OUDE BOEKEN BLIJKEN VEEL GELD
WAARD OP LEIDSE VEILING
Q|39S.
Tentoonstelling van „Ars" in Lakenhal
van goed gehalte
ZATERDAG 30 MAART 1963
DE LEIDSCHE COURANT
PAGINA 11
KOELE HOOFDKNIKJES IN „TEMPLUM SALOMONIS"
In de „tempel van Salomon" is dezer dagen een
boek voor 1150 gulden geveild.
De direkteur, de heer J. P. Stam (die bijna 40
jaar in het vak zit) vindt dit niet ongewoon.
„We hebben eens een complete serie tijdschrif
ten geveild en die brachten niet minder dan
f 12.000 op," zegt hij. „Gewoon een pak oude tijd
schriften."
In de afgelopen week is de direkteur van „Tem-
plum Salomonis, op de hoek van de Kloksteeg
en de Nieuwsteeg, iedere middag veilingmeester
en „afmijner" geweest. Het was tijdens de voor
jaarsveiling van hoofdzakelijk aniquarische boe
ken. Dit is een Leidse veiling, die landelijk veel
belangstelling trekt, vooral van de antiquairs en
boekhandelaren, en waar levendig geboden
wordt.
Een atlas van West-Indië uit de zeventiende eeuw
van J. de Laet, gedrukt door Isaac Elsevier,
bracht woensdagmiddag 1250 gulden op bij een
boekhandelaar, die daar zelf toch ook weer een
„stuivertje" op moet verdienen.
We hebben zo'n veiling bijgewoond. Met koele
hoofdknikjes bieden de handelaren tegen elkaar
op; onder leiding van de veiling-eerste, Stam, die
soms zelf in opdracht van een cliënt meebiedt.
ATLAS VOOR ELFHONDERD EN JAARGANGEN
TIJDSCHRIFTEN VOOR TWAALFDUIZEND GULDEN
„We houden een voor- en
najaarsveiling en dat
brengt pakken werk met
zich mee." Als je de sta
pels turven tegen de muur
ziet opgetast is er weinig
verbeeldingskracht nodig
om dit te geloven. „We
moeten selektie maken uit
tienduizenden boeken."
De voorjaarscatalogus van
de veiling, die tot 29 maart
werd gehouden, telde bij
na 4000 nummers. „Daar
gaat met 12 man personeel
een titanen-arbeid aan
vooraf."
Het overgrote deel der vei-
lingboeken is afkomstig
van erfenissen van hoog
leraren, van pastoors, boe
kerijen en van seminaria,
doubletten uit bibliotheken
enz.
Soms stelt de notaris of de
executeur-testamentair
zich met ons in verbin-
om uit de enorme voor
raad boeken een overzich
telijke veilingpartij te doen
samenstellen. Daar gaan
vele dagen werk in zitten.
Internationaal
De handel in tweedehands
en antiquarische boeken is
internationaal. De erbij be
trokken handelaars dienen
dan ook internationaal van
de stand van zaken op de
hoogte te zijn, willen zij
zich geen stroppen kopen.
De reeds genoemde tijd
schriften bijvoorbeeld, die
voor 12.000 gulden ver
kocht werden, vormden
enige tamelijk recente
jaargangen van „Revue de
droit international". Zij
werden zo duur gekocht,
omdat de koper een her
druk wilde laten maken.
„In Amerika, waar univer-
teiten en colleges als pad-
de stoelen uit de grond komen, be
staat een onlesbare dorst naar West-
Europese standaard-werken op we
tenschappelijk gebied. Als een serie
niet meer wordt herdrukt, zitten er
voor de boekhandel profijtelijke
kansen in. Heel veel van wat hier
fekocht wordt op antiquarisch ge-
ied gaat naar het buitenland, in het
bijzonder naar Amerika.
CONTACTEN
De handelaren zijn georganiseerd.
Zij sturen elkaar de catalogi van
veilingen, zodat zij weten wat de
C'jzen van boeken in het buiten -
d doen. De prijzen stijgen en
dalenals op de beurs.
Zelfs de politiek kan een rol spelen
in de prijsvorming. „Zo heb ik enige
jaren geleden al een verbetering in
de betrekkingen met Indonesië voor
zien. Het kan niet missen of ook de
behoefte aan standaard-werken over
het land zal in Indonesië groeien.
Daarbij is men voor 99 op Ne-
De veiling onder leiding van de
Templum-directeur, de heer Stam.
ziet men tegenwoordig niet meer."
De belangrijkste openbare verkopin
gen, die de heer Stam zich kan her
inneren waren die uit de nalaten
schap van de hoogleraren Blok en
Fockema Andreae. Dan was het vei
len eenvoudiger, omdat men te ma
ken had met een afgerond geheel.
„Ik veil nu wel voor zeventig eige
naren. Elk boek is minstens zeven
keer in handen geweest. Tijdschrif
ten moeten worden uitgezocht, de
catalogus wordt nauwkeurig voor
bereid. Geen wonder dat we hier
maanden mee bezig zijn.
Alles staat tjokvol met boeken. On
langs nog heb ik uit de nalatenschap
van een Delftse antiquair 16 ton boe
ken gekocht. Dat is zestienduizend
kilo. Slecht een beperkt deel daar
van is bruikbaar, want met romans
en belletrie houden we ons bij voor
keur niet op.
VERRASSINGEN
Sprekend over verrassingen in de
internationale handel, vertelt de hr.
Stam nog, dat onlangs twee collega's
naar Amerika zijn gereisd voor een
verblijf van drie maanden. Niet voor
de verkoop, maar om in te kopen.
Tengevolge van de jodenvervolging
in het Nazi-Duitsland zijn vele anti
quairs uit West-Europese landen in
de dertiger jaren met hun boeken-
voorraad naar Amerika gevlucht,
met als gevolg dat er daar boeken
zeer laag staan genoteerd, die hier
niet meer te krijgen zijn. De opge
kochte voorraden zijn voor West-
Europa van belang.
Van hoeveel belang? „Ik heb mijn
reis er al uit," zei een van de col
lega's een week na zijn terugkomst
tot de heer Stam.
Je moet er oog voor hebben
Gemeente Haarlem breidt
molenbezit uit
Religieuze Kunsthandel
Haarlemmerstraat 123
Leiden Tel. 01710-22889
Ook uw adres voor
Geboorte-aankondigingen
(Advertentie)
Haarlem krijgt er twee molens bij:
„de Eenhoorn" aan het Zuiderbui-
tenspaarne (thans nog gemeente
Haarlemmerliede en Spaarnwoude)
en „de Adriaan" aan de Papentoren-
vest langs het Spaarne, die zal wor
den herbouwd. Een en ander is mo
gelijk door een schenking van de
vereniging tot behoud van molens in
Nederland „de Hollandse Molen", die
het zogenaamde Adriaanfonds, dat is
gesticht om een bijdrage te leveren
in de herbouwkosten van de gelijk
namige molen, aan de gemeente heeft
afgestaan en door de verkoop door
dezelfde vereniging van de andere
molen aan de gemeente Haarlem voor
f 500. De desbetreffende voorstellen
n o n
de moderne Zig-Zag naaimachine
fantastisch...!
Kom kilk.n v.£.%Ï.S°k 2
MEERPOEL
MAAKT DIT
MOGELIJK
Breestraat 171
worden in de gemeenteraadsverga
dering van woensdag 3 april behan
deld.
Het Batakse handschrift op boom
schors geschreven, dat de Universi-
teisbibliotheek elfhonderd gulden
waard was.
derland aangewezen, omdat de eco
nomie en cultuur in belangrijke ma
te bepaald, resp. beïnvloed is door
de Nederlanders."
KLEIN BEGONNNEN
„Templum Salomonis" bestaat nu
reeds zeventig jaar. Niet onvermeld
mag blijven, dat de huidige direk
teur een vennoot heeft die voor hem
„een hulpe de man gelijk" is. Het is
zijn echtgenote, die de leiding heeft
van de afdeling nieuwe boeken, wel
ke evenals het antiquariaat vrijwel
geheel op wetenschappelijk terrein
ligt.
Zelf is hij veertig jaar geleden be
gonnen als jongste bediende' in het
bedrijf onder leiding van de heer
Niersman. In de loop der decennia
is het vak voor hem een open boek
geworden.
„En toch staat men steeds voor
verrassingen. Een boek, dat je inzet
op zes gulden, brengt soms vijftig
gulden op. Dat heb ik vanmiddag
nog meegemaakt, terwijl je denkt,
dat je na 40 jaar toch wel in staat
bent om een prijs vrij nauwkeurig
te schatten."
DE VEILING
De sfeer in het zaaltje van „Tem
plum Salominis" is rokerig en gezel
lig. Doorgaans bezoeken zo'n veertig
tot vijftig geïnteresseerden de vei
ling, die 's middags en 's avonds
wordt gehouden. Onder hen zijn ook
afgevaardigden van bibliotheken,
musea en instituten, veel handelaars
en voorts studenten, die hopen voor
een prikje een onmisbaar naslag
werk of curiositeit op de kop te
tikken. Een van de „gedelegeerden"
kocht woensdag voor de Leidse uni
versiteitsbibliotheek een Bataks ma
nuscript „Pustaha", geschreven op
boomschors en als een harmonica
gevouwen. Hij betaalde er 1050 gul
den voor. Andere belangrijke kopers
zijn musea en instituten.
„Vroeger maakten we belangrijke
veilingen uit één nalatenschap; dat
TVE TENTOONSTELLINGEN, die
U het Leidse schildersgenootschap
„Ars aemula naturae" in De Laken
hal bij tijd en wijle pleegt te houden,
bewegen zich wat het artistieke ge
halte betreft, nog steeds in stijgen
de lijn.
De expositie, die door wethouder
Sannes werd geopend, is daar weer
het bewijs van. Een zeer goede se
lectie en minder „dilettantisch"
werk, dan wij wel eens eerder op
een Ars-tentoonstelling hebben ge
zien. Enkele nieuwe namen prijken
in de catalogus naast de bekende
oude, onder welke laatste er echter
zijn, die met een soms geheel nieuw
genre voor het voetlicht komen.
Julia Braendle b.v. heeft een zeer
merkwaardig, sterk decoratief werk
opgehangen, een combinatie van
olieverf en glas, dat zij op het pa
neel plakt (cat. nr. 6). Ze heeft er
de naam „Plantengroei" aan gege
ven. Goed afgewogen kleur en een
sterke compositie maken het werk
zeer aantrekkelijk.
Nieuwe namen in de Arsfamilie zijn
Gerrit de Wit, die enkele maanden
geleden zijn Leidse debuut maakte
met een eigen tentoonstelling in de
Boerhaavezalen en toen grote be
langstelling trok. Hij is met 'n vier
tal sterke prenten vertegenwoordigd,
waaronder vooral het weidse ge
zicht op Antwerpen (61) dient ge
memoreerd. Nel de Kier (mevr. P.
H. Schutte-de Kier) treft door twee
gevoelige tekeningen in rood krijt,
een landschap (36) en balletmeisje
(37).
Van H. J. v. d. Veer hangt er een
sterk gecomprimeerde linoleumsnede
„Frans dorpje" (49). De voorzitter
van Ars, J. B. Volkers, exposeert 'n
drietal prenten in zijn bekende, iet
wat ruwe doch wel indringende
lijnvoering. We noteerden speciaal
„Bereklauw achter hek" (54). Merk
waardig zijn de stillevens van H. G.
Milikowski - de Raad. Fele kleurno-
ten in goede harmonie. Mooi vonden
wij „Vruchten van het land" (25).
Mooi van sfeer is „Bij het kanaal"
van v. Weerlee (56) alsook „Heren
gracht", een aquarel van Kees van
der Kwast (18). Ter vergelijking
wijzen we dan op een olieverf van
W. A. Nederlof, met hetzelfde on
derwerp.
C. Sirks-Byvanck laat een mooie
aquarel „Tulpen" zien (38) en zeer
mooi is „Groene fles" (58) van C.
M. Weidner-Ballego.
Lucy Steinbach heeft twee sterke
prenten opgehangen, die de afbraak
van Minerva tot onderwerp hebben
(42 en 43) en van Kees de Jager
hangt er een gevoelige prent „Rapen
burg" (16). „Zonnebloemen" van
Ben Mone (27) is naar onze smaak
wat erg ruw en de kleur wel ge
waagd maar niet altijd composito
risch fraai.
In het kleine kabinetje heeft W. H.
Tweehuysen een vijftal prenten uit
Bretagne hangen, waarbij ons voor
al troffen „Vissershaven" (48) en
„Gezicht op Dinan", tekening van
W. H. Tweehuysen (cat. nr. 47).
„Gezicht op Dinan" (47), waarvan
wij een foto hierbij plaatsen.
Zeer mooi zijn een drietal minu
tieus uitgevoerde doeken van W. H.
Mühlstaff. Prachtig van sfeer is „Ou
de Huizen" (28), maar onze persoon
lijke voorkeur gaat uit naar „Schaal
met peren" (38) door de prachtige
kleurentegenstelling van wit en geel.
De olieverven van G. Arnold Smith
zijn wat „mistig" en het portret ook
wat vlak. B. Herfst zond o.m. 'n zeer
gevoelig meisjeskopje in (14) en
fijn-genuanceerd is- een aquarel van
Ben Haver „Bloemen" (12).
Last but not least moeten we wij
zen op de doeken van E.D.L. Lech-
ner-Oosterman, fijn-peinture in soms
wat zeer dunne toets. „Schutting"
(21) vonden wij het mooiste staal van
de drie.
Tenslotte zonder de niet genoem
den tekort te willen doen - moeten
we wijzen op een prachtig naakt,
een prent van de vorige week over
leden Haagse schilder F. Reitman.
Zijn nagedachtenis werd geëerd door
een kleine krans, die onder de prent
was opgehangen.
Er waren drie plasstiekjes: een ge
voelig meisjeskopje in chamotte van
G. v. d. Post, een geestig beeldje „De
oude klerk" en een „negerkunstach-
tig" voorwerp, de beide laatsten van
Van Laere.
