Journalisten
verschalkt
Verklaring van
dr. De Quay
Vrijlating van Hess
c.s. bepleit
Hoogwaterstanden
RODE GESPREK IN MOSKOU MISLUKT
Formateur verzocht Koningin
om ontheffing van opdracht
Open brief aan de Chinezen
Peking eist Chroesjtsjov's aftreden
Vandaag kernstopoverleg
in Moskou
Chroesjtsjov leidt
gesprek in
MAANDAG 15 JULI 1963
53e JAARGANG No. 15.977
Zoals men zich zal herinneren
vroeg dr. Veldkamp voor zijn pro
gramma een bedrag van 250 miljoen,
onder meer voor verhoging van de
AOW-uitkering.
Het laten vallen van de heer Veld
kamp is een ernstige zaak, want hij
was in een aantal Kamer-kieskringen
lijstaanvoerder.
Prof. Andriessen, de jonge hoog
leraar uit Amsterdam (CH-kandidaat
voor economische zaken) heeft in een
en ander aanleiding gevonden ook
voor de ministerszetel te bedanken.
In het afgelopen weekeinde heeft dr.
De Quay geen nieuwe figuren ge
polst Hij wilde eerst trachten de
moeilijkheden in KVP-kring op te
lossen, maar is daar dus niet in ge
slaagd.
Prof De Quay heeft vanmor
gen tientallen journalisten, fo
tografen en cameralieden ver
schalkt. Terwijl om half elf in
het gebouw van de Rijksvoor
lichtingsdienst een persconfe
rentie werd gehouden, waar
slechts werd meegedeeld, dat
later op de morgen belangrijk
nieuws zou volgen, was de for
mateur reeds uit Den Haag
verdwenen Ter camouflage zat
zijn woordvoerder, dr. G. Lam-
mers, directeur van de RVD,
in de werkkamer van de for
mateur aan het Plein-16-13. Na
mens dr. Lammers werd mee
gedeeld, dat op dat ogenblik
„intensief overleg" gaande was.
Later was duidelijk dat men
had geprobeerd om de verza
melde'pers bij de neus te ne-
De kabinetsformateur, dr. J. E. de
Quay, heeft in een verklaring de te
ruggave van de opdracht tot het for
meren van een kabinet gemotiveerd.
„Mij stond in de aanvang een op
lossing voor ogen, waarbij ik dacht
aan de mogelijkheid, dat de leiding
van het kabinet zou worden toever
trouwd aan de huidige minister van
financiën, dr. J. Zijlstra. Ik zou dan
zelf bereid zijn geweest desgevraagd
op te treden als vice-minister-presi
dent en minister zonder portefeuille.
Deze oplossing bleek op dat moment
echter niet te realiseren.
Nadat een gewijzigde opzet, waar
bij uitgegaan werd van de veron
derstelling, dat de leiding van het te
vormen kabinet zou worden toever
trouwd aan de huidige minister van
Landbouw, mr. V. G. M. Marijnen,
was mogelijk gebleken, ben ik ge
stuit op andere moeilijkheden.
Het op, 4 juli j.l. te Wassenaar ge
sloten akkoord werd aanvankelijk
weer in discussie gebracht. Deze
moeilijkheid werd wel ondervangen,
maar bij de persoonskeuze van de
nieuwe ministers kwam deze weer
aan de orde. Daarbij traden ver
schijnselen aan het licht, die niet
hebben nagelaten nadelige invloed
uit te oefenen op de noodzakelijke
basis van onderling vertrouwen. On
der deze omstandigheden leek mij
de door mij gedachte oplossing niet
langer verantwoord. Voorts gaf de
be-zetting van enkele belangrijke
ministersposten nog aanleiding tot
moeilijkheden. Om verdere vertra
ging te voorkomen heb ik mij der
halve verplicht gezien tot reeds ge
molde stap over te gaan".
Prins Bernhard, die zaterdag een
bezoek aan Katwijk bracht, in ge
zelschap van de Commissaris der
Koningin.
Dr. Martin Niemoeller, voorzitter
van de Evangelische Kerk in de
Westduitse staat Hessen, heeft zater
dag voor de televisie verklaard, dat
hij van plan is in Moskou de vrij
lating te vragen van Rudolf Hess,
Baldur von Schirach en Albert Speer
de drie kopstukken van de Nazi's,
die nog steeds in Spandau gevangen
zitten.
