avontuuR in glas jonqleuRs met öe Blaaspijp WU WETEN HET.. SPORT DONDERDAG 25 JULI 1963 DE LEIDSE COURANT PAGINA 12 Leerdam (P P) - De glinstering van het Lingewater is als een feestelijk voorspel. Zoals dat water stroomt en er de kleuren van het landschap en de blauwe lucht met de witte wolken laat ver vloeien, zoals daar overheen de zon de vonken spettert van een alles verwarmend vuur, zo is dat ook in de werkruimten van de fabriek. De zon is er een batterij van ovens geworden. Vele ovens. Daarin rust, doorgloeid van hitte, het vloeibare kristal en glas. Zand, soda en kalk of zilverzand, menie en potas, wanneer het gaat om het mengsel waaruit kristal ontstaat - vormen er de pro zaïsche grondstoffen waaruit met een elegant instrument als een blaaspijp en verder nog wat hulpgereedschappen een doorschij nend stuk poëzie ontstaat Zilverig als het helderste water. De be- Voor Copier werd daarmee het glasblazen een bijzonder avon tuur. Dat avontuur bepaalde mee zijn verdere leven. Want zoals de schilder zijn verven, de beeldhou wer zijn steensoorten beheerst, zo vond hy in de groeiende in dustrie zijn instrument. En daar mee vormden zich de series, de drinKglazen en de kandelaars, de asbakken en de karaffen, de serviezen en de vazen waarmee hij in tienduizenden exemplaren in tal van landen de naam Leer dam tot een begrip maakt. En aldus doende ook die van ons boeiend schouwspel vormen als het spel met de voedbal in een tot de-nok toe gevuld stadion. En dat alles om zo'n simpel glaasje. Vier man in een teamZij vor men samen een industriële esta fette, die onophoudelijk van start gaat wanneer de glasblazer zijn ijzeren* blaaspijp in de gloeiende massa steekt om daaraan een klompje glas te vangen. Precisie-acrobaat DAT KLOMPJE is een begin en de voorvorm - de paraison zoals dat in de vaktaal heet - moet daaruit rollen en enig bla- weging ervan verstilt in zijn doorschijnende begrenzing. Zo is het glas dat behalve serieprodukt met een uitermate nuttig doel in de handen van de vakman-kunstenaar vanuit die simpele be standdelen zand, soda en kalk kan groeien tot een artistiek pro- dukt, zo helder en tegelijk zo broos dat het in geen ander mate riaal zijn gelijke vindt. Reeds de oude Egyptenaren kenden het recept, dat vijftig eeuwen heeft overleefd. Eeuwen van chemische en technische vooruitgang, waarin de wereldrijken van Rome en Venetië en Bohemen, het oude Pcrzië en het moderne Frankrijk Byzantium de erfenis van de pyramidenbouwers verder droegen, en de laatste tientallen jaren ook Nederland schreven in deze erfe nis hun eigen karakteristieke paragraaf. Voor Nederland gebeur de dat door Andries Dirk Copier. Wie is Copier? COPIERS NAAM was ons al be kend van allerlei tentoonstellingen en musea jarenlang voor wij hem voor de eerste maal ontmoetten. We zaten toen te midden van de ontelbare probeersels en afgewerk te stukken die overal in zijn werk kamer verspreid staan, maar wij spraken over ons beider liefde voor de Hoge Veluwe. Zo'n gesprek, zo'n keus voor zijn onderwerp, schijnt ons kenmer kend voor Copier. Met zijn tweeënzestig jaren - hij werd op 11 januari 1901 in de glasstad Leerdam geboren - al een half mensenleven lang een der zeer groten onder de gro ten, blijft hij de gevoelige mens die aan de eigen heldendaden bij voorkeur met een speels gebaar voorbij glipt. Samen met 't Hollandse landschap heeft 't glas Copiers