DE VALSE
VREDE
VAN MÜNCHEN
DE SISSENDE SAMPAM!
VADER....
DINSDAG 17 SEPTEMBER 1983
DE LEIDSE COURANT
PAGINA 2
(2)
SEPTEMBER 1938
DE DUITSE
MINDERHEID IN
TSJECHOSLÜWAKIJE
zien. Het bericht van Chamberlains den kwamen tot een acóoord. Het
luaht- en treinreis naar Bercürtesga- officieuse Franse persbureau Havas
den veroorzaakte op de beurzen een wist te melden, dat het accoord neer-
fikse stijgmg der waardepapieren, kwam op plannen tot grenscorrec-
W>at de mensen betreft: er waren er, ties ten gunste van Duitsland. Spoed
die juichten, toen zij het grote was geboden (vond men) om explo-
nieuws vérnamen, en er waren er, sies te voorkomen. Daarom achtte
die Chamberlains reis zeer afkeur- men de weg van een of meer volks
den. omdat zij er een concessie aan stemmingen te omslachtig en zou
een dictator in zagen. men bij voorkeur zien, dat Praag al-
Het gesprek tussen de twee in- le gebieden, waar de bevolking voor
vloedrijkste staatslieden uit die da- meer dan de helft uit Sudeten-Duit-
gen, duurde ruim drie uur. Behalve sers bestond, aan Duitsland over
een tolk was er niemand bij het on- droeg. En - voegden de Franse en
derhoud aanwezig. Uit wat later - Britse staatslieden aan die „aanbe-
voornamelijk door Chamberlain zelf - veling" toe - een zeer spoedig ant-
over het gesprek van de beide staats- woord is nodig, omdat Chamberlain
lieden bekend is geworden valt af te over een paar dagen zijn besprekin-
leiden, dat Hit Ier begon met een lan- gen met Hitler moet voortzetten. Er
ge monoloog, waarin hij Chamberlain restte de Tsjechen - nu ook Frank-
^Ltom'eHrrereW,e,erchok Pa^^è™-ten^wrrtolty ~'^louüg^efr
^nD^fn^C=CWant ««SC ZÏÏ&
tud had Londen nodig om een vreed- bladpublicaties. Toch verschilde de culaties, die in sommige hoofdsteden nm ïr,
»me regebng het pnA^n, (to inhoud van Dawsona artikel niet met betrekking tot Nederlands in- bëwerkrtelTiecn 8 hm ëerantëm m PraM
koste van de Tsjechen) te kunnen be- wezenlijk van de mededelingen, die ternationale positie en gedragslijn DewerksMigen. mondevan_hungezantenin Praag
werkstelligen. Men zei in augustus Drisooll reeds op 15 mei 1938 had ge- bestonden. Den Haag hoopte toen ..Zo sterk had ik vertelde Cham-
en september 1938, dat Runciman de publiceerd in de New York Herald nog, dat een neutraal Nederlands- berlain op 28 september 1938 m het aanvyygrng.vazi. de door ae rranse
enige politieke figuur van betekenis Tribune. Maar The Times was een Belgiseh Blok in een evehtuële oor- Lagerhuis, „de indruk, dat de Duitse en ^"eetse siaaisueoen geoane „voor-
was, die geen tekenen van angst of bijzonder gezaghebbend orgaan, dat log door de belligerenten zou worden rijkskanselier een onmiddellijke in- stenen
nervositeit toonde. En inderdaad nauwe relaties onderhield met toon- gerespecteerd. In mei 1940 bleek, dat vasie in Tsjeehoslowakije overwoog. De Tsjechoslowaakse staat was ge-
was Runciman - „ik ben een vredes- aangevende staatslieden en politici, die hoop van onze regering een ijde- dat hem vroeg, waarom hij mij die worden - schreef een Zwitserse jour-
zuil", zei hij zelf naar buiten on- Wat schreef de hoofdredacteur van le hoop was geweest. Doch wat er in lan§e reis naar Berchtesgaden had naHst - tot een verminkt levend lijk.
