SeCöidócSou/tcmt
Nederland en Indonesië
bereid tot vooroverleg
KABINETSRAAD VERGADERDE DE GEHELE DAG
Besprekingen zonder prealabele voorwaarden
DINSDAG 13 MAART 1962
52ste JAARGANG
No. 15.574
Directeur J. F. J. M. KOENS
Hoofdredacteur L. C. J. ROOZEN
BUREAUS: PAPENGRACHT 32
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Telef. 2 0 9 3 5 Red. 2 0 0 1 5, 3 5 59 4 Advert. 20826 Klachten bezorging 3 3 8 3 9 (tossen 17.30 en 19.00 o.) Giro 10.30.03 Abonn. 0,59 p. w„ f 2,55 p. mnd., 7,50 p. kw„ Franco p.p. f 8.-, Adv. 17 ct p. mm., Telefoontjes 1,50
3T7
Ondanks bezorgdheid geen versterkingen
naar Nieuw-Guinea
Naar de eensgezinde opvatting van het kabinet dient Nederland deel te
nemen aan voorbesprekingen over onderhandelingen over Nieuw-Guinea
zonder prealabele voorwaarden met Indonesië in aanwezigheid van een
derde.
Dit deelde minister-president De Quay gisteravond mee tijdens een pers
conferentie na een kabinetszitting, die van gistermorgen half elf tot g; er-
avond tien uur met enige onderbrekingen duurde.
De minister-president zei, dat van Amerikaanse zijde de vraag is gesteld
of Nederland bereid zou zijn tot geheime voorlopige besprekingen zonder
voorwaarden in bijzijn van een derde. Hiermee akkoord gaande zal thans
bepaald moeten worden op welke tijd, in welke plaats en onder bijzijn van
welke derde deze voorbesprekingen ter formulering van een agenda voor
onderhandelingen zullen worden gehouden. Hij zei voorts, dat voorzover
hij is ingelicht, ook Indonesië het vooroverleg heeft aanvaard.
Er is geen limiet gesteld aan de tijd, waarbinnen de besprekingen moeten
beginnen, maar het is wel de bedoeling, dat dit zo spoedig mogelijk ge
beurt. De Nederlandse regering wil ook zonder herstel van de diplomatieke
betrekkingen met Indonesië praten.
Nederland is echter niet bereid tot een bilateraal gesprek, wel tot een
gesprek in aanwezigheid met een derde, zonder pre-condities.
Amerikaans initiatief droeg vrucht
WAAR, WANNEER EN HOE?
„Het voorstel tot het houden van
vertrouwelijke of geheime voorbe
sprekingen is van Amerikaanse zijde
gekomen. De Nederlandse regering
geeft alle medewerking aan dit
standpunt. De gedachten van d2 Ver
enigde Staten zijn aanvaard en op
het ogenblik vinden besprekingen
plaats waar, het tijdstip waarop en
de persoon waaronder deze bespre
kingen zullen worden gehouden," al
dus prof. De Quay.
De Nederlandse ministerpresident
zei voorts, dat het Amerikaanse
overleg zowel in Indonesische als in
Nederlandse richting ging, waardoor
er hoop is, dat het gesprek spoedig
tot stand komt.
„De Nederlandse regering is ech.
ter nog steeds bezorgd over rede-
SCHUCHTER
BEGIN
MET TWÊE BRANDHAARDEN in
de wereld gaat het momenteel
de goede kant op. In het dreigende
conflict om Nieuw Guinea is thans
een bescheiden en schuchter begin
gemaakt aan een poging tot vreed
zame oplossing en voor wat betreft
de Algerijnse oorlog staat een wa
penstilstand voor de deur.
Het Amerikaanse initiatief om de
Nederlanders en de Indonesiërs aan
de onderhandelingstafel te
0 krijgen, schijnt in zoverre te
zullen gelukken, dat beide par
tijen hebben ingestemd (Nederland
zeker, Indonesië vermoedelijk) met
geheime voorbesprekingen, zonder
bepaalde voorafgaande voorwaarde.
Tot nu toe wilde Indonesië alleen
praten als van te voren vaststond,
dat Nieuw-Guinea aan Indonesië zou
worden overgedragen; onderhandeld
kon dan worden over de wijze, waar
op dat zou kunnen geschieden. Ne
derland wilde zich van te voren niet
vastleggen, omdat het op die manier
afbreuk zou doen aan de belofte van
zelfbeschikking aan de Papoea's.
Hoe men nog ooit uit de knoop los
kan komen, is vooralsnog niet duide
lijk, maar als beide partijen alvast
maar met elkaar willen gaan praten,
is er al veel gewonnen. Uitdrukke
lijk is gestipuleerd, dat er een „derde
man" bij tegenwoordig moet zijn, om
zoveel mogelijk te vermijden, dat er
later weer „misverstanden' 'ontstaan
over hetgeen is afgesproken.
