Vriend
Journalistenmeester-
spionnen van deze eeuw onrust m Ne» Yort
Raad van Leiderdorp akkoord met
aanleg van sportvelden
Wat Leiden
verloor en vond
Uit het leven
van spionnen
Rusland kreeg de Japanse aanvalsplannen
Papoea's zien het
verschil niet
DINSDAG IS JUNI 1963
DE LEIDSCHE COURANT
PAGINA 6
BASKETBAL
INTRODUCEREN
Gisteravond kwam de raad van
Leiderdorp onder leiding van burge
meester R. M. Gallas in een tussen
tijdse zitting bijeen ter afdoening
van een korte agenda. Besloten werd
aan de Stichting Nieuw Leids Die-
reitasyl wederom een jaarsubsidie
te verlenen van ƒ75.-. In de vaca
ture, ontstaan door het ontslag van
de heer Blankenstein wegens 't be
reiken van de pensioengerechtigde
leeftijd, werd met algemene stem
men tot hoofd van de openbare
school gekozen, de heer J. Sleglen-
ihofst te Leiden. De heer en mevr.
Slegtenhorst, die op de tribune de
zitting bijwoonden, werden door de
voorzitter gefeliciteerd met de be
noeming.
Sportvelden
Het enige punt, dat stof tot discus
sie opleverde, was de aanleg van 'n
basketball- en voLleybalveld op het
terrein, dat bestemd is voor de bouw
van een centraal gymnastieklokaal.
Daar er nog geen vooruitzichten zijn.
dat deze bouw binnen afzienbare tijd
•gerealiseerd zal worden, hebben b.
en w. gemeend het veld, zolang dit
ongebruikt ligt, als sportveld voor
de jeugd in te riohten. Hoewel de
raad het voorstel unaniem toejuich
te, waren er toch ook wei bezwaren,
vooral wat betreft het materiaal en
toezicht. Ook was men van mening,
dat een voetbalveld meer aan het
doel zou beantwoorden, te meer om
dat basketbal nog niet zo bekend is
en dit meer in olubverband wordt
beoefend. De voorzitter antwoordde,
dat dit weliswaar een experiment
is, maar hij heeft toch vertrouwen,
dat het zal voldoen, mede gezien de
ervaring in een andere gemeente,
waar een dergelijk veld in gebruik
is. Voor wat betreft de spelregels,
ook bij hem waren daarover vragen
gerezen, maar hij had daarbij ge
dacht aan het plaatselijk Leiderdorps
Nieuwsblad om de jeugd voor te
lichten. Een andere mogelijkheid
was nog, zoals de heer Boot voor
stelde, door de gymonderwijzer op de
scholen de sport te doen propage
ren. Een voetbalveld zal voorlopig
gevonden kunnen worden bij 't ter
rein, waar de bungalows zullen wor
den gebouwd. Na deze toelichting
wordt het voorstel z.h.st. aanvaard.
Te klein zwembad
Bij de rondvraag nodigde de heer
Tieken het college uit eens een be
zoek te brengen aan het zwembad
op een warme zomerdag. Het bad is
dan meer dan overvol, aldus de heer
Tieken. Hij vraagt er bij de uitbrei
ding rekening mede te houden, dat
er meer kleedigelegenheid komt en
een vergroting van het ondiepe bad.
Mej. Van der Voort zegt hierop, dat
het in de bedoeling ligt bij de aan
leg van het 50 m-bad, het bestaande
diepe gedeelte ondieper te maken en
aan te sluiten aan het bestaande on
diepe gedeelte. De nieuwe plannen
voorzien ook in een uitbreiding van
de kleedgelegeniheid, zodat hiermede
reeds aan de wensen van de heer
Tieken wordit tegemoet gekomen. Al
leen het speelveld, dat eigenlijk ook
reeds te klein is, zal kleiner worden.
Daar is echter niet aan te ontkomen.
De voorzitter voegt hier nog aan toe,
dat het Leiderdorpse bad dermate
atraotief is dat het steeds meer be
zoekers van buitenaf trekt. Wan
neer echter het bad te Leiden klaar
is en in omliggende gemeenten
zwembaden worden aangelegd, zui
den deze het Leiderdorpse bad wel
ontlasten. Hierna sluiting.
sportkleding. legertas. sjaal, band-
spanningmeter, nylonkousen, com
binatietang, roeispaan, inpekdoek.
kinderjasje, kindertuigje, rabiespen-
ningen nra 58219, 57874, 57317, 58644,
57672, 57593, 57152, 58034, 130602,
86482, 58855, 57765, 57097, 57662 met
halsband.