ontwikkeling als kunstenaar bepaald. In Leer dam (vijfduizend inwoners bij de eeuwwisseling thans met 12.500 inwoners meer dan verdubbeld) speelt de glasfabriek van die naam met zijn ongeveer vijftienhonderd werknemers een alles overheer sende rol In die wereld is Andries Dirk Copier groot geworden, zijn va der was er al ontwerper aan de glasfabriek. Wat zou het anders zijn, dan dat hij al jong in het door familietraditie getekende voetspoor stapte? Op zijn dertiende had hij de mulo al achter de rug, in Utrecht ging hij op zijn zestiende jaar naar de grafische school. Ook nu nog spreekt hij daarvan als over een plezierige ondergrond voor zijn verdere ontwikkeling, al leerde hij daar meer versieren dan vormen. Dat laatste lcwam pas daarna, toen hij in Rotterdam de avond lessen ging volgen aan de acade mie en er overdag zijn vrije uren volmaakte met dwalen in het oude museum van Boymans. Perzisch voorbeeld WAT HU ER ZOCHT - en vond - was vooral de sprookjesachtige schoonheid van 't oude Perzische glas dat daar verzameld was. Veertig jaar later, toen hij er zelf zijn eigen tentoonstelling kreeg, was zijn naam voor de minnaars van de glaskunst niet minder een begrip geworden dan die van land, dat in het produkt van zijn glasindustrie al vroeg het bewijs leverde dat ook 'n schepping van de industrie in de eenvoud van zijn vorm werkelijk mooi kan zijn. Artiesten in de fabriek Achter het simpelste drink glas, achter elke bescheiden asbak staat het werk van een hele stoet mensen. De ontwerper, de man nen van de in- en verkoop, de af werking en het vervoer de ver tegenwoordigers en' de admini stratie. Maar in hun midden - voor de terloopse fabrieksbezoeker het meest opvallend - beweegt zich een bijzonder spectaculair kwar tet. Vj.er vakmensen, die ieder voor zich een steentje aandragen om het produkt dot zij samen maken zijn uiteindelijke vorm te geven. Bij unica zijn het er zelfs vijf zen, zodat er een rood ver hit "glaszakje" ontstaat, pasklaar warden gemaakt, om in de eigen lijke vorm te worden gebracht. Zo'n vorm is tegenwoordig van ijzer en daarin wordt nog steeds door rollen en blazen, het wijn glas gevormd, dat wij als voor beeld hebben gekozen om duide lijk te maken wat zich in zo'n glasblazersteam allemaal afspeelt. De glasmaker is daarin de twee de man, en naar ons lekebegrip zouden wij hem het liefst willen omschrijven als een precisie- acrobaat. Wij hebben die term in de glas fabriek Leerdam nooit horen ge bruiken, maar de keus ervan zal ieder duidelijk zijn als wij ver tellen dat hij het is. die de pijp met daaraan de kelk van het glas van de blazer overneemt.. Zijn eerste wachten is daarbij op de kei er (een vernederlanding van het Franse werkwoord ceuillir. De glasblazer aan het werk. te door de indrager (nummer vier van de werkgroep) naar de koeloven te worden gebracht. Unicum van Copier het oude Perzië. Om die te leren beheersen verdiepte b'j zich niet alleen in de geest, maar even zeer in de materie. 