Dat een gesprek tussen twee on
verzoenlijk lijkende tegenstanders in
derdaad tot een goed einde kan ko-
i»ien, bewijst op het ogenblik het
overleg te Evian tussen de Franse
regering en de voorlopige Algerijnse
rebellenregering. Men is gisteren te
gen de verwachting in nog wel niet
geheel klaar gekomen, maar er is ge
gronde hoop, dat de wapenstilstands
overeenkomst vandaag nog of anders
morgen zal worden getekend. Of dat
het einde zal betekenen van het Al
gerijnse vraagstuk staat nog te be
zien, dank zij het optreden van Sa-
lans „geheime leger". In Parijs is
men erop voorbereid, dat er nog heel
wat onaangenaamheden zullen moe
ten worden verwerkt en deze vrees
is niet bepaald ongegrond, gezien de
wijze van „werken" van de O.A.S.,
die voor geen enkele misdaad terug
deinst. Hopenlijk zal ook hier het ge
zonde verstand tenslotte zegevieren.
voeringen van Indonesische zijde
en de scherpe taal daarin ten aan
zien van Nederland, gebezigd zoals
in de laatste rede van de heer Soe-
karno. De regering is ook bezorgd
over de militaire maatregelen, die
zijdens Indonesië in het gebied rond
om Nieuw-Guinea worden genomen
en niet werden gestopt," aldus de
premier.
„In de hoop op een spoedig gesprek
verwacht de Nederlandse regering,
dat de toespraken en maatregelen
van Indonesië zullen ophouden. Deze
zouden anders het tot stand komen
van besprekingen niet vergemakke
lijken," zo vervolgde hij.
De premier verklaarde voorts
„dat er beslist geen verster
kingen naar Nieuw-Guinea wor
den gezonden, maar de mogelijk
heid daarvan blijft nog bestaan,
indien van andere zijde agressie
ve daden blijven bestaan."
PAPOEA'S MOGEN MEEDOEN
Minister-president De Quay gaf ver
volgens antwoord op een reeks vra
gen. Zo zei hij, dat wij het stand
punt innemen, dat indien de onder
handelingen eenmaal beginnen, wat
ons betreft de Papoea's rechtstreeks
bij deze onderhandelingen zouden
kunnen worden betrokken. „Als het
van ons afhangt kunnen de Papoea's
mede aan de tafel gaan zitten als de
onderhandelingen eenmaal op gang
zijn," zo herhaalde hij.
Prof De Quay zei voorts, dat het
voor-overleg dus gaat over de wen
sen inzake onderwerpen, die op de
agenda voor onderhandelingen zou
den kunnen worden geplaatst. Wij
zullen deze onderhandelingen niet
laten afspringen op de plaats, waar
deze uiteindelijk zullen worden ge
houden. „Al hebben wij wel een
voorkeur voor een plaats," zo ver
klaarde hij.
Over de „derde persoon" zei prof.
De Quay de indruk te hebben, dat
van Indonesische zijde de voorkeur
aan een Amerikaan wordt gegeven.
Nederland staat niet op de nationali
teit van de „derde persoon".
Gevraagd over de bescherming van
Nieuw-Guinea herhaalde de premier
zijn eerder afgelegde verklaring en
voegde erbij: „Er kan een situatie of
een toestand in Nieuw-Guinea ont
staan, die 't noodzakelijk maakt ook
daar maatregelen ter bescherming te
nemen."
Hij verklaarde tenslotte, dat het
nog niet bekend is of de regering
deze week een verklaring in de
Tweede Kamer zal afleggen.
DR. VAN ROYEN ONZE MAN
Uit welingelichte bron is te Wash
ington vernomen, dat de geheime
voorlopige besprekingen met Indone
sië over de kwestie-Nieuw-Guinea
van Nederlandse zijde gevoerd zul
len worden door de Nederlandse am
bassadeur in Washington, dr. J. H.
van Roijen.-
Deze zou instructies van de rege
ring afwachten teneinde de contac
ten te onderzoeken, die door de
Amerikaanse regering bevorderd zul
len worden. Algemeen is men in
Washington van mening, dat een
eerste ontmoeting in de Ver. Staten
zal plaatsvinden doch dat de juiste
plaats geheim wordt gehouden.
Officiële Amerikaanse woordvoer
ders hebben instructie gekregen zich
van elk commentaar te onthouden.
In officiële kringen heerste echter
voldoening over de verklaring van
de Nederlandse regering, dat zij be
reid is tot besprekingen.
INDONESIë ZWIJGT NOG
Het is niet waarschijnlijk, dat de
Indonesische regering onmiddellijk
haar mening kenbaar zal maken over
het voorstel van een geheim voor
overleg voor regeling van de kwestie
Nieuw-Guinea.
