ZILVEREN FEEST IN WIT PALEIS
VOORUIT...
Hoe het in het jaar 1936 begon...
en daar gingen de j
verloofde prinses en prins
„Wij zijn't eens,
zeer eens
Prins bezit geen
lange broek
5J
Jn 1936 werd de tandem een zeer
populair en goedkoop vervoermiddel.
De pas verloofde prins en prinses wil
den de persfotografen, die natuurlijk
zaten te springen om aardige foto's,
gaarne eens een buitenkansje gunnen.
Zo kwam de prins, die tot zijn ver
wondering in ons land de tandem had
zien rijden, op het denkbeeld, ook eens
een ritje op die unieke „dubbelfiets"
te maken en de fotografen daarbij de
kans van hun leven te geven.
In de paliestuin dromden filmers en
fotografen samen en daar kwamen de
jongverloofden. met een tandem aan
de hand! Galant als altijd liet de prins
zijn prinses vóórop plaats nemen en
was zijn rol slechts het trappend zor
gen voor een flink vaartjeEr werd
vrolijk gelathen, ook toen de prinses
even niet goed wist hoe te beginnen.
„Vooruit!' zei de prins opgewekt en
ja, daar gingen zij, de kronkelpaden
van de paleistuin langs
„Gezellige" naam
In die jaren, toen prins Bernhard
pas in ons land was, ontstond er de
neiging hem een „gezellige naam" te
geven. Zo schreef een dagblad niet
anders dan over „prins Benno" en
deed een andere krant het voorstel de
aanstaande prins der Nederlanden
leukweg „prins Piet" te noemen, van
wege zijn negende naam Pieter.
Voorts ontstond de gewoonte de naam
Bernhard te schrijven zonder h, dus
Bernard.
De prins maakte zelf kort en goed
een einde aan al die afwijkingen. Hij
wenste eenvoudig te worden genoemd
bij zijn ware doopnaam: Bernhard
en stelde geen prijs op allerlei eigen
vindsels. Toen was het meteen uit met
de leukdoenerij en sindsdien denkt nie
mand meer aan een andere benaming
dan Bernhard voor onze toch zeker
wel populair geworden prins!
In een witte wereld...
Tijdens een wintersportvakantie
heeft de toenmalige prinses Juliana
prins Bernhard leren kennen. In de
witte wereld van Garmisch Parten-
kirchen zag zij hem het eerst. Later
kwam hij, langs landwegen, naar Het
Loo. Pas toen beide vorstenkinderen
het zéér eens waren geworden, werd
de verloving bekend gemaakt. En 7
januari 1937 werd het prinselijk paar
in de echt verbonden.
Bij zijn vele gaven van verstand en
karakter bleek prins Bernhard reeds
van zijn jongste jaren af ook
een grote liefde voor sport te
bezitten. Het meest kenmerkende is
wel de ongemene veelzijdigheid. Een
weinig bekende foto toont ons de prins
als zeiler. Veel vertrouwder zijn de
afbeeldingen van prins Bernhard te
paard, echter zelden in stilstand, maar
gewoonlijk vol actie, in rengalop, hin
dernissen nemend. Dikwijls heeft de
prins aan concoursen deelgenomen,
soms onvoorbereid en dan toch met
verrassend weinig fouten. Het was zijn
moeder, prinses Armgard, zelve een
uitstekend ruiter, die hem de eerste
rijlessen gaf.
Dat hij graag en goed autoreed se
dert hij oud genoeg was om het rij
bewijs te halen, weet een ieder. Aan
zijn bedrevenheid in deze sport wordt
geen afbreuk gedaan door het feit, dat
de prins op 29 november 1937 dus kort
na zijn huwelijk een ernstig ongeluk
opliep door de botsing van zijn wagen
met een onverwacht opduikende zand-
auto. Tot 5 januari d.a.v. werd hij
toen in het Burger Ziekenhuis te Am
sterdam verpleegd. De eerste tien da
gen verbleven prinses Juliana en ko
ningin Wilhelmina bij hem in de zie-
keninrichting.
Een reeds eerder voorgevallen ge
vaarlijk sportavontuur bestond uit het
over de kop slaan van een vliegtuig
van de Duitse luchtsportbond, waarin
prins Bernhard en een piloot waren
gezeten. Bij een meer had het laag-
vliegende toestel het water geraakt.
Hulp kon niet dadelijk worden, gebo
den, maar beide inzittenden hebben
zichzelf, merkwaardig genoeg, weten
te redden. In zijn werkkamer op pa
leis Soestdijk worden wrakstukken van
de verongelukte auto en vliegtuig be
waard.
De bruidsstoet in Den Haag
op weg naar de Grote Kerk.
