S)e £aidóe6oii/fca/rit
RUSLAND HERVAT KERNWAPENPROEVEN
„Onder druk van de internationale situatie
Conferentie van Genève nu morsdood
Verklaring van het Witte Huis
Het gaat spannen in Brazilië
Om de
presidentszetel
Hoe 81 toeristen uit de
kabelbaan gered werden
Hun leven hing aan
een zijden draad
BUREAUS: PAPENGRACHT 32
DONDERDAG 31 AUGUSTUS 1961
51ste JAARGANG No. 15412
Atoomgeknal gaat
weer beginnen
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Directeur: J. F. J. M. KOENS
Hoofdredacteur: L. C. J. ROOZEN
Telet. 20935 - Red. 2 0 0 1 5, 2 5 5 9 4 - Advert.2 0 82 6 Klachten bezorging 33 8 3 9 (tussen 17 AO en 19.00 n.) - Giro 10 30 03 - Abonn. 0,59 p. w., 2,55 p. mnd., 7,50 p. kw., Franco p.p. 8.-, Adv. 17 ct p. mm., Telefoontjes 1 J>0
Het ongeluk met de kabelbaan
blieke opinie".
Het besluit is niet geheel en al
als een verrassing gekomen. Men
had echter niet verwacht, dat het
Het ministerie van buitenlandse zaken te Washington heeft woensdag
gezegd, dat het een aankondiging van het Sowjet-Russische persbureau
Tass heeft onderschept, waarin wordt gezegd, dat de Sowjet-Unie heeft
besloten „experimentele kernwapenontladingen" tot stand te brengen.
Dit werd later door Tass bevestigd. In de bekendmaking van Tass wordt
gezegd, dat de Sowjet-regering tot het nemen van deze stap werd genood
zaakt „onder druk van de internationale situatie".
De Sowjet-Unie heeft projecten uitgewerkt voor het maken van een serie
super-krachtige kernbommen, gelijk aan 20, 30, 50 en 100 miljoen ton TNT.
De Sowjet-Unie zal „experimentele explosies van kernwapens uitvoeren,"
aldus de bekendmaking.
„De politiek van de leidende Navo-mogendheden - de Verenigde Staten,
Engeland, Frankrijk en de federale republiek Duitsland - en van dit
agressieve blok als geheel, laat geen andere keuze voor de Sowjet-Unie",
aldus de verklaring der Sowjet-regering.
Voorts wordt in de verklaring gezegd, dat raketten, gelijk aan die welke
werden gebruikt bij de ruimtevluchten van Gagarin en Titof, kernbommen
kunnen vervoeren naar elk punt van de aardbol van waaruit aanvallen
op de Sowjet-Unie of andere socialistische landen zouden kunnen worden
gelanceerd.
„MET STOMHEID GESLAGEN"
Een woordvoerder van het Engelse
ministerie van buitenlandse zaken
heeft verklaard „met stomheid ge
slagen" te zijn door het „reactio
naire" besluit van de Sowjet-rege
ring, proeven met kernwapens te
hervatten. Hij noemde het „belache
lijk" de Westelijke mogendheden
voor deze ontwikkeling verantwoor
delijk te stellen.
In Amerikaanse kringen werd ge
sproken over „het tarten van de pu-
aan de vooravond van de conferentie
van niet-gebonden landen in Bel
grado en drie weken voor de opening
van de Algemene Vergadering van
de Verenigde Naties zou worden ge
nomen.
In brede kringen in Amerika werd
reeds geruime tijd krachtig aange
drongen op hervatting van de proe
ven. President Kennedy aarzelde
echter hieraan toe te geven. Thans
zullen de Verenigde Staten onge
twijfeld eveneens de proefnemingen
hervatten.
In de verklaring wordt eraan her
innerd, dat Frankrijk enige tijd ge
leden in de Sahara proeven met
kernwapens heeft genomen.
„Hoewel de Sowjetregering heeft
gewaarschuwd, dat zij genoodzaakt
zou zijn de proeven te hervatten,
wanneer Frankrijk de proeven met
atoomwapens niet stopzette, is dit
land, hiertoe aangezet door de Ver
enigde Staten en Engeland, reeds
lang bezig met kernwapenproeven."
„De serie Franse atoomproeven
heeft in feite de voorstellen die ten
doel hadden voor eens en altijd een
einde te maken aan dergelijke proef
nemingen, van de onderhandelings
tafel in Genève weggevaagd."
Tevens wordt gezegd, dat de Ver.