Dit heeft de officiële woordvoer
der van het Indonesische ministerie
van buitenlandse zaken, Ganis Har-
sono, dinsdag te Djakarta medege
deeld. Hij zeide, dat wat premier De
Quay op zijn persconferentie maan
dag heeft gezegd, dinsdagmorgen ter
kennis is gebracht van minister Soe-
bandrio. Doch diens afspraken op
dinsdagmorgen wettigen de veronder
stelling, dat hij niet in de gelegen
heid zal zijn er onmiddellijk zijn me
ning over kenbaar te maken.
Ook hebben, naar verluidt, de Ver.
Staten de Indonesische regering ver
zocht, voorzichtigheid te betrachten
in haar commentaren over de voor
uitzichten van onderhandelingen
over West-Papoea.
Staatssekretaris mr. Th. H. Bot, minister dr. M. A. M. Klompé en minister
mr. J. M. A. H. Luns (v.l.n.r.) op weg over het Binnenhof in Den Haag
naar de kabinetsvergadering over Nieuw-Guinea, welke gisterochtend is
begonnen.
vrijetijdsverf kwaliteitsverf
Minister-President prof. dr. J. E. De
Quay, gefotografeerd tijdens de druk
bezochte persconferentie in Nieuw-
poort" gisteravond laat, nadat het
kabinet bijna de gehele dag bijeen
geweest was.
EEN PR00UKT VAN DE SIKKENS GROEP
(Advertentie)
RECHTVAARDIGE
HOOP?
I"\E MEDEDELINGEN, die de mi
nister-president prof. De Quay
gisteravond na een half etmaal in
tensief vergaderen van het kabinet
aan de pers heeft verstrekt, bevatten
nauwelijks enige verrassing na het
geen in de dagen tevoren reeds via
verschillende kanalen was uitgelekt
aangaande het geheim vóór-overleg,
waartoe thans de laatste voorberei
dingen blijken te worden getroffen.
Het was echter wel verheugend, dat
binnen het regeringsteam vooralsnog
eenstemmigheid kon worden be
waard over de te treffen maatrege
len; beter: over de nog niet te
treHen maatregelen aangaande de
kwestie van de troepenversterkingen
op Nieuw-Guinea. Premier De Quay
heeft het wel duidelijk gesteld Ne
derland zal zeker gedurende eventu
ele besprekingen met Indonesië van
alle maatregelen afzien, die de goede
verhoudingen zouden kunnen ver
troebelen, maar sléchts op voorwaar
de, dat dan ook van de gindse kant
geen voortgang wordt gemaakt met
de aggressieve daden en voorberei
dingen, die met overigens vrij moei
lijk als vreedzaam en vol goede be
doelingen zijnde redevoeringen sa
menhangen.
r\AT HET KABINET over deze
uiterst moeilijke kwestie het
hoofd zwaar heeft gebroken, mag wel
blijken uit de omstandigheid, dat alle
staatssecretarissen, alsmede twee
hoge militaire functionarissen bij het
beraad betrokken waren. Het kan
ook duidelijk worden uit de formule
ring van de minister-president, dat
Nederland zich het recht wil voor
behouden om alsnog mi lit? ire ver
sterking te sturen, wanneer enigerlei
omstandigheid dat noodzakelijk zou
maken. De hemel verhoede zulks,
want in dat geval zou men de hoop
op een vreedzame oplossing van het
Nieuw-Guinea geschil werkelijk ver
der moeten uitbannen dan ooit te
voren!
f JIT HET KABINETSBERAAD van
gisteren zijn dus voorshands twee
winstpunten te boeken: behoud van
de eenheid van het regeringsteam en
een stap dichter bij het vóór-overleg.
Het verlies van het eerste punt leek
kort voor de ministerraad helemaal
niet zo denkbeeldig gezien de vrij
sterke aandrang uit Nieuw-Guinea
zelf om meer bescherming voor de
zich bedreigd gevoelende bevolkings
groepen. Het is wel volkomen juist,
dat de minister van defensie, ir. Vis
ser, met enkele medestanders aan
die aandrang gevolg wenste te geven.
Het is ook duidelijk, dat minister
Luns zijn gewicht in de schaal heeft
gelegd door via de mededeling van
zijn recente Amerikaanse ervaringen
zijn ambtgenoten van bedoelde stap
pen vooralsnog af te houden.
INTUSSEN schijnen dus de voorbe-
reidingen tot het vóór-overleg zo
vergevorderd - dank zij Amerikaans
initiatief en internationale bemoedi
ging - dat nog „slechts" over drie
punten overeenstemming behoeft te
worden bereikt: de plaats en de tijd
van het beraad, alsmede de keus van
de onafhankelijke derde en toeschou
wer. Nederland heeft (nog?) niet in
gestemd met een louter bilateraal ge
sprek, omdat dat uiteraard tal van
bezwaren zou opleveren, al zouden
de Indonesiërs om begrijpelijke re
denen daarop wel hun voorkeur rich
ten.