Tienduizenden uit het land
juichten het jonge paar har
telijk toe.
Jn een totaal andere wereld dan die van nu leefde
Nederland, toen 6 september 1936 de radio plot
seling alom een golf van vreugde deed opgaan: „Prin
ses Juliana verloofd!"
Reeds jarenlang had men gehoopt op die tijding.
Wel waren er telkens bepaalde geruchten in die rich
ting geweest. Een hofdignitaris had kort tevoren ge
heimzinnig geglimlacht toen wij hem toevallig ont
moetten en hem vroegen, of er binnenkort niet „iets"
stond te gebeuren. Hij zei alleen maar diepzinnig:
„Une fois lancés, la pierre et le mot ne r'viennent
plus(Eenmaal losgelaten, keren de steen en het
woord niet meer terug). Hij wist blijkbaar toch al wel
méér!
Het oude Haagse paleis aan het Noordeinde lag in wat
droeve verlatenheid sinds het sombere jaar 1934, toen de
dood koningin-moeder Emma en prins Hendrik had weg
genomen. Koningin Wilhelmina en prinses Juliana had ons
volk overgehouden. Het was er meer dan ooit mee ver
bonden.
In een angstig geworden Europa door de veroverings-
terreur van bruine en zwarte dictatoren, vaagde die. 6e
55 1
"y^ij zijn het eens, zéér eens ge-
worden!" zei later de gelukki
ge prinses Juliana in een radiotoe
spraak.
De sympathie voor de nieuwe toe
komstige Nederlandse prins-gemaal
nam snel toe, toen men uit levensbe
schrijvingen las, dat hij als kind werd
verzorgd door een Chinese nurse en
als speelkameraadje een Afrikaans
vriendje had. Hij had dus mensen
van verschillende huidskleur leren
waarderen en in het ouderlijk huis
had geen enkele „rassendiscrimina
tie" opgeld gedaan. Na zijn gymnasi
ale studie maakte hij met zijn vader
een rondreis door Europa en Afrika,
om daarna de universiteit te gaan
bezoeken. Prins Bernhard was aldus
uitgegroeid tot een ruimdenkend-cos-
mopolitisch mens, die verre stond
van de boze en enghartige theorieën
van de Hitlerheerschappij
En toen.... een goede vier maanden
later: 7 januari 1937. Die dag zelf
hebben wij zo intens mogelijk mee
geleefd! Wij stonden aan de voet van
de in feestelijk licht badende oude
Haagse toren, toen die het midder
nachtelijk uur aankólïdigde en daar
mee het begin van» „de grote dag"...
Er waren verwachtingen aangaan
de „de bestorming van de residen
tie", door landgenoot en vreemdeling.
Geweldige tribunes waren langs de
bruidsweg opgetrokken, alsmede langs
de grote omweg van de triumfale
rondrit in de gouden koets door en
kele buitenwijken, na de huwelijks
plechtigheid. Het weer was op 6 janu
ari kil, regen- en stormachtig ge
weest; feestversieringen waren soms
aan flarden gewaaid en geregend
Maar het weerbericht op 7 januari gaf
tot ieders vreugde aan. „Tijdelijk op
klarend. Iets zachter". De weergoden
waren barmhartig.
In Den Haag had men op het nip
pertje de route van de rondgang door
de buitenwijken moeten wijzigen, door
een buiten adem zijnde bejaarde
Hagenaar, die het stadhuis was ko
men binnenvallen met een ernstige
waarschuwing.
september in Nederland plotseling ieder besef van dreiging
wég, een klaterende uitgelatenheid greep een ieder aan
Het nog helemaal televisieloze vaderland hing hartstoch
telijk aan de radio. Wie was het, die het hart van de prinses
had veroverd?
„Een vriendelijke .energieke jonge man, sportief, van
prinselijken bloede," zo beschreef de opgewekte stem door
de luidspreker prins Bernhard van Lippe-Biesterfeld. Een
Duitse, nog in de verte aan het Oranjehuis verbonden vor
stelijke telg, die in Parijs zijn brood verdiende bij een
internationaal concern ,de I.G. Farben.
Ons volk voelde instinctief, dat onze prinses goed had
gekozen. Een Duitse prins kon namelijk vooral in die dagen
bepaalde weerstanden opwekken; zijn land was immers ten
prooi aan de zo gehate Hitlerkoorts, die mede in ons land
vele geesten had vergiftigd. Ons vorstenhuis had zoals
van Oranjes niet anders te verwachten was ondubbel
zinnig ervan blijk gegeven de nieuwe theorieën en bewe
gingen te verafschuwen en Nederland gaarne open te stellen
voor de vluchtelingen uit het land, waar de terreur heerste.
