen
de week wordt de zesde réunie van
de oud-leerlingenvereniging van de
R.K. Ulo te Leiden gehouden.
Opnieuw zullen verbroken contac
ten worden hersteld, zoveel mogelijk
ook met de vroegere leraren, waar
door dergelijke réunies al bij voor
baat geslaagd genoemd worden.
Alle oud-leerlingen worden uitge
nodigd op deze réunie aanwezig te
zijn, op zaterdag 25 januari a.s., im
het St. Antonius Clubhuis te Leiden.
Aanvang 8 uur n.m.
Op de dag der bijeenkomst kun
nen nog kaarten aan de zaal worden
afgehaald, 's middags van 3 tot 5 uur.
Eventueel kan tegelijkertijd contri
butie worden verrekend.
Tevens wil het bestuur de aan-
daaht van de afgestudeerden vesti
gen op de H. Mis in de St. Lode-
wijkskerk, eveneens op 25 januari,
's morgens om 8.15 uur, welke zal
worden opgedragen voor de overle
den leden en leraren van de vereni
ging en de Titus Brandsma-ULO
Nieuwe leden kunnen zich steeds
opgeven bij de secretaris: M. Juffer-
mans, Van Hogendorptsraat 60 t«
Leiden.