's Nachts wanneer alles stil was in de fabriek, ging hij er binnen. Meesterblazers van de oude stem pel leerden hem daar de knepen van het vak. dat hij gaandeweg ging beheersen als iedere andere goedgeschoolde arbeider. Niet uitsluitend aan de tekentafel, maar rechtstreeks op het platform bij de oven, waar het wordings- of zes, al naar gelang de eisen die het ontwerp ervan stelt Teamwerk dus, nog afgezien van wat er daarvoor (bij het mengen van de grondstoffen bij een hit te van vijftienhonderd graden celcius vloeibaar worden gemaakt) en daarna (bij het koelen en de nabewerking) door anderen ge beurt. Teamwerk, waarbij de aan ruim een meter lange blaaspijpen als enorme vuurvliegen door de lucht zwevende glasklompjes 'n even dat "plukken" betekent), die op zijn beurt een dunne staaf met materiaal voor de steel en de voet uit de oven heeft "geplukt." Precies als een jongleur, in een voortdurend draaiende beweging - om uitzakken van het nog weke glas te voorkomen - vormt hij met een tang en houten schijf de steel en de voet, die van nu af aan een geheel vormen met de kelk. Pas daarna wordt het glas met een soort mes van de blaaspijp verwijderd om tenslot Gering verschil ALS WE het opschrijven, staat het er allemaal zo simpel. En ei genlijk moet men vele keren tel kens opnieuw in bewondering hebben gestaan om het tot op de miümeter nauwkeurig afknippen van de overtollige glasmassa of het precies plaatsen van een ranke steel, om duidelijk aan te voelen hoeveel vakmanschap er in zo'n werkgroep gebundeld is om al de ze handelingen zo n- keurig te laten verlopen dat de leek de ui terst geringe verschillen niet opmerkt, die er tussen elk van die duizenden glazen bestaan. Wat er verder gebeurt is meer belangrijk dan schilderachtig. De langzame gang door de enorme tunnel waarin alle voorwerpen zo geleidelijk worden gekoeld, dat alle temperatuursonderscheid in de verschillende glaslagen wordt weggenomen. Pas daarna volgt de nabewer king De glazen worden gesorteerd en vervolgens komen zij in de springkamer om met behulp van een diamant en een reeks felle steekvlammetjes van de kop ont daan te worden. Handwerk blijft SLIJPSTERS maken de randen glad, die daarna door verhitting worden rondgesmolten. Wil men zich beperken tot de zuivere vorm zonder versiering, dan is hiermee het glas gereed. Voor, .het versie ren beslaan verschillende metho- den. Slijpen, graveren, etsen, beschil deren en bewerking met een zand straal, spelen daarbij een rol. Al lemaal handwkèrk, dat wel in le vensgrote tegenstelling staat tot de machines voor het goedkope glas, die in de laatste veertig jaren zo'n grote-verandering in de glastech niek hebben gebracht, in de fles- senindustrie bijvoorbeeld is men daardoor zover gevorderd, dat het mogelijk is om het glas geheel automatisch, zo*vier één hand bewerking te fabriceren. Nog nauwkeuriger dan de glasblazers het kunnen doen. Toch zal de kunst van het blazen met de mond en het verwerken met de hand steeds een belangrij ke plaats innemen tegen alle overmacht van de machine in. (Nadruk verboden) Nederlandse profs voor Ronsse gekozen De sportcommissie van de KNWU heeft de definitieve wegploeg (profs) bekend gemaakt voor het wereld kampioenschap in Ronsse. Het zijn: Piet Damen (Helmond), Dick Enthoven (Stekenewaes) Bel gië), Ab Geldermans (Beverwijk), Jo de Haan (Huybergen), Jan Hugen» (Amstenrade), Jan Janssen (Noot dorp), Peter Post (Amstelveen), Huub Zilverberg (Goirle). Reserves: Jo de Roo .Kruiningen), Piet van Est (Klundert), Piet Rentmeester (Kalmt- hout, België) en Ad Biemans (Ulven- hout). Ook de Belgische wielerbond heeft een selectie gemaakt. De volgende renners zijn aangewe zen: Rik van Looy, Louis Proost, Frans Aerenhouts, Jos Plankaert, Armand Desmet, Benoni Beheyt, Gil bert Desmet en Pino Cerami. Reserves zijn Eddy