verstoorbaar. Hij wist, dat zijn op- „De Donderaar"? Dawson raadde de mei 1940 zou gebeuren, wist men in laten maken, daar ik kennelijk bezig
dracht luidde, Praag duidelijk te ma- regering in Praag aan om een plan, september 1938 natuurlijk nog niet. m!in mm
ken dat Londen van de Tsjechen een dat in sommige kringen gunstig ont-
zeer grote inschikkelijkheid ver- vangen was, niet ten volle af te wij- CHAMBERLAIN NAAR
wachtte, omdat Engeland geen twee- zen. Dat plan beoogde Tsjechoslo- BERCHTESGADEN
de wereldoorlog wenste. Hy moest wakije te maken tot een meer homo
kend werden, waren nog lang niet
alle antwoorden binnen. De redaktie
zeide, dat haar nog steeds een stroom
van gegevens bereikt. De totale op
lage van het blad is ruim 1 miljoen.
was mijn tijd te verknoeien". Met
deze woorden wist Chamberlain het
onderhoud in de door hem gewenste
richting te sturen. Hitier zei. dat hij
zou afzien van geweld, als het begin-
Slot volgt
de Tsjechen en de Sudeten-Duitsers gene staat door afscheiding van het PATON hield ziin Geneefce rede van zelfbestemming voor de Su-
zo sneten" da.t pi- jrppn rwwlna 7m< i j x'aj.wun mem zy n ueneeise reae ^.0,,;^ aom,3am pn dal
elen", dat er geen oorlog zou Sudetenland en een paar andere 0d 13 seDtember
omen uit de Sudeten-Diiitce r-»~ j „1
deten-Duitsers aanvaard werd en dat
voortkomen uit de Sudeten-Duitse „franjengebieden". De voardelèn"van ton^gdTl?^- ëTêen Sntal em- hu dan bereid was om over de prac-
c nut, Runcimans en Londens groot- zodanige gebiedsafstand zouden stel- stige incident - de uiteonderings- tlsche dat beginsel
toestand in het Staieteniand af. Ixird
o- ostige incidenten - de uiteonderings-
laërt in J® 'egen nadelen' meen" toestand in het Sudetenland af. Lord
land hetzij in isjechoslowakije inci- de The Times. Runciman was het snel even uit de 17300 ïc"liai"uc unmiuonam ui
denten zouden voorvallen of dat het Wie had dit artikel geïnspireerd? hand gevallen De Sudeten-Duitsers rede in het Lagerhuis voorts: .1 have
«enbment de overhand zou krygen. Beter: had iemand dit artikel gein- weigerden verder te onderhandelen no doilbt "'ha,ever ™w- kln8
waardoor de stokken op het,Europe- spireerd of had Dawson begrepen, HTOtomweëktot nLë oStstaSd to baok' ,hat my visit aione prevented
schaakbord door elkaar konden wor- dat Chamberlain en Halifax des- w„„ ëaar een militair corps te f™ an invaslon for wh,oh everything
den gegooid. Lorden en Runciman noods Praag het Sudetenland zouden me,en ij sXatTe efne mSl Bezien "as ready. The sole hope of a peace-
opereerden met de hand aan 3e nood- iaten offeren om de Europese vrede hSs telto ri£j<Sv-iëTde ^ëdë ful solutron was to ?raIlt the Sude:
M v°2to m me' mt ,e mMen? Volkomen duidelijk is die (e'n v<J,r de Tseohen') bedenke
ae hand vallen. vraag nooit beantwoord, al staat wel Hjke aspecten vertonen Chamberlain quickly Anders gezegd. Cham-
Onverstoorbaar speelde Runciman vast, dat Dawson nauwe relaties on- bweftoëSten bëtmtleT wetro daë berlam kwam met HltlOT
zijn spel. Een glimlach, een vriende- derhield met enige prominenten, die hü^gmaë plësoonlhk mët Si h« «emJ?) overeen' dat h« Sudetenland
Iiik woord, weekend narties en zo i t.„+ nij giaag persooniyK mei nem nex h- T>,jiteland zou worden eevoeed.