Inlichtingen te verkrijgen aan het
bureau van gevonden voorwerpen
Nieuwsteeg 8 te Leiden, ingang poort
op woensdagmiddag tussen 14.00 en
17.00 uur. Telefonische inlichtingen
kunnen niet worden verstrekt.
Damesonderkleding, damesbril, re
servewiel-vrachtauto, autostep. he-
renportemonnaie, voetbal, zakmes,
dolkmes, aktetas, herenpolshorloge,
dameshandtasje, tas inh.: gereed
schap, herenbril, vulpen, damespor-
temonnaie, zegelring, bankbiljetten,
badhanddoek, badbroekje, bloed
drukmeter, boeken, toilettasje, mand
je, sleutels, kinderportemonnaie,
droogrek, broodmand, tennisracket,
blokfluit, damesschoenen, kinder
schoentjes, handschoenen, dekzeil,
bedelarmbandje, overhemd, regen
jack, geldbedrag, rozenkrans, jon
genscolbertje, oorbel, munt met ket
ting, tas inh.: kapersbenodigdheden,
broche, jack, rijwieltas, sportschoen,
pocketboekjes, etui inh.: vulpenset,
RASSENINTEGRATIE IN
AMERIKA.
President Kennedy heeft zich maan
dag op een besloten samenkomst met
250 Amerikaanse godsdienstleiders
uitgesproken voor de vorming van
een comité, dat vertegenwoordigers
van alle godsdiensten omvat en helpt
bij de vermindering van de spanning
tussen negers en blanken.
Volgens een protestantse leider
werd het voorstel van de president
zeer geestdriftig ontvangen.
Intussen heeft gouverneur Wallace
van Alabama geweigerd in te gaan
op een verzoek van de president om
maatregelen te nemen waardoor de
nationale garde kan worden terug
getrokken van de universiteit van de
staat waar vorige week drie negers
tegen de zin van de gouverneur wer
den ingeschreven. Hij beloofde, dat
er geen „langdurige geweldpleging"
in Alabama zal zijn, maar hij kon
„niet absoluut de persoonlijke vei
ligheid van individuele studenten
verzekeren." De president moest de
drie negers maar uit de universiteit
laten halen.
MORGEN EINDSTRIJD
„ZILVEREN MOLEN"
Morgenavond wordt op het terrein
van LFC, om acht uur, de finale van
het „Zilveren Molen"-toernooi ver
speeld. Deze wedstrijd zal worden
beslist door de elftallen van -Quick
Boys en Zwart Wit '28.
De Katwijkers komen in de vol
gende opstelling uit: doel: K. den
Hollander: achter: H. de Mooy en
Dykdrenth; midden: B. van Dijk, C.
v. d. Plas en J. Korndorfer; voor: J.
Paap, C. van Duivenbode, A. van
Leeuwen, F. van Duyn en J. den
Hollander.
De Hogé Raad heeft vandaag ver
worpen het cassatie-beroep van de
46-jarige Berkelse arts J. F. A. M. O.
die door het gerechtshof te Leeu
warden tot levenslange gevangenis
straf is veroordeeld wegens moord
op zijn mede-gevangene, A. Lodder
uit Gouda, gepleegd op 4 februari
1. 58.
Zoals bekend was de arts reeds
eerder tot levenslang veroordeeld
wegens moord op zijn echtgenote.
van hooggeplaatste
Duitsers en Japanners
Luitenant-L oionel
JOHN. BAKER WHITE
Hpt is geen gebruik, dat regeringen standbeelden oprichten
voor spionnen, die goed werk hebben geleverd en die tijdens de
uitoefening vanhun plicht het leven hebben verloren. Indien dat
wel het geval was dan zou er beslist een standbeeld staan op
het Rode Plein in Moskou van dr. Richard Sorge, opgehangen
in de Sugame-gevangenis te Tokio in de vroege ochtend van
6 september 1944. En aan de voet van het standbeeld zou dan
ongetwijfeld de naam staan van zijn helper, Ozaki Hozumi,
die vijf minuten vóór zijn chef geëxecuteerd werd. Samen
vormden zij de ziel van wat vermoedelijk de meest efficiënte en
de meest succesvolle spionage-groep van deze eeuw is geweest.