Alles wees er gelukkig op, dat de nieuwe prins een goed en
vrij man was, waardig de gemaal te worden van een Oranje-
vorstin.
Maandag 30 april is het Konin
ginnedag, maar ook het begin
van 'het zilveren huwelijksfeest.
Onze Haagse redacteur L. W.
Blok schreef op deze en de vol
gende pagina vele herinneringen
op van 25 jaar geleden.
De tocht van de gouden koets door
de buitenwijken zou o.a. het midden
pad van het brede Nassauplein vol
gen. De bejaarde Hagenaar had nu
ontdekt, dat 't pad over een oude beek
liep, maar zeker niet berekend was
op de zwaarte van karossen en paar
den. Zo moest de route worden ver
legd naar de zijkant van het plein,
met alle hinder van tribunes, enz. om
het gevaar te vermijden, dat de gou
den koets op een gegeven moment in
de diepte zou kunnen storten! Geluk
kig was er nog even tijd geweest
voor de veranderingen.
Zo was een stralende 7e januari ge
tuige van een modern sprookje, met
de prinses en haar prins in een koets
van goud en een jubelend volk op de
weg naar stadhuis en kerk. Geen
vlekje van stoornis viel op al die
plechtige pracht, op al dat statige ge-
beweeg van op z'n fraaist uitgedoste
hoogwaardigheidsbekleders en hun
dames......
Alles was inderdaad in overeen
stemming met de woorden van de
Haagse burgemeester mr. De Monchy,
die prinses en prins in de echt ver
bond:
„Op dit ogenblik lacht gelukkig
nog een blijde, zorgeloze toekomst
u beiden tegen. Hartelijk verheu
gen zich uwe moeders en uw broe
der in uw jong geluk en het zal u
goed gedaan hebben te zien, hoe
het Nederlandse volk ,dat u, prin
ses, van uw geboorte af op de han
den heeft gedragen, in deze maan
den met u heeft meegeleefd, gelijk
het in deze uren bij honderddui
zenden op en langs de straten van
deze stad en bij miljoenen aan de
radiotoestellen over vier wereld
delen verspreid, u zo nabij tracht
te zijn als slechts mogelijk is."
Reeds spoedig na zijn komst in Ne
derland was prins Bernhard gaarne
bereid een hoge functie bij de in
1910 opgerichte vereniging „De Ne
derlandse Padvinders" te aanvaar
den. Thans is hij nog steeds konink
lijk commissaris.
Op de foto ziet men de prins in 1937
als padvindersleider. Door zijn al
lengs steeds toegenomen drukke
werkzaamheden vindt hij weinig ge
legenheid meer actief mee te leven
met de padvinderij.
Naar men weet, is ook koningin Juli
ana en zijn de prinsessen ten nauw
ste bij de padvinderij betrokken en
betrokken geweest; onze koningin
voert daar immers de naam van
„Movavedo": Moeder van vele doch
ters.De prins komt nog wel inciden
teel op de hoofdkwartiercommissa-
rissenvergaderingen, niet in uniform
maar wel het leliespeldje dragend.
Nu is het met de uniformen der lei
ders zo, dat de lange broek is inge
voerd, te dragen bij officiële plech
tigheden, avondontvangsten, e.d.
Prins Bernhard bezit zo'n nieuw uni
form niet, althans voorzover men
weet. In padvinderskring zint men
op een plan de prins daarmee te
verrassen. Maar de overbezette tijd
van prins Bernhard doet twijfelen
aan de mogelijkheid, dat hij daar
door zich weer meer zal kunnen la
ten zien als padvinder.
Voortreffelijk stiliste
De pedagoog Jan Ligthart de
man die zich vóór alles met liefde
wilde richten tot het positieve, wat
in ieder kind aanwezig is mocht de
eerste adviezen betreffende de school
opleiding van Juliana geven. Behalve
gewoon lager onderwijs kreeg zij les
sen in vreemde talen, geschiedenis en
muziek, later natuurlijk vooral in
staatsinrichting, economie en al die
vakken, die bij 'n verzorgde opleiding,
vooral die van een toekomstig vorstin,
behoren.
De voorkeur van prinses Juliana
ging uit naar de studie van de let
teren. Op dit punt toonde zij ook een
meer dan gemiddelde begaafdheid,
welke al spoedig tot uiting kwam in
toespraken en brieven. Zij ontwikkel
de zich tot een voortreffelijk stiliste,
die niet alleen op fijngevoelige wijze
het juiste woord wist te treffen, maar
ook 'n kunstzinnige vorm vond haar
gedachten uit te drukken.