lijk woord, weekend parties en zo 20 nu en dan een weekend op' het s^ItemDS^Ïaa^k wilde be- I>uit®land zou worden
reeëageervTO crnis1s'JnEeëPeëtoto r" buil" der^Uveden» Soor- ^en ïsmrfc ëëftj bSrd
sidtaat van zijn bemoe^ingeëf bereik: b^n" om voor Z0R" ®^ak vf
te de krantenlezers begin september reep Oiamberlain, Lord London- ™"e™'^dï b^gen^e- W6n weI be^mpelde)
in de vorm van een Reuter-bencht: hpttv Tot^ t^Ehian ...j.iTlZZ e zou worden en romp-Tsjechoslowa
Praag was bereid om de eisen der
gevoegd,
waardoor de ..Boheemse Burcht" (als
hoedanig men het oude Habsburgse
kroonland Bohemen in vroeger eeu-
onrtmanteld
Politieman spuwde
kogel uit
Een politieman die zondag te
Gardens, in Californië, door een
kogel in de nek werd getroffen,
gaf de kogel enkele seconden
later op en spuwde hem uit. Hy
ligt nu in een ziekenhuis, waar
zijn toestand goed werd genoemd.
De man die op hem geschoten bad
werd een uur later door een ande
re politieman doodgeschoten toen
hij zich niet wilde overgeven. Dit
alles gebeurde toen de politie en
kele lieden achterna zat die be
trapt waren op het slopen van
onderdelen uit geparkeerde auto's
in V.S. vóór H. Mis in
het Engels
„Out Sunday Visitor", een Jcatho-
hoofdartikel ver-
staatslie- Op het ogenblik, dat de cijfers be-
F" - m uujv vou zij het "UÜI,UC' lc kije praotisoh gesproken cmverdeddg- rw x
Sudeten-Duitsers, zoals Henlein die hoofdartikel in The Times van 7 sep- Chamberlain had (verklaarde hy baar en overgeleverd aan Duitsland ACStlg DCt. dei* katholieken
in april 1938 in Karlsbad had gefor- tember 1038 ontketende een storm later °P 28 september 1938 in het La- 7,ou zijn. Geoffrey Dawson, hoofdre- r
muleerd, nagenoeg ten volle in te (van verontwaardiging) in de pers enige tijd het plan dacteur van The Times, bleek het op
willigen. En£eiand en van an<}ere ian. voor zo'n persoonlijk gesprek ge- 7 september 1938 bij het rechte eind
Runciman had dit weten te berei- d jLie weken }ater bliiken ^o^sterd. Daarom besloot hij, toen te hebben gehad.
p!1 ëlU ëë°fS,ïëëar^h-ljnliik dat Dawnsons visie werkelijkheid de toeetand zich vemcherpt had, dat op 1« september 1938 kwam Oham-
a d concessie nog zou worden ohamberlain deelde dit PIam UIty?er te leggen, Hy wilde Berchtesgaden in Londen
niet inschikkelijk genoeg was geweest zelf mede in het Lagerhuis in zijn vaststellen of er nog een kans was t a- ^ei hem een enthousiaste
en dat Londen (en Berlijn) nog meer rede van 28 september 1038. pm de vrede te besvaren. „Pt was van 0^3^ «en deel. Hij verwachtte
van de Tsjechen verwachtten. oordeel zeide hy, „dat prestige- (deelde hij aan de journalisten me- lielc weekblad m de Ver. Staten, dat
Dit laatste werd volkomen duide- REDEVOERINGEN overwegingen en de mogelijkheid spoedig weer naar Duiteland té een verspreidingsgebied heeft over 50
lyk op 7 september 1938, toen er in van falen niet mee mochten tellen, gaan koning ontving hem direct staten in geheel Amerika, heeft een
The Times een even geruchtmakend gp M september 1938 hield Hitier gMien wat er allemaal op het spel m audientie. Twee dagen achtereen enquête onder zijn lezen gehouden
de slotrede van het congres zyner 9tond m dae critieke situatie hjeld Ohamberlain besprekingen met gebruik van het Engels in
partij in Neurenberg. Gans Europa En zo stapte dus Chamberlain, 69 zijn mede-minirters en met Lord de H. Mis.
