LONGKANKER BIJ MANNEN NEEMT
ANGSTWEKKEND STERK TOE
Mgr. Jansen op
11 sept. naar Rome
KUSSATEELT
STOPGEZET
CRUYS VOORBERCH, KUNSTENAAR
MET GROTE VEELZIJDIGHEID
VRIJDAG 6 SEPTEMBER 1963
DE LEIDSE COURANT
PAGINA T
«.*iV
PROF. P. MUNTENDAM
Het aantal gevallen van longkanker bij mannen neemt volgens de
direkteur-generaaT van de Volksgezondheid, prof. dr. P. Muntendam,
sterk toe. Bovendien komt longkanker in de vier grote steden van ons land
meer dan twee keer zo vaak voor dan in overig Nederland. Bij het rönt
genonderzoek, dat twee jaar geleden plaats vond werden in Amsterdam,
Rotterdam, Den Haag en Utrecht per 10.000 mannen 9,6 gevallen van
longkanker aangetroffen, terwijl in de Test van Nederland 4,2 gevallen
van longkanker per 10.000 mannen werden gesignaleerd.
De Japanse minister van buitenlandse zaken, Masayoshi Ohira, die met
zijn echtgenote een reis door Europa maakt, heeft tijdens zijn verblijf in
Engeland de „Moors" in Schotland bezocht en daar onder de hoede van
lord Home, de Britse minister van buitenlandse zaken, jacht gemaakt op
korhoenders. Er werden twintig vogels geschoten. Toen minister Ohira
uit Renfrew in Schotland met een toestel van de BEA terugkeerde op
London Airport droeg hij de jachtbuit over het platform voor zich uit.
Minister Ohira's volgende bezoek gold Parijs.
Als eerste der Nederlandse bis
schoppen vertrekt Mgr. M. A. Jan
sen, bisschop van Rotterdam op 11
september met zijn twee secretaris
sen naar Rome ter bijwoning van
het Concilie. Op 20 september zal
hij daar deelnemen aan een verga
dering van de commissie voor de
Oosterse Kerken.
Mgr. W. M Bekkers, bisschop van
Den Bosch, vertrekt 26 september
in gezelschap van zijn hulpbisschop,
mgr. drs. J. W. M. Bluyssen en een
der beide secretarissen. Mgr. Bek
kers is lid van de oommissie voor de
Liturgie.
Het reeds geheel gereviseerde en
gedeeltelijk goedgekeurde schema
vergt nog een laatste bespreking.
Een commissie-vergadering vindt op
27 september te Rome plaats.
Mgr. Moors, bisschop van Roer
mond, verlaat Nederland 26 septem
ber. Hij gaat naar Rome zonder be
geleiding.
De bisschop van Groningen, Mgr.
Nierman, zal indien het secretariaat
voor de Christelijke Eenheid, waar
van de bisschop lid is, niet voor het
Concilie bijeenkomt, waarschijnlijk
27 september vertrekken.
Kardinaal Alfrink van Utreaht,
mgr. Van Dodewaard van Haarlem
en mgr. De Vet van Breda hebben
hun datum van vertrek nog niet vast
gesteld.
Het Nederlands episcopaat woont
in het Nederlands College te Rome.
Vorig jaar werd met veel tam-tam
een nieuwe groentesoort geintrodu-
ceerd. Kussa heette deze groente, en
de advertenties spraken van een heer
lijke groente, waarvan de smaak zou
liggen tussen die van bloemkool en
asperges. Ook de lage prijs zou zijn
invloed niet missen, dacht men.
Het liep echter geheel anders: de
vreemde groente, waarvan de smaak
erg tegen viel, werd nauwelijks ver
kocht. Ook een verlaging van de
toch al zeer lage prijs had niet het
gewenste resultaat. Op het ogenblik
is er zo weinig vraag naar dit uit
Arabische streken afkomstige pro-
dukt, dat de teelt waarschijnlijk zal
worden stopgezet. Het wordt vooral
in Noord-Limburg geteeld.
„Vriendendienst"
„Geef mij dat geld maar mee, dan
breng ik je wel de auto", zei de 27-
jarige monteur W. G. J. B. tegen een
collega, die bij de chef van B. een
auto zou kopen voor een bedrag van
1200. De man accepteerde dankbaar
't aanbod, maar B. verdween met het
geld de grens over, naar Duitsland.
Een paar dagen geleden keerde hij
terug met nog 100 op zak. Hij is
eerst ter beschikking gesteld van de
Arnhemse poltie, want daar heeft hij
in de tussentijd hij verdween op 28
augustus nog 200 verduisterd
benevens een bromfiets. Woesdag is
B. ter beschikking gesteld van de
Haagse politie.
ren ontdekt in Den Haag dan in Rot
terdam of Amsterdam meende hij
ook te moeten toeschrijven aan de
bevolkingsopbouw. In de residentie
stad wonen naar verhouding meer
oudere mensen dan in de andere ste
den in het westen van het land.
Waarom longkanker bij vrouwen
veel minder voorkomt en (nog) niet
toeneemt zoals bij de mannen is voor
Dit blijkt uit de cijfers en gege- van de tuberculose vestigde hij er hem ëen open vraag. Waarschijnlijk
vens, die de direktie volksgezond- de aandacht op, dat daarmee onver- spelen er mede factoren van de im-
heid heeft verzameld, zowel met be- zwakt moet worden doorgegaan. Ver- ponderabilia een rol, die niet door
trekking tot de doodsoorzaak als naar mindering van deze activiteiten zou milieuinvloeden zijn veroorzaakt,
aanleiding van de periodieke rönt- ongetwijfeld er toe leiden, dat slui- Mogelijk ook is bij de dames de rook-
gen-bevolkingsonderzoeken. Voor de- penderwijze belangrijke bronnen gewoonte anders,
ze bevolkingsonderzoeken in 's lands van besmetting ontstaan. Het ontdek- Daarmee was het roken in het ge-
hoofdstad liep een derde ronde van ken van longkanker bij deze rönt- sprek met prof. Muntendam ter tafel
2 september 1957 tot 15 maart 1961. genonderzoeken noemde hij „meege- gebracht. Op zijn tafel stonden si-
In deze periode werden in Amster- nomen", evenals ook het ontdekken garen en sigaretten. De directeur-
dam 113.195 mannen onderzocht, bij van afwijkingen, als b.v. aan het generaal van J~
wie 32 gevallen van actieve longtu- hart, als „meegenomen" moeten wor-
berculose werden geconstateerd (3.8 den beschouwd,
per 10.000) en 94 gevallen van long
kanker (8.3 per 10.000).
De sterke toename van het aantal ?5>men yan longkanker zei prof. de rook zich zo kringelt, dat er „zij
gevallen van longkanker bij mannen Muntendam erg voorzichtig te moe- het in het Engels" - in opvallende
komt duidelijk naar voren als men ten zUnDat er meer gevallen wa- letters „kanker" staat geschreven...
tegenover dit getal van 8.3 gevallen
het cijfer van 10.3 gevallen stelt, dat
is berekend uit het opsporen van 33
gevallen van longkanker in 1961, toen
in Amsterdam 32.073 mannen werden
doorgelicht. Het andere getal is be
cijferd over het tijdvak van even
meer dan drie jaar en zeven maan
den.
De cijfers met betrekking tot de in
1961 onderzochte mannen van de
vier grote steden geven aan, dat
longkanker het meest is ontdekt in
Den Haag (11,6 gevallen per 10.000
onderzochte mannen), waarop Rot
terdam volgt met 10 per 10.000).
Utrecht sluit na Amsterdam (8.3
per 10.000) de rij met opvallend
minder gevallen van longkanker (4.2
per 10.000) bij de onderzochte man
nen.
Dit cijfer van 4,2 is ook uit de bus
gekomen voor Nederland zonder de
vier grote steden. Lijkt Utrecht in dit
opzicht dus op „overig Nederland",
deze gelijkenis gaat niet op als het
gaat over de in 1961 ontdekte geval
len van t.b.c. bij de mannen. Utrecht
schaart zich dan bij Amsterdam, Den
Haag en Rotterdam door minder
t.b.c.-gevallen te hebben aangetrof
fen dan gevallen van longkanker. In
„overig Nederland" werd vaker long-
tuberculose gevonden dan longkan
ker.
volksgezondheid
stak er geen op. In de gang naar zijn
werkkamer op het ministerie passe
ren de bezoekers een plaat, waarop
Over de verschillen in het vóór- een sigaret is afgebeeld en waarvan
gezelschap van Rika Hopper, waarop
een engagement bij het „Verenigd
Toneel" (Dirk Verkade en Verbeek)
volgde. Toen Albert van Dalsum in
1929 het „Oost-Nederlands Toneel"
oprichtte, sloot Cruys Voorberg zich
bij hem aan. Zijn creaties bij dit
gezelschap waren dadelijk uiterst
opmerkelijk („Volpone", „De Come-
die van het Geluk", „Beter dan vroe
ger").
In 1942 was hij regisseur by de
Amsterdamcse Opera, en een jaar
later vormde hij een eigen gezel
schap. Na de bevrijding richtte hij in
1952 een cabaret op.
HOOGTEPUNT
Zijn grootste bekendheid heeft de
overleden acteur-regisseur echter
daarna verworven, met het stuk
„Voor het laatst Lady Barker", van
Hans Keuls, waarin hij drie rollen
vertolkte. Met dit stuk ook vierde
Cruys Voorbergh het vorige seizoen
zijn 40-jarig toneel jubileum. De laat
ste jaren was hij niet meer vast aan
een toneelgroep verbonden; meestal
vertolkte hij gastrollen. Zo speelde
lijk, dat de angstwekkende toename deel van onze oplaze hebben ze °*k !r* Enfeland
van het aantal gevallen van longkan- "?ar aanle,d,°* van dlt. optreden
ker bij mannen de Directie Volks- meld' b de «<*ende Nederlandse was hem een rol in een n.euw stuk
gezondheid van het Ministerie aan- acteur Cruys Coorbergh aan de ge- wfh Sn SmmÏTqbÏ ®rays,
te°voieen """-aal 1» het EtASKS" L°nden
te volgen. Er zyn evenwel nog on-
voldoende gegevens om te kunnen R°de Kruisziekenhuis te Den Haag
ONVOLDOENDE GEGEVENS
Prof. Muntendam maakte duide-
Zoals wij gisteren reeds
vaststellen of een vroege diagnostiek overleden. Hij werd 64 jaar.
betere kansen oplevert voor de thera
pie. De prognose ten aanzien van
longkanker vond de directeur-gene- ber te Kraksaan°7java) geboren
Het laatste jaar was hij min of
meer vast verbonden bij de toneel
groep Centrum bij Centrum zegt
Tr men: „Hij was een vaste gast"
5r,U/??u'L°kt0: waarmee hij op 14 september de
premiere van het eveneens door
fleu^rlks®ezondheid D0* 0161 aanvaukelijk medicijnen, "tukjE?
erg „fleurig" Hil voelde echter meer voor een ar- giian" zou eeven De heer Cruv,
Hu zei op dit ogenblik nog geen tistieke loopbaan en daar zijn ouders Voorbergh heeft TOorS bSLidhSd
standpunt te kunnen innemen, waar- zich verzetten tegen zijn plimen om vernoem dror de OTriAttag van
bu periodiek röntgenonderzoek van toneelspeler te worden, studeerde hij het NrferiandT Kostuummu£5m In
bepaalde bevolkingsgroepen - bij- muziek (viool). Hij verbond zich een- Den Haae Kostuummuseum in
voorbeeld mannen vanaf de 45-jarige ter in 1918 in alle stilte bij het groot Het stoffelijk overschot van de
leeftijd - om vroegtijdig te kunnen toneel onder Van Dalsum, waaï hi, overleden acteur zal^aandag^ seo
ontdekken, dient te worden bevor- debuteerde. De omstandigheden wa- tember te VeL DrSk worZ
derd. Prof Muntendam kon zich wel ren ongunstig en Voorbergh werkte «ïïemeerd
indenken, dat er een tijd komt, dat - twee maanden op een kantoor. Daar-
als de therapeutische resultaten bij na bezocht hij de normaalschool voor
de vroeg gesignaleerde gevallen van tekenleraren en haalde hij zijn akte
longkanker het wettigen - zo'n on- M.O. Daar het ook met deze akten
derzoek wel wordt voorgestaan. niet gemakkelijk viel een behoorlijke
werkkring te vinden, gaf Cruys
„MEEGENOMEN" Voorbergh les in rhytmische gym-
Een vroege opsporingscampagne nasüek en dans en voerde hij enige
zou thans nog zonder effect zijn en °P gebied van de
wel angst en onrust veroorzaken. Van kerkelijke kunstnijverheid.
derzoekdSWede n0B °n' 1" "25 keerde hij op de planken
Ten aanzien van het röntgenonder-
zoek in het kader van de bestrijding leiding wpt 1927 ging hij naar het
ROTTERDAM STOPT PROCEDURE
De gemeenteraad van Rotterdam
heeft gisteravond na een bijna drie
uur durende discussie zonder hoof
delijke stemming een motie aanvaard,
waarin werd vastgelegd, dat de proce
dure over het bezit van de poppencol-
lectie van wijlen Harry van Tussen
broek welke collectie volgens 't
in 1958 gemaakte testament vernie
tigd moet worden gestaakt zal
worden, echter op een dusdanige wij
ze dat een derde partij die vernieti
ging wil voorkomen niets in de weg
zal worden gelegd om dat doel te be
reiken.
Wethouder Schilthuis deelde in de
loop van het debat mede, dat een on
derzoek van B. en W. heeft uitge
wezen, dat de verzameling nog in
goede staat is.
DURE HUIZEN IN
RIJSWIJK WORDEN
NIET GEVORDERD
De gemeente Rijswijk zal de twee
huizen in deze gemeente, die een
maand geleden door de eigenaresse
voor de prijs van 850 en 750 te
huur werden aangeboden niet vor
deren.
Deze beslissing is donderdagmiddag
genomen nadat het college van burge
meester en wethouders zich had be
raden op welke wijze een einde kan
worden gemaakt aan het verhuren
tegen exorbitante prijzen van deze en
dergelijke in de vrije sector gebouw
de panden.
Aanvankelijk heeft het college een
vordering van de panden overwogen.
Na nader overleg is het college ech
ter van oordeel, dat de mogelijkheid
niet is uitgesloten dat, indien tot vor
dering zou worden overgegaan, zulks
tot ongewenste financiële konsekwen-
ties van de overheid zou leiden, ter
wijl de betrokken eigenaresse tenge
volge daarvan een niet gerechtvaar
digd financieel voordeel zou kunnen
trekken.
De burgemeester en wethouders
zullen voortaan noodgedwongen de
voorheen betrachte soepelheid bij de
beoordeling van aanvragen om ver
gunning tot het betrekken van vrije
sectorwoningen niet meer in acht
kunnen nemen. De gemeente Rijswijk
heeft hiermede voorlopig een streep
gezet onder deze affaire.
Zelfbewoning
De eigenaresse mevr. de W. uit
Rijswijk kocht de in aanbouw zijnde
huizen voor zelfbewoning, n.L een
voor haar en een voor haar dochter.
Na 't gereedkomen van de woningen
bood zij deze voor de bovennoemde
prijzen te huur aan. Daarop dreigde
de gemeente maatregelen te nemen.