Sorge kan men beschouwen als een van de grootste spionnen
van alle tijden. Hij werkte als spion voor de Sovjet Unie in China
en Japan van 1929 tot 1941.
Als fanatiek ideologisch communist
•peelde hy zijn rol als Nazi zo goed,
dat hij zelfs de vertrouwde "adviseur
werd van de Duitae ambassadeur in
Tokio, Eugen OttMen meent zelfs
dat hij namens Ott de clausules van de
ign. Oost-West As heeft getekend.
Ook kreeg hg veel inlichtingen van ko
lonel Joseph Meisinger, het hoofd van
de Gestapo in het Verre Oosten!
De goede helper van Sorge, Hozumi
werkte zichzelf in de functie van onof
ficieel adviseur van het Japanse ka-
net en behoorde later tot de kleine
groep van vrienden van de Japanse
premier waarmee hij toegang kreeg
tot de geheimste documenten en tele
grammen.
Hoe werkten Sorge en Hozumi zich
in deze vertrouwensposities en hoe
bouwden ze een spionagecomplot op,
dat bestond uit 40 mannen en vrouwen
waarvan sommigen geheel onkundig
waren van het feit, dat zij voor de
Sovjet Unie spioneerden?
Door oneindig veel geduld, nauwkeu
rig letten op allerlei kleinigheden en 'n
grote dosis geluk was Sorge in staat
de Inlichtingendienst van het rode le
ger volledig in te lichten omtrent de
Japanse oorlogsplannen en de voorbe
reidingen daartoe gedurende bijna ne
gen jaar
Marx s secretaris
Richard Sorge werd in oktober
1895 geboren in Bakoe (Zuid-Rus
land). Zijn vader was een Duitser,
zijn moeder een Russische. Zijn ou
ders zonden hem naar Berlijn, waar
hy opgroeide tot een schijnbaar
loyaal burger van het keizerlijke
Duitsland. Maar hy vergat niet, dat
zijn grootvader Aaolf, secretaris van
Karl Marx was geweest.
Sorge vocht in de oorlog van 1914-
1918 in het Duitse leger en werd twee
maal gewond. Later behaalde hij een
doctorstitel in de politieke weten
schappen aan de universiteit van
Hamburg.
Nadat hg werkzaam was geweest
als mijnwerker en onderwijzer werd
hij journalist. Hij was van de oprich
ting af lid van de communistische
partij in Hamburg en hij studeerde
voortdurend Russisch. In 1924 werd
hy naar Moskou ontboden om spe
ciaal agent van de communistische
internationale te worden. Na een op
leiding van drie jaar begon hg zijn
werk in Duitsland en Scandinavië.
Hij werkte hier zogenaamd als cor
respondent van een obscuur Duits tjjd
schrift.
Grote haast
In 1929 keerde hy naar Moskou te
rug en verzocht om overplaatsing van
de Komintern naar de Inlichtingen-
dienst van het rode leger. Hg werd
overgeplaatst en ging in januari 1930
naar Sjanghai, zgn. -als journalist. Hg
werkte hard en binnen een jaar werk
ten minstens 20 agenten voor hem, die
verspreid zaten over geheel China.
In de jaren, dat Sorge zich omhoog-
werkte op de ladder van samenzwe
ring en spionage werd Ozakl Hozumi,
geboren in 1901 als de 2e zoon van
een journalist, na een prachtig exa
men aan de keizerlijke universiteit, 'n
overtuigd aanhanger van het commu
nisme. In 1929 was hy naar Sjanghai
gegaan, waar hy in contact trad met
de Chin. comm. partg. Op zekere
dag werd hy In de woonkamer van 'n
boekhandelaar voorgesteld aan een
„Amerikaan", die zich „Johnson"
noemde. In werkeiykheld was het Ri
chard Sorge
In 1932 ging Sorge naar Moskou om
orders in ontvangst te nemen. Hier
werd hij voorbereid voor zijn nieuwe
taak: spion in Japan. Voor hy eohter
naar Tokio reisde ging hy naar Berlgn
waar hg zich uitgaf als Japans cor
respondent van de Frankfurter Zei-
lung en 't Amsterdamse Handelsblad.