volgde de uitlatingen van het Duitse jaren oud, vóór de eerste maal in Riinciman, die speciaal voor de gele- Op de vragen hebben 35.611 lezers
staatshoofd in grote spanning. Hit- een vliegtuig om zijn Duitse tegen- -genheid naar Londen was gekomen, hun antwoord ingestuurd. Daarvan
Ier bediende zich van grote woorden speler te gaan bezoeken. Het is zo Niet alle leden van het Engelse ka- hebben 21.246 personen ofwel 60%
h -EDS kort nadat Lord Runciman en dragen^nten. Concrete plannen goed als zeker, dat de Franse rege- binet waren het eens met Chamber- zioh uitgesproken voor het gebruik
als" eerlijk" makelaar naar Tsiecho- openbaarde hij echter niet en even- ring Chamberlain aanmoedigde om Iain's politiek, doch niettemin kwa- van het Engels, terwijl van de ove-
slowakije vertrokken was bleek men raiüteire bevelen. Ver- naar Hitier toe te gaam, omdat de men op zondag 18 september 1938 de rigen 25% zich verklaarde ten gunste
in tamoliik Vit-aHp krinir iA Fnuci^ii moedelyk wenste hij op dat tijdstip Fransen uit Rome een tip hadden ge- Franse ministers Daladier en Bonnet van alleen het latijn, de overigen
Fr ank r i ikpnso m ml Je n et i tra lp lan^og geen oorlog. En zeker had hy kregen, dat Hitier een bespreking voor besprekingen naar Londen. 15% voor gemengd latyn en Engels.
den riet te^besefferi^wat deeieen ^exn' wat een paar dagen met Chamberlain niet ongaarne zou De Engelse en de Franse staaf
lijke betekenis van Runcimans m,s- tevoren in Tht Tim« e^schre-
sie was. Men kón eenvoudig niet ge- vea'
loven, dat Londen en Tarya de T<^ k<" wel "iet ^d®V\
Tsjechen niet zouden helpen, als :naa' Europeanen zach gr°le
Hitier zijn toevlucht zou nemen tot 5°ree"- 8®,he|n ro ,tel
geweld. Runcimans taak was het - dj?tblJ;,ïat z<?uden Russen do«n-
aldus redeneerden, dachten en hoop- *n IJ1: wapens opnam te-
ten zeer velen - om het Sudeten- de Tsjechen? Wat zouden landen
Duitse probleem zoveel mogelijk op Houganje, Itahe en Jot-
de lange baan te schuiven. In het g°slavie doen, alsde lont m het kruit
voorjaar van 1939 - Veronderstelde werd gestoken. En zou Frankrijk m-
men verder - zouden Engeland en van °°^l°g zijn bondgenoot
Frankrijk bereid en sterk genoeg Tsjeehoslowakije helpen? En zo ja.
zijn om Hitier en Henlein desnoods h00? welke zou de positie worden
gewapenderhand te dwarsbomen. van neutrale landen als Nederland
Ook in Praag waren er invloedrijke en Beigiö? Allemaal vragen, die zeer
figuren, die deze opvatting omtrent v.e*e? stelden in die gevaarlijke cn-
Runcimans „eigenlijke opdarcht" tot sis-sitüatie. Londen zag duidelyk in,
de hunne maakten. Hoezeer zij zich dat een snelle oplossing /an het Su-
vergisten zou spoedig blijken deten-Duitse probleem beslist nood-
Begin september 1938 was het voor zakelijk was om een oorlog te ver-
iedere waarnemer duidelijk, dat de mijden. Het ket Praag weten, dat de
Tsj echosla waakse crisis het hoog- Tsjechische regering er goed aan
tepunt naderde. Sabelgerinkel klonk z°u doen, als zij het denkbeeld van
in Duitsland. Frankrijk had de mili- een plebisciet in het Sudetenland
taire bezetting van de Maginot-linie ernstig in overweging zou nemen,
aanmerkelijk verstrekt. Het had de Runciman, zelfs in die hevige
plechtige verzekering gegeven, dat crisisdagen nog steeds onverstoor-
het zijn verdragsverplichtingen zou baar, liet niet na Om in Praag op de
nakomen. De spanning in Europa grote ernst van de Engelse regenngs-
werd bijkans tastbaar. mededeling te wijzen.
Weinigen slechts geloofden nog in En Nederland? Wat deed ons land
een vreedzame regeling van het Su- in die moeilijke dagen? Nederland
deten-Duitse conflict. voerde in de jaren vóór de tweede
wereldoorlog een zelfstandigheidspo-
In die periode van hoogspanning litiek en was met geen der mogend-
nam het toonaangevende Engelse heden door een verdrag verbonden,
dagblad The Times, in Fleet Street Den Haag wilde ook zelfstandig of
bekend als „The Thunderer" als „De neutraal blijven, als de Sudeten-
Donderaar" het woord. Op 7 septem- Duitse crisis tot oorlog zou leiden,
ber 1938 publiceerde de hoofdredac- Op 13 september hield de Nederland-
teur Geoffrey Dawson een hoofdar- se minister van Buitenlandse Zaken
Mgr. dr. J. A. E. van Dodewaard,
bisschop van Haarlem, zal woensdag
18 september a.s. en de daaropvol
gende woensdagen voorlopig geen
audiëntie verlenen in verband met
zyn vertrek naar Rome ter bijwo
ning van de tweede zittingsperiode
van het Tweede Vaticaanse Concilie.