Pauwels, Frans Mecklenbeek, Willy Bocklandt en Noel Foré. Piet van Est heeft woensdag de profrónde van Ulvenhout gewon nen. Van Est heeft vrijwel steeds in de voorste linies getreden, tezamen met Jaap Kersten, Cees Haast, Ad Biemans en Cees Snepvangers. De tijd van Van Est over de 140 km was 3.20.46. VOETBAL De conrtractspeler van PSV Tini van Osch zal het komend seizoen voor het Tilburse NO AD uitkomen. Van Osch, die drie jaar voor PSV heeft gespeeld, was van NOAD af komstig. PROGNOSES DU1ND1GT (Van onze paairdesportmedewerker Op Duindigt worden zaterdagmid dag negen koersen verreden. Jan Wa genaar kan in de Rockanjeprijs kie zen tussen Ylite Rose en Vitalis. Zijn vader zal waarschijnlijk Ylite Rose rijden. Samen zullen de Wagenaars deze koers overheersen. Misschien, dat zij wat last ondervindt, van Xavero, maar diie maakt te vaak fou ten om aan te bevelen. Bij de tweejarige dravers krijgt Comte du Commerce eindelijk eens een kans dé overwinning te beha len. De concurrentie is nu ndet te zwaar en met C Alkestis van E zal zij het wel kunnen klaren. Bij de renpaarden is er een koers voor amateurs gereserveerd. Hierin zal jockey E. van Dijk, een van de beste Nederlandse amateurs, waar schijnlijk wel de hoofdrol spelen. Met Karmystou of met Wilmington treedt hij aan tegen Agram en Electrified. De eerste koers begint om twee uur en onze prognoses luiden: Noordzeeprijs: Comte du Commer ce, C. Alkestis van E., Catherine Mac. Zandvoortprijs: Baron Harvester, Zombrewer, Yanker Hanover. Out sider: Amour de Mitzi. N oord wij kprij sKohinoorDeer Gallows, Remus II. Katwijkprijs: Arisfco Scotch, Zam besi, Anora Belwin. Egmondprijs: Baron Harvester, Ben- to, Berenice Oranje. Outsider: Ber gens Glorie. Beker der Amateurs: E. v. Dijk, Agraim, Electrified. Bergenprijs: Yellowbird van Mira- mus, Zeno, Woelwater. Outsider: Y Dunst. Texelprijs: Yostra, Zanto, Zoon van Kievit. Outsider: Y Kitty's Zoon. Rockanjeprijs: Vitalis, Ylite Rose, Vrolijke Frans. Outsider: Xavero. Bij K.B. is met ingang van 16 au gustus tot burgemeester van de ge meente 's-Gravenmoer benoemd de heer J. L. Koopman uit Waddinx- veen. De heer Koopman is 45 jaar, gehuwd, Nederlands Hervormd (ge reformeerde bond) en lid van de anti-revolutionaire partij. Hy is hoofdcommies ter gemeentesecretarie van Waddinxveen. Sinds kort is Artis een beziens waardigheid rijker: een torenvalk met drie poten. Achter zijn twee nor male onderdanen bevindt zich een derde. Een verschijnsel dat, zo meent men in Artis, praktisch nooit voor komt. Aan het derde pootje zitten twee klauwen. Gebruiken doet het dier deze extra poot niet. Het werd gevonden in de omge ving van Hilversum. Het staat nu reeds vast, dat de torenvalk na zijn dood met zeer grote belangstelling door de wetenschappelijke staf van het zoölogisch museum zal worden ontvangen, maar, zo wordt van artis- zijde verzekerd, met hoopt de vogel nog vele jaren in de oollectie te kun nen tonen. Een anonieme Italiaanse verzame laar heeft woensdag op een veiling in Londen ongeveer honderdtiendui- zend gulden betaald voor een in 1854 in Bermuda (tijdelijke) postzegel van een penny. ALKEMADE Geboren: Robertus J. M. z.v. J. Huigsloot en A. P. J. van der Gaag; Marcellus A. z.v. H. J. M. Hogen- boom en E. M. Meijer; Petrus W. M. z.v. J. L. van Hameren en J. G, M. Cozijn; Paulus W. z.v. H. J. A. Ver meulen en J. M. Terwijn; Jacoba H. M. d.v. F. M. Hoogenboom