Staten op het punt stonden onder
grondse atoomproeven te nemen. Het
is zonder meer duidelijk dat derge
lijke proeven, zelfs al wordt gezegd
dat zij voor vreedzame doeleinden
worden genomen, slechts ten doel
hebben bestaande wapens te per
fectioneren of nieuwe typen wapens
te beproeven.
In de Sowjet-Unie is men zich de
schadelijke gevolgen van proeven
met kernwapens zeer goed bewust.
Daarom zal al het mogelijke gedaan
worden om deze gevolgen tot een
minimum te beperken.
Het Witte Huis heeft naar aanlei
ding van het Russische besluit, kern
wapenproeven te hervatten, een ver
klaring uitgegeven waarin wordt ge
zegd, dat de Amerikaanse regering
thans genoodzaakt is besluiten te ne
men om de nationale belangen te be
veiligen. De leider van de Ameri
kaanse delegatie bij de conferentie
over het staken van proeven met
kernwapens, Dean, zal uit Genève
worden teruggeroepen.
De Sowjetregering heeft door dit
besluit een grote verantwoordelijk
heid jegens de gehele mensheid op
zich genomen, aldus de verklaring
van de Verenigde Naties.
De beslissing, proeven met kern
wapens te hervatten, is een bedrei
ging van de gehele mensheid in dien
zin dat het gevaar van een atomaire
catastrofe wordt vergroot.
/Victoria
•Campos
«F^örloAIegre
democratische afgevaardigden, nadat
oud-president Kubitschek zich voor
de investituur van Goulart en tegen
elke amendering van de grondwet
had uitgesproken.
Maarschalk Denys eist het aftreden
Vice-president Gonlart is woens- zonder meer van Goulart. Een voor-
dagmiddag op het vliegveld Idlewild stel van de pariementariërs - dat
van New York aangekomen. Volgens
Zuid-Amerikaanse kringen zou Gou
lart via Argentinië naar Brazilië rei
zen, omdat hij het land vanuit het
zuiden wil binnenkomen. De gou
verneur van de zuidelijke provincie
Rio do Sul, Brizzola, is een zwager
van Goulart. Ook het daar gestatio
neerde derde leger steunt Goulart.
Het Braziliaanse ministerie van
oorlog heeft volgens het radiostation
Guanabara meegedeeld, dat operaties
tegen de aanhangers van vice-presi
dent Goulart in Rio Grande do Sul
zijn begonnen.
Radio „Legalidad" zond woensdag
avond een oproep van de gouverneur
van Rio Grande do Sul, Leonel Briz
zola uit, aan „alle weerbare man
nen" als onderdeel van een algeme
ne mobilisatie-
Rondom Porto Alegre, de hoofd
stad van Rio Grande do Sul, hebben
eenheden van het derde leger po
sities ingenomen. De haven is ge
sloten en het bestuur van de staat
heeft alle voorraden brandstof ge-
konfiskeerd, aldus is in Montevideo
vernomen. Generaal Machado Lopes,
die door president a.i. Mazzili van
zijn functie is ontheven, heeft Rio
laten weten, dat zijn opvolger, ge
neraal De Bahia, zal worden gear
resteerd, wanneer hij naar Porto
Alegre komt.
De minister van oorlog, maarschalk
Odilio Denys, heeft bepaald, dat alle
30.000 militairen van het derde leger
zijn gedemobiliseerd. President a.i.
Mazzili heeft de sluiting van alle
banken tot het einde van de week
gelast.
In het parlement heeft de arbei
derspartij, die de investituur van
Goulart als president voorstaat, de
steun gekregen van enkele sociaal"
Het besluit toont tevens de „hui
chelachtigheid" van de Russische
verklaringen over algemene en vol
ledige ontwapening aan.
Volgens de plaatsvervangend pers
chef van het Witte Huis, Hatcher,
bevat de verklaring „niets waaruit
zou kunnen blijken dat de Verenig
de Staten de proeven zullen hervat
ten". Hij weigerde echter zich uit te
laten over de mogelijkheid, dat Ame
rika het Russische voorbeeld zal
volgen.
President Kennedy, die de verkla
ring opstelde na overleg met zijn mi
nister van buitenlandse zaken Rusk,
zal het komende etmaal met zijn ad
viseurs de wenselijkheid van her
vatting van de proeven overleggen.
De president verklaarde, dat het
Russische besluit in de gehele we
reld „met de grootste bezorgdheid
en afkeer" zal worden ontvangen. Er
spreekt „een supreme minachting"
voor het verlangen van de mensheid
naar ontwapening uit.