Hg meldde zich hier ook als lid van
de Nationaal Socialistische Party en
hy verkreeg zyn lidmaatschapskaart
zonder moeilijkheden.
Op 6 september 1933 landde hy met
een vliegtuig in Yokohama en het duur
de niet lang of hij had oen flink spio-
nage-nët opgebouwd. Hy nam ook
weer contact op met Hozumi, die nu
de „vertrouwensman" van de Japan
se regering werd. Geluk en gezond
verstand bewezen Sorge grote dien
sten. Op de Duitse Club bijvoorbeeld
ontmoette Sorge de assistent van de
Duitse militaire attaché, kolonel Eu
gen Ott. Zgn lidmaatschapskaart van
de Nazi-partij en zijn perskaart waren
voldoende om hem toegang te ver
schaffen tot de Duitse ambassadeur,
Von Dirksen. Zijn vriendschap met Ott
werd hechter en de attaché toonde
hem geheime documenten. Tezelfder
tijd leverde Hozumi hem copieën van
zeer geheime stukken van de Japanse
regering.
Toen de oorlog in 1939 uitbrak werd
Ott ambassadeur en hy benoemde Sor
ge tot pers-attaché. Daar Sorge goed
geinformeerd was door zijn collega
spionnen kon hij zgn chef vele inlich
tingen verschaffen en Ott had hem op
zijn beurt weer veel te vertellen. De
ambassadeur liet Sorge geheime tele
grammen uit Berlgn lezen en vroeg
hem om raad omtrent zijn antwoorden.
En gedurende al die tyd zond Sorge
4ijn code-berichten naar het vierde bu
reau van de Inlichtingendienst in Mos
kou
Iemand, die Sorge goed heeft ge
kend beschreef hem als volgt: lang,
stevig gebouwd, bruin haar. Zo op
het oog was hy een echte Nazi, arro
gant, vlug op zgn tenen getrapt, een
stevige drinker en een man waarom
wel dertig „liefjes" vochten om zyn
gunst te winnen.
Maar het is geen vrouw geweest,
die' hem verraden heeft. Hl) werd
namelijk toevallig verraden en wel
door een Japanse communist, die
verteerd werd door jaloezie. De Ja
panner noemde de naam van een
vrouw op wie hg jaloers was als
zijnde een geheime communiste.
Maar hij had er geen vermoeden
van, dat zg een lid was van de or
ganisatie van Sorge. De vrouw en
haar echtgenoot werden op 28 sep
tember 1941 gearresteerd en „onder
vraagd". Zg noemde de naam van
Miyagi, een ander lid van het com
plot en door allerlei mishandeling
werd deze man er toe gebracht, dat
hy op zgn beurt Ozaki Hozumi ver-
ries. Hozumi werd 14 oktober ge
arresteerd.
Het net rondom Sorge werd steeds
nauwer. Vier dagen na de arrestatie
van Hozumi, terwgl hy nog in bed lag,
werd hy door de Japanse geheime po
litie gevangen genomen. De rechtbank
legde voor beiden dezelfde maatsta
ven aan want ze werden beiden ter
dood veroordeeld.
Richard Sorge stierf zoals hy had
geleefd, dwz. zonder angst. Toen hy
de strop reeds om zyn nek voelde wa
ren zyn laatste woorden tegen de ge
vangenbewakers: „Ik dank a voor uw
vriendelijkheid'. (Oopyr Opera Mondl)
Prins leidt voor t.v.
film in
Prins Berhard zal op 29 juni voor
de televisie persoonlijk de film „De
nieuwe ark" inleiden. De film geeft
een beeld van het werk van het
World Wildlife Fund, en kreeg dit
jaar op het internationale televisie
film-festival in Monte Carlo de prijs
voor de film met de grootste opvoed
kundige waarde.
Burggraaf Alanbrooke, de voor
malige Britse chef van de generale
staf en een van de belangrijkste or
ganisatoren van de Engelse oorlog
voering tijdens de tweede wereld
oorlog, is overleden.