en M. H. E. van der Voorn; Anna M. d.v. J. A. Kraan en C. N. M. Straathof. Ondertrouwd: N. Th. M. Roos en W. C. M. van der Meer; A. J. Bouw man en J. E. M. Koek; W. J. van Diemen en M. G. Wesselman; N. J. J. Struive en J. P. M. van Zanten. Getrouwd: W. J. de Graaff en M. A. de Baat; R. Kroon en M. E. de Jong; P. J. Droogh en J. W. l'Ami; G. Deelen en A. E. Goosen; P. Th. Broekhuizen en J. C. M. Hogenboom; J. A. Versteegen en J. A. Jansen; Th. M. Schrama en A. A. M. Dobbe; N. C. van der Wereld en P. M. van Beek. Overleden: J. Oomse, e.v. A. F. de Gier, 72 jaar; P. de Jong, 86 jaar; A. van der Zwet, w.v. P. van der Meer, 85 jaar. WILT L IETS WETEN Mevrouw A. H. te Ter Aar. Rou te per bromfiets vain Ter Aar naar Laag Keppel (Geld.). Ter Aar .Alphen a. d. Rijn, Bode graven, Woerden, Utrecht (54 km), De Bilt, Zeist, Woudenberg, Ede, Arnhem, Doesburg, Laag KeppeL To taal ongeveer 140 km. A. M. v. d. Berg te Leiderdorp. Route van Leiderdorp naar Zeddam (Geld.). Leiderdorp, Alphen a. d. Rijn, Bo degraven, Woerden, Utrecht, De Bilt, Zeist, Woudenberg, Ede, Arnhem, Ze venaar, Babberich, Zeddam. J. W. v. d. M. te Leiderdorp. Route per auto van Leiderdorp naar Winterswijk: Leiderdorp, Alphen a. d. Rijn, Bo degraven (hier overgaan op Rijksweg E 8 naar Utrecht), Utrecht (over rijksweg E 36 naar Arnhem), Arn hem, Doesburg, Doetlnchem, Aalten, Wintierwijk. Totaal ongeveer 170 km. ZEILEN Op het meer van Sankt Moritz worden volgende week de wedstrijden gezeild om de Europese titel van de internationale Olympia-jollen Unie, De Nederlandse deelnemers zijn: H. Beekman (Amstelveen), K. Husslage (Zaandam), Chr. van Vliet (Kromme nie), B. Benscho (Rotterdam) en P. van Wamel (Aalsmeer). WATERPOLO Ploegen tegen België De Nederlandse waterpoloploegen, die zondag 28 juli in Hoogezand tegen België spelen, bestaan uit de volgen de spelers: De nationale ploeg: Hermsen (Rob ben), De Vries (Neptunus, Amers foort), Van Dorp (AZPC), Van den Hoofdakker (AZPC), Leenards (ZI AN), Van Spingelen (HZPC), Harry Vriend (U)e Wim Vriend (IJ), Aal- berts (DZV), Wouda (Meeuwen) en Stam (Nereus). De jeugdploeg: Schmidt (Meeu wen), Van Hasselt (HZPC), Linde mans (PSV), Kater (ZIAN), Geutjes (Nept.. Amersfoort), Roelofs (SVH), Maas (AZPC), Geurtsen (Serna), Var der Voet (ZIAN), Van Bekkum (DAW) en Rohof (Thialf). SCHAKEN Twee nederlagen van Jan Hein Donner Onze landgenoot Jan Hein Donner heeft zijn twee nog openstaande hangpartijen in het zonetoernooi in Halle beide niet tot enige winst kun nen voeren. Hij verloor zowel van de Oostduitser Uhlmann als de Fin Kan- ko. Alle hangpartijen werden woens dag uitgespeeld. De stand vóór de laatste ronde luidt nu: 1. Portisch (Hong.) 13,5 pnt; 2. Larsen (Den.) 13 pnt; 3. en 4. Ivkov (Z.-Sl.) en Robatsch (Oostenr.) bei den 11,5 pnt; 10. Donner (Ned.) 9 p. NEDERLAND TOCH NOC (GEDEELDE) TWEEDE Denemarken, Nederland en Enge land hebben het internationale schaaktoernooi voor jeugdploegen, dat in Den Haag wordt gespeeld, met een krachtsexplosie besloten: een 40 zege. Denemarken was al zeker van de eindzege, maar Nederland kwam door de grote overwinning op Oostenrijk nog tot een gedeelde 2de plaats. De uitslagen van de laatste ronde luiden: Engeland-België 4-0; Noorwegen- West-Duitsland 1-3; Zwitserland-De- nemarken 0-4; Nederland-Oostenrijk 4-0 (Zuidema-Gretner 1-0, Hartoch- Seuss 1-0, Scholl-Holaszek 1-0, Kerk- hoff-Skrob 1-0). De eindstand: 1. Denemarken 22'/» pnt; 2. Nederland en West-Duitsland 1772 pnt; 4. Noorwegen 1572 pnt; 5. Oostenrijk 15 pnt; 6. Engeland 147a pnt; 7. Zwitserland 672 pnt; 8. België 3 pnt. De prijzen voor het beste resul taat per bord gingen naar: eerste bord: Zwaig (Noorw.) 