Niemoeller, die acht jaar in een
concentratiekamp van de Nazi's
heeft gezeten, is zaterdag naar Mos
kou vertrokken. Hij zal daar de vie
ring bijwonen van het gouden bis
schopsjubileum van patriarch Alexis
van de Russische orthodoxe kerk.
Volgens Vaticaanse kringen zul
len ook twee vertegenwoordigers
van de Katholieke Kerk de plech
tigheden bijwonen, die van 14 tot 21
juli in Moskou worden gehouden
ter gelegenheid van dit bisschops
jubileum.
ZOEKT U EEN
goed Anker Horloge
voor 30.- en ƒ40.- of het aller
beste van ƒ200.- en ƒ300.-?
v. d. WATER, Haarl.straat 207
heeft het. Grote keuze in alle
prijzen en merken.
Dit nnmmer bestaat uit 12 pagina's
Minder stabiel
De Bilt, 15 juli
Het KNMI deelt mede:
Nadat de storing, die zaterdag in
ons land regen en onweer heeft ge
bracht, naar het Oostzeegebied was
weggetrokken, is boven het vaste
land van Europa een gebied van hd-
gedruk ontstaan, waarvan de kern
zich van Frankrijk naar Oost-Duits-
land verplaatste.
Op de flank van dit hogedrukge-
bied voerden zuidelijke tot zuidwes
telijke winden warmere lucht naar
onze omgeving.
Er dreven echter ook wolkenvel-
der binnen vooral over het westen
van het land. Deze hangen samen
met het front van een depressie ten
zuiden van IJsland. Dit front dat de
warmere lucht scheidt van koele oce-
aanlucht, ligt boven Oost- en Zuid-
Engeland, waar het plaatselijk mot
regen veroorzaakt.
Een kleine golf in het front is bij
de zuidwest-punt van Engeland aan
gekomen; hij zal naar de Noordzee
trekken, waarna het front tot ons
land kan doordringen. De kans op
wat regen wordt daardoor vooral in
het westen van het land wat groter
en het weer wordt dus minder sta
biel.
ZON- EN MAANSTANDEN
15 Juli: zon op 4.36, onder 20.54;
maan op 0.45, onder 14.51.
15 Juli: v.m. 9.18; n.m. 21.47.
(doodtij)
KORRELTJE
De fortuin geeft aan velen te veel,
aan niemand genoeg.
(Martialia)
Directeur J. F. J. M. KOENS
Hoofdredakteur L. C. J. ROOZEN
BUREAUS: PAPENGRACHT 32
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Twee gesprekken
te Moskou
Telef. 2 0 9 3 5 - Red. 20015, 25594 - Advert. 2 0 8 2 6 - Klachten bezorging 3 3 8 3 9 (tussen 17.30 en 19.00 n.) - Giro 10.30.03 - Abonn. 0,65 p. w., 2,80 p. mnd., 8,25 p. kw., Franco p.p. J 8,75, Adv. 18 et p. mm., Telefoontjes 1.50
Formatie-poging De Quay mislukt
Het is dr. De Quay niet gelukt een kabinet te formeren.
H.M. de Koningin heeft vanmorgen op het paleis Soest-
dijk de formateur ontvangen, die haar verzocht heeft
hem te ontheffen van de opdracht een kabinet te vor
men, dat zich verzekerd kan achten op een vruchtbare
samenwerking met de-volksvertegenwoordiging.
De Koningin heeft dit verzoek ingewilligd.
VERKIEZINGEN VANDAAG TWEE
MAANDEN GELEDEN
De kabinetsformatie is wederom in het slop geraakt.
Precies twee maanden na de verkiezingen.
Minister Veldkamp heeft defini- houdingen werd dit akkoord toen
tief geweigerd zich bij het akkoord aanvaard, en kon prof. De Quay be-
van Wassenaar" aan te sluiten, een ginnen met het polsen van de kandi-
voorlopige afspraak over de minimale daat-ministers.
„wenselijkheden" der partijen.
