325 Jaar Academisch Ziekenhuis
in vogelvlucht
PONDERDAG 31 OKTOBER 1963
DE LEIDSE COURANT
PAGINA 17
IVE NIEUWE pol ik li -
niek voor Ln/terne
Geneeskunde komt
prachtig uit op deze fo
to van het complex
Academisch Ziekenhuis
aan de Rijnsburg er weg
te Leiden. Deze KLM-
Aero-carto-foto hebben
we ontleend aan het
boekje, dat geschreven
is door dokter M. W.
Jongsma, geneesheer
directeur van het Aca
demisch Ziekenhuis, die
„325 jaar Academisch
Ziekenhuis" de revue
Ret passeren.
De schrijver filoso
feert: bij een wandeling
door het oude Leiden
langs het helaas verval
len Cecilia-gasthuis, de
vroegere „Nosocomia"
aan het Pieterskerkhof
en de Oude Vest en het
vroegere Boerhaavezie-
kenhuis (aan de Steen
straat) welke gebouwen
nog alle bestaan, komt
de gedachte boven, dat
het bekoorlijk is op zeer
bescheiden wijze bij te
dragen aan de toekom
stige ontwikkeling in de
overtuiging, dat het ge
heim der geschiedenis
de les voor heden en
toekomst is.
Na de oprichting van
de Leidse Universiteit
kreeg de geneeskunde
al dadelijk de belang
stelling. Tot 1501 gaf
Gerard de Bont colleges
in de geneeskunde.
IN DE zeventiende
eeuw geraakte het
Caeci'lia-gasthuis in ge
bruik voor de academi
sche kliniek. Het zie
kenhuis was toen al on
derdeel van de univer
siteit, zoals ook nu nog
het geval is.
Dit gasthuis, oor
spronkelijk een nonnen
klooster, was in 1575
door de Staten aan de
gasthuismeesteren van
het Katarine Gasthuis
geschonken. Uit de win
sten van een in 1595 ge
houden grote Loterij
werd het tot Pest en
Dolhuis ingericht. Er
waren zes zalen in en
„vier en twintig beslo
ten plaatsen voor krankzinnige mensen alsmede eenige
huisjes in welken de Proveniers, die hunne kost aldaar
gekoft hebben, woonen."
Aanvankelijk was er alileen des woensdags en zater
dags gelegenheid om praktisch onderwijs te genieten.
Door de le Boë Sylvius, die van 1658 tot 1672 hoogleraar
was, werden de lessen aan het ziekbed dagelijks gege
ven. Hij bracht dit onderwijs op een veel hoger peil.
EEN BEROEMDE figuur was Boerhaave in 1714 be
noemd tot professor collegii medico practicum nadat
hij reeds in 1701 tot'lector en in 1709 tot gewoon hoog
leraar in de genees- en kruidkunde was benoemd. In
1718 werd hij tevens hoogleraar in de scheikunde. De
grote verdiensten van deze Leidse Hippocrates zijn
algemeen erkend. Hij heeft Leiden een onsterfelijke
naam gegeven. Zijn leerlingen kwamen uit alle delen
van de wereld. De meest bekende zijn van Swieten en
de Haen, de grondleggers der Weense school, Monro en
Rutherford, die met andere leerlingen van Boerhaave
de eerste medische hoogleraren waren aan de univer
siteit van Edinburgh en niet te vergeten de beroemde
Hallier, Zwitser van geboorte, later hoogleraar in Göt-
tingen.
De lijfspreuk van Boerhaave, simplex sigillum ven
eenvoud is het kenmerk van het ware is ook het
kenmerk van zijn grootheid.
HET Nosocominum Aoademicum aan de Oude Vest
heeft tot 1873 als Ac. Ziekenhuis dienst gedaan. Het
had twee zalen voor heelkundige patiënten (mannen
en vrouwen) een mannenzaal en een vrouwenzaal voor
inwendige ziekten, een zaal voor zwangeren en een
zaal voor kraamvrouwen annex verloskamer. Verder
een operatiezaal en een zaal tot het doen van lichte
Een ziekenzaal in het vroegere Academisch Ziekenhuis
(Steenstraat) ook wel Boerhaaveziekenhuis genoemd.
operatiën, een kamer voor de professoren, een college
kamer, een kamer voor „vader en moeder" en andere
dienstvertrekken, waaronder een badkamer, linnenka
mer en keuken.
Begin 1868 werd het leggen der funderingen voor
het nieuwe Academisch Ziekenhuis Steenstraat aanbe
steed. Aan het eind van de cursus 1871-1872 werd het
Nosocomium aan de Oude Vest in afwachting van de
opening van het nieuwe Academisch Ziekenhuis geslo
ten.
ROND 1910 krijgen de plannen voor een geheel nieuw
ziekenhuis aan het terrein Rij nsburgerweg gestalte.
Als bouwvorm werd het zgn. paviljoen-systeem geko
zen, wat in die jaren voor de wereldoorlog vooral van
Duitse zijde werd gepropageerd, hoewel er toen reeds
twijfel over bestond of diit de juiste bouwstijl was. Het
Academisch Ziekenhuis werd onderverdeeld in 10 af
zonderlijke gebouwen.
Thans is als een der laatste ontwikkelingen het mach
tige gebouw van de Interne Polikliniek verrassend snel
verrezen. Een inhoud van 85 x 65 meter en zes ver
diepingen hoog. Het wordt de modernste polikliniek,
enig in de wereld. Maar nieuwe ruimtelijke problemen
steken de kop op. Hoe zal het zijn in het jaar 2000.
Twee studenten, de 22-jarige Henk van der Leest uit Rotterdam en de 22-jarige Arte Prevoo uit Utrecht heb
ben met een oude eend een tocht van 24,400 kilometer door Europa en Aslë gemaakt Aan de grens hij Roer
mond mochten slj niet doorrijden, omdat de Marechaussee de auto niet veUIg genoeg achtte. De vader van
Henk van der Leest heeft het wagentje toen gesleept. Onderweg brak de kabel echter, sodst de reis per trein
moest worden roortgeset. Op de foto de avontuurlijke «tndentss» met hau wagentje aan da gram.
Nog nooit hebben de vissers in de Middellandse Zee zoveel vis gevangen als dit jaar, zeggen zij. Als de
manden aan boord van de schepen vol zijn, brengen zij, zoals hier in Marseille ook nog netten vol vis mee mut
de wal en storten die leeg op de steigers waar dan op kopers wordt gewacht» die al spoedig komen opdagen.