Uit internationale bron kwam in
tussen al het bericht, dat ook Indo
nesië akkoord ging met de afspraak
om alle pre-condities te laten ver
vallen en dus vlakweg met de vast
stelling van een agenda te beginnen
Prof. De Quay dorst daarvan nog
niet volkomen concreet uit te gaan,
maar „meende wel te kunnen aanne
men", dat men aan Indonesische kant
zover was. Laat ons het hopen: over
de drie punten zouden immers ook
nog wel eens tijdrovende besprekin
gen nodig kunnen zijn.
Het feit, dat wij op het ogenblik
geen diplomatieke betrekkingen met
Indonesië hebben, werkt zeer be
lemmerend op een vlot verloop van
zaken, maar men kan er ook vrede
mee hebben, dat herstel van die be
trekkingen niet vooraf als een voor
waarde voor de onderhandelingen
wordt gesteld.
Zo lijkt alles bijeen de sfeer niet
volkomen ongunstig voor het snel
aanvangen van het vóór-beraad. De
verdere ontwikkeling zal echter pas
kunnen uitwijzen, of het handhaven
van enig optimisme gewettigd is!
Het Amerikaanse
naaldjesproject
De Verenigde Staten zullen dit
jaar de omstreden poging tot het
brengen van een gordel van naaldjes
in de ruimte om de aarde herhalen.
Veel buitenlandse geleerden waren
fel gekant tegen de poging die op 21
oktober 1961 is genomen, en die mis
lukte. Volgens hen wordt het astro
nomisch onderzoek erdoor bedreigd
en levert het zelfs gevaar op voor
de komende ruimtevaart.
Een speciale groep van de presi
dentiële adviescommissie in Washing-
ton verklaarde echter dat er geen
gevaar zal ontstaan*
De Amerikaanse nationale acade
mie van wetenschappen heeft zon
dagavond de Internationale Astrono
mische Unie van haar voornemen tot
herhaling van de proef op de hoogte
gesteld. Bij de komende lancering
zal voorkomen worden, dat de bijna
onzichtbaar dunne metalen „dipolen"
worden uitgeworpen wanneer geen
bruikbare baan wordt bereikt. In een
rapport zegt de academie, dat bij de
vorige poging door een mechanische
fout het pakket met 350 miljoen
naaldjes werd uitgestoten zonder de
wenteling, die nodig was om de
naaldjes los te maken en te versprei,
den.
Zij blijven in vijf of zes kleine
klompjes aaneenklitten, die ver
scheidene maanden lang door radar
zijn waargenomen. Volgens het rap
port is het „buitengewoon onwaar
schijnlijk dat deze tamelijk grote
stukken, waarin het pakket uiteen
viel, ooit een wolk of gordel zullen
vormen."
Doel van de proef is vast te stel
len of het mogelijk is radio-bood
schappen door weerkaatsing van de
dunne naaldjesgordel, die op enige
duizenden kilometers boven de aar
de moet komen, over zeer lange af
standen te verzenden. Het aantal
naaldjes bij de nieuwe proef zal min
der dan 250 miljoen zijn.
WITTE KRUIS
w de echte,
PIJNSTILLER
tegen hoofdpijn, kiespijn,
griep, reumatische pijnen etc.
Dit nummer bestaat uit 1 *i pagina's
Lichte tot matige
vorst
In de luchtdrukverdeling komt op
het ogenblik maar weinig verande
ring. Een hogediukgebied met een
uitloper naar de Britse eilanden en
een lagedrukgebied boven O-Euro
pa handhaven zich beide. Aan de
periode met koud weer komt de
eerstkomende dagen dan ook nog
geen einde. De afgelopen nacht
kwam in ons and slechts lichte vorst
voor. Dit was een gevolg van bewol
king en plaatselijke sneeuwval, die
samen hing met een kleine storing,
die vannacht juist over ons land
trok. Het ziet er naar uit, dat er de
komende nacht mnider bewolking zal
zijn, waardoor er plaatselijk matige
vorst zal optreden. Overdag komt de
temperatuur tengevolge van zonne
schijn, weer iets boven het vries
punt Enkele sneeuwbuien blijven
vooral in de kustprovincies mogelijk.
Zon- en maanstanden
14 Maart: zon op 06.59, onder 18.41;
maan op 11.59, onder 03-20.
H oogwaterstanden
14 Maart: v.m. 933; n.m. 22.19.
KORRELTJE
Laster is een gif, dat 't krachtigst
werkt bij kleine dosis.
