PRACHTIGE TUNESISCHE MOZAÏEKEN
IN HET MUSEUM VAN OUDHEDEN
BONTHELERS
IN DE KOU
Militairen met
moeilijkheden direct
naar huis toe
AUTO GLEED
DOOR AHOB
GUNSTIG JAAR
Meer vakantie in
cacao-industrie
ITERDAG 21 DECEMBER 1963
DELKD6K COURANT
PAGINA 11
WERELDPRIMEUR VOOR LEIDEN:
Voor de eerste maal heeft Tunesië
rijn onschatbare schatten buiten de
grenzen gebracht. De wereldbeken
de mozaïeken der Tunesische musea,
zijn op transport gesteld naar Lei
den en daar thans tentoongesteld in
het Museum van Oudheden aan het
Rapenburg. Leiden dankt deze we
reldprimeur aan een anderhalve
eeuw oude relatie met Tunesië. Drie
Nederlandse officieren hebben in 't
midden van de vorige eeuw de Bey
van Tunis geadviseerd over aanleg
van de havens. Een van hen, luite
nant Humbert, "bleef 20 jaar in Tu
nesië als adviseur wonen en hij was
het die een belangrijke verzameling
archeologische voorwerpen aanleg
de, die thans nog in het Leidse Rijks
museum voor Oudheidkunde berust.
In onze dagen zijn de culturele
banden met Tunis nauwer aange
haald. Vanuit Leiden worden in sa
menwerking met Tunesische archeo
logen opgravingen georganiseerd. Tu
nesische studenten in de archeolo
gie voltooien hum studie in Leiden
met steun van een beurs van de Ne
derlandse regering. Het ligt voor de
hand, dat Leiden het eerst in aan
merking kwam voor een tentoon
stelling, toen Tunesië baar schatten
prijsgaf, De tentoonstelling, die in
Leiden haar reis begint zal ook straks
o.m. in Brussel en Keulen te zien
zijn.
De ongetwijfeld rijlke inhoud van
de exipositde in Leiden, die zaterdag
geopend is door de staatssecretaris
voor Culturele Zaken, Ohadlii Klibi,
is nog slechts een fragment van het
vele dat Tuniis op het gebied van
mozaieiken te biedien 'heeft. Ondanks
belangrijke buitenlandse invloeden
draagt de mozaiek-kunst van Tune
sië een eigen karaikter. Deze werd in
de eerste eeuw na Christus uit Italië
en Alexandrië overgebracht, nadat
Carthago als Romeinse kolonie was
herbouwd. Zij bleef bloeien geduren
de de gehele Romeinse periode en
zelfs tot ver in de Arabische tijd toe.
Aanvarukeilijk stond de kunst sterk
onder invloed van het Alexandrijnse
Helenisme. Men treft voorstellingen
aan van Nij landschappen met pyg
meeën, olifanten, krokodillen en wat
al meer herinnerde aan de Nijl en
zijn jaarlijkse overstromingen. Op de
duur kregen de voorstellingen ech
ter een meer Afrikaans karakter. De
Tunesische mozaiekwerkers gingen
beelden uit eigen leven in hun tafe
relen verwerken, scènes uit 't land
leven, theater, godsdienst, jacht, vis
vangst etc. Ongemeen boeiend is de
invloed van de chrisbeHijike kuituur
op de mozaieken. Men ziet Adam en
Eva, Abrahams offer en Christus die
de broden en vissen vermeerdert.
Mozaiekkunst werd een echte volks
kunst, primitief, fris en spontaan.
Graf mozaiek en, zeer zeldzaam in
Italië, Spanje en de rest van 't Ro
meinse rijik zijn in Tunis zeer tal
rijk.
De tentoonstelling geeft 'n duide
lijk overzicht. Vermelding verdient
de zeer aantrekkelijke opstelling. De
mozaieken zijn in de muur aange
bracht, hetgeen de expositie zoveel
échter maakt. Dat het transport eni
ge hoofdbrekens heeft gekost is dui
delijk ails men weet, dat een der mo
zaieken niet minder dan d Jzend ki
lo weegt. De tentoonstelling blijft
tot 15 maart as. in Leiden.
Bij de platen:
Het is niet geheel duidelijk wat deze
uit de 4e-5e eeuw daterende mozaiek
van circa een meter in het vierkant
voorstelt. Een vrouwelijke figuur
met nimbus en scepter. Byzantijnse
invloeden zijn merkbaar maar is dit
antieke of christelijke kunst?
Deze jagensde Diana dateert uit de
2e helft van de 2e eeuw na Christus.
Het is de rest van een Romeins huis.
(Advertentie)
De Amsterdamse recherche heeft
deze week twee mannen en een
vrouw gearresteerd die verdacht wor
den van bontheling.
