575
PYJAMA'S
DE LATUNSE SCHOOL
DINSDAG 28 MEI 1963
DE LEIDSCHE COURANT
PAGINA 3
elke woensdag
Jongensmarkt
Keperflanel In frisse
kleuren, prima wasbaar
zitten heerlijk ruim.
Speciaal verlaagde
J.M. prijs
teefiljd 4 jaar
met kleine stijging per maat
b.v. jaar 6»9*
BKiMWüMiiSTiTCT
Protest van KRO,
NCRV en VARA tegen
plan van AVRO
„Vertegenwoordigers van de KRO,
NCRV en VARA hebben zich bera
den naar aanleiding van de plotse
linge koerswijziging van de AVRO",
zo delen de drie omroepverenigingen
in een gemeenschappelijke verkla
ring mede. „Zjj zijn van mening",
aldus de verklaring, „dat de aange
kondigde uitwerking van de in vele
opzichten vage en van weinig wer
kelijkheidszin getuigende AVRO-
zienswijze vooralsnog moet worden
afgewacht".
Wel menen zij, dat de handelwijze
van de AVRO niet in overeenstem
ming gebracht kan warden met
standpu nten, die nog kort geleden
inzake verschillende belangrijke be
leidsvraagstukken door de omroep
organisaties, derhalve mede door
de AVRO, werden ingenomen en
deels ook publiek gemaakt.
KRO, NCRV en VARA hebben be
sloten him verbazing over de ge
volgde handelwijze schriftelijk aan
de AVRO kenbaar te maken en daar
over opheldering te vragen.
OUD-LEIDEN VERTELT VAN TOEN
DE alleroudste ge
schiedenis van de
Latijnse school aan de
Lokhorststraat, waaruit
125 jaar geleden het
Stedelijk Gymnasium
ontstond, is slechts zeer
fragmentarisch bekend.
In de archieven wordt
reeds in 1334 melding
gemaakt van de „Grote
School", later ook wel
Latijnse School ge
noemd, welke school 'n
monopolie voor de Sleu
telstad bezat om latijn
te onderwijzen. Men
moet zich deze school
beslist niet al te groots
voorstellen. Zij bestond
in die tijd uit een ge
bouwtje van één ver
dieping zonder zolde
ring, slechts afgedekt
door een met riet be
kleed dak. De leerlin
gen zaten in deze school
op stro op de grond. In
1421 werd dit onder
komen zo bouwvallig
en uit-de-tijds, dat er een nieuw ge
bouw tot stand kwam. Inatiddels wa
ren er echter allerlei moeilijkheden
gerezen rond de monopoliepositie van
de school, waaruit in de jaren 1560
zelfs een actie voortvloeide tegen de
„bijscholen", die geleidelijk een be
langrijker functie waren gaan bekle
den. De moeilijkheden waren in
hoofdzaak een gevolg van de een
zijdige oriëntering van het onderwijs
op de klassieke letteren. Na enkele
kleinere herzieningen kwam er wel
enige tijd een opleving, maar er was
toch weer een nieuw gebouw nodig
om deze inzinking geheel te' over
winnen. Dat gebouw kwam in 1600
tot stand aan de tegenwoordige Lok
horststraat.
DIT schoolgebouw vormt nog steeds
een van de architectonische be
zienswaardigheden in de oude bin
nenstad. Aanvankelijk werden er ze
ven klassen in ondergebracht, later
werd dit aantal tot zes verminderd.
De Latijnse School bleef zonder
ingrijpende wijzigingen aan de Lok
horststraat bestaan tot 11 juli 1838.
Het aantal leerlingen liep echter weer
terug door dezelfde moeilijkheden
als in het verleden.
Op de genoemde datum viel het
gedenkwaardige besluit van het ge
meentebestuur om tot een grondige
reorganisatie over te gaan. Het was
op die dag, dat de raad van de ge
meente „gezien de voordracht van
curatoren der Latijnsche Scholen be
trekkelijk den zeer ongunstigen staat
derzelve scholen, met aanwijzing der
middelen hoedanig dezelve zouden
kunnen worden verbeterd, door de
zelve op een andere wijze in te rigten
en in een Gymnasium te herschep
pen, alsmede de grondslagen van
zoodanige nieuwe organisatie door
Curatoren voornoemd ontworpen,
besloot de tegenwoordige inrigting te
ontbinden".