A etherklanken
WOENSDAG 18 SEPTEMBER 1963
HH/VERSUM I. 402 M. 746 ke 's.
7.60 VARA. 9.40 VPRO. 10.00 VARA.
19.30 VPRO. 20.00-24.00 VARA.
VARA: 7.00 Nws. 7.10 Ocht. gymn.
7.20 Soc. strijdlied. 7.28 Klaarwak
ker: lichte gram. en report. (Om 7.35
Van de voorpagina, praatje). 8.00
Nws. en soc. strijdl. 8.18 Lichte gram.
8.55 Kookpraatje. 9.00 Gyrrrn v. d.
vrouw. 9.10 Miod. ork werken (gt),,
9.35 Waterst. VPRO: 9.40 Schoolra
dio. VARA: 10.00 Lichte gram. 10.20
Voor de vrouw. 11.00 Lichte Weense
muz. (gr). 11.30 Fluit en piano: mod.
muz. 12.00 Jazzmuz. 12.20 Lichte ork.
muziek (gr). 12.30 Mededel. t.b.v.
land- en tuinb. 1283 Voor het platte
land. 12.38 Eflectronisch orgelspel.
13.00 Nws. 13.15 Lichte ork. muz, en
zangsolist. 13.40 Lichte gram. 14.00
Kamerork. en solist: klas. en mod.
muz. 14.50 Klas. pianospel. 15.00 De
Troonrede, toespraak. 15.10 Voor de
jeugd. 17.00 Amusementmuziek (gr).
17.45 Tentoonst. agenda. 17.50 Rege-
ringsuitz.: Geven en nemen. Tips van
en voor weggebruikers. Zebra Actie
'63. 18.00 Nws en comment. 18.20 Po
litiek praatje. .18.30 Radio-Voksuni-
versitedt: Een nieuw Atlantis. Red
ding of ondergang der oud-egypti-
sche monumenten in Nubië, door Dr.
W. D. van Wijngaarden. 19.00 Pau-
lus de Doskabouter. 19.10 Draaiorgel-
klanken (gr). 19.20 De Miljoenenno
ta, kritische beschouw. VPRO: 19.30
Voor de jeugd. VARA: 20.00 Nieuws.
20.06 Metropole-ork. en zangsoliste.
20.36 Kaf en koren: wekelijkse noti
ties. 20.45 De zaak Winston, hoorsp.
22.10 Gram. 22.20 Sport halverwege.
22.30 Nws. 22.40 Jazzmagazine. 23.25
Pianorecital: Muz. van Braziliaanse
componisten. 23.55-24.00 Nieuws.
HILVERSUM II. 298 M. 1007 kc/s.
7.00-24.00 NCRV.
NCRV: 7.00 Nws. en herh. SOS-
ber. 7.10 Dagopening. 7.20 Klas. gram.
7.45 Radiokr. 8.00 Nws. 8.16 Weensé
dansen (gr). 8.30 'Lichte gram. 8.45
Amusementmuz. (gr). 9.00 Voor de
zieken. 9.35 Gram. 9.40 v. d. Vrouw.
10.10 Gram 10.15 Morgendienst. 10.45
Geestel. liederen. 11.10 Kamerork, en
zangsolist: klas. muz. L1.45 Lichte
gram. 12.10 Licht ensemble: muz. uit
de twintiger jaren. 12.30 Mededel. t.
b.v. land- en tuinb. 12.33 Koorzang:
amusementmuz. 12.53 Gram., event,
actualiteiten. 13.00 Nws. 13.15 Licht
ensemble. 13.35 Lichte gram. 14.00
Spaanse kamermuz. (gr). 15.00 Lichte
gram. 15.10 Britse volksl. (koorz.).
15.25 Clavecimbel en viool: klas muz.
16.50 Bijbelvert. v. d. jeugd. 16.00 v.
d. Jeugd. 17.15 Lichte gram. 17.25
Idem. 17.40 Beursber. 17.46 Klarinet
en stxijkork. (gr).: lichte muz. 18.00
Koorzang: geestel. liederen. 18.30 Het
Spektrum, lez. 18.46 Licht pianospel
(gir). 19.00 Nws en weerpraatje. 19.10
Week v. d. koorzang: koormuz. v. h.
Leger des Heils (gr). 19.30 Radiokr.
19.50 Licht instr. trio. 20.20 Radio-
philiharm. orkest, groot mannenkoor
en sol.: mod. muz. 21.00 Troonrede en
miljoenennota, forumgesprek. 24.30
Gram. (klas.). 21.45 Licht instr. kwar
tet. 22.00 Vocaal ensemble en licht
instr. kwartet: amus. muz. 22.30 Nws.
22.40 Avondoverd. 22.55 Kias. muz.
voor harp (gr). 23.00 Klas. koorz.
(igT). 23.10 Bij de gratie Gods, klank
beeld. 23.55-24.00 Nieuws.
TELEVISIEPROGRAMMA'S
NTS: 14.00 Report, v. d. tentoonst.
Frisiana te Leeuwarden. 17.00 De
Verrekijker, jeugdjournaal. AVRO:
17.10-18.00 Harte wens-Conc. dóór net
Noordh. Philm. ork. met sol. en licht
in9tr. trio met soliste. 19.30 Herfst
blad, een poëtische impressie. NTS:
20.00 Journaal en weeroverz. AVRO:
20.20 In AVRO's Televizier. 20.50
Even voorstellen? Mijn naam is Cox,
detect. 9pel. (dl. 8 en 9). 21.30 Antil-
jana, een West-Indisch progr. 22.00
Literaire ontmoetingen. NTS: 22.30-
22.35 Journaal.
IS NOOIT THUIS
DOOR L. VAN HILLEN
Verontrust, geschrokken, staarde ze
naar buiten. Dat ongeluk een ge
broken been, daar kwam hij wel
weer overheen! Maar dit bericht bete
kende dat Herman weer in het land
was, weer op Gilze-Rijen zat, terwijl
ze hem in Amerika waande!
„Wat zit jij te staren?" vroeg haar
moeder, met de theepot de kamer
binnenkomend.
„Hierzei Greetje en duwde
haar de krant in de handen, wees met
haar vinger bij.
Gorrnie la se staarde, eerst niet-be-
grijpend.
„Dus hij is weer hier?' vroeg
ze.
„Ja, achijnt wel."
„En
„Wat én?" vroeg Greetje driftig te
rug. „Niks natuurlijk. Alleen dat ie
weer hier is. Verder kan 't me niet
schelen".
„Natuurlijk niet", zei Gonnie, haar
rug naar haar dochter. Ze liet zich
niets wijsmaken.
En Greetje roerde verder het geval
niet meer aan, ook niet toen Gerard
's avonds thuiskwam. Ze zat gespan
nen toen se zag hoe hij de krant
doorvloog. „Weer twee miljoen naar
de barbiesjeszei hij alleen en
las blijkbaar niet verder, gelukkig.
Maar het bericht had in Greetje
de onrust wakker gemaakt: was za
nu nog in Amsterdam, dan had Stel
la haar alles kunnen vertellen.' Maar
nadat vader op haar kamer in elkaar
was gezakt, had Greet de hele studie
laten waaien. Ze was naar huis ge
gaan om moeder te helpen, was toen
een professor gaan assisteren, die om
eén secretaresse verlegen zat, en
dacht er ernstig over om straks, wan
neer haar vader op 't verkiezingspad
zou gaan, hem een handje te gaan
helpen met zijn correspondentie.
Herman Rijvers had ze, naar ze
meende, uit haar hart gebannen,
maar dit bericht had er haar met een
sohok van overtuigd, dat dit niet zo
was. Het lezen van zijn naam had
haar opgeschrikt uit haar schijnbare
gemoedsrust.
Twee dagen later reisde ze naar
Amsterdam. „Ik moet Stella eindelijk
eens van die boeken ontlasten, die ik
nog altijd heb staan", deelde ze haar
moeder mee en die zei onschuldig:
„Natuurlijk kind". Maar ze had be
grepen: het ging niet om de boeken
en het ging niet om Stella, maar om
Stella's broer.
Toen de deur van het huis op de
Lijnbaansgracht werd opengetrokken,
stormde Greet als vanouds de trap
op. Boven hoorde ze een verrukte
kreet.
„Greet!"
„Hallo".
Stella greep haar bij de armen,
ham haar lachend van top tot teen
op. „Greet, wat zie ja ar best uitl"
„Nou, jij dain?"
Greetje was opeens erg blij, dat ze
naar Amsterdam was gegaan, blij,
Stella weer te zien, die haar trouwe
vriendin was geweest, zelfs toen zij
daar nauwelijks van gediend was. Ze
zat in de rieten stoel en grinnikte
naar Stella, die in elkaar gekronkeld
op de bank lag.
„Nou, daar zitten we weer".
,,'k Daoht dat je 't land uit was".
„Ik? Nee ik werk bij een ouwe
prof, hij schrijft een boek over de
strijd om de Nederlandse Grondwet,
werkelijk interessant".
„Nou, blij dat je tenminste iets doet
Greet. Ik doe volgende maand m'n
doctoraal".
„'k Kom 't je helpen vieren".
„Moet je zeker doen
Toen viel opeens de stilte tussen
hen.
„Weet je", zei Greetje, „ik kom
eigenlijk voor die boeken die hier
nog altijd staan
„Je komt eigenlijk over Herman
zei Stella kalm, en Greetje voelde
de kleur gloeiend opstijgen In haar
hals. Dat was Stella op-en-top, recht
op de man af, als met het mes van
de chirurg je precies rakend, waar
de wond zat.
„Greet", glimlachte het meisje,
„houd me niet voor de gek. Kranten
bericht, Her met 'n gebroken kuier
lat, Greet verbaasd. komt naar
Stellaheeft nog boeken, voor
wendsel klaar. Kom er maar rond
voor uit.
„Hadden wij ooit geheimen voor
mekaar?"
„Nee", erkende Greet, plots besef
fend hoe volkomen betrouwbaar en
eerlijk Stella zich immer getoond
had. Ze begreep opeens niet waarom
ze al die maanden niets van zich had
laten horen.
„Ik schaam me dood", zei ze op
eens driftig. „Ik laat jou al die tijd
stikken en nou
„Knd, je zat in de penarie. Nou
ben je weer jezelf. Overlaad jezelf
niet met verwijten en kom niet met
excuses. Hoor 'ns Greet, als wij me
kaar in vijf jaar niet zien en we ont
moeten eUcaar, is het net of we el
kander gisteren nog pas gesproken
hebben. Is dat niet zo?"
„Ja", erkende Greet, dankbaar op
eens. „Dat is zo, Stella. Ik geloof dat
datdat dat echte .vriendschap is".
„Mooi.nou over Herman", viel
Stella. zaikeUjk als steeds, opeens
met de deur in huis. „Greet, dat is
een verhaal op zichzelf. Je weet er
lang niet alles van. Hij was verrukt,
meer dan verrukt, van Gwendolyn".
„Vrouw, geliefde, kameraad
begon Greetje en bemerkte opeens
dat ze weer kon glimlachen.
„En nog een hele hoop meer", knik
te Stella. „Enfin, Her was natuurlijk
de held van 't verhaal. De lieve Gwen
nam hem overal mee naar toe, hij
zou bij papa in de zaak, hij zou dit
en hij zou dat een gouden toe
komst!
Nou kan je toch weten, Greet",
haar stem werd zachter, in haar ogen
kwam meer warmte, „dat Her eigen
lijk een doodeenvoudige jongen is.
thuis ook helemaal niet verwend be
halve misschien een beetje door
mams, met een hekel aan kouwe
drukte en met heel nuchtere ideeën".
„Dat heb ik tenminste altijd ge
dacht", stemde Greetje toe, die voelde
hoe ze van binnen ergens warm werd
nu Stella dit zo openlijk zei.
„Dan heb je goed gedacht. Hij is
daar volkomen van de kaart geraakt.
Hy was in een roes, en dat kon je
ook wel merken aan zijn brieven.
Halleluja, alles wat de klok sloeg.
Gwen dit en Gwen dat, kortom Gwen
was de prinses uit het sprookje.
(Wordt vervolgd)