Begin van dit jaar is uit de „kamp-
winkel" van een Amerikaanse lucht
machtbasis in Duitsland, waar Ameri
kaanse militairen belastingvrije goe
deren voor hun gezinnen kunnen ko
pen, een hoeveelheid bont gestolen
ter waarde van ongeveer f 190.000.
De hoofddader, de 20-jarige dienst
plichtige Amerikaanse militair T. G.
werd reeds enkele maanden geleden
in Amsterdam gearresteerd, nadat
een groot deel van het gestolen bont
in Eindhoven was teruggevonden. De
ze week is de militair naar Amster
dam teruggebracht om de drie helers
te komen aanwijzen.
Het zijn de 48-jarige chauffeur A.
C., de 48-jarige hotelreceptioniste M.
J. V. en de 49-jarige bonthandelaar
H. V., allen Amsterdammers. Met de
arrestatie achterhaalde de Amster
damse recherche bovendien een an
der deel van het gestolen bont, hoofd
zakelijk in de vorm van stola's en
mantels ter waarde van f 12.000.
Militairen die in de dienst aanpas
singsmoeilijkheden hebben, zullen in
het vervolg zo spoedig mogelijk naar
huis worden gestuurd. Dit heeft de
staatssecretaris van de Koninklijke
Landmacht, de heer Haex, besloten.
Het militaire herstel- en oefencen
trum in Austerlitz, waar men tot dus
verre deze militairen met een spe
ciale therapie alsnog geschikt tracht
te te maken voor de dienst, zal bin
nenkort worden opgeheven.
De kunst van Charles Roelofsz
Gespletenheid van een eenzame figuur
NA EEN KLEINE herdenkingsten
toonstelling in Utrecht en een kort
geleden gesloten tentoonstelling in
Amsterdam, sieren thans een groot
aantal werken van de in 1962 over
leden kunstenaar Charles F. Roelofsz
de wanden van de zalen voor de tij
delijke tentoonstellingen in de La
kenhal. Schilderijen, aquarellen en
gouaches en tekeningen, voorts wat
ceramiek, grafiek, toneelontwerpen
en een drietal wantapijten. Kunst
technisch gezien een weinig hetero
gene verzameling, nochtans een goed
en - naar we mogen aannemen - vol
ledig beeld gevende van een schilder,
die lange tijd vrij onbekend is ge
bleven, doch die door een groot deel
van zijn werken veel meer in de
schijnwerper moest worden gezet.
Roelofsz werd in 1897 te Nieuwer
Amstel geboren. Reeds op jeugdige
leeftijd vertrok hij naar het toen
malige Nederlands-Indië, later naar
Zuid-Amerika, met name naar Ar
gentinië en Mexico.
In 1927 bevond hij zich te Milaan.
Hij leerde daar de schilder Carlo
Carra kennen, onder wiens invloed
hij enige tijd werkte. Hij schilderde
voorts te Bussum en in Laren, werd
professor aan de Rijksacademie voor
Beeldende Kunst te Amsterdam en
overleed 5 augustus 1962.
WIJ SCHREVEN BOVEN, dat zijn
werk weinig heterogeen was: tech
nisch, naar onderwerp, naar „rich
ting" en naar artistiek resultaat. Vele
invloeden van kunstrichtingen van-
na-de-tweede wereldoorlog zijn aan
wijsbaar op deze expositie, die wer
ken omvat van het einde der twin
tiger jaren tot de tijd, die direkt aan
zijn dood vooraf ging. We noemden
reeds de Italiaanse futurist en kubist
Carlo Carra, maar ook het Surrealis
me, zij het in gematigde vorm, kreeg
hem in zijn greep.
Roelofsz betrapte het leven op
eigen wijze. Met evenveel gemak
stelde hij het snobisme en de zelf
genoegzaamheid van de burgerlijke
mens aan de kaak, als de rebel van
zijn tijd. In „Rode vlaggen" bijv. met
de suggestie van de dreiging van vele
marcherende voeten onder hoog
geheven uitwaaiende bloedrode
vlaggen. Deze rebellie vinden we ook
terug, maar anders, in een werk
„Zuivering des Tempels", waar Jezus
de wisselaars uit de tempel drijft.
Prachtig van expressie en eerlijke
gramschap.
Het religieuze onderwerp heeft Roe
lofsz overigens vaker geboeid, on
danks - of wellicht juist door? - een
opstandige geest. We wijzen op „De
Hovenier", op de „Verloren Zoon",
een aquarel uit 1950, over welk on
derwerp hij ook een wandtapijt
maakte. Verder op „O Crux, ave" uit
1947 en het smartelijke „Madonna"
met de zeven zwaarden, symbool van
de zeven smarten van Maria, een
werk dat hij in 1947 schilderde.