Reeds vrijdagmiddag in zijn ge- De demissionaire minister Veld-
sprek met de heren Marijnen, kamp (sociale zaken) heeft vastge-
Andriessen en Witteveen was dit ge- houden aan zijn standpunt. Hij wil-
bleken en in een nader gesprek met de zich niet voor het ministerschap
prof. De Quay is de indruk beves- beschikbaar stellen als aan zijn eisen
tigd. De KVP kwam nu voor het niet werd voldaan. Een laatste po-
probleem te staan, dat men zich ging van dr. De Quay om weer te
over eenzelfde zaak een tweede keer „kwantificeren": d.w.z. opnieuw in
moest gaan uitspreken. Want ook overleg vast te stellen wat elk der
dinsdag jl. is al over het „akkoord ministers minimaal nodig achtte in
van Wassenaar" gestemd. het te verdelen budget is op misluk-
Met 39 stemmen voor en drie ont- king uitgedraaid.
De Russen hebben zondag hun tot nu toe hevigste aanval op de leiders
van de Chinese communistische partij gedaan en deze leiders ervan be
schuldigd, dat zij trachten de ideologische besprekingen in Moskou te
torpederden. De aanval vervat in een open brief door de „Prawda" ge
publiceerd, is een antwoord op de Chinese brief, die op 14 juni werd
gepubliceerd. Volgens Westelijke waarnemers in Moskou is de Russische
brief zodanig gesteld, dat een toenadering tussen beide partijen vrijwel
uitgesloten moet worden geacht. Men acht het wel zeker, dat het ideo
logische overleg in Moskou binnen de komende paar dagen zal worden
afgebroken. De Russische brief is een krachtig pleidooi voor het Rus
sische standpunt inzake de „vreedzame coëxistentie".
VOLLEDIGE BREUK OPHANDEN
De Russen geven in hun brief te
verstaan, dat een volledige breuk
ophanden is als de Chinezen niet in
binden. Zij geven de Chinezen onom
wonden de schuld voor de breuk in
de communistische beweging. Zij
verwijten hun, dat zij de „antipartij-
groepen" in de buitenlandse partijen
steunen en „lasterlijke" verklaringen
in hun persorganen publiceren van
dergelijke „afvalligen en scheurma
kers".
De Russen, die in hun brief niet
de geringste concessie doen aan de
Chinezen, zeggen dan dat de „kame
raden" in Peking gewapende opstan
den beschouwen als „het basiscrite
rium voor het bestaan van een revo
lutionaire geestesgesteldheid".
Over deze kardinale kwestie, die
beide partijen verdeeld houdt wordt
in de brief gezegd: „Iedereen die na
denkt over het denkbeeld, dat schuilt
achter de huidige strijd om de vre
de en tegen de kernoorlog, begrijpt,
dat de Sow jetcommunisten door hun
vredespolitiek een onschatbare hulp
geven aan de arbeidersklasse in de
kapitalistische landen. Het gaat «er
niet alleen om de kernoorlog te voor
komen maar om de arbeidersklas
se en de bevolking van hele landen,
ja van continenten te redden van de
ondergang".
HET OPTREDEN OP CUBA
In de brief van de Russen wordt
ook nog ingegaan op de beschuldi
gingen van de Chinese communisti
sche partij inzake het Russische op
treden op Cuba. De Russen ontken
nen, dat zij een fout hebben gemaakt
toen zij raketten naar Cuba brachten
en „.gecapituleerd" hebben voor het
Amerikaanse imperialisme toen zij
die raketten w.er weghaalden. Uit
voerig gaan zij in op de stappen die
zij genomen hebben om Cuba te hel
pen en op de maatregelen getroffen
om aan de crisis rond Cuba een ein
de te maken. De crisis in het Caribi-
sche-zeegebied behoort nu al acht
maanden tot het verleden en de V.S.
houden hun woord, aldus de brief.
Maar, zo gaat hij verder, mochten
de Amerikaanse imperialisten hun
belofte breken en Cuba binnenval
len, dan zullen wij Cuba verdedigen
met raketten, die van Russisch grond
gebied worden gelanceerd.