Prinses Beatrix zal zaterdag 6 juli
de tentoonstelling „150 jaar Neder
landse kunst" openen, die tot 29 sep
tember ter gelegenheid van de natio
nale herdenking 1813-1963 in het
Stedelijk Museum in Amsterdam
wordt gehouden.
-*■ In de neuerwiik Harlem in New
In de negerwijk Harlem in New
York is de politie maandagavond
tussenbeide gekomen bij ongeregeld
heden, die zich voordeden bij een
openluchtbijeenkomst van een natio
nalistische negerorganisètie. Er werd
met stenen, tegels en flessen gegooid.
Niemand van de ongeveer 1000 ne
gers werd gearresteerd. De menigte
werd door de politie verspreid. Een
in de buurt gehouden bijeenkomst
van een andere organisatie verliep
rustig.
Later werden 25 negers gearres
teerd nadat ongeveer 200 negers vuil
nisbakken hadden omgeschopt en
flessen op straat hadden stukgegooid.
TWINTIG DODEN BIJ
RAMP IN Z.-AFRIKAANSE
GOUDMIJN
In de goudmijn Grootvliet nabij
Springs in Transvaal, ongeveer 50
km ten oosten van Johannesburg,
heeft ziah zondag op een diepte van
1300 meter een instorting voorge
daan na een der krachtigste aard-
sohokken in dit gebied sinds jaren.
Volgens het blad „Die Transvaler"
zijn ten minste twintig mijnwerkers
18 Bantoes en twee blanken
omgekomen. Een Bantoe kon worden
gered en drie liggen in een zieken
huis. Reddingsploegen hebben jam
merklachten van ingesloten arbei
ders gehoord. De instorting gebeur
de kort voor de aflossing vam de
ploeg.
Oost-Berlijn „ontkwam"
aan bomaanslagen
Maandagmorgen vroeg is op het
gebouw van het ministerie van
handel in Oost-Berlijn een aanslag
gepleegd. Volgens een mededeling
van het Oostduitse persbureau ADN
zijn de daders van de aanslag uit
West-Berlijn afkomstige „revanchis
tische bandieten". De explosie richt
te schade aan. Tezelfdertijd werden
andere bomaanslagen door de waak
zaamheid van de Berlijnse bevolking
verijdeld, zo gaat ADN verder.
Op de Westduitse politiepost by de
Brandenburger poort, die slechts en
kele honderden meters van het mini
sterie verwijderd is, werd niets van
de aanslag gemerkt.
Kardinaal Mindszenty
niet naar Conclaaf
Kardinaal Mindszenty heeft beslo
ten niet naar het Conclaaf te gaan,
daar de Hongaarse regering hem ge
weigerd heeft toestemming te geven
het land weer binnen te komen en
sijn vrijwillig gekozen ballingschap
in de Amerikaanse legatie voort te
zetten. Naar wij uit welingelichte
kringen vernemen was kardinaal
Mindszenty besloten naar Rome te
gaan en onderhandelingen daarover
zouden vorige week in Rome hebben
plaatsgevonden.
De Hongaarse regering blijft ech
ter bij haar besluit, dat zij kardinaal
Mindszenty wel een vrijgeleide wi'l
verschaffen het land te verlaten,
maar niet om er were terug te ke
ren. Onder deze omstandigheden wil
de kardinaal niet aan het Conclaaf
deelnemen.
Profumo toont
diep berouw
De Britse ex-minister van oorlog
John Profumo, de centrale figuur in
de Engelse politieke crisis, heeft dins
dag in een persverklaring tijn „diepe
berouw" over lijn daden geuit. De
verklaring werd uitgegeven door de
rechtskundige adviseurs van Profu
mo, die zeiden dat Profumo dit uit
naam van zichzelf en zijn vrouw had
verzocht.
De verklaring luidt:
„De heer Profumo begrijpt, dat de
pers, radio en televisie om een per
soonlijk commentaar van zyn vrouw
en hemzelf vragen. In de verklaring
die hij in zijn ontslagbrief aan de
premier en de voorzitter van de kies
vereniging heeft afgelegd, heeft hij
diepe spijt over zijn daden betuigd.
