„Ik leefde als een
zwarte hond
Mens met zwarte huid wordt
gehaatvervloekt, vertrapt
J. H. Griffin
Al jaren spookte dat idee door mijn hoofd. Ik vroeg me af, wat een neger nu
precies in dat „beruchte zuiden" van Amerika voelde en beleefde, f)1 weten
schap daarvan is ongetwijfeld belangrijk want een felle propaganda heeft de
inzichten daaromtrent vaak vervalst. Zo wordt er zelfs beiceerd, dat de zivarte
Amerikaan uit het zuiden zich in zijn lot schikte, en evenmin als de om hem
heen levende blanken de toestanden veranderd zou willen zien. Maar wat is nu
de waarheid?
Ik was ervan overtuigd, dat het enige middel om de waarheid te achterhalen was
van „huidskleur" te veranderen en als zogenaamde neger naar het zuiden van
Amerika te reizen. Zo zou ik uit eigen ervaring de verschillen tussen de burgers
van de „eerste en tweede klasse" te weten komen.
Voor mijn vertrek nam ik contact op met de F.B.I. en daar gaven ze mü de raad
mijn identiteit te behouden. Ik zou alleen van huidskleur veranderen. De men
sen, die mijn weg zouden kruisen, moesten zelf maar weten, wat ze zouden doen.
Ze konden mij behandelen als John Howard Griffin, als blanke dus, of als een
zwarte, dus als iemand zonder menselijke tvaarde
Per vliegtuig reisde ik naar New
Orleans. Daar nam ik contact op
met een dermatoloog. Deze vertelde
ik over mtfn plannen, waarvan hij het
grote belang direct inzag en hy stel
de mij voor een spoedbèhandeling te
ondergaan. De huidpigmentatie-me-
thode welke hij toepaste, kan ik niet
nader uitleggen want ze is zeer "ge
vaarlek voor de gezondheid. Het be
treft voornamelijk het Innemen van
een produikt, dat de huid, blootgesteld
aan ultra-violette stralen, sterk doet
kleuren. Dit moest eigenlijk geleide
lik en vry langhaam gebeuren maar
aangezien ik weinig ti d had, werd de
behandeling versneld. Wanneer ik
niet by de dermatol-og behoefde te
zijn voor deze behandeling, wandelde
ik door de straten van New Orleans
ter oriëntering. Elke dag hield ik toen
halt bij het stalletje van een schoen
poetser, vlak bij de Franse markt.
De schoenpoetser was een oude, zeer
intelligente neger, die tijdens de eers
te wereldoorlog eén been verloren had
De behandeling met de ultra-violet
te stralen gaf niet zo snel resultaat
als ik gehoopt had maar na enkele
dagen begon mijn huid toch een don
kere tint te vertonen. Ineens ging de
zgn. zwart-kleuring toen veel sneller.
Toen zag ik mij genoodzaakt mijn
hoofd kaal te scheren aangezien
ge«..i kroeshaar had. En alle negers
hebben kroeshaar...
Na mijn laatste bezoek aan de der
matoloog, drukte deze mij hartelijk
de hand en zei me ernstig: ,,Nu gaat
U een heel andere wereld binnen, me
neer Griffin!"
Vijandige wereld
MUn hoofd kaalsoheren en de kleur
hier en daar wat bywerken, deed ik
laat op de avond in het huis van
vriend. Daarna kleedde ik my om.
Opgewonden en wat bevreesd ging ik
toen mezelf in de spiegel bekijken.
Een kale, woest uitziende neger staar
de m^ aan
De transformatie was volkomen en
verwarrend. Ik had verwacht, dat ik
mezelf vermomd zou zien - maar dit
was iets anders. Ik was gevangen in
de huid van een vreemdeling. Allé ken
merken van de John Griffin, die ik
geweest was, waren uitgeveegd. Zelfs
mjjn zintuigen hadden zo'n grote wij
ziging ondergaan, dat het me in de
war bracht. Ik keek in de spiegel
en zag niets van het verleden van de
blanke John Griffin. Nee, dat spiegel
beeld voerde me terug naar Afrika
en de slavernij...
Ik was geen vermomde blanke maar
een pas ontstane neger, die er op
uit moest in een wereld, waarmee hij
niet vertrouwd was. Ik voelde me
dood-eenzaam. Niet omdat ik een ne
ger was maar omdat de man, die ik
geweest was, nu verborgen was in
cL huid van iemand anders. Ik was
n iemand, die niemand bekend was.
1 ik nu terugkeerde naar vrouw en
kinderen, dan zot len mijn kinderen
vragen wie ik was. Als ik naar vrien
den toeging, dan zou ik in hun ogen
geen schijntje van herkenning bemer
ken..
Ik had geknoeid met het mysterie
van het bestaan en ik had het ge
voel van mijn eigen wezen verloren
en dat is een vernietigende ervaring.
Maar het was gebeurd. Wekenlang
zou ik nu de kale neger zijn, die ik
iri'de spiegel zag. Ik zou reizen, baan
tjes zoeken, een blik vol haat in de
ogen van mensen zien komen, alleen
omdat ik zwart was.
Ik zou leren walgen van de ma
nier waarop blanken me .jongen" of
I I I M I M M I I M M I »1 I I 1 II I I I I e
door
111 ii i ii mi 111 ril 1111 i4i
11 ii
„oom" zouden noemen. Ik zou held
haftige vriendelijkheid vinden, lompe
onbeleefdheid, brutaliteit enz. En ik
zou nachtmerries krygen
Hoe te beginnen?
Hoe moest ik beginnen? Duizend
v-agen drongen zich aan mij op. Hoe
moest de man, die ik net geworden
was, zich gedragen? Waar kon hfl
eten, water en een bed vinden?
Verlegen met myn figuur liep lk
naar buiten. Op de hoek van de ver
laten straat bleef ik staan onder een
straatlantaarn. Met myn koffers in
myn handen wachtte ik op de tram,
die my in de richting van de stad zou
ryden.
Ik hoorde voetstappen. Een blanke
man kwam naast me staan. Dat was
een nieuwe gew varwording. Moest ik
knikken en „Goedenavond" zeggen?
Of moest ik hem gewoon negeren?
Hy staarde my soherp aan. Het was
een test. Zou ik slagen? Zou hy my
ondervragen?
Ofschoon het een koude avond was,
zweette ik. Ook dat was nieuw. Het
was de eerste keer, dat deze neger
gezweet had, maar het gaf hetzelfde
gevoel als het zweet van een blanke.
Zoals ik voorzien had, waren myn ont
dekkingen nogal naïef net die van
een kind.
De trani stopte. Ik herinnerde me
du' ik eerst de blanke moest laten
instappen. Hij betaalde zijn kaartje
en liep naar een vrije plaats. Hy ne-
geerde me volkomen. Ik voelde myn
eerste overwinning. Hy had my niets
gevraagd
Trams zyn niet gescheiden" in
New Orleans maar ik ging toch maar
achteraan zitten. De negers daar be
keken me zonder een zweem van ver-
el nking. Ik begon me al zekerder :e
voelen. Aan een van hen vroeg ik,
waar je een goed hotel kon vinden.
Hy adviseerde me .Butler" te ne
men en zei me welke bus ik moest
nemen om er te komen.
Toen lk in het Butler Hotel" aan
kwam, was de hele straat verlaten.
Ik stapte het kleine cafeetje binnen,
dat als foyer diende. Een man ach
ter het schap zei, dat hy my een
kimer zou bezorgen zodra hy met de
sandwich klaar was. Ik ging aan
een van de tafeltjes zitten wachten.
Een grote gemoedeiyke neger
kwam binnen. Hij grynsde me wat
aan en zei
Man je bent zo kaal als een bil
jartbal
Ja, vind je het niet origineel?
Buitengewoon. Je ziet er echt
ohic uit.
We praatten wat. Ik vroeg hem of
dit het beste hotel in de buurt was.
,,De Sunset" aan de overkant was
misschien wat beter, meende hij. Ik
nam myn koffers en stapte de deur
uit.
-*-Tot kijk. ohic, liep hy me na.
Een oranje neonlicht leidde me
naar het Sunset Hotel", waar ik een
nette maar armzalige kamer kreeg
voor f. 10,-. Ze was maar iets groter
dan het dubbele bed, en er waren geen
vensters in. Het open boven raampje
van de deur was het enige voor de
luchtverversing.
Ik sloot de deur en kleedde me uit.
Ik was wat neerslachtig en deze stem
ming werd nog verergerd door het
gebabbel en de jazz van een juke-box
uit een bar beneden.
Iedere dag brutaler
Toen ik 's morgens uit myn arm
zalige kamer in het Sunset Hotel"
k\ am, baadde Hampart Street in een
Stralende zon. De straat was vol men
sen. Dat was myn eerste test bij dag
licht. Ik liep een neeercafeetje bin
nen en bestelde een ontbyt. Twee eie
ren, brood en koffie voor f. 1.50. Er
was geen boter by...
Ik nam de bus naar de binnenstad
van New Orleans en nam plaats in
het midden van de bus. Langzamer
hand liep de bus vol met passagiers
De blanken hadden er biykbaar
geen bezwaar tegen, dat een neger,
waar dan ook, in de bus zat maar
zouden niet naast een neger gaan zit
ten.
Een knappe, maar armoedig gekle
de blanke vrouw met piekerig haar
stapte in en liep naar het achterste
gedeelte van de bus. Ik was zo stom
om te glimlachen tegen deze dame
en haar een plaats naast my aan te
^sssss^yxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxvfxx'xxxxxxxxxxxxxxmxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx.
Voortdurende angst als men door ds straten wandelt.
Om er voikomen als een neger wit te zien onderwierp Grif fin zich aan een zeer
gevaarlijke behandeling me', ultra-violette stralenbruinende ~alf en vooral met
een chemisch produkt met inwendige werking.
bieden. Ze staarde me aan en mom
pelde:
Waarom kykt u me zo aan?
Het spijt me, zei ik verschrikt
door de minachting op haar gezicht.
Ik ben niet van New Orleans.
Ze keerde zich om en zei:
Ze worden met de dag brutaler,
die negers!
Een andere vrouw knikte instemmend
en ze begonnen te praten over de ne
gers, die voortdurend lastiger werden
en steeds meer aanspraken gingen
maken.
Ik zat op dezelfde manier als ik ne
gers had zien zitten, zoals een sfinx,
die net doet of hy niets ziet of hoort.
Ik merkte echter al spoedig, dat in
'n geroezemoes van onverstaanbaar
gepraat het woord .-.neger" op
springt met een ongeloofiyke TlUlde-
iijkheid. Je hoort het altyd als het
ge»zegd wordt en het geeft je iedere
keer een steek.
In Canal Street stapte ik uit en nam
een andere bus naar de Franse wjjk,
naar de schoenpoetser waar iik vroe
ger als blanke nogal eens een beeoek
je had gebracht. Sterling Wiliams -
zo heette de schoenpoetser - keek me
vlak in het gezicht maar hy herken
de me niet..
Poetsen?, vroeg hij.
Ik zette myn voet op het bankje
en hy ging er bij zitten.
Je bent een nieuweling in deze
stad hè? vroeg hy, meer om iets
te zeggen dan uit nieuwsgierigheid.
Ja. zei ik. Net aangekomen.
—Je zult het een prettige stad vin
den.
Best mogelijk
Ik wachtte een ogenblik en voegde
eraan toe:
Zeggen deze schoenen iets?
Hij keek op.
Ze zijn me niet volkomen onbe
kend... Maar dat is alles!
Ik vertelde hem wie ik was. Hy
stond sprakeloos. Eerst geloofde hy
me niet maar toen ik hem zei, waar
over we het gehad hadden toen ik de
laatste keer bij hem was geweest,
toen was hij overtuigd.
Ik legde hem uit waarom ik nu
een neger was en ik vroeg hem of
ik bij hem kon blyven ais schoen
poetser. Hij zei, dat zijn plaats eigen
lijk van zijn partner was. die op het
ogenblik probeerde aardnootjes te vin
den, die hij in de wynhuizen verkocht.
We zouden het aan hem moeten vra
gen.
Handen scheren
Het was helemaal niet druk. We
gingen dus op de kisten zitten op de
stoep en spraken over mijn plan. Ster
ling was enthousiast en begon me da
delijk te scholen,
Je moet meer door de neus pra
ten. zei hy.
Hg deed het my voor en bekeek
me daarbij aandachtig.
Je moet ook de rug van je han
den scheren, besliste hij.
Inderdaad, in het zonlicht zag ik
blonde haartjes op de rug van myn
hand glimmen. Óp slag voelde ik mij
ongemakkelyk. Daar ik myn scheer
gerei by me had, vroeg ik hem, waar
ik het kon doen.
In dat steegje daar. Helemaal op
het eind. Daar is een toilet.
De stand" van de schoenpoetsers
lag in een straat met oude gebou
wen, goedkope huurhuizen en bars.
Ik haastte mij het steegje in. Enkele
negers stonden en zaten te drinken
bij houten tafels. Ik zag een bordje
waar ..Heren" op stond. Ik was al
bijna by de deur, toen verscheidene
stemmen riepen:
Hé! Daar mag je niet in!
Ik keerde me om en was verwon
derd, dat zelfs de armoedige cafeet
jes in deze buurt .gescheiden" toi
letten hadden.
Waar moet ik dan heen? vroeg ik.
Aan ie achterkant, helemaal ach
teraan, zei een grote dronken neger,
met een wild gebaar.
Ik sloot me op in de toiletten voor
„negers" gereserveerd, haalde het
scheergerei uit uiijn tas en liet de
blonde, verraderlijke haartjes van
mijn handen verdwyneai.
Toen Sterling me weer zag, zei hij,
tevreden glimlachend:
Niemand zal nu nog Iets kunnen
merken
Vreemd! Hy vergat totaal, dat ik 'n
blanke was en sprak over „ons" en
over „onze" toestand..
Volgend artikel
,.In de keuken van
de paria's"
«\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\v
I
>XXXXXjfXXXXX'XXXXXXXXXX/>
Portret van dt schrij
ver als blanke.
De schrijver
van dit artikel:
John Howard Griffin
ie een echte blanke.
Hij werd geboren te
Dallas fTexasin
1920. Zijn beide ro
mans „The Devil Ri
des Outside en Nu-
ni" behoren tot de
bestsellers. In 19J/7
werd hij blind. Hij
volgde een blinden-
cursus, kocht daarna
een boerderij en ver
deelde zgn tijd in het
werken op het land
en lezen. Hy trouwde
in 1953 maar
zag zijn vrouw en
beide kinderen eerst
goed in 1957. want
toen pas kreeg hy het
gezicht weer terug.
Op 't ogenblik werkt
bij aan zyn autobio
grafie, getiteld ..Ver
spreide Duisternis
sen."
BOBBY
de
SPORTHELD