HET OFFER VAN MILJOENEN
MENSEN
In de brief van de Russen worden
de Chinezen ook aangevallen, omdat
zij niet geloven in de mogelijkheid
om een nieuwe wereldoorlog te voor
komen. De Russen beschuldigen hun
„kameraden" in Peking ervan, dat zij
door middel van een kernoorlog op
een snelle drastische wijze een einde
willen maken aan 't kapitalisme. De
Chinezen, aldus de brief, behandelen
de kernbom als een „papieren tij
ger", die toch eigenlijk helemaal
niet verschrikkelijk is. Maar wij, al
dus de brief, zijn ons terdege bewust
van de vernietigende kracht van de
ze bom en wij zullen, als wij niet
worden aangevallen, niet de eersten
zijn die dit wapen gebruiken. De
Chinese leiders hadden gesproken
over het opofferen van honderden
miljoenen mensen in een oorlog met
als doel de ondergang van het kapi
talisme. Zij hadden ook verklaard,
dat er op de ruïnes van het vernie
tigde imperialsme een beschaving
zou worden opgebouwd, die een ni
veau zou hebben dat veel hoger lag
dan dat van de kapitalistische be
schaving. Maar wij, aldus de Russi
sche brief, kunnen deze mening niet
delen. Een dergelijk standpunt is in
strijd met de denkbeelden van het
Marxisme en Leninisme.
De Chinezen hadden verder be
weerd, dat de maatschappij in de
Sowjetunie „burgerlijk" wordt. Vol
gens de logica van de Chinese lei
ders, zo gaat de Russische brief ver
Vandaag beginnen in Moskou de
besprekingen tussen de Amerikaanse,
Engelse en Russische delegaties over
een verbod van kernwapenproeven.
Averell Harriman, de leider van de
Amerikaanse delegatie, heeft zon
dagmiddag bij zijn aankomst te Mos
kou verklaard, te hebben begrepen
dat premier Chroesjtsjov aan het
hoofd zal staan van de Russische on
derhandelaars. Hij zei, dat hij vóór
het begin van de conferentie een on
derhoud met de Russische premier
zou hebben.
De Amerikaanse delegatieleider ver
klaarde voorts, dat president Kenne
dy hem had opgedragen, alHes te doen
om een overeenkomst inzake een
verbod op het nemen van proeven
met kernwapens te bereiken. Hij zei
„natuurlijk" ook bereid te zijn over
andere kwesties te praten.
Een uur na Hanriman kwam de
leider van de Britse afvaardiging, de
minister van wetenschappen, lord
Hailsham, in Moskou aan.
De Russische onderminitser Zorin
deelde lord Hailsham mee, dat pre
mier Chroesjtsjov hem en Harriman
maandagmiddag (om 13 uur Ned.
tijd) zou ontvangen.
Franse reserve.
In Franse diplomatieke kringen
toont men zich gereserveerd ten aan
zien van de Brits-Amerikaans-Rus-
sische besprekingen. Frankrijk blijft
onveranderd van oordeel dat een
kernstopakkoord geen waarde heeft
tenzij deze wordt gekoppeld aan ge
lijktijdige vernietiging van de voor
raden kernwapens en de Lanceerin-
richtingen. In officiële Franse krin
gen was men ervan overtuigd, dat de
conferentie in Moskou geen nieuw
lioht zal brengen in de betrekkin
gen van het Westen met de Sow jet-
Unie. Het enige resultaat zou een
tijdelijke ontspanning in de betrek
kingen tussen Oost en West kunnen
De Noormannen komen! Een van de
praalwagens uit de eeuwfeest-her
denking rond het Braasseroenneer
der, spreekt men van cummunisme
als een volk in schoenen van lappen
loopt en dunne koolsoep lepelt uit
een kom voor gemeenschappelijk
gebruik. Maar als een arbeider be
hoorlijk leeft en morgen nog beter
wil leven, dan is dat volgens de Chi
nezen al bijna het herstel van het ka
pitalisme.
CHOESTJSJOV ZELF MOEST
AFTREDEN
Volgens een diplomatieke zegsman
zou één der redenen van het mis
lukken der ideologische besprekin
gen zijn gelegen in de eis van Chi
nese zijde, dat de huidige Sowjet-
bewindhebbers het veld moeten rui
men.
De Chinese onderhandelaars zou
den reeds bij het begin der bespre
kingen de kwestie van het Russische
leiderschap ter sprake hebben ge
bracht. Zij zouden hebben duidelijk
gemaakt dat handhaving van premier
Chroesjtsjov aan het hoofd van de
Russische communistische partij een
toenadering met de Chinese partij
onmogelijk zou maken.
zijn. Men ge/loofde wel, diat een der
gelijke ontspanning een goede aan
loop voor volgende onderhandelin
gen kon zijn.