Hij wenst van deze gelegenheid ge
bruik te maken om door middel van
de pers voor een groter publiek zijn
diepe berouw opnieuw uit te druk
ken. Verder hebben noch hy noch
zijn vrouw verder iets op te merken".
Na zijn aftreden op 5 juni is Pro
fumo met zijn echtgenote per auto
uit Londen met onbekende bestem
ming vertrokken en sindsdien niet
meer in het openbaar verschenen.
HERDENKING VAN
OOSTDUITSE OPSTAND
Bondskanselier Adenauer heeft
maandag bij de herdenking van de
Oostduitse opstand, die tien jaar ge
leden werd neergeslagen, in 't West
duitse parlement gezegd, dat de
Sowjet-politiek inzake Duitsland
„nog de merktekens van het Stali
nisme" draagt en niet heeft uitge
werkt.
„De Sowjet-Unie heeft van de in
woners van het gebied, dat van
Duitsland is afgescheurd geen com
munisten kunnen maken. De Sowjet-
Russische politiek inzake Duitsland
is onvruchtbaar gebleken."
Adenauer stond by het uitspreken
van zijn rede voor een achtergrond
van vlaggen van van Oost- en West-
D ui tal and. Hij las een telegram van
de Amerikaanse minister van bui
tenlandse ziaken, Rusk, voor, waarin
deze de Amerikaanse bewondering
uitdrukt voor de moed van de op
standelingen.
Van Oostduitse zijde is gezegd, dat
er 25 mensen zijn gedood en onge
veer 400 gewond door de Sowjetrus-
sische soldaten en tanks die de op
stand in Oost-Duitsland neersloegen,
in het westen worden deze cijfers te
laag geacht. De opstand kwam tij
dens een arbeidersstaking uit pro-
teet togen het eisen van hogere pro-
dukfciefriormen en liep uit op een al
gemene eis van vrije verkiezingen.
Ongeveer 200 speciale bijeenkom
sten werden maandag in W.-Duits-
land gehouden. Er weid die dag niet
gewerkt.
Advocaat trekt
beweringen in
De Londense advocaat Eddowes,
die afgelopen donderdag in een brief
aan minister Macmillan de voormali
ge plaatsvervangende Russische ma
rine-attaché in Londen Iwanow er
van had beschuldigd, dat hij via
Christine Keeler geprobeerd zou heb
ben inlichtingen over de Engelse de
fensie van de afgetreden minister van
oorlog, Profumo, te krijgen, heeft
zijn beweringen ingetrokken. Eddo
wes zou maandagavond deze bewe
ringen nogmaals voor de televisie
hebben uitgesproken. Hij heeft ech
ter aan de betreffende maatschappij
verzocht het programma, dat reeds op
de band was opgenomen, te annule
ren.
Het hoofd van de tydelyke VN-
strydmacht in Nederlands Nieuw-
Guinea voordat Indonesië het be
stuur overnam, brigade-generaal
Said Oedin Khan, heeft maandag
op een persconferentie in New York
verklaard, dat maar vijf prcent van
de bevolking van West-Irian het ver
schil kent tussen het Nederlandse en
Indonesische bestuur.
Binnen vijf of zelfs tien jaar moet
men geen opzienbarende resultaten
van het Indonesische bewind ver
wachten, aldus Khan.
„Pas als men er vijftig jaar werk
en veel geld aan besteedt, zou er een
kans bestaan op enige verandering".
Het bestuur moest een keus doen tus
sen voeding en opvoeding van de be
volking.
GRIEKSE KABINETSFORMATEUR
BENOEMD.
Koning Paul van Griekenland heeft
Panayotis Pipinelis, de 64-jarige mi
nister van handel in het aftredende
kabinet, belast met de vorming van
een interim-regering.
Pipinelis is lid van de nationale
radicale unie van Karamanlis.
De afgetreden Griekse eerste mi
nister. Karamanlis, heeft besloten
naar het buitenland te gaan en niet
eerder terug te keren dan wanneer
tot nieuwe verkiezingen zal zijn be
sloten.
DAVID BEN GOERION.
De sociaal-democratische mapai-
partij heeft de Israëlische premier
David Ben Goerion verzocht zyn be
sluit om af te treden te herzien. Vol
gens partykringen had de premier
dit verzoek geweigerd.
