Waar de tanden en kiezen
Duinstreek
Rijnstreek worden gebakken
ZATERDAG APRIL 196S
DE LEIDSCHE COURANT
PAGINA S
Brand bij Boltini
SCHADE GESCHAT OP
KWART MILJOEN
Het circus Toni Boltini, dat zijn
winterkwartier heeft in Soesterberg,
is gistermiddag door brand getroffen.
Twee aggregaten, die voor de stroom
voorziening van het bedrijf zorgen
werden door de korte maar felle
brand vernield.
De schade, die niet door de verze
kering gedekt wordt, schat de heer
Boltini op ongeveer een kwart mil
joen gulden.
Men vermoedt dat de brand ont
staan is door het heetlopen van de
kleppen van de dieselmotoren, die
het aggregaat aandrijven.
Daar Boltini direct een nieuwe
electrische centrale voor het circus
heeft besteld zal er de eerste voor
stelling, die op 13 april in Zeist wordt
gegeven, volgens programma kunnen
doorgaan.
Amerikaanse muziekprijs
voor Nederlander
De jonge Italiaanse dirigent Clau-
dio Abbado uit Milaan heeft de eer
ste prijs gewonnen op het tweede in
ternationale concours, dat in New
York is gehouden ter nagedachtenis
van de dirigent Dimitri Mitropoulos.
Tweede werd Pedro Ignacio, Bue
nos Aires en derde Zoenek Kosler uit
Praag. Zij kregen onder meer 'n con
tract van een jaar als assistent-diri
gent van het Filharmonische Orkest
van New York. Drie anderen, die tot
de finale werden toegelaten Mosje
Atsmon uit Tel Aviv, Joop van Zon
uit Amsterdam en Jacques Houtmann
uit Mirecourt in Frankrijk kregen
een geldprijs. Atsmon kreeg 3.000
dollar, Van Zon 1.500 en Houtmann
1.000. 54 Kandidaten uit 28 landen
namen aan de wedstrijd deel.
Wrakken in
Wesermonding
worden geruimd
Het Westduitse ministerie van ver
keer heeft thans toestemming van de
eigenaars ontvangen de wrakken te
lichten van het in 1959 gezonken
Russische vrachtschip „Kholmogory"
en de Britse vrachtvaarder „Harbo-
rough", die in datzelfde jaar op de
resten van het Russische schip stoot
te en zonk. Beide wrakken liggen in
de mond van de Wezer.
Het Nederlandse passagiersschip
„Maasdam" voer op 15 februari tij
dens een feestelijke tocht op deze
Haagse politierechter:
Echtpaar op de
„melkweg"
Een echtpaar uit Katwijk aan Zee
loste de financiële moeilijkheden die
het had op, door des morgens vroeg
op diefstal uit te gaan.
Dan volgde het n.l. het pad van de
melkboer en haalde de flessen melk,
vla etc,, weg die de melkboer bij zijn
klanten voor de deur zette.
De man, een 29-jarige losarbeider,
had zich in verband hiermee voor de
Haagse politierechter te verantwoor
den en bekende de feiten.
De offiicer wees er op, dat het echt
paar zich vrij duur had geïnstal
leerd en alles op afbetaling. De las
ten waren dus zwaar. De eis luide 2
maanden gevangenisstraf waarvan 6
weken voorwaardelijk met 2 jaar
proeftijd.
De politierechter liet clementie gel
den en veroordeelde tot 3 maanden
gevangenissrtaf voorwaardelijk met
3 jaar proeftijd.
De lastige klant.
Een klant in een restaurant te Lei
den weigerde zijn vertering te beta
len en daarover maakte de kelner
zich zo kwaad, dat hij een vijl haal
de en daarmee de bezoeker zodanig
op het hoofd sloeg, dat de man met
een hersenschudding naar het zie
kenhuis moest worden vervoerd. Van
wege die mishandeling stond de
kelner terecht. Hij gaf de feiten wel
toe, maar beriep zich op het gedrag
van de klant.
De officier vond dit gedrag ook niet
fraai, doch dat geeft de kelner geen
recht om te mishandelen, zodat de
eis luidde 100 boete en 2 maanden
gevangenisstraf voorwaardelijk. De
politierechter veroordeelde tot 75.
boete en 1 maand gevangenisstraf
voorwaardelijk met 3 jaar proeftijd.
ZEEPOST
Met de volgende schepen kan zee
post worden verzonden. De data,
waarop de correspondentie uiterlijk
ter post moet zijn bezorgd, staan
tussen haakjes, achter de naam van
het schip vermeld.
Amerika Ver. Staten van ss „Noor-
dam" (10-4) Argentinië m.s.
„Rio Chico" (8-4); ms „Alhena" (9-
4); Australië ms „Toledo" (8-4);
Brazilië ms „Alhena" (9-4); Brits-
Oost-Afrika ms „Pierre Loto" (10-4);
Canada ms „Pr. Margriet" (10-4);
Chili ms „Archimedes" (9-4); Ned.
Antillen ms „Pericles" (9-4); Nieuw-
Zeeland ms „Alaric" (8-4); Suriname
ms „Ladon" (10-4); Z.-Afrika (Rep.)
ms „Transvaal Castle" (7-4) en Z.-
W.-Afrika ms „Algol" (10-4).
Inlichtingen betreffende de verzen-
dinsdata van postpaketten geven de
postkantoren.
wrakken, waarbij de bodem van het
schip over grote lengte werd open
gereten.
Men zal nog eind van deze maand
met de berging beginnen en men
hoopt na het verstrijken van de zo
mer daarmee gereed te zijn.
Voor de verwijdering van het in
dezelfde omgeving liggende wrak van
het Argentijnse passagiersschip „Mai-
pu", dat in 195r de Nederlandse bag
germolen „Beverwijk" ramde en zonk
is nog geen toestemming van de eige
naars verworven.
Kunst gestolen
Dieven (zigeuners) vroegen
advies aan kunstkenners
De politie van München heeft zes
van de zeven dieven achterhaald, die
zich de laatste tijd veelvuldig hebben
schuldig gemaakt aan diefstal van
oude kunstvoorwerpen uit kerken in
Beieren. Tijdens een razzia heeft men
bij een Augsburgse handelaar in an
tiquiteiten veertig kostbare schilde
rijen en heiligenbeeldjes in beslag
genomen. De antiekhandelaar be
weert niet geweten te hebben, dat
de kunstvoorwerpen waren gestolen.
In een bos werd een waardevol Ma
riabeeld gevonden, dat daar was be
graven. Aan de hand van uitlatin
gen van gearresteerde leden van een
bende kunstdieven kwam de politie
achter deze vindplaatsen.
De bende bestond uit zeven zigeu
ners, van wie er zes konden worden
gepakt. Een 17-jarig meisje, dat
eveneens werd gearresteerd, behoor
de tot de medeplichtigen. Zij was het,
die als „toeriste" de bende meldde
waar en hoe men terecht kon. Na
ontvangst van deze aanwijzingen
lieten de rovers zich door kunstken
ners eerst adviseren alvorens op
strooptocht te gaan.
De dieven, die per auto opereerden
konden lange tijd onbekend blijven
omdat ze over een flink aantal auto
nummerborden beschikten. (Tel.)
DE RUSSISCHE MAANRAKET
Een programma van radio Moskou,
getiteld „De maan geraakt", dat vrij
dagavond zou worden uitgezonden, is
zonder opgave van redenen niet uit
gezonden. De radio gaf in de plaats
daarvan pianomuziek en een literai
re lezing.
Het Britse observatorium Jodrell
Bank heety sinds tien minuten over
tien vrijdagavond het contact met de
Russische Loenik verloren. Volgens
sir Bernard Lovell werden er enige
ingewikkelde handelingen uitgevoerd
voordat de signalen zwegen. Hij zei
nog niet te weten of dit inhield, dat
het vaartuig op de maan is gebotst
of dat het achter de maan is verdwe
nen.
tegen een aanmerkelijk hogere prijs
aanbieden.
Dit is ten enenmale onwaar.
Wij hebben dit huis voor een re
delijke prijs verkocht. Dat een parti
culier dit huis weer door wil ver
kopen gaat geheel buiten ons om en
wij verlenen daartoe ook geen mede
werking".
TER AAR
Raadsagenda. De gemeenteraad
komt dinsdag 9 april des avonds om
8 uur in openbare vergadering bij
een ten gemeentehuize. De agenda
bevat o.m. de volgende punten ter
behandeling: Benoeming lid bestuur
Stichting Dorpshuis; verkoop van
gronden in het uitbreidingsplan Lan-
geraar II; verkoop van industrie-
grond gelegen langs de Leidse Vaart;
aankoop van gronden in verband met
de aanleg van een ontsluitingsweg
Paradijsweg - Westkanaalweg; ver
goeding pachtontbinding van in het
uitbreidingsplan Aardam II gelegen
gronden; aanvrage van het bestuur
van de R.K. kleuterschool voor het
treffen van voorzieningen aan de r.k.
kleuterschool te Papenveer.
LISSE
BLOEMBOLLENCULTUUR
De afd. Lisse van de Kon. Ver. voor
Bloembollencultuur heeft vrijdagavond
in de Witte Zwaan te Lisse een voor
het bloembollenvak zeer belangrijke
vergadering gehouden waarin drs. A. F.
Slootweg gesproken heeft over de Prak
tijkafdeling van het Laboratorium voor
Bloembollenonderzoek. Ook andere be
langrijke zaken zijn aan de orde ge
weest. waarbij de toekomst van het
bloembollenvak in het geding was.
Voorzitter W. Segers heeft om te be
ginnen een openingsrede gehouden voor
het bollenvgk. Hoewel de kwekers klap
pen hebben gekregen door de vorst,
valt het over het algemeen erg mee met
de vorst- en waterschade. De verkoop
in het buitenland loopt goed, waarte
genover staat de belangrijke teeltuit
breiding. Voordat hij zijn rede hield,
herdacht hij in welgekozen woorden de
onlangs overleden oud-voorzitter en 't
ere-lid, de heer A. Verduyn jr., die bui
tengewoon veel voor het bollenvak be
tekent heeft.
Secretaris Th. E. v. Werkhoven bracht
uitgebreid jaarverslag uit.
Deelname aan het Bollencorso
Het Bollencorso-comité heeft vastge
steld, dat de praalwagens na de rit door
de bollenstreek in de Hobaho zullen
worden tentoongesteld. De afd. Lisse
van Bloembollencutuur heeft ter wille
van principieel bezwaarden verleden
jaar de praalwagen buiten de tentoon
stelling (op zondag nl.) weten te hou
den, doch het Corso-comité staat dit nu
niet toe en ontzegt de premie van 300
indien de wagen er buiten gehouden
wordt. Dit wordt door de afdeling zeer
betreurd en met nagenoeg algemene
stemmen werd besloten om voor de toe
komst (1964) niet meer aan het corso
mede te werken indien men met de
eigen wagen der afdeling niet doen
mag wat men zelf wil. Men wil de zeer
goede sfeer in de afdeling niet ter wille
van het corso schaden, want dat is het
hele corso niet waard, aldus de heer
Tegelaar jr.
Naar de algemene vergadering te
Haarlem werden afgevaardigd de heren
G. C, Tromp en Wm. Roos; plaatsver-
vangenden zijn de heren P. Segers en
H. de Vroomen.
Drs. Slootweg hield vervolgens zijn
inleiding over „Cultuurtechnische pro
blemen in verband met de Practijkaf-
deling van het Lab. voor Bloembollen-
onderzoek". Hij gaf een heldere uiteen
zetting over de betekenis van de proef
tuinen en de proeftuinstations en de
Rijkstuinbouwvoorlichtingsdienst in al
haar facetten.
In de kamende jaren zijn grote pro
blemen te verwachten door de Euro-
markt. Het zal alleen door hoge kwali
teitseisen bol te werken zijn. De EEG
staat voor de deur. Wat staat ons dan
te wachten? Hij kon niet sterk genoeg
op samenwerking in alle sectoren aan
dringen. Het kwaliteitsonderzoek is zeer
belangrijk en de kracht van het bloem
bollenvak is in het sortiment gelegen!
Fotoclub „Bollenstreek"
Vrijdagavond heeft de Amateurfotogra-
fenvereniging „De Bollenstreek" een
goed bezochte vergadering gehouden
in de filmzaal van het laboratorium
voor Bloembollenonderzoek te Lisse.
Voorzitter J. Snijders uit Hillegom
was goed gestemd over de belangstel
ling. Het was "hem voorts een bijzonder
genoegen om deze avond als spreekster
welkom te mogen heten mevr. Sprey-
Hacquebord uit Amsterdam. Deze hield
een belangwekkende causerie over de
kleurenfotografie met een uitgebreide
serie dia's, die de beste uit haar col
lectie genoemd mochten worden. Men
heeft er buitengewoon van genoten.
NOORD WIJKERHOUT
RAADSAGENDA
De leden van de raad zijn voor
dinsdagavond 9 april a.s. te 7 uur
bijeen geroepen.
Als een der eerste punten staat op
de agenda een voorstel van b. en w-
tot verkoop van gronden in het uit
breidingsplan St. Victor 2.
Woningbouw
Voor de realisering van 't woning-
bouwcontingent 1963 dienen gronden
beschikbaar te worden gesteld. Dit
contingent bestaat uit de bouw van
16 zg. maisonettes, 2 flats, 5 wonin
gen voor bejaarden en 10 eengezins
woningen. Dit complex zal worden
gebouwd door de r.k. woningbouw
vereniging „St. Antonius van Padua".
Verder stellen b. en w. voor tot ver
koop van grond aan dr. H. G. de
Groof, voor de bouw van een woning
met praktijkruimte en aan de heer
J asperse, econoom van het seminarie
„Leeuwenhorst" voor de bouw van 'n
woning op de hoek Kerkstraat-Duin
doorns traat.
Wijziging uitbreidingsplan
Het uitbreidingsplan in hoofdzaken
der gemeente, vastgesteld in 1943, eist
dringend herziening enerzijds door
het vaststellen van het streekplan
bollengebied en anderzijds in ver
band mist de realisering van de pro
vinciale weg nr. 1 met een tracé, dat
belangrijk afwijkt vqp dat, wat in
1943 in het uitbreidingsplan werd op
genomen. De raad wordt voorgesteld
te bepalen, dat een' herziening van
het bestaande uitbreidingsplan in
hoofdzaken wordt voorbereid.
Sportcommissie
In aansluiting op de nota, welke in
een vorige vergadering aan de raad
is uitgebracht over de sport in het
algemeen en over de verbetering van
het sportcomplex in De Zilk in het
bijzonder, leggen b. en w. de raad
thans een verordening, regelende de
samenstelling en de werkwijze van
een sportcommissie ter vaststelling
over.
Deze commissie zal het gemeente
bestuur bij de behandeling van aan
gelegenheden, de buitensport betref
fende bijstaan. De zittingsduur van
de leden is gelijk aan de zittingsduur
van de raadsleden, voorzover zij uit
de raad zijn gekozen en de overige
leden treden om de 3 jaar af. De
commissie is bevoegd om voorstellen,
welke zij in het belang van de buiten-
sportbev^fening nodig acht, bij b. en
w. in te dienen.
Verder dient de raad te besluiten
over een aantal onderwijsaangelegen-
heden en rechtspositieregelen voor 't
gemeentepersoneel.
WASSENAAR
RAADHUIS „DE PAAUW"
KUNSTTEMPEL VOOR
WASSENAARSE SCHILDERS EN
BEELDHOUWERS
Een gedeelte van Raadhuis „De
Paauw" is sinds gistermiddag tot en
met 16 april kunsttempel. Waar ge
woonlijk de vroede vaderen vergade
ren, waar de commissie's, bijeen ko
men en huwelijken gesloten plegen
te worden is nu plaats gemaakt voor
werken van Wassenaarse kunste
naars: schilders zowel als beeldhou
wers. In totaal zijn 100 werken ge-
exposeerd, van 29 schilders en 9
beeldhouwers, die ofwel in Wassenaar
wonen of er hun atelier hebben. De
beeldhouwers Dick Bus, Theo van de
Nahmer en A. C. Roth bijvoorbeeld
wonen niet in Wassenaar maar heb
ben hun werkplaats op Wassenaars
gebied, op Clingendaal en in Ooster
beek. De tentoonstelling werd gister
middag geopend door de echtgenote
van de commissaris der Koningin,
mevrouw L. H. A. Klaasesz-de Bruij-
ne. nadat burgemeester mr. W. J.
Geertsema er namens het gemeente
bestuur zijn vreugde over had uitge
sproken, dat zovele kunstenaars aan
de uitnodiging van het gemeentebe
stuur om iets van hun werk te ex
poseren gevolg hebben willen geven.
Mevrouw Klaasesz hield een geesti
ge toespraak, waarin zij sprak over
de vroegere romantiek van het kun
stenaarsatelier, ebt de functie ver
vulde van een sociëteit, waar niet al
leen de kunstenaars maar ook het
kunstlievend publiek elkaar ontmoet
te. Misschien ligt er wel 'n taak voor
het gemeentebestuur, aldus mevr.
Klaasesz om bijvoorbeeld in 'n oude
boerderij, iets diergelijks te vestigen,
een werk- en ontmoetingruimte, waar
kunstenaars en kunstminnen den el
kaar ontmoeten.
Mevrouw Klaasesz hees, ten teken
dat de tentoonstelling geopend was,
die nieuwe Wassenearse gemeente-
vlag aan een in de hal geplaatste
mast.
WILDE HOND DOODGESCHOTEN
Vrijdagmorgen heeft de politie op
verzoek van de eigenaar een grote
bouvier doodgeschoten, die de ei
genaar en zijn vrouw en volwassen
zoon ernstig had gewond. De hond,
eigendom van de fam. de W., die op
het landgoed Voorlinden woont, had
eerst mevrouw de W. ernstig gewond.
Toen de heer de W. en zijn zoon te
hulp kwamen werden ook zij zo
danig door het dier gebeten dat zij
hun huis uitvluchtten na het dier
daarin opgesloten te hebben. De poli
tie werd gewaarschuwd, die de hond
eerst van buitenaf onder meer
door de brievenbus trachtte te do
den. Nadat de hond twee treffers
had gehad bleef hij echter nog zo
wild, dat besloten werd 'n politie
man, gekleed in een leren pak, naar
binnen te laten gaan om de hond het
genadeschot te geven.
Hoewel men niet gelooft met honds
dolheid te maken hebben werd 't stof
felijk overschot van de bouvier toch
opgezonden naar het Rijk Serum In
stituut.
NOORDWIJK
Geboren: Catharina M. d.v. A. H.
Duivenvoorden en M. A. v. Gijlswijk;
Adrlana d.v. A. Zuijderduijn en A. E.
Leenheer; Jacoba J. d.v. F. C. A. Brou
wer en A. C. Aartman; Atty d.v. W. C.
v. d. Niet en A. Haasnoot; Jacobus A.
z.v. A. v. Beelen en H. H. Smeets; Ru-
dolf W. M. z.v. J. J Hoogeveen en M.
A. J. v. Steijn.
ALPHEN AAN DEN RIJN
Geboren: Roelofje d.v. B. Hoving en
K. v. Gosliga; Marcellinus Hendrikus
Petrus Theodorus z.v. Th. A. van Eg-
mond en H. E. J. Dongelmans; Hermina
d.v. LJ. Tuinenburg en Z. Reumermann;
Cornelia Anna Catharina d.v. J. C. de
Bruin en C. C. M. v. Vliet; René Wille-
brordus Gerardus z.v. J. W. Schouten
en M. G. v. d. Berg; Cornelis Johannes
z.v. J. Martens en S. P. Slootjes; Pieter
z.v. M. Meijer en J. E. Ravensbergen:
Leendert Peter z.v. A. J. P Verduijn en
G v. Gaaien; Richard Emiel z.v. R. E.
Taubert en A. v. Donselaar: Aartje Ja
coba d.v. J. Verkerk en A. J. v. Ofwe-
gen; Albertus z.v. J. Uithol en J. Koele-
wijn; Robert z.v. P. C. Wolters en M.
E. Begemann; Onno Adrianus Maria z.
v. P. J. M. de Heij en M. W. C. v. Hol.
stein; Johanna Cornelia d.v. M. In 't
veld en J. C. v. Loenen; Dirk Otto Ul-
rich z.v. D. v. d. Plas en G. A. L.
Schwarzkopf; Engelina Theresia Maria
d.v. L. P. Hoogervorst en A. M. v. d.
Wereld; Marcel z.v H. M. Groenen-
diaal en J. W. Nijdam.
Ondertrouwd: A. J. van Kempen 27
j., rietdekker, Hazerswoude, en Wilhel-
mina M. Looijenstein 19 j., werkster;
Wilhelmus G. Brand 23 j., verkoper, en
Maria J. Moerings 22 j., z.b.
Gehuwd: J. P. Kaltenecker 25 j. en
M. v. Delden 21 j.; A. M. Groendijk 27
j. en E. M. G. v. d. Loo 27 j.; F. J v. d.
Heuvel 20 j. en W. Boon 18 j.; Jelle
Post 38 j. en Theodora E. v. Blitters-
wijk 23 j.
Overleden: Leendert v. Nood 86 j.
ALKEMADE
Geboren: Yvonne W. M. d.v. J. P.
Koot en B. Th. Wesselman; Lucia T.
C. d.v. P. J. Loos en Th. Th. Hille-
naar; Edwinus G. M. z.v. J. N. Bak
ker en J. H. Pouw; Adriana P. G.
M. d.v. P. W. van Schadewijk en A.
G. N. van den Boogaard; Johannes
Th. J. z.v. A. A. van den Ing en A.
W. van der Fits; Margaretha B. d.v.
Q. J. Wesselman en W. G. Castelein
en Antonius J. M. z.v. A. Th. van
Klink en C. M. Th. van der Meer.
Ondertrouwd: A. G. Th. v. Klink
en C. A. M. van der Meer; A. M.
van Noord en P. M. Kuiper; F. M.
Roebroek en G. Turk en H. C. Aniba
en Th. J. Keijzer.
HAZERSWOUDE
Schrijven uit bouwwereld. Door
Stikvoorts Bouwbureau te Voorscho
ten is het volgende schrijven gezon
den aan burgemeester en wethouders
van de gemeente Hazerswoude.
„Na lezing van het verslag om
trent uw laatste raadsvergadering
verzoeken wij u in uw volgende
raadsvergadering de zaak aangaande
het opnieuw te koop aangeboden huis
in Hazerswoude-dorp duidelijk te
willen stellen.
Het dagbladartikel vestigt de in
druk dat wij het huis voor de 2e maal
ER KOMT HER WAT KIJKEN, VOORDAT ONZE KUNSTTANDEN EN
KIEZEN BIJ EEN TEMPERATUUR VAN NtET MINDER DAN 1350
GRADEN CELSIUS HUN LAATSTE BEHANDELING ONDERGAAN.
(van onze verslaggever)
Bergen op Zoom (P P) - „Jaren lang hebben we gezocht en ge
tobd", vertelt ons de heer Smagge, directeur van de eerste Neder
landse Tandenfabriek te Bergen op Zoom. „Er zijn op de hele we
reld misschien maar een twintig fabrieken die elementen maken
voor gebitprotesen. En indertijd toen wij begonnen als eerste en
enige in Nederland, waren er nog minder. Elke fabriek houdt uitep
aard zijn procédé geheim, met als gevolg dat we zonder een basis
moesten gaan zoeken naar de wijze waarop we kunsttanden en
kiezen konden maken, die de toets der kritiek met het buitenlandse
fabrikaat konden doorstaan. Het is een tijd van pionieren geweest,
maar we hebben het geklaard. Ons produkt kan wedijveren met elk
ander produkt ter wereld en dat blijkt ook wel uit de hoge export
cijfers die wij hebben. Zelfs naar landen die van ouds in dit werk
thuis waren, zoals Duitsland en de Verenigde Staten, exporteren we".
Er zijn veel mensen die een gebitprotese hebben, maar waarschijn
lijk weten de meesten niet hoe hun tanden en kiezen worden ver
vaardigd. Het leek ons wel interessant daar i®*- meer van te weten.
Een uiterst fjjn maal proces.
De voornaamste grondstoffen dóe
worden gebruikt, zijn veldspaat, por-
celeinaarde en kwarto-, De laatste 2
betrekt men reeds in poedervorm
maar de eerste, vledspaat, komt
aan in grote brokken. Er is alleen
reeds een hele afdeling nodig om
deze veldspaat te verwerken, te bre
ken en te malen kortom te vergrui
zen tot een uiterst fijn poeder, dat
geschikt is om dienst te doen als
grondstof voor deze industrie.
Ingenieus uitgedachte molens, veelal
van eigen ontwerp, stellen dit be
drijf in staat veldspaat tot de ge-
wentse korrelgrootte te vermalen.
Want de korrelgrootte speelt een bi
zonder belangrijke rol. Via ragfijne
zeven wordt het poeder uitgeleefd,
zodat men er zeker van is. materiaal
van de juiste Vorrrfgrootte te ver
krijgen
Lagen en kleuren.
Nu moet men naet denken dat hier
mee de zaak is opgelost. Oh neen,
het wordt nog verf moeilijker dan we
ooit hadden durven denken. Het
blijkt dat een kunsttand uit vier ver
schillende lagen bestaat. En wel de
snij rand, het binnenste, de voor
kant en de achterkant, allemaal ver
schillend van samenstelling, wat de
menging van de grondstoffen betreft.
De moeilijkheid ven het geheel is,
dat al deze lagen van verschillende
aamenstelling toch weer zo moeten
zijn. dat ze wanneer de tand ktanr
k> één geheel vormen, zonder dat
door krimping ad. de kene Inatmat
dat de tand barst.
Dan zijn er nog twaalf verschillende
kleuren die door de grondstoffen ge
mengd worden om tanden in ver
schillende tinten te krijgen, waar
door de kunsttand aangepast kan
worden aan de persoon die hem moet
dragen. Twaalf verschillende kleuren
maal vier verschillende lagen geeft
achtenveertig versch "-mde samen
stellingen. Maar bij de tanden blijft
het niet. De kiezen bestaan uit twee
sooren porcelein ook weer in twaalf
verschillende kleuren.
Men heeft dus in een dergelijke fa
briek wel heel wat grondstoffen udt
elkaar te houden. Bovendien luiste
ren alle mengingen uiterst nauwkeu
rig. Daartoe heeft men ook speciale
mengapparaten gebouwd, die de ga
rantie geven, dat alle grondstoffen
op de juiste manier worden dooreen-
De bevestiging.
Wanneer de tandarts of tandteohni-
ker zx>'n element zomaar in de kunst
stof moest zetten, dan nou de pro-
teoe niet bepaald stevig worden.
Daarom wordt er in elk element
minstens één (en waar he4 mogelijk
is twee) gouden stiftje gomonteeerd,
die later als verankering van het'
element in de kunststof die het gebit
vormt, dienst kunnen doen.
Bij het vormen van /.e tanden en
kiezen moet er met het plaatsen van
deze stiftjes reeds rekening worden
gehouden. Wanneer we echter zien
hoe fantastisch klein dit allemaal is,
dan staan we tooh wel verwonderd
over het feit dat het eindprodukt
tenslotte zo correct tot op onder
delen van millimeters af is.
De metalen vormen worden in de
fabriek zelf gemaakt. In deze vormen
smeren de meisjes de pasta. Bij tan
den dus in vier lagen en voor rfke
laag een ander mengsel. Dan gam
de twee delen van de vorm op el
kaar en worden ae onder druk ver
hit. De manier waarop dit gaat lm
zeer efficient en de apparMuur hier
voor fe een eigen vind-mg van de fb-
briek. Hierna worden de elementen
uit de vormen geklopt en gesor-
komen de meisjes aan de
beurt die de stiftjes er in plaatsen,
een precisiewerk je met de pincet.
In *b kleine oven worden de stiftjes,
die onder aan een sotdeerpuntje
Tanden en kiezen <Se rover gevor
derd zijn in hun wordingsproces,
worden netjes gesorteerd en uitge
legd op vuurvaste schalen op een
bed ven korrelkwarts. Deze schaal
tjes gaan nu naar de bakkerij.
Hier staat een aantal oven* op een
rij. De eerste levert een tempera
tuur van omstreeks duizend graden
Celsius en is slechts bestemd om di
verse organische stoffen uét de ele
menten te branden
Met een lange tang wordt het scheel
tje in de geopende oven gezet. Nog
even laat man voor ons de oven
Wi«hee< komt bet schaaltje mei
tanden uit de eerste oven, om fa
de tweede b(J een temperatuur
van 1350°C definitief te worden
gebakken.
Een nauwkeurig werkje. Mei een
pinset het meisje d« gronden stif
tjes In de tanden en kienen.
open, zodat we ar in kunnen kijken.
Langzaam worden de tanden op het
schaaltje, cbe een lichte vleeskleur
hebben, donkerder, zelfs tot zwart
toe en dan.... met een doffe zachte
explosie vliegt heit schaaltje met tan
den fa brend. De oven wordt geslo
ten, aHe verkeerde stoffen branden
er nu uit en na een poosje wordt de
oven weer geopend, het enorm hete
echaaitje wordt met een lange tang
aangepakt een overgezet m de echte
bakoven, die een temperatuur van
1880 graden Cedrfus heeft. Htenn
worden de «tementen deffaütef ge
bakken.
Later komen de schaaltjes keurig op
rijen in geïsoleerde hokjes te staan
om af te koelen en dan zien we de
ons bekende kunsttanden en kiezen,
kewig natuurgetrouw, als of ze echt
rijn. We zsen ze in verucbü lende tan-
ten, de gouden stiftjes er keurig
reebtop in, klaar om door de tand
arts of tandteohniker gebruikt te
worden. Wie had gedacht dat ze een
dergelijke wordingsgeschiedenis more