Tot maart scheen de Geneefse con
ferentie over het staken van proe
ven met kernwapens langzame, doch
bemoedigende voortgang te maken.
Maar toen herzag de Sowjet-rege
ring haar standpunt „en weigerd ern
stig te spreken over de oprechte po
gingen van Amerika en Engeland om
tot een akkoord te komen.
„Juist de crisis, die de Sowjet-Unie
heeft veroorzaakt door te dreigen de
vrede in Berlijn en Duitsland te
verstoren, heeft zij als voorwendsel
voor haar besluit genomen. Het is
niet de eerste maal, dat dergelijke
beschuldigingen zijn geuit tegen hen
die het waagden zich tegen Sowjet-
agressie te verzetten", aldus de ver
klaring van het Witte Huis.
NEDERLANDSE REGERING
BETREURT BESLUIT
Een woordvoerder van het Neder
landse ministerie van buitenlandse
zaken heeft in antwoord op een ver
zoek om commentaar op de bekend-
President Tsombe van Katanga making van de Sowjet-regering, dat
heeft donderdagochtend een lichte zij de proeven met kernwapens zal
hartaanval gehad, aldus heeft iemand hervatten, meegedeeld, dat de Neder-
uit zijn omgeving meegedeeld. landse regering dit besluit ernstig
Tsjombe sprak met een delegatie betreurt. Dit besluit valt samen met
in zijn woning, toen hij onwel werd. de onwil van de Sowjet-Unie om de
De president heeft het bewustzijn besprekingen te Genève over een
niet verloren. verdrag tot beëindiging van de proef-
explosies op constructieve wijze voort
te zetten en tot een spoedig einde
te helpen brengen, ondanks vergaan
de concessies van het westen. Op het
welslagen van deze besprekingen was
de hoop van alle landen gevestigd, al
dus de woordvoerder.
Hij zei voorts, dat de wereldopninie
diep geschokt zal zijn door het besluit
tot hervatting van de proeven, waar
door bovendien de internationale
spanning onvermijdelijk zal worden
eventueel een meerderheid kon be
halen - de grondwet zodanig te wij
zigen, dat de president, i.e. Goulart,
aanzienlijk minder bevoegdheden
zou krijgen, was voor de militairen
onaanvaardbaar.
Vice-president Goulart is woens
dagavond uit New York vertrok'-ffen.
Hij wordt vanmiddag (donderdag) in
Buenos Aires verwacht, vanwaar hij
vermoedelijk zal doorreizen naar
Montevideo.
MILITAIRE OPERATIE
Een New Yorkse radiozender heeft
donderdagochtend gemeld, dat een
heden van het Braziliaanse leger, de
marine en de luchtmacht een opera
tie zijn begonnen tegen de provincie
Rio Grande do Sul, het bolwerk van
vice-president Goulart.
TSOMBE KREEG EEN
HARTAANVAL
Halve gel>r. kip
f 1.95
Alléén: PETER LEENEN
Gangetje 14
Foto: de neergestorte cabine, waarin zes mensen om het leven zijn gekomen
(telefoto)
Ook om mee te nemen.
(Advertentie) verhoogd.
TREINONTSPORING IN FRANKRIJK
Op de lijn Parijs-Roscoff bij het station van Theil is een sneltrein ontspoord, ten gevolge waarvan acht mensen
om het leven zijn gekomen. Tientallen mensen werden gewond. Van de trein liepen rijtuigen uit de rails.
(telefoto)
De overlevenden van de ramp op
de Mont Blnc hebben woensdag ver
halen gedaan over vrees en heMen-
moed bij het redden van de 81 men
sen, die in kleine cabines byven de
eeuwige sneeuw in de Vallee Blanche
hebben gehangen.
Bij dit ongeluk, dat tot nu toe in
zijn soort nog niet is voorgekomen,
vonden zoals ;emeld - zes mensen
(vier Duitsers en twee Italianen) de
dood. Het werd veroorzaakt doordat
een straaljager van de Franse lucht
macht in aanraking kwam met de
transportkabel van de bijna vijf kilo
meter lange kabelbaan die een ver
binding vormt tussen Frankrijk en
Italië op meer dan 3500 meter hoogte.
De omgekomen slachtoffers zaten
in twee van een groep van drie ca
bines, die langs de overgebleven
draagkabel snorde, ontspoorde en on
geveer 160 meter lager tegen de rots-
want van de Gros Rognon te pletter
sloeg.