Leiden was daarmede de eerste ge
meente in het land, waar men ge
bruik maakte van de nieuwe wette
lijke regelingen op onderwijsgebied,
volgens welke een schooltype van
het Gymnasium met gemeentemidde
len kon worden gefinancierd. Korte
tijd na de Leidse primeur volgden
andere gemeenten, onder meer Den
Haag. Deze reorganisatie bracht mee,
dat in het onderwijs meer aandacht
besteed ging worden aan wiskunde,
geschiedenis en aardrijkskunde.
In de loop der jaren hebben nog
enkele organisatorische veranderin
gen plaats gevonden (de splitsing in
een A- en B-afdeling, de afsplitsing
nadien van de HBS, enige wijzigin
gen in het aantal leerjaren, en de
splitsing in een alpha- en bêta-afde-
ling) benevens nog twee verhuizin
gen, één tachtig jaar en de laatste
een kwart eeuw geleden. In 1883
werd het gebouw aan de Doezastraat
betrokken, waar thans het Geweste
lijk Arbeidsbureau is gevestigd, en
op 8 januari 1938 het bijzonder fraaie
huidige gebouw aan de Fruinlaan.
Zo'n pak van Terlenka, en een pak
minder zorgen. Wat is fijner en
makkelijker, mooier en korrekter
dan een kostuum dat dag in dag
uit perfekt blijft, hoelang je ook zit
reist of loopt. Zeg maar het pak van
mijn hart. En... denk er om. dat
etiket met de olifant, dat is het
GECONTROLEERD
in vele prijsklassen
Laatstgenoemd gebouw, een schep
ping van de architect Neisingh.
Vermelden we nog het Rectors-
poortje, dat de toegang was tot de
rectorale woning. Deze poort, aan
vankelijk in Rijksmuseum, daarna in
Lakenhal, is na de restauratie van
het Gravensteen als ingang tot de
binnenplaats met fietsenloods naast
het gebouw aan het Gerecht ge
plaatst. De naam Schoolstraat is ont
leend aan de Latijnse school. De
school werd opgericht, zo lezen we
nog in „Dit is Leiden van L. C. J.
Roozen, in hoofdzaak ter opleiding
van koorzangers in de Pieterskerk.
De leerlingen waren gehouden, ook
buiten de school Latijn te spreken,
een bepaling, die ook na de hervor
ming nog lang van kracht bleef. Er
waren zelfs verklikkers aangesteld,
die het bij de rector aanbrachten als
een van de leerlingen het waagde
zijn moederstaai te gebruiken.
De Haven
Vandaag ook nog een foto van de
Haven. Een interessant gedeelte van
Leiden.
Reeds voor de 5de stadsuitbreiding
van onze goede stad van 1644 toen
het gedeelte „buyten de Zijlpoort"
bij de stad werd getrokken (dat was
tot toen nog een buitenwijk) had
men een gedeelte van de Oude Rijn
verbreed om als haven van de stad
Leiden dienst te doen.
In 1557 werd de Haven vergroot
tot aan de Singelgracht. Aan de boor
den van de Haven vestigden zich
een serie werven en scheepsmake-
rijen, tengevolge waarvan de Zijl
poort moest worden verplaatst. In
het begin van de 19e eeuw werd op
het verbrede westelijke havenhoofd
ook de klerenmarkt gehouden.
De foto dateert uit begin van deze
eeuw.
Sherlock
Schilderijen, grafiek en ceramiek
in Catena-sociëteit „Horus"
1 nagenoeg onveranderde winst van
473.000.De koetenstijging is op
gevangen door een vergroting van de
goederenwinst, welke is gebaseerd op
de gestegen omzet. De stijging van
de omzet is vooral toe te schrijven
BU DE kunsttentoonstellingen or- Na een korte inleiding door de heer aan de dit jaar geopende herenmode-
ganiserende instanties in Leiden Jac. Favier namens „Quibi" werd de zaak in Utrecht. De kosten zijn door
heeft zioh nu ook de Studentenver- opening verrioht met een studenti- de stijgende loonkosten wederom ho-
eniging „Catena" gevoegd, die in koze ceremonie het met een hamer ger. De vrije zaterdag vormt een be-
haar sociëteit „Horus" aan het Ra- stuk 9laan van een „kitsch" vaas lemmering voor het aantrekken van
penburg 127, onder patronaat van het door de praeses van „Catena", de winkelpersoneel.
dispuut „Quibi" een kleine expositie heer A. L. Wentink. Tot en met Pink-
heeft georganiseerd van schilderijen, steren blijft de expositie geopend,
grafiek en oeramisch werk van Cé- dagelijks van 2-6 uur, dinsdag tot
sare Kruij sheer (geb. 1941) en van en met vrijdag ook van 8-19 uur
de Leidenaar Willem F. Breddels 's avonds.