HET WONDERLIJKE in het werk is
het licht. De kleur lost zich soms
bijna geheel in het licht op, of het
nu op een helle, zon beschenen muur
is, een lichte achtergrond van een
grauw gebouw, of - zoals in de „Gla-
zenzetters" - de transparantie van
het glas. Naar onze smaak een der
mooiste tekeningen van de collectie.
Het zou te vei,Voeren ons al te veel
in details te verdiepen. We zouden
dan moeten wijzen op het anekdoti
sche in veel van het werk, het mon
sterachtige, dat hij als Jeroen Bosch
weet te verbeelden in een serie „De
zeven hoofdzonden", de ironie, dik
wijls bij het cynische af, in „Haan
met kippen" of zijn realistische naak
ten. Al met al een beeld gevende
van de mens Roelofsz, die wij in zijn
eenzaamheid terug menen te zien in
„De doedelzakspeler" of in de zelf
spot van een Don Quichotte, dolen
de ridder van de droevige figuur.
De tentoonstelling, die vrijdag
avond werd ingeleid door de dichter
Jan Engelman, is tot 27 januari ge
opend op de gewone museumuren.
Wpr.
„Paard met jockey" (cat. nr. 86), te
kening van Charl. F. Roelofsz uit '34.
TREINBOTSING
BIJ BLEISWIJK
Een trein die onderweg was van
Den Haag naar Utrecht is gister
avond om zes uur op een overweg in
de Hoefweg in Bleiswij k in botsing
gekomen met een oplegger. De opleg
ger die op de met automatische halve
overwegbomen beveiligde spoorweg
overgang was blijven steken, werd
opzijgeschoven. Persoonlijke ongeluk
ken deden zich niet voor. Het voorste
treinstel werd echter zodanig bescha
digd, dat de trein niet meer op eigen
kracht kon rijden.
Aangezien Den Haag-Staatsspoor
een eindstation is, is de materieel-om-
loop door het gebeurde ernstig ge
stoord. Dit had tot gevolg, dat zich op
het traject Den Haag-Utrecht ook la
ter op deze drukke vrijdagavond ver
tragingen bleven voordoen van on
geveer een half uur.
De vrachtauto mét aanhangwagen
die bij het ongeluk was betrokken
werd bestuurd door de 29-jarige C.
Brechmann uit Zevenhuizen. Deze
verklaarde later dat de Ahob-instal-
tatle begon te werken toen hij nog
maar tien meter voor de overweg
was. Hij remde, maar schoot door op
de gladde weg, ramde een overweg
boom en kwam midden op de over
weg tot stilstand.
Een poging om de aanhangwagen
nog op tijd los te koppelen mislukte.
Het was de trein die de aanhanger
van de vrachtauto afreed en in een
sloot duwde.
De machinist van de trein werd
door glasscherven licht gewond.
SPOORWEGEN:
Het jaar 1963 is voor de Nederland
se Spoorwegen als geheel een gun
stig jaar geweest. Dit zegt de presi
dent-directeur van N.S. ir. J. Loh-
mann, in een korte oude jaarsoverden
king in „De Koppeling".
Het reizigersvervoer is ondanks de
tariefsverhoging met een half procent
toegenomen, terwijl het goederenver
voer (waarvoor sinds september 1962
ook hogere tarieven moeten wor
den betaald) gemeten naar het aan
tal tonkilometers zelfs met veertien
procent steeg. Voor het binnenlandse
goederenvervoer was het stijgingsper
centage 8, voor het grensoverschrij
dende 23. Een deel van deze groei
is het gevolg van de strenge winter,
maar een nog groter deel kan men -
zo zegt ir. Lohmann - „natuurlijke
groei" noemen, al is er voor deze
uitbreiding bij de spoorwegen hard
gewerkt.
De organisaties van werkgevers en
werknemers in de suikerverwerkende
industrie hebben overeenstemming
bereikt over de collectieve arbeids
overeenkomst voor het jaar 1964, wel
ke van toepassing zullen zijn op de ca-
caobonenverwerkende- en de bloem-
verwerkende industrie.
De loonschalen voor het produktie-
en technische personeel zijn verhoogd
met 9,2 procent. Het aantal gemeen
teklassen is van 5 op 4 gebracht. De
normale vakantie wordt verle ngd tot
3 weken. Voor jeugdigen tot 18 jaar
tot 3 weken en 2 dagen.
In de cao voor het administratieve
personeel werden de salarisschalen in
beginsel verhoogd met 9,2 procent.
Aan de vakantie werd een uitbreiding
van 2 dagen gegeven.