Woensdagmorgen laat werd de
laatste van de 11 overlevenoen door
een helikopter veilig naar Chamonix
gebracht, nadat velen van hen de
nacht in de ijzige stilte boven de berg
hadden doorgebracht, bijgelicht door
de volle maan en zoeklichten, die wa
ren opgesteld om het moreel hoog te
houden.
De reddingsploegen prijzen de hel
denmoed van de ervaien gids Chris
tian Mollier uit Chamonix, die zich
langs een loshangend stuk van de ge
broken kabel naar beneden liet zak
ken, met het d^el de ingenieurs te
waarschuwen voor het dodelijke ge
vaar, wanneer onmiddellijk pogingen
zouden worden gedaan de cabine bin
nen te trekken.
Volgens Mollier hingen twee cabi
nes van een groep van diie „aan een
zijden draadje". De kleinste beweging
zou de inzittenden het leven gekost
hebben. Mollier klom op het dak van
de slingerende cabine en gebruikte
zijn alpinistentouw om deze cabines
aan de draagkabel vast te binden.
Daarna sprak hij de inzittende vrouw
moed in, voor hij aan zijn gevaarlij
ke afdeling begon. „Ik was heel erg
bang", zei hij.
Christian Mollier zei, dat hij in één
van de cabines stond toen hij de
Franse straaljager recht op zich af
zag komen. „Er was een knal als
van een kanonschot. De cabine vóór
ons viel en die achter ons hingen
slingerden ook los. Wijzelf begonnen
ook te slingeren als razenden. We
dachten dat alles was afgelopen, maar
er gebeurde niets, we bleven hangen.
Ik kroop uit de cabine en klom als
een spin langs de kabel tot ik in vei
ligheid was. Ik had op het laatst
geen gevoel meer in mijn armen, en
alleen het aangezicht van de dood
maakte dat ik volhield".
Sen vrijwilliger uit het dienstperso
neel werd met een dienstkar naar de
beschadigde cabines gehesen, waar
hij begon te repareren
Aan de landingsplaats aan de Ita
liaanse kant werden de cabines naar
de Col du Géant getrokken. De passa
giers klommen er langs touwen uit.
Te omstreeks middernacht waren
nog 32 personen geisoleerd. Alles
stond gereed om de kabel voorzich
tig binnen te trekken. Centimeter na
centimeter werden cabines binnenge
haald. De normale landingsplaats kon
niet gebruikt worden, zodat er gaten
in de cabines gezaagd werden, waar
de inzittenden door kropen.
Het reddingswerk werd begunstigd
door prachtig heidei weer. Zes heli
kopters van het leger en politie wip
ten langs de bergwand op en neer
tot ieder in veiligheid gebracht was.
Niemand van de overlevenden werd
gewond.
Woensdag is men begonnen met
het herstellen van de kabelbaan. Het
is nog niet bekend hoelang zij ge
sloten zal blijven.
Het vliegtuig is in beslag genomen
en de piloot, volgens de Parijse pers
een zekere kapitein Zeigler, mocht
niet met persvertegenwoordigers
spreken.
Dit dammer bestaat uit 12 pagina's
Weinig verandering
De Bilt, 31 augustus.
Het KNMI deelt nede:
Er bevinden zich twee hogedrukge-
bieden in de naaste omgeving van
ons land. Het centrum van het krach
tigste hogedrukgebied wordt boven
Polen aangetroffen. Dat van 't twee
de boven Midden-Engeland. Achter
het front, dat woensdagmiddag ons
land passeerde, is koelere lucht bin
nengestroomd en daarin ontstond
door een sterke uitstraling gedurende
de nacht de mist en laaghangende be
wolking. Het weer blijft ook morgen
onder invloed van het hogedrukge
bied, waarbij over het algemeen na
het oplossen van mist of lage bewol
king het weer zonni gen droog blijft.
De temperaturen, die woensdag in 't
zuidoosten van het land opliepen tot
33 graden, "zullen nu minder hoog
v,-orden, maar ze blijven ver boven
de normale waarden voor de tijd van
het jaar.
ZON- EN MAANSTANDEN
1 Sept.: zon op 05.50; onder 19.29;
maan op 22.59; onder 13.33.
H oogwaterstanden
1 Sept.: v.m. 7.35; n.m. 8.
KORRELTJE
Wie een steen naar de hemel
werpt, krijgt die zelf op het hoofd.