Mevr. de W. vertrok daarop naar Pa
rijs en liet de panden middels een
makelaar te koop aanbieden. De wo
ningen zijn nog niet verkocht of ver
huurd.
De gemeente verwacht, dat mevr.
de W. door het leegstaan van de wo
ningen straks eieren voor haar geld
zal kiezen.
Oogstende militairen
krijgen doorbetaald
Alle miltairen, die met oogstver-
lof gaan, genieten dat verlof met be
houd van soldij of wedde. De woord
voerder van de minister, die ons dit
in antwoord op vragen vertelde, zei
verder, dat het vervoer van de mili
tairen ook voor rijksrekening komt.
Met deze maatregel wil de minister
onder meer aangeven, dat hij de ver
lofregeling zo soepel mogelijk toege
past wenst te zien.
EEN STEENTJE VOOR DE COENTUNNEL GESTOKEN
Nadat de provincie Noord-Holland heeft besloten een weg tussen de Coentunnel en de Hoogovens, welke
bleek te zyn geprojekteerd over een terrein, waar de stichting Eigen Woningbezit in Heemskerk reeds was
begonnen met het bouwen van 210 woningen, een ander - gebogen - tracé te geven, kan de stichting verder gaan
met de bouw, welke sinds 8 april van dit jaar heeft stilgelegen. De foto toont hoe het werk, dat weldra zal
worden hervat, er nu bijligt; rondom een schoorsteen in aanbouw groeit welig het onkruid. De stichting'zou door
de stagnatie van de bouw een verlies van zevenhonderdduizend gulden hebben geleden.
Woning ontruimd bij
afwezigheid bewoners
De president van de rechtbank in
Den Haag heeft gisteren bij zijn uit
spraak in een kort geding bevolen,
dat een Haagse huiseigenaar het meu
bilair terug moet geven aan de huur
der van wie hij de woning bij zijn
afwezigheid ontruimde.
De bewoners van het perceel Noord-
wal 67 in Den Haag ontdekten na een
nacht afwezig te zijn geweest, dat de
huiseigenaar, de heer J. O. al het
meubilair uit de woning had gehaald.
Omdat in 't gemeentelijke sanerings
plan Kortenbosch de woning moest
worden afgebroken, had de man de
woning leeggehaald om bij de ge
meente een hoge vergoeding te be
dingen. Er was tussen verhuurder en
huurder overeengekomen, dat in elk
geval het meubilair vóór 1 september
aan laatstgenoemde zou worden te
rugbezorgd. Dat is evenwel niet ge
daan.
Namens eiser deelde gisteren mr. J.
A. Schuering mede, dat het gedu
peerde echtpaar C. M. van Benthem
inmiddels van de gemeente een wo
ning heeft toegewezen gekregen. Hun
aanvankelijke vordering tot terugga
ve der woning kon nu vervallen. De
gedaagde party was niet vertegen
woordigd, zodat de president, jhr.
mr. G. Witsen Elias, terstond vonnis
wees. Hij beval teruggave van het
mobilair, binnen tweemaal 24 uur, op
een dwangsom van 100 per dag, een
en ander uitvoerbaar bij lijfsdwang
en desnoods met hulp van de sterke
arm, zoals de president bepaalde.
De befaamde obelisk van Luxor, welke op de even befaamde Place de Ia
Concorde in Parijs staat, ondergaat, evenals alle andere Parijse monumen
ten, een grote schoonmaakbeurt en zal binnenkort verblindend wit
midden op het grote drukke plein prijken. De foto toont arbeiders aan
het werk op de steigers rond om de massieve steenkolom, welke eenmaal
door Mehemed Ali aan Frankrijk is geschonken en in de jaren 18311836
met veel moeite van Luxor naar Parijs is overgebracht. Het verhaal van
het transport en van de opbouw in Parijs is in de zijkanten van de obelisk
gebeiteld.