BOER ZIT BOETE UIT
(geb. 1936) broer van de in Hui
zen wonende bekende Gooise schilder
Dick Breddels die abstracte schil
deringen toont
I^RUUSDHDEER (geboren in Gouda,
Wpr.
GERZON WEER 6,6 PCT.
Blijkens een mededeling van zijn
raadsman is de landbouwer G. W.
Voortman uit Eefde in Gelderland
door de rijkspolitie gearresteerd en
opgesloten in het huis van bewaring
te Zutphen. De heer Voortman moet
daar een boete van f 45,- uitzitten,
die hem is opgelegd omdat hij wei-
academie Rotterdam lid van rte Gebr- Gerzon's Modemagazijnen gerde medewerking te verlenen aan
Goudse kunstkrine .De'Distel" ex stellen voor over bet boekjaar 1962 de inventarisatie van het landbouw-
pSS rtS, Rotterdam,Den Tj" fhap' heer Voortmaj, is voorzit-
Haae en Deventer! heeft een drietal op de offlcieel genoteerde 6 pet. cu- ter van het comité „Handhaving vrij-
fivaraüevesch^eriien n^ehan^r! mulatief preferente aandelen. heid en recht". Voor zijn arrestatie
in hoofdzakelijk leiblauwe tint, waar- 'af' zond de he^ poortman een telegram
onder een sterk nortret Tnter#*«ant ^V J- 14' mil-'oei1- Nk aftrek van af- van aanhankelijkheid aan de Komn-
v"jSLs?sohrijvin6en en kosten resteert een
in hoofdzakelijk leiblauwe tint, waar
die uitsluitend als ambachtelijke pro
beersels zijn bedoeld. Een neiging
naar het surrealisme vertoont een
prent in zwart-wit „Hommage a
Darwin".
Aantrekkelijk is het ceramische
werk van Kruijsheer, dat hij deels
op de draaischijf heeft gevormd, deels
uiit de hand geboetseerd. Een uitge
sproken „eigen" vorm hebben de va
zen en schalen niet, maar het doet
prettig aan en is een verademing
na al het kwasi-artistieke bazargoed,
dat we nog al te dikwijls tegenko
men.
Mooi door z'n eenvoud vonden we
b.v. een diepe grijze schaal. Een twee
tal plastiekj es, een in gebakken klei
en ee nin lood gegoten, completeren
de ooilectie.
didact, die reeds op 17-jarige leef
tijd begon te schilderen. „Na jaren
van zoeken en proberen kreeg mijn
werk enige betekenis," zegt hij er
zélf van. „Het verwerken van ab
stracte onderwerpen en het abstra
heren van natuurvormen kregen toen
mijn aandacht".
Van dit laatste hangt er een goed
voorbeeld (nr. 6), een compositie met
boomstammen als uitgangspunt.
Breddels' werk toont een goed, soms
zeer mooi afgewogen kleurenspel, dat
over het algemeen sterker is dan de
compositie, hoewèl „Kerker" (nr. 1)
fcoöh wel aantrekkelijk is van op
bouw. Van zijn met „titels" aange
duide werken kon ons „Avond" (nr.
5) niet overtuigen. Het meegeven van
titels aan abstracte schilderijen ach
ten wij overigens alleen van waarde
voor de schilder zelf, want wat zegt
in zulk geval een naam de gemid
delde beschouwer? Kleur en vorm
kan deze aantrekkelijk vinden, maar
„het uitgedrukte", de sfeer of de ge
moedsstemming van de schilder,
blijft toch altijd iets zeer indivi
dueek.
Z.K.H. Prins Bernhard heeft maandag tijdens zijn verblijf in Den Helder,
een bezoek gebracht aan het Helderse marinemuseum. Tijdens zijn rond
gang door bet museum keek de prins door een daar opgestelde duikboot-
periscoop. De hoge gast werd hier vergezeld door vice-admiraal mr. A. N.
baron de Vos van Steenwijk, voorzitter van het bestuur van de stichting
Helders Marinemuseum.