6 pnt; tweede bord: Hartoch (Ned.) 6 pnt; derde bord: de veertienjarige Hübner (W.- Dld) 6 pnt reeds kampioen van Keu len; vierde bord: Soerensen (Den.) 672 pnt. TENNIS Jeugd strijdt om Nederlandse titels Maandag, dinsdag en woensdag hebben 21 jongens en 21 meisjes op de tennisbanen van Park Marlot in Den Haag strijd geleverd om de Ne derlandse jeugdtennistitels in het en kelspel. In de distrioten waren hiervoor voorwedstrijden gehouden, terwijl daarnaast enkele veelbelovend jon geren waren toegevoegd. De uitslagen van de finales waren. Peter Soeters, NMC (Den Haag) verslaat Carel Thijsse, BTC (Noord- Brabant) 64 75; Ada Baker, Lei- monias (Den Haag) verslaat Anne mieke Blom, TOEG-Hillegersberg (Rotterdam) 64 62. De voorzitter van de KNLTB, de heer Munctz reikte na afloop met enkele toepasselijke woorden de prij zen uit. WIELRENNEN STERK RENNERSVELD IN ACHT VAN CHAAM. Voor de traditionele wielerwed strijd „De Acht van Chraam" is dit jaar weer een sterk rennersveld ge contracteerd. Aan de start zullen o.a. verschij nen Willy Vannitsen (België), de winnaar van 'het vorig jaar, zyn landgenoten Rik van Looy en Rik van Steenbergen, wereldkampioen Jean Stablinski (Fr.) en de Brit Tommy Simpson. Van de Nederlan ders nemen o.a. deel De Roo, Piet Rentmeester en Jo de Haan. Koersen Nootdorp De uitslagen van de woensdag te Nootdorp gehouden draverijen luiden: Leidenschendam-prijs, 1980 m. 1 Bosvink S (Th. H. Kooyman) 2.55.5, 1.29.5; 2 Bajadère; 3 Ysbrandine. Tot. win. 2.10, 1.50, 3.90, 2.10, gek. 4, cov. 13.60- Grote prijs van Nootdorp, 1660 m. Ie heat: 1 Xanthos Narciso (A. G. Heskes) 2.20.6, 1.24.7; 2 Wilma Zora; 3 Victor Hanover. Tot. win. 1.60, pl. 1.30 1.60, kop. 2.50, cov. 4. Idem, 2e heat: 1 Canthos Narciso (A. G. Heskes) 2.21.9, 1.25.5; 2 Wilma Zona; 3 Victor Hanover. Tot. win. 1.50, pl. 1.10, 1.30, gek. 2.20, cov. 2.90 Idem, definitief: 1 Xanthos Narciso, 2 Wilma Zora; 3 Victor Hanover. Pijnacker-prijs, le afd. 1940 m.: 1 Annie Norma (C. Swart) 2.56.4, 1.30; 2 Ziporah Scotch; 3 Zenith Williams. Tot. win. 15, pl. 2.60, 1.70, 1.50, kop. 9.10, cov. 5.80. Pijnacker-prijs, 2e afd. 1940 m.: 1 Yvonne Magowan (K. Woudstra) 2.51.6, 1.26.7; 2 Barones Spencer K; 3 April Love. Tot. win. 5.40, pl. 1.70, 1.30, 1.60, kop. 11.60, cov. 7.60. Rijswijk-prijs, 2380 m.: 1 X Messi- dor (J. Verhoeve) 3.24.9, 1-26.12 Y Dunst; 3 Vaut Mieu: K. Tot. win. 14.30, pl. 6.70, 3.C0, 8.80, kop. 15.90, cov. 7.50. Totalisator-omzet 80.279,50 VOETBAL PSV EN ESBJERG ACCOORD OVER DATA WEDSTRIJDEN EUROPA-CUP De Deense kampioensploeg E F B Esbjerg en de Nederlandse titelhou der PSV hebben overeenstemming bereikt over de data van hun wed strijden in de eerste ronde van het toernooi om de Europese Beker. Hoe wel Esbjerg hei recht ha.' verkre gen om het eerst uit te spelen, zal de eerste ontmoeting in Ebsjerg plaats vinden en wel op woensdag 25 sep tember. Twee wek< later, woens dag 9 oktober, ontmoeten beiae ploe gen elkaar te Eindhoven. Als datum voor een eventuele beslissingswed strijd is woensdag 16 oktober vast gesteld.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1963 | | pagina 12