koninginnedag
r<#
DE LEIDSE COURANT
op amsterdam is een
groots opgezet feest
veel
speenvarkentjes
en
textiel
van
boombast
gelegenheid van het Congres van
Berlijn. In 1899 volgde een tweede
Duits-Engelse overeenkomst, krach
tens welke Tonga een Engels pro
tectoraat werd. uit verdrag traa op
18 mei 1900 in werking, op de ge
boortedag van koningin Salote.
Die ongeveer 100 eilanden en ei
landjes zijn verdeeld in drie hoofd
groepen met moeilijke namen, name
lijk Ha-apaï, Tonga-tapoe en (het
bergachtige) Va-vaoe. Ze zijn be
volkt door Polynesiërs, bruine, ste
vige, vrolijke, beleefde en ijverige
mensen. Intelligent zijn ze ook. De
totale bevolking telt ruim 50.000 zie
len. Er wonen ongeveer 25.000 Poly
nesiërs „op" Tasman's Amsterdam,
alsmede enige honderden Westerlin
gen. De tijden van het veelgodendom
en de voorouderverering behoren nu
bijna geheel tot het verleden, want
vrijwel alle Tongalezen zijn thans
Christenen. Enige duizenden Katho
lieken, voor de rest lidmaten van
verscheidene Protestantse kerkge
nootschappen.
De sociale zorg staat in Salote's
rijkje op hoog pijl. Er wordt veel ge
daan voor het onderwijs en de me
dische verzorging der mensen. Dit
is mede mogelijk dank zij de gunstige
verhouding tussen de staatsinkoms
ten en de staatsuitgaven. De eerste
overtreffen veelal de laatste Boven
dien heeft Tonga een voortreffelijk
klimaat en zijn er nogal vissen en
vruchten om de mensen te voeden.
De bestuursvorm heeft gaandeweg
een democratischer karakter verkre
gen. In de vorige eeuw had bijna ie
der eiland(je) een eigen opperhoofd
en kwam er ook nog slavernij voor.
Nu zijn er nog twee standen: de ede
len (nazaten van de opperhoofden)
en de burgers. Koningin Salote, die
in 1918 aan de regering kwam, wordt
bijgestaan door een aantal ministers
en een deels benoemde, deels geko
zen wetgevende vergadering. De
rechtspraak functionuirt uitstekend,
mede omdat de criminaliteit geen
ernstige vormen heeft aangenomen.
Kortom, Tonga is een paradijsje in
de Stille Zuidzee. Jammer, dat de
Nederlanders er na Tasman's bezoek
niet meer aandacht aan hebben be
steed.
Feestdag.
TWEE DAGEN na onze komst was
koningin Salote jarig. Vroeg in
de ochtend reeds trok de bevolking
naar het koninklijk paleis. Mannen,
vrouwen en kinderen brachten de
vorstin allerhand geschenken. Zij
droegen spijzen en dranken vooral
„kava", de „Drank der betere stan-
Rechts: Een groot stuk tapa (weefsel van boombast), ge
dragen op de hoofden der (hierdoor onzichtbare)
Tonganezen, wordt naar het paleis gebracht om als
geschenk de vorstin te worden aangeboden.
■O -te
8 *8
ken. De vele Tongalese meisjes, die
aan de honaerdvyiug meter lange dis
bedienden, kwamen handen tekort
om de speenvarkentjes, de kreeften,
de gebakxen vis en oe Tongalese zoe
tigheden aan te reiken, zen even
voortreffelijk als exotisch maal!
Boven: De Koningin aanschouwt het défilé van oud-gedienden,
paleiswachters en schoolkinderen ter gelegenheid van haar
verjaardag.
Onder: De paleiswacht van de Koningin.
„Eigenlijk is het jammer," merkte
onze vriend op, „dat Noekoealofa op
Amsterdam niet gekozen is als hoofd
kwartier der Veremgde Naties. Zou
dit wel gebeurd zijn, dan zouden er
heel wat minder veto's vallen en
heel wat minder strubbelingen zyn!'
Het was een opmerking, die althans
getuigde van grote waardering voor
het goede, dat Tonga en zijn Konin
gin het mensdom kunnen bieden en
ook werkelijk bieden.
Na het feestmaal aanschouwden
wij gedurende een paar uur demon
straties van de „laka-iaka" en van
ander Tongalese dansen. Duizenden
toeschouwers volgden het dansfeest
opgetogen. De dansen werden gevolgd
door een parade of beter mis
schien optocht van schoolkinderen,
paleiswachters en veteranen uit de
tweede wereldoorlog. Deze optocht
was zeer belangwekken en getuigde
van discipline, gemeenschapszin en
gezonde volkskracht.
„En hoe vind je nu deze koningin
nedag op dit Amsterdam?"
„De moeite waard. En wat meer
zegt, ik vind dit Amsterdam als ge
heel ook bijzonder aardig. Aardiger
misschien dan ons Amsterdam.
„Aardiger niet, mijn beste, wel an
ders. En inderdaad, het is hier mooi
en goed. Dat ben ik volkomen met
je eens. Ik weet zeker, dat je net zo
zou hebben geoordeeld, als je niet
toevallig op koninginnedag hier was
geweest
Ten afscheid kregen wij een „staal
tje" geweven boombast oftewel tapa
mee op reis. „Een herinnering aan
het „gedrocht", dat je op koninginne
dag hier dacht te zien," zei onze
vriend, die in Amsterdam geboren
werd en op Amsterdam heeft gewoond
en gewerkt.
Links: Een der hoogwaardigheidsbekleders van het konink
rijk (Je) leest een adres van hulde en gelukwens voor,
dat samen met een cassette tafelzilver namens de
Tonganese ambtenaren aan de vorstin werd aange
boden ale verjaard*gageechenk.
In het westelijk deel van de
Stille Zuidzee ligt een honderd
tal eilandjes, die als zelfstan
dig koninkrijk Tonga een rus
tig en tevreden gemenebest
vormen. Ongeveer veertig ja
ren reeds is Hare Majesteit Ko
ningin Salote Tupoe heerseres
over dat rijkje. Zij is algemeen
geliefd bij haar ruim 50.000
onderdanen. Geen wonder dus,
dat de Tongalezen grootscheeps
feest vieren, als hun vorstin
haar verjaardag viert.
WELKOM OP AMSTERDAM, wel
kom, welkom!" Met deze woor
den begroette ons een oude kennis,
toen wij, komende van Nieuw-Zee-
land, arriveerden in de stad Noekoea
lofa op het eiland Tonga-tapoe.
„Dank je! Maar Amsterdam? Je
bent een geboren Amsterdammer en
dus begrijp ik je vergissing in de
vreugde van het weerzien. Maar de
hooidstad van het koninkrijk Ton
ga heet toch Noekoealofa?"
„Geen kwestie van een vergissing,
mijn beste. Je staat hier op Amster
dam. Maar je weet waarschijnlijk
niet, dat de Nederlander Abel Tas
man de eerste blanke was, die op
Tonga-tapoe voet aan wal zette...."
Wij schudden van neen.
„Wel, zo is het. En Tasman noem
de het eilandje Amsterdam. Nu be
grijp je mijn groet, niet waar? Ove
rigens tref je het, want dezer dagen
viert men hier op Amsterdam een
groot feest. Dan is koningin Salote
Tupoe namelijk jarig. Zij is een ver
standige, aardige vrouw. Je gaat toch
met me mee om een kijkje te ne
men?"
„Graag, maar vertel mij dan straks
eerst iets over dit Amsterdam. Het
andere, het échte Amsterdam, je ge
boortestad, daar weet ik genoeg van."
Tonga.
ABEL TASMAN (aldus een korte
samenvatting van wat wij later
op de dag vernamen) was de eerste
Europeaan, die op Tonga-tapoe land
de. Dat was in 1643. Zowat 130 jaar
later kwam de Engelse ontdekkings
reiziger Cook ook eens een kijkje
nemen. Hem viel een zo goede ont
vangst ten deel, dat hij de eilanden
„Friendly Islands" noemde. Pas na
de Napoleontische tijd kwamen er
meer Europeanen. In 1845 werd Ton
ga, bestaande uit circa 100 eilanden
en eilandjes, erkend als een zelf
standig koninkrijk. Toen Duitsland
koloniën zocht, kwamen Londen en
Berlijn overeen om Tonga neutraal
te verklaren. Dat gebeurde in 1886 ter
den" in Tonga - alsmede weefsels aan.
Het was vermakenjk om te zien, noe
sommige van cue stoere iongaiezen
een geroosterd speenvarken op een
houten blad ais cadeau meebrachten.
Anaeren weer gaven vis, gevogelte,
vrucnten en kreeiten als geschenken
ten paieize al. Al cue heerlijkheden
weraen gedeponeerd in de paleistuin
en dan geteld door de „matapoelen"
(paleisambtenaren). Het was, in de
letteriijKe zm des woords, een hoorn
des overvloeds, die de iongaiezen
voor hun vorstin ieegschudden.
„Wat is dat?", vroegen wij, toen
een vreemd gedrocht ons naderde. Vvij
zagen veel schuifelende voeten en
daarboven een golvende lap.
„Dat?" luidde het antwoord, „dat
is een groep onderdanen, die de ko
ningin komen verrassen met een
groot stuk tapa, een weefsel van
boombast. De Tongalezen zijn van
oudsher bedreven in de weefkunst.
Tot voor enige tientallen jaren droe
gen de mannen boombastkledij en de
vrouwen rokken van gevlochten of
gespleten bladeren. Trouwens, dat
komt nu ook nog voor. Kijk maar
eens om je heen!" Wij doolden rond
in de omgeving van het paleis. La
ter gingen wij naar de kerkdienst
want alom in Tonga hield men „ko
ninginnedagdiensten" in de kerken.
Nadien bezichtigden wij de prach
tige cadeaux, die koningin Salote
gekregen had van het longalese amb
tenarencorps, van de regering der
Fiji-eilanden en van tal van andere
bevriende instanties. Na deze be
zichtiging woonden wy een grote sa
menkomst bij in een der parken. Op
nieuw zagen wij blijde, opgewekte
mensen. De koningin sprak haar
volk bij die gelegenheid toe. Natuur
lijk verstonden wij geen woord van
aar de reactie van de
er op, dat de toe-
de maak viel.
?EPUNT van de konin-
was een grote feest-
rbij de jarige vorstin
Sr was een overvloed
a de genodigden lieten
)dene zeer goed